|
Κατηγορίες άρθρων |
Εντεινόμενη απονεύρωση της ελληνικής κοινωνίας |
||||||||||||||||||||||||||||
|
6 Οκτωβρίου 2003 Εντεινόμενη απονεύρωση της ελληνικής
κοινωνίας Ανδρέας Σταλίδης.
Πριν από περίπου ένα χρόνο, μιλούσαμε για την απονεύρωση που κρεμάται ως Δαμόκλειος Σπάθη πάνω από την ελληνική κοινωνία, με αφορμή την περίπτωση της βραχονησίδας Τσούκα, όπου σοβαρά ερωτήματα για το ενδεχόμενο "διολίσθισης" της κυριαρχίας της κάποια στιγμή από το 1948 ή ίσως από το 1972 μέχρι το 2002 στην Τουρκία, αγνοήθηκαν εντελώς από τους πάντες και τα ουσιώδη ερωτήματα παρέμειναν αναπάντητα. Το τελευταίο διάστημα, παρατηρούμε και άλλα τέτοια φαινόμενα με την ελληνική κοινή γνώμη να φαίνεται πως αρνείται πεισματικά ένα δράμι προβληματισμού για ζητήματα ιδιαίτερα κρίσιμα, που πριν λίγα χρόνια μόνο θα ήταν ικανά να προκαλέσουν θυελλώδεις αντιδράσεις και ριζικές ανακατατάξεις στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Μακεδονικό 1. Στις 27 Ιουνίου 2003 δημοσιοεύτηκε από την ελληνική υπηρεσία του BBC η είδηση ότι η πΓΔΜ συμφώνησε διμερώς με τις ΗΠΑ στη μη αναγνώριση της αρμοδιότητας του διεθνούς δικαστηρίου για εγκλήματα πολέμου παρέχοντας έτσι ασυλία στις Αμερικανικές στρατιωτικές δυνάμεις που υπηρετούν στη χώρα αυτή. Η κυβέρνηση των Σκοπίων προκειμένου να ενδώσει στο αίτημα των ΗΠΑ ζήτησε να αναγνωριστεί στα επίσημα έγγραφα της συμφωνίας ως "Δημοκρατία της Μακεδονίας". Όπως και έγινε. Επρόκειτο δηλαδή για μία de facto αναγνώριση με το όνομα αυτό από τη μοναδική υπερδύναμη. Στην Ελλάδα, η είδηση αυτή καθυστέρησε υπερβολικά να φτάσει. Έκανε περίπου μία εβδομάδα να περάσει στις -- εσωτερικές μάλιστα -- σελίδες των εφημερίδων. Και μόνο μετά από σχετική επερώτηση στο Κοινοβούλιο από εκπροσώπους μας που είχαν ενημερωθεί από την ομογένεια. Ακόμη και τότε όμως, οι αντιδράσεις της κοινής γνώμης εμφανίστηκαν μουδιασμένες. Ένα ζήτημα που πριν 10 χρόνια προκάλεσε δύο συλλαλητήρια του πλέον του ενός εκατομυρίου το καθένα, που γέννησε ένα πολιτικό κόμμα και σχεδόν έγινε αιτία να πέσει μία κυβέρνηση, που οδήγησε σε εμπάργκο ενός γειτονικού κράτους (η μοναδική φορά που πήραμε τέτοια πρωτοβουλία), που τελικά ταλάνισε την πολιτική ζωή του τόπου τόσα χρόνια, ένα τέτοιο ζήτημα λοιπόν σήμερα, δέκα χρόνια μετά, μας απασχολεί μονάχα ως αφορμή να συζητηθεί η χλιαρή υποδοχή του από την κοινή γνώμη και περνάει κυριολεκτικά στα ψιλά των εφημερίδων! Ίσως είναι η τραγική επιβεβαίωση της γνωστής ρήσης περί ολικής απώλειας μνήμης του ζητήματος "σε ένα με δέκα χρόνια". Βέβαια, το ερώτημα παραμένει με τι τροφή η κοινή γνώμη λησμόνησε κάτι τόσο ζωτικό για την τότε κρίση της. Το αν αυτή η ρήση ήταν απλά περιγραφή της λειτουργίας της κοινής γνώμης ή αν ήταν οδηγός μετασχηματισμού της, αυτό μοιάζει με το ερώτημα αν η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα και δεν είναι της στιγμής. Χρυσός 2. Στα τέλη Αυγούστου, πληροφορηθήκαμε [1] με χαρακτηριστική καθυστέρηση ότι η Τράπεζα της Ελλάδος πούλησε 22 τόνους χρυσό στο εξωτερικό εγείροντας σοβαρά ερωτήματα για τους σκοπούς της πράξης αυτής. Μέχρι που το θέμα έφτασε και πάλι στο κοινοβούλιο. Η -- επίσης καθυστερημένη -- επίσημη απάντηση της Τράπεζας ήταν ότι αφ' ενός δεν υπάρχει πουθενά γραμμένο ότι υποχρεούται η Τράπεζα της Ελλάδος να ενημερώνει για τέτοιες κινήσεις της την επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ή κάποιον άλλον. Αφ' ετέρου, οι επενδύσεις που έγιναν με τα χρήματα που εισπράχθηκαν θα είναι πολύ πιο αποδοτικές από το αν το διατηρούσαμε ως χρυσό. Συμπλήρωσε ο εκπρόσωπος της Τράπεζας ότι αγοράστηκαν ομόλογα ξένων χωρών (της Φινλανδίας και της Γερμανίας), λέγοντας μάλιστα ότι τα χρήματα που εισπράχθηκαν δε θα "διοχετευτούν άμεσα στο δημόσιο ταμείο"(!) [2α] Σχολιάστηκε στον τύπο ότι ο χρυσός αποτελεί περιουσία του κράτους και έπρεπε να ενημερωθεί νωρίτερα και η κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός, γράφτηκε επίσης ότι η όλη μυστικότητα της πώλησης είναι αυτή που δημιούργησε υποψίες [2β]. Ακόμα όμως και αν η κίνηση αυτή έγινε για αυστηρά επενδυτικούς λόγους αποδείχθηκε ήδη εσφαλμένη, καθώς από τις αρχές του καλοκαιριού ως τώρα, η τιμή του χρυσού έχει ανέβει περίπου 15%! Στο πιθανό επιχείρημα ότι η άνοδος του αυτή είναι προσωρινή η άνοδος και ότι η επένδυση σε ομόλογα είναι ισχυρότερο επενδυτικό μέσο, θα μπορούσε να πει κανείς ότι πρώτον, ο χρυσός δεν αντιμετωπίζεται σαν επένδυση, αλλά σαν έσχατη διασφάλιση όλων των υπόλοιπων επενδύσεων. Ο χρυσός είναι για το κράτος ό,τι το ακίνητο για τους πολίτες. Και η πράξη αυτή μοιάζει με την πώληση ακινήτων για επενδύσεις στο χρηματιστήριο, που ορισμένοι απερίσκεπτοι πλήρωσαν πολύ ακριβά μετά την καταστροφική λήξη της ονειρεμένης περιόδου του ΧΑΑ πριν τέσσερα χρόνια. Δεύτερον, η αξία του χρυσού, όσο και να μην προσδοκά "μεγάλες αποδόσεις" (εάν τυχόν συμβαίνει αυτό), σε δύσκολες περιόδους με πολέμους και γενικότερη ανασφάλεια όπως αυτή που διανύουμε τώρα, ειδικά μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, πάντοτε ανεβαίνει. Αιγαίο 3. Τρίτον και σημαντικότερο από όλα, είναι αυτό που πληροφορηθήκαμε τέλη Σεπτεμβρίου σχετικά με την ελληνοτουρκική συμφωνία στο Αιγαίο. Διανύουμε αισίως τον 15ο γύρο διαπραγματεύσεων με την Τουρκία και ως τώρα δεν υπάρχει η παραμικρή ενημέρωση για το τι συζητείται και τι έχει προσυμφωνηθεί (εκτός από τη δήλωση του υφ. Υπ.Εξ. κ. Γιαννίτση στη βουλή στις 2.10.2003 ότι συζητείται "αποκλειστικά το θέμα της υφαλοκρηπίδας"!). Διέρρευσαν όμως ορισμένες πληροφορίες, μετά το συνέδριο του ICAO στο Παρίσι στις 26-28 Αυγούστου, και έτσι μάθαμε ότι τον Δεκέμβριο πρόκειται να υπογραφτεί ένα έγγραφο συμφωνίας (Letter of Agreement) με τη γείτονα χώρα, αναφορικά με διευθετήσεις στον εναέριο χώρο της Ελλάδος. Η αφορμή ήταν οι ρυθμίσεις για τους Ολυμπιακούς αγώνες. Ο συμβιβασμός μας έγκειται στα εξής σημεία [3]
Το πρώτο σημείο, το έχει ήδη δεχθεί από το 2001 η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας εκπλήσσοντας τότε το Υπ. Εθνικής Αμύνης, αλλά και το Υπ. Εξωτερικών. Τώρα, υπάρχει ρητή αναφορά στο εν λόγω LOA που πρόκειται να υπογράψουμε τον Δεκέμβριο. Να σημειωθεί ότι στη σχετική διεθνή συμφωνία του 2001, η Γαλλία αρνήθηκε να υπογράψει την διάταξη αυτή για δικούς της λόγους ασφαλείας. Η δική μας ΥΠΑ φαίνεται πως δεν έβρισκε λόγο να κάνει το ίδιο, και σήμερα αποτελεί "δούρειο ίππο" της γενικευμένης αποδοχής της από τα δύο συναρμόδια υπουργεία. Το δεύτερο σημείο συνάγεται από την κατάργηση των χαμηλών αεροδιαδρόμων πάνω από τη Λήμνο (J60 kai J609 στα 11 και 4.5 χιλιάδες πόδια αντίστοιχα) και τη δημιουργία συνολικά πέντε καινούριων, εκ των οποίων οι δύο πάλι πάνω από την ίδια περιοχή (Ν127 και Ν128 στα 13 και 14 χιλιάδες πόδια), ώστε να διευκολύνεται η δέσμευση της κάθετης περιοχής μέχρι τα 13000 πόδια για στρατιωτικές ασκήσεις. Κάτι που από το 1985 επίμονα ζητούσε η Τουρκία και αρνούνταν διαρκώς η Ελλάδα μέχρι εχθές. Αφήνεται μάλιστα ανοιχτό το ενδεχόμενο να χρησιμοποιηθεί ο θαλάσσιος χώρος στις βόρειες ακτές της Λήμνου, ως πεδίο βολής των ασκήσεων της Τουρκίας -- αυτός ήταν και ο λόγος που ζητούσε την εξύψωση των αεροδιαδρόμων η φίλη και σύμμαχος χώρα. Το τρίτο σημείο είναι που μυρίζει την περιβόητη "συνδιαχείρηση του Αιγαίου", που παγίως ζητά η Τουρκία. Οι νέοι αεροδιάδρομοι είναι έτσι σχεδιασμένοι ώστε να περνούν και μέσα από το FIR Κωνσταντινούπολης. Έτσι, ένα αεροσκάφος που θα κατευθύνεται από την Ευρώπη προς το Ανατολικό Αιγαίο, πχ τη Ρόδο, θα αναγκάζεται να περνάει και από το FIR Αθηνών και από το FIR Κωνσταντινούπολης. Φυσικά θα καταβάλλει στους Τούρκους και τα ανάλογα διόλου ευκαταφρόρνητα τέλη, που με μέτριους υπολογισμούς φτάνουν τα 2 δισεκατομύρια δραχμές το μήνα! Τα περί δημιουργίας περιοχών "κοινού ενδιαφέροντος, κατηγοριοποίησης και ευθύνης" του κάθε κράτους, αναφέρονται έτσι ακριβώς στο κείμενο που πρόκειται να υπογραφτεί τον Δεκέμβριο. Και είναι αυτό ακριβώς που ίσως αποβεί μοιραίο, αφού βάζουμε έτσι τους Τούρκους να ελέγχουν κι αυτοί το Αιγαίο μια και καλή. Εδώ, θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Τουρκία πρόσφατα άλλαξε γραμμή και θεωρεί τον καθορισμό του εναέριου χώρου πάνω από το Αιγαίο, το κύριο ζήτημα των ελληνοτουρκικών. Στη Λευκή της Βίβλο άλλωστε αναφέρει ότι η Τουρκία πιστεύει πως "το Αιγαίο που θα το μοιράζονται Ελλάδα και Τουρκία, πρέπει να αποτελέσει μία γέφυρα φιλίας ανάμεσα στις δύο χώρες". Όταν ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας στρατηγός Οζγκιόκ παρουσίασε αυτές της απόψεις της χώρας στους εκπροσώπους των Ευρωπαικών κρατών, τελείωσε λέγοντας πως και η Ελλάδα έχει αποδεχτεί τα "ζωτικά και νόμιμα συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο" (στη συμφωνία της Μαδρίτης) [4, 5]. Το "κακό" βέβαια δεν τελειώνει εδώ. Η Τουρκία προχώρησε στην εκμετάλλευση αυτού του κλίματος άμεσα, χωρίς να περιμένει ούτε στιγμή. Με αφορμή την άσκηση "Φερτίνα" ζήτησε να δεσμεύσει στις 4 Σεπτεμβρίου (μία εβδομάδα μετά το συνέδριο του ICAO) πέντε περιοχές του Αιγαίου από την Ελλάδα. Η σχετική ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε η ΥΠΑ στις 19 Σεπτεμβρίου έδωσε μόνο τις τρεις από αυτές, γιατί η τέταρτη επικάλυπτε τον ελληνικό εθνικό εναέριο χώρο και μέρος του πεδίου βολής στην Ψαθούρα (Λήμνος), ενώ η πέμπτη αποκόπτει τα νησιά Χίου, Σάμου και Ικαρίας από την ηπειρωτική Ελλάδα, αλλά και μεταξύ τους, ενώ ταυτόχρονα επικαλύπτει και το πεδίο βολής της ʼνδρου. Η Τουρκία άρπαξε την ευκαιρία και εξέδωσε η ίδια δύο συνεχόμενες ΝΟΤΑΜ δεσμεύοντας μόνη της τις περιοχές αυτές δηλώνοντας ευθαρσώς ότι "το FIR Αθηνών είναι ανύπαρκτο και πλασματικό"!! [6] Αν συνυπολογίσουμε ότι δε μας έχει ανακοινωθεί επίσημα τίποτα για τους 14 γύρους των ελληνοτουρκικών συνομιλιών, ότι η Τουρκία "καίγεται" να δείξει στην ΕΕ ως το τέλος του 2004 πως έχει κάνει θετικά βήματα προς τη λύση των "συνοριακών διαφορών" [7] και ίσως προβάλλει τις εν λόγω διευθετήσεις του εναέριου χώρου (που είναι και "η καρδιά των ελληνοτουρκικών" όπως θέλει να λέει τελευταία), ότι όσο προχωράμε στην περίοδο «ελληνοτουρκικής φιλίας», τόσο πιο προκλητική γίνεται η γείτονα χώρα (ο μέσος όρος των μηνιαίων παραβιάσεων το 2003 είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με το αντίστοιχο ετήσιο σύνολο του 1987, έτος όπου αγγίξαμε τον πόλεμο) και ότι τα τελευταία 4 χρόνια ενώ η Ελλάδα έκανε τόσες κινήσεις καλής θέλησης και υποχωρήσεις στην Τουρκία δεν εισέπραξε ούτε μία απλή συμβολική χειρονομία, αν συνυπολογίσουμε λοιπόν όλα αυτά αντιλαμβάνεται ο κοινός νους ότι ενδεχομένως η πολιτική που ακολουθεί το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών να δημιουργήσει τετελεσμένα και αμετάκλητα που αφορούν άμεσα την εθνική μας κυριαρχία. Η επίσημη "ενημέρωση" από τους αρμόδιους υπουργούς στο ελληνικό κοινοβούλιο έγινε ακόμη μία φορά «κατόπιν εορτής» [8], όταν δεν μας είχε απομείνει καμία εναλλακτική διέξοδος. Έτσι, η μόνη αντιπρόταση που μπορούσε να γίνει, ήτανε να δεχτούμε τα ανωτέρω μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες και να τα απορρίψουμε μετά. Βέβαια, οι Τούρκοι (όπως και κανένα σοβαρό κράτος στις διεθνείς του σχέσεις) δεν εγκαταλείπουν ποτέ κάτι που μόλις έχουν κερδίσει. Δεν έχουν κανέναν λόγο να το κάνουν. Θα έπρεπε βέβαια να μας απασχολεί επίσης ότι μέσα σ'αυτές τις συνθήκες έχουμε και ελληνικές πρωτοβουλίες -- του Ιδρύματος Ανδρέα Παπανδρέου -- για συνεργασία Ελλήνων και Τούρκων ιστορικών ώστε ξαναγραφτεί αφ' ενός η Ελληνική Επανάσταση, αφ' ετέρου η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922, απαλλαγμένη από "εθνικιστικές υστερίες"... Συμπέρασμα Η διαπίστωση και από αυτό το τρίτο "φαινόμενο" είναι η ίδια. Όσο αυτό που διακυβεύεται γίνεται πιο σοβαρό, τόσο πιο ξόφαλτσα περνάει το ζήτημα στην ενημέρωσή μας από τα κυρίαρχα ΜΜΕ και τόσο πιο αδιάφορα το αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία. Η κοινωνική απονεύρωση κυριαρχεί ολοκληρωτικά. Όλα όσα που περιγράφηκαν πιο πάνω, δε θα ήταν διόλου ανησυχητικά εάν η κοινή γνώμη ήτανε όντως ενήμερη και εάν έδινε τη συγκατάθεσή της. Όμως τα φαινόμενα δείχνουν πως όχι απλώς δεν είναι ενήμερη, αλλά είναι ασύλληπτα και επικίνδυνα αδιάφορη. Ως που θα φτάσει επιτέλους αυτή η αδιαφορία; τι πρέπει να γίνει πια για να ανακοπεί η αδιατάραχτη ενασχόλησή μας με τα επουσιώδη;
Σημειώσεις 1. Καθημερινή, 17 Σεπτεμβρίου 2003. http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_712916_17/09/2003_77010 2. Ελευθεροτυπία 27 (α) και 30 (β) Αυγούστου. 3. Ελευθεροτυπία, 20 Σεπτεμβρίου 2003, http://www.enet.gr//online.online_print.jsp?id=97905828,32759460 4. Ελευθεροτυπία, 22 Σεπτεμβρίου 2003. http://www.enet.gr//online.online_print.jsp?id=76658964,40161620 5. Εκείνη την εποχή, καταγγέλονταν αφειδώς ως "εθνικιστές" όσοι τολμούσαν να διαβάζουν φωναχτά αυτή τη φράση από το κείμενο της Συμφωνίας της Μαδρίτης του Ιουνίου 1996. 6. Ελευθεροτυπία, 27 Σεπτεμβρίου 2003, http://www.enet.gr//online.online_print.jsp?id=50240420 7. Ομοίως με την υποσημείωση 5, ρίχνονταν σε ιδεολογικό πετροβολισμό όσοι ανέγνωσαν δυνατά ότι εμμέσως στο Ελσίνκι αναγνωρίσαμε "συνοριακές διαφορές" ("territorial disputes"). Επισήμως η μόνη ελληνοτουρκική διαφορά για την ελληνική πλευρά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, που δεν είναι "συνοριακή διαφορά". Τέτοια διαφορά θα ήταν η αμφισβήτηση της συνοριακής γραμμής στην ξηρά ή στη θάλασσα (χωρικά ύδατα), όχι όμως η υφαλοκρηπίδα η οποία εκτείνεται πέρα από τα χωρικά ύδατα και αφορά μόνο την εκμετάλλευση των υδάτων από την χώρα. ʼλλο πράγμα τα χωρικά ύδατα και άλλο η υφαλοκρηπίδα. 8. Καθημερινή, 5 Οκτωβρίου 2003.
|