Γιὰ τὸ πανεπιστημιακὸ φοιτητικὸ κίνημα καὶ τὰ μέτρα στὴν δευτεροβάθμια ἐκπαίδευση

Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας

Ἀντίβαρο, Ἰούλιος 2006

1. Εἰσαγωγικὴ ὑπενθύμιση.

Στὶς μέρες μας ἔχει ξεσπάσει ἕνα ἐκπαιδευτικὸ κίνημα, ὅπου κυριαρχεῖ ἡ δυναμικὴ τῶν φοιτητῶν καὶ σπουδαστῶν. Γιὰ τοὺς πολλοὺς ἦταν «ἀστραπὲς ἐν αἰθρίᾳ». Γι’ αὐτοὺς ποὺ ζοῦν ἀπὸ κοντὰ τὰ πράγματα τῆς ἐκπαίδευσης τῆς μετὰ Ἀρσένη ἐποχῆς, ἦταν ἀναμενόμενο. Πάντως ἑξαιροῦνται αὐτοὶ ποὺ διαθέτουν ἐξουσιαστικὴ ἔπαρση, φοροῦν παρωπίδες ἢ ἐμποδίζονται ἀπὸ ἰδιοτελῆ συμφέροντα.
Πολλοὶ ἀναγνῶστες θὰ θυμοῦνται τὸν τίτλο τοῦ ἄρθρου μου «Ὁ ἐθνικὸς διάλογος γιὰ τὴν Παιδεία, ἀπαρχὴ νέων ρήξεων» (2). Στὶς 21-01-2005 εἶχε ἀρχίσει ἕνα προσχηματικός, ἀποσπασματικὸς καὶ ἐκβιαστικὸς διάλογος, παρ’ ὅλες τὶς τυμπανοκρουσίες. Καὶ τὰ τρία αὐτὰ χαρακτηριστικὰ γι’ αὐτὸν τὸν ψευτοδιάλογο ἀποδείχτηκαν «ἐν τοὶς πράγμασι».

2. Γιὰ τὸ Πανεπιστημιακὸ κίνημα.

Ἡ κυβέρνηση ἤθελε νὰ ἀποσπάσει ἐκεῖ, πέρα ἀπὸ ἀλλαγὲς στὴ ΤΕΕ κλπ, εἰκονικὴ συναίνεση καὶ γιὰ «δημοκρατική» ἐμφάνιση στὶς αἴθουσες τοῦ Μπέργκεν τῆς Νορβηγίας στὶς 19-20 Μαΐου τοῦ 2005, στὴ συνέχεια τῶν συνόδων Μπολόνια, Πράγας, Βερολίνου. Ἐκεῖ συνῆλθαν οἱ ὑπουργοὶ Παιδείας 45 εὐρωπαϊκῶν χωρῶν, μὲ τοὺς 25 τῆς Ε.Ε. ἐπικεφαλῆς (3). Οἱ ἐπικεφαλῆς τῶν ὑπουργείων παιδείας ὑπέγραψαν τότε τὸν «Εὐρωπαϊκὸ Χῶρο Ἀνώτατης Ἐκπαίδευσης» - ΕΧΑΕ: «Ἐπιτυγχάνοντας τοὺς στόχους».

Φυσικὰ στὶς περισσότερες ἀπ’ αὐτὲς τὶς χῶρες κανένας διάλογος ἀνοικτὰ στὶς κοινωνίες τους δὲν ἔγινε. Εἰδικὰ στὶς χῶρες τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης. Ἀποφάσισαν λοιπὸν ἀνάμεσα στὰ ἄλλα, ὅτι:

ἅ).«Ἐπιβεβαιώνουμε τὴ δέσμευσή μας νὰ συντονίσουμε τὶς πολιτικές μας μέσω τῆς Διαδικασίας Μπολόνια ὥστε νὰ καθιερώσουμε τὸν Εὐρωπαϊκὸ Χῶρο Ἀνώτατης Ἐκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) μέχρι τὸ 2010, καὶ δεσμευόμαστε στὴ στήριξη τῶν νέων συμμετεχουσῶν χωρῶν στὴ ὑλοποίηση τῶν στόχων τῆς Διαδικασίας».

β). «Σημειώνουμε ὅτι 36 ἀπὸ τὶς 45 συμμετέχουσες χῶρες ἔχουν ἐπικυρώσει ὦς τώρα τὴ Συνθήκη Ἀναγνώρισης τῆς Λισσαβόνας. Παρακινοῦμε ἐκείνους ποὺ δὲν τὸ ἔχουν κάνει ἀκόμη νὰ ἐπικυρώσουν τὴ Συνθήκη χωρὶς καθυστέρηση. Δεσμευόμαστε νὰ ἐξασφαλίσουμε τὴν πλήρη ἐφαρμογὴ τῶν ἀρχῶν της, καὶ νὰ τὶς ἐνσωματώσουμε κατάλληλα στὴν ἐθνικὴ νομοθεσία».

γ). «Χρεώνουμε στὴν Ὁμάδα Παρακολούθησης νὰ συνεχίσει καὶ νὰ διευρύνει τὴ διαδικασία ἀπογραφῆς καὶ νὰ ὑποβάλει ἐγκαίρως ἔκθεση στὴν ἑπόμενη Σύνοδο Ὑπουργῶν. Ἀναμένουμε ἡ ἀπογραφὴ νὰ βασίζεται στὴν κατάλληλη μεθοδολογία καὶ νὰ συνεχίσει στοὺς τομεῖς συστήματος πτυχίων, διασφάλισης ποιότητας καὶ ἀναγνώρισης πτυχίων καὶ περιόδων σπουδῶν καί, μέχρι τὸ 2007, νὰ ἔχουμε ὁλοκληρώσει κατὰ μεγάλο μέρος τὴν ὑλοποίηση αὐτῶν τῶν τριῶν ἐνδιάμεσων προτεραιοτήτων».

Ποιός, ἀπὸ ὅσους γνωρίζουν τὶς λεπτομέρειες αὐτῶν τῶν συνόδων, ἀμφιβάλλει λοιπὸν γιὰ τὴ βιασύνη τῆς Νέας Διακυβέρνησης νὰ περάσει τὸ νόμο πλαίσιο γιὰ τὰ ΑΕΙ-ΤΕΙ μέσα στὸ καλοκαίρι;
Θὰ ἀναρωτηθεῖ ὁ καλόπιστος ἀναγνώστης: Δὲν ἔχει δεσμεύσεις ἡ κυβέρνηση; Φυσικὰ καὶ ἔχει. Τὸ ἐρώτημα εἶναι, πρὶν δεσμευτοῦν, ποιὰ πολιτικὴ καὶ κυρίως δημοκρατικὴ συναίνεση ἔχουν ἀπὸ τοὺς λαούς τους; Καὶ μάλιστα ἀπὸ τοὺς ἄμεσα ἐνδιαφερόμενους; Οὐδεὶς ἀμφιβάλλει περὶ τοῦ ἀντιθέτου. Ἡ ὅποια συναίνεση ὅταν φαίνεται νὰ «ὑπάρχει» εἶναι συνήθως καρπὸς ἄγνοιας συλλογικῆς, πλύσης ἐγκεφάλου ἀπὸ τὰ ΜΜΕ καὶ ἀπόσπασης δημοκρατικοφανῶν ἀποφάσεων.

Εἰδικὰ γιὰ τὴ Χώρα μας ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι καμιὰ ἀπόφαση σὲ σχέση μὲ τὴν Ε.Ε. δὲν εἶναι καρπὸς δημοψηφίσματος. Δὲν ἐννοῶ μόνο γιὰ τὴν συνθήκη τοῦ Μάαστριχτ, τῆς Λισσαβόνας, τοῦ ἑνιαίου νομίσματος ἢ τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ συντάγματος. Ἐννοῶ καὶ γιὰ τὴν ἴδια τὴν εἴσοδό μας στὴν «Εὐρώπη καὶ ΝΑΤΟ, τὸ ἴδιο συνδικάτο».

Ἔτσι λοιπὸν σὲ ὅλα αὐτὰ ὑπάρχει ἕνα «ἀλλά». Πρόκειται γιὰ τὰ κινήματα τῶν ἐνδιαφερομένων. Τώρα λοιπὸν ποὺ ξέσπασε στὰ ΑΕΙ-ΤΕΙ ἀρχίζουμε οἱ πολλοὶ νὰ κατανοοῦμε τί ἀκριβῶς συμβαίνει. Καὶ ἐδῶ εἶναι καὶ ἡ μεγάλη εὐθύνη τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης, τοῦ ΠΑΣΟΚ. «Συνδιαπλοκός» τῆς ἄγνοιας, τῆς συσκότισης καὶ τῆς συναίνεσης στὰ οὐσιώδη.

Νὰ δοῦμε πὼς θὰ ξεμπλέξουν τώρα μὲ ἕνα κίνημα, ποὺ ἔχει χαρακτηριστικὰ ἐπιπέδου της δεκαετίας τοῦ 70, ὦς πρὸς τὴν συμμετοχή, τὴν ἀγωνιστικότητα καὶ τὴν ἀνεξαρτησία.

3.Γιὰ τὴν βασικὴ ἐκπαίδευση

Μέσα στὸν πυρετὸ αὐτοῦ τοῦ κινήματος ἐλάχιστοι ἔχουν κατανοήσει τί συμβαίνει στὴ βασικὴ ἐκπαίδευση. Χωρὶς ἐνεργὸ καὶ δυναμικὸ ἐκπαιδευτικὸ κίνημα στοὺς δασκάλους καὶ καθηγητές, ἡ κυβέρνηση ψηφίζει στὴν Βουλὴ δυὸ πολὺ καθοριστικοὺς νόμους. Εἶχε ἀντιμέτωπο, φέτος, κυρίως τὸ γραφειοκρατικὸ κομμάτι τῶν συνδικάτων τῶν 85 ΕΛΜΕ τῆς ΟΛΜΕ καὶ τοὺς ἀντίστοιχους συλλόγους τῆς ΔΟΕ.
Παρ’ ὅλη τὴν κινητικότητα ποὺ ἔχει ἐπιδειχτεῖ φέτος σὲ πολλὰ ἀπ’ αὐτὰ τὰ πρωτοβάθμια συνδικάτα, δὲν ἀναδείχτηκε κίνημα. Οἱ λόγοι εἶναι πολλοί. Ὁ κυριότερος κατὰ τὴ γνώμη μου εἶναι πὼς οἱ δυὸ αὐτοὶ νόμοι ἀφοροῦν ἔμμεσα τοὺς καθηγητὲς καὶ δασκάλους καὶ ὄχι ἄμεσα. Γιὰ χρονίζοντα ὑπόλοιπα ζητήματα οἱ ἐκπαιδευτικοὶ δὲν ἔχουν ἀποφασίσει ἀκόμα ρήξη. Περιμένουν…

Ὁ ἕνας, ποὺ ἀφορᾶ τὰ νέα ἐκπαιδευτικὰ στελέχη (4), ἐνδιαφέρει ἄμεσα κυρίως τὸ ὑποταγμένο κομμάτι ποὺ προσπαθεῖ νὰ ἀναρριχηθεῖ σὲ θέσεις, ἀνεξαρτήτως ἀρχῶν. Ἔτσι οἱ ὑπόλοιποι δὲν κατανοοῦν ἀκόμα πὼς πᾶμε σὲ μία «μονιμότητα ὑπὸ ὁμηρία» αὐτῶν τῶν στελεχῶν. Καὶ φυσικὰ πὼς αὐτὸ τὸ πλαίσιο θὰ τείνει νὰ κάνει τὸ σχολεῖο πιὸ αὐταρχικὸ ἀπέναντι στοὺς ἐκπαιδευτικούς, τὴ γνώση καὶ τοὺς μαθητὲς «τῶν πίσω θρανίων».

Ὁ ἄλλος νόμος βρίσκεται σὲ διαδικασία γιὰ ψήφιση καὶ ἀφορᾶ τὶς ἀλλαγὲς στὴν Τεχνικὴ Ἐκπαίδευση (5). Ἡ ἐκτίμηση εἶναι πὼς ἡ Κυβέρνηση θὰ τρέξει νὰ τὸν ψηφίσει ἄρον-ἄρον μέχρι 30 Ἰούνη. Στὸ νομοσχέδιο αὐτό, πλὴν τῶν ἐμβόλιμων διατάξεων ποὺ ἀφοροῦν ὁρισμένες εἰδικότητες ὄπως οἱ μουσικοί, προσπαθεῖ νὰ συνδυάσει τὸ ἀκατόρθωτο.

Ἀπὸ τὴ μία μεριὰ νὰ ἄρει προβλήματα τοῦ ν. 2640 τῶν Ἀρσένη-Ἀνθόπουλου ἐνσωματώνοντας στοιχεῖα ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ κίνημα καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη νὰ πετύχει τοὺς ἀρχικοὺς στόχους τοῦ ν. 2640!!! Ἔτσι κάνει οὐσιαστικὰ (ἀλλὰ ὄχι τυπικά) ὑποχρεωτική τη Ἅ΄ τάξη τοῦ Λυκείου, εἴτε ὦς Γενικὸ μὲ ἀρχαία, εἴτε ὦς Ἐπαγγελματικὸ χωρὶς ἀρχαία, ἀλλὰ μὲ ἐπαγγελματικοὺς κύκλους. Φυσικὰ διατηρεῖ τὴ διάσπαση μετὰ τὴν ἐννιάχρονη ἐκπαίδευση, γιὰ τὴν ὁποία ἔχει σοβαρὲς ἀντιρρήσεις τὸ πιὸ προχωρημένο καὶ ριζοσπαστικὸ κομμάτι τῆς ἐκπαίδευσης.

Ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα ὅμως τὸ χάος. Διασπᾶ καὶ αὐτὴ τὴ μία δομὴ τῶν ΤΕΕ σὲ δυό: ΕΠΑΛ (Ἐπαγγελματικὸ Λύκειο) καὶ ΕΠΑΣ (Ἐπαγγελματικὲς Σχολές). Σὲ μία δομὴ - ΕΠΑΛ μὲ διπλὸ χαρακτήρα γενικῶν γνώσεων καὶ ἐπαγγελματικῶν προσόντων, ὅπου οἱ μαθητὲς θὰ παίρνουν «ἰσότιμο» ἀπολυτήριο μὲ τὸ γενικό, ἀλλὰ μὲ πολὺ λιγότερες γενικὲς γνώσεις. Θὰ παίρνουν καὶ πτυχίο «ἰσότιμο» (ἐπιπέδου γ;) μὲ τοὺς ἀποφοίτους τῶν ΕΠΑΣ, ἀλλὰ σὲ ἄλλες εἰδικότητες. Οἱ ἀπόφοιτοί του ΕΠΑΛ θὰ συναγωνίζονται στὰ ἴδια θέματα καὶ μὲ τὰ ἴδια σημερινὰ καὶ αὐριανὰ φίλτρα τοὺς ἀπόφοιτους τῶν γενικῶν γιὰ ΑΕΙ-ΤΕΙ, χωρὶς ποσόστωση.

Νὰ σημειώσουμε ὅτι: ἅ). Στὶς ΕΠΑΣ δὲν θὰ ὑπάρχει οὔτε μία ὥρα γενικῆς παιδείας (καὶ πρόκειται γιὰ τοὺς πιὸ «ἀδύναμους» μαθητές). β). Τὶς σχολὲς αὐτὲς μποροῦν νὰ τὶς ἱδρύουν ἰδιῶτες καὶ ὁποιοδήποτε ὑπουργεῖο. Ἤδη ἐκεῖ πρόκειται νὰ ἐνταχθοῦν οἱ μαθητὲς ΟΑΕΔ (Ἐργασίας), νοσηλευτριὼν (Ὑγείας), κλπ

Κλείνοντας, νὰ σημειώσουμε πὼς γιὰ νὰ καταλάβουμε πλήρως τὸ σχέδιο γιὰ τὴν βασικὴ ἐκπαίδευση, πρέπει νὰ συνυπολογίσουμε τὸ περιεχόμενο τῶν νέων βιβλίων, τὴν ὑποβάθμιση καὶ μὴ ἀνάπτυξη τῆς ἀντισταθμιστικῆς ἐκπαίδευσης, τὶς σχεδιασμένες στὸ προεκλογικὸ πρόγραμμα τῆς Ν.Δ. διπλὲς ἐξετάσεις ἀπὸ Ἔ΄ δημοτικοῦ ἔως καὶ Γ΄ γυμνασίου, τὶς σχεδιαζόμενες ἀλλαγὲς στὸ Λύκειο μὲ νέα φίλτρα ἐπὶ πλέον τῆς φετινῆς βάσης «10» (ὄπως τὸ προπαρασκευαστικὸ ἔτος, προσαρμογὴ προφορικοὺ στὸ γραπτὸ βαθμό), τὴ πιθανὴ κατάργηση τῆς Ἅ΄ δημοτικοῦ, κλπ

4. Σημειώσεις.

(1). Ὁ Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας εἶναι σύνεδρος τοῦ 12ου συνεδρίου τῆς ΟΛΜΕ καὶ ἀντιπρόεδρος τῆς Α΄ ΕΛΜΕ Ἀχαΐας.

(2). Χριστιανικὴ 10-02-2005, φ. 698, σέλ.8 καὶ Χριστιανικὴ 24-02-2005, φ. 699, σέλ.2 ἢ
http://paremvasi-axaias.org/mpourdalas%20ethnikos%20dialogos.02-2005.htm
,
3). Βλέπε στὸ http://www.ntua.gr/posdep/BOLOGNA/bologna.htm γιὰ Μπέργκεν: 45 χῶρες μετέχουν στὴ Διαδικασία Μπολόνια καὶ εἶναι μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς Παρακολούθησης: Ἀζερμπαϊτζᾶν, Ἀλβανία, Ἀνδόρα, Ἀρμενία, Αὐστρία, Βατικανό, Βέλγιο (Φλαμανδικὴ Κοινότητα καὶ Γαλλικὴ Κοινότητα), Βοσνία καὶ Ἐρζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Δανία, Ἐλβετία, Ἑλλάδα, Ἐσθονία, Ἡνωμένο Βασίλειο, Ἰρλανδία, Ἰσλανδία, Ἱσπανία, Ἰταλία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβοῦργο, Μάλτα, Μολδαβία, Νορβηγία, Ὀλλανδία, Οὐγγαρία, Οὐκρανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Πρώην Γιουγκοσλαβικὴ Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας, Ρουμανία, Ρωσικὴ Ὁμοσπονδία, Σερβία καὶ Μαυροβούνιο, Σλοβάκικη Δημοκρατία, Σλοβενία, Σουηδία, Τουρκία, Τσέχικη Δημοκρατία καὶ Φινλανδία. Ἐπιπλέον ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἐπιτροπὴ εἶναι ψηφίζον μέλος τῆς Ἐπιτροπῆς Παρακολούθησης.

4). http://www.alfavita.gr/egiklioi/egiklioi30.htm ,
5). http://www.parliament.gr/ergasies/nomodetails.asp?lawid=448 ,

Ὀβρυὰ Πάτρας, 17-06-2006.

Αὐτὸ τὸ κείμενο εἶναι γραμμένο σὲ πολυτονικό. Διαβάστε τὴ μονοτονική του ἔκδοση.