[ Το άρθρο αυτό σε μορφή pdf σε περίπτωση που δεν έχετε πολυτονικές γραμματοσειρές]
ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΑΚΡΟΤΗΤΕΣ ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΩΝ
Κωνσταντῖνος Χολέβας
Πολιτικός Ἐπιστήμων
Στίς 10 Ἰανουαρίου 2003 τό Εὐρωπαϊκό Κοινοβούλιο ἐνέκρινε μέ ψήφους 277 ὑπέρ καί 255 κατά ἕνα Ψήφισμα γιά τήν κατάσταση τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων στήν Εὐρώπη, τό ὁποῖο μεταξύ ἄλλων ζητεῖ καί τήν κατάργηση τοῦ ἀβάτου στό Ἅγιον Ὄρος. Βεβαίως ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι τά Ψηφίσματα τοῦ Εὐρωκοινοβουλίου ἔχουν μόνο γνωμοδοτική ἀξία καί ὄχι δεσμευτική ἰσχύ, ἄρα δέν θά ὑλοποιηθεῖ ἡ ἐξωφρενική καί ἀνιστόρητη πρόταση περί Ἁγίου Ὄρους. Ὅμως ἀξίζει νά μείνουμε στό θέμα καί νά προσπαθήσουμε νά ἐξαγάγουμε ὁρισμένα χρήσιμα συμπεράσματα.
Πρῶτον ἄς δοῦμε τά στοιχεῖα τοῦ Ψηφίσματος. Προῆλθε ἀπό μία Ἔκθεση τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐλευθεριῶν τῶν Πολιτῶν, Δικαιοσύνης καί Ἐσωτερικῶν Ὑποθέσεων μέ ἡμερομηνία 12/12/2002 καί μέ Τελικό Ἀριθμό Α5-0451?2002. Παρουσιάσθηκε καί συζητήθηκε στίς ἀρχές Ἰανουαρίου τρέχοντος ἔτους μέ εἰσηγήτρια τήν Ὁλλανδή Εὐρωβουλετή Γιόουκ Σβίμπελ, ἡ ὁποία εἶναι γνωστή ὑποστηρίκτρια περιθωριακῶν ὁμάδων τῆς χώρας της. Τό κείμενο ἀποτελεῖται ἀπό 104 σελίδες καί τό θέμα τοῦ Ἁγίου Ὄρους καταλαμβάνει μόνο 6 γραμμές στήν σελίδα 21, παράγραφος 78. Δηλαδή πολλοί ἀπό ἐκείνους πού ὑπερψήφισαν τήν Ἔκθεση εἶχαν ὡς κύριο στόχο τήν προστασία τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων στήν Εὐρώπη, ἔστω καί μέ τόν πολύ προωθημένο τρόπο πού προβάλλει ἡ Ἔκθεση, καί ἴσως νά μήν πρόσεξαν κἄν τήν ἀναφορά περί Ἁγίου Ὄρους. Εἶναι ἐνδιαφέρον νά λεχθεῖ ὅτι ἠ Ἔκθεση μεταξύ ἄλλων προτείνει τήν ἐφαρμογή ἄοπλης θητείας καί μάλιστα ὄχι μεγαλύτερης διάρκειας ἀπό τήν ἔνοπλη θητεία γιά ὁποιονδήποτε ἐπικαλεῖται συνειδησιακούς λόγους καί ὄχι μόνον γιά ὅσους ἔχουν συγκεκριμένα θρησκευτικά πιστεύω. Δηλαδή ἄν ἐφαρμοσθεῖ κάτι τέτοιο θά κινδυνεύσουν νά .... διαλυθοῦν οἱ στρατοί τῶν Εὐρωπαϊκῶν χωρῶν. Ἐξ ἄλλου ἡ Ἔκθεση προτείνει στίς χῶρες -μέλη τῆς Ἑνώσεως νά ἀναγνωρίσουν τόν γάμο μεταξύ ἀτόμων τοῦ ἰδίου φύλου. Γενικά τό κείμενο ἀπηχεῖ ἀπόψεις καί θέσεις πού ξεπερνοῦν τήν ἰσχύουσα Εὐρωπαϊκή ἀντίληψη περί Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καί δείχνει τήν ἐπιρροή πού ἀσκοῦν στό Εὐρωκοινοβούλιο μικρές ὀργανωμένες ὁμάδες μέ ἀκραῖα ἀιτήματα.
Τό ἐρώτημα εἶναι πῶς ὑπερψηφίσθηκε μία τέτοια ἔκθεση , ἡ ὁποία δέν ἀφορᾶ μόνον τό Ἅγιον Ὄρος, ἀλλά προβάλλει μία διεστραμμένη ἄποψη περί Ἀνθρωπίνων Δικαιωμἀτων , σέ βαθμό πού νά παραθεωροῦνται τελείως οἱ πολιτιστικές ρίζες τῆς Εὐρώπης, δηλαδή ἡ κλασσική παιδεία, τό ἑλληνορωμαϊκό πνεῦμα καί ἡ Ἠθική τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ἄν σήμερα ἡ Εὐρώπη περηφανεύεται γιά τήν μεγάλη πρόοδό της στόν τομέα τῶν Δικαιωμάτων καί Ἐλευθεριῶν τοῦ Ἀνθρώπου, τοῦτο πρωτίστως ὀφείλεται στό Χριστιανικό ὑπόβαθρο τοῦ πολιτισμοῦ της. Ἡ ὑπερψήφιση ἑνός τέτοιου κειμένου, ἔστω καί μέ μικρή πλειοψηφία, καταδεικνύει ὅτι διαμορφώνονται μέσα στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση δύο ἀντίρροπα ἰδεολογικά ρεύματα. Ἐκεῖνο πού ἀγωνίζεται γιά νά διατηρηθοῦν οἱ Χριστιανικές ρίζες τῆς Εὐρώπης καί νά γίνονται σεβαστές οἱ ἀξίες τῆς θρησκευτικῆς πίστεως, τῆς οἰκογενείας καί τοῦ ὑγιοῦς πατριωτισμοῦ, καί ἐκεῖνο πού ἐπιχειρεῖ νά μετατρέψει τήν Εὐρώπη σέ ἕνα χῶρο προβολῆς ἀκραίων ἀιτημάτων δοαφόρων μειοψηφιῶν στό ὄνομα τῶν τόσο παρεξηγημένων Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων καί μέ τήν ἐπίκληση τῆς "παγκοσμιοπποιήσεως" κάι τῆς νεφελώδους "πολυπολιτισμικότητος". Ὡς Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες πρέπει νά ἀξιοποιήσουμε τήν εὐρωπαϊκή συμμετοχή μας γιά νά ἐνισχύσουμε τό πρῶτο ρεῦμα, τό ὁποῖο φαίνεται ὅτι βρίσκει σοβαρούς ἐκφραστές στόν χῶρο τῆς πολιτικῆς καί τῆς διανοήσεως. Ὁ ἀγώνας θά ἔχει δυσκολίες, ἀλλά πρέπει νά ἐπιμείνουμε. Ἡ ἑλληνορθόδοξη παράδοσή μας μπορεῖ καί πρέπει νά ξεδιψάσει καί ἄλλους εὐρωπαϊκούς λαούς, ἀρκεῖ πρῶτοι ἐμεῖς νά συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἔχουμε ἕναν πολύτιμο θησαυρό. Μία πηγήν ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον!
Ἄς ἐπανέλθουμε, ὅμως, στό ζήτημα πού ἀφορᾶ στό ἄβατον τοῦ Ἁγίου Ὄρους. Πρόκειται γιά μία μακραίωνα παράδοση, ἡ ὁποία ἀπαγορεύει τήν εἰσοδο γυναικῶν στό Ἅγιον Ὄρος γιά νά προστατευθεῖ ἡ γαλήνη καί ἡ ἀυστηρή ἄσκηση τῶν μονναχῶν. Ἡ Ὀρθὀδοξη Ἐκκλησία ὄχι μόνον δέν ὑποτιμᾶ τήν γυναῖκα, ἀλλά μέ τήν τιμή πού ἀποδίδει καί μέ τίς Λατρυετικές Ἀκολουθίες πού ἀναπέμπει πρός τήν Θεοτόκο ἀποδεικνύει τόν μεγάλο σεβασμό της πρός τόν ρόλο τῆς γυναίκας. Ἡ ἀποψη ὅτι τό ἄβατον παραβιάζει τήν ἰσότητα τῶν δύο φύλων δέν εὐσταθεῖ, διότι καί σέ πολλά γυναικεῖα μοναστήρια Ὀρθόδοξα ἤ μή ὑπάρχει ἄβατον γιά τούς ἄνδρες. Ἄλλωστε καί ἀπό τήν στενή -νομικιστική σκοπιά τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων ἄν δοῦμε τό ζήτημα τό Ἅγιον Ὄρος ἀποτελεῖαται ἀπό 20 μεγάλα "περιβόλια", δηλαδή ἀπό τίς ἰδιοκτησίες τῶν 20 ἀνεγνωρισμένων Μονῶν. Ἄρα στήν ἰδιοκτησία του, στό περιβόλι του, στό σπίτι του, ὁ καθένας δικαοῦται νά ἀποφασίζει ποιόν θά δεχθεῖ καί ποιόν ὄχι.
Θυμίζουμε ἐπίσης ὅτι ἡ ἰδιαιτερότητα τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὡς τόπου ἀσκήσεως καί προσευχῆς καί ἡ μοναδικότηά του στήν Εὐρώπη καί σέ ὅλον τόν Κόσμο ἀναγνωρίζεται καί κατοχυρώνεται ἀπό τό ἄρθρο 105 τοῦ ἰσχύοντος Συντάγματος τῆς Ἑλλάδος καί ἀπό τήν Κοινή Δήλωση περί Ἁγίου Ὄρους, ἡ ὁποία περιλαμβάνεται στήν συνθήκη προσχωρήσεως τῆς Ἑλλάδος στήν τότε Ε.Ο.Κ. τό 1979 καί ἐπαναλαμβάνεται στήν Συνθήκη τοῦ Ἄμστερνταμ τοῦ 1997. Πολύ ὀρθά ἡ σχετική ἀνακοίνωση τῆς Ἱερᾶς Ἐπιστασίας τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὑπογραμμίζει αὐτά τά ἐπίσημα κείμενα κάι προσθέτει: "Ἡ διατήρηση ἤ ἄρση τοῦ ἀβάτου ἀποτελεῖ ἀποκλειστικό δικαίωμα τοῦ Αγίου Ὄρους, πού βέβαια σέ κάθε τέτοια κρίση του θά λάβει σοβαρά ὑπ' ὄψιν τήν ὑποχρέωσή του γιά σεβασμό καί διαφύλαξη τῶν ἀρχαίων καθεστώτων καί τῆς πνευματικῆς παραδόσεως, ἀλλά καί νά τηρήσει τίς ἀναγκαῖες ἐκκλησιαστικές διαδικασίες μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο ......... Τό Ἅγιον Ὄρος ἀκούει προσεκτικά κάθε καλοπροαίρετη εἰσήγηση, ἀλλά ταυτόχρονα ἐπιλέγει νά διαφυλάξει τήν παράδοση 1200 ἐτῶν, ὅπως τήν παρέλαβε ἀπό τούς πατέρες του, γιά λόγους πνευματικούς, πολιτιστικούς, ἐκκλησιαστικούς καί ἐθνικούς καί πιστεύει ὅτι αὐτό εἶναι πού προσδοκᾶ ἀπό ἀυτὀ τό ἔθνος μας, ἡ Εὐρώπη καί ἡ Οἰκουμένη ὅλη".
Ἄς ἀναλογισθοῦμε μέ τήν εὐκαιρία αὐτή: Ἄν ὅλοι αὐτοί οἱ Εὐρωβουλευτές, πού ἐλαφρᾷ τῇ καρδίᾳ ζητοῦν τήν κατάργηση τοῦ Ἀβάτου τοῦ ἁγίου Ὄρους, μποροῦσαν γιά λίγα λεπτά, γιά λίγες ὧρες, νά ἑνώσουν τήν προσευχή τους μέ τό δάκρυ, τό κομποσχοῖνι, τήν νοερά προσευχή τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων, ἄν ὁλοι αὐτοί μποροῦσαν νά συνειδητοποιήσουν ὅτι τά ἅγια λείψανα πού προσκυνοῦμε στόν Ἄθωνα ἔχουν πολύ μεγαλύτερη δύναμη ἀπό τά χρηματοδοτικά πρωτόκολλα καί τίς οἰκονομικές συμφωνίες, ἄν ὅλοι αὐτοί μποροῦσαν νά ἐκτιμήσουν πόσο μεγάλη εἶναι ἡ εὐλογία καί ἡ χάρη τῆς Παναγίας στό Περιβόλι Της, τότε ὁπωσδήποτε ἡ Εὐρώπη θά βάδιζε σέ ἕνα καλύτερο δρόμο. Μέ λιγότερη κοινωνική ἀδικία, λιγότερες ἀυτοκτονίες, λιγότερους ναρκομανεῖς, λιγότερη ἀνθρώπινη μοναξιά. Τα δαιμόνια ἐκδιώκονται μόνον μέ νηστεία καί προσευχή, διδάσκει ὁ Κύριος. Ἀλλά φαίνεται ὅτι αὐτό δέν θέλουν ἤ δέν μποροῦν νά τό καταλάβουν κάποιοι ἀπό τούς ἐπιφανεῖς Εὐρωπαίους.