Ο μύθος της «Μεταεθνικής» εποχής

Κωνσταντίνος Χολέβας
Πολιτικός Επιστήμων

Διάβαζα προσφάτως μία μελέτη νέου επιστήμονος , συμβούλου του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ο οποίος προσπαθούσε να μας πείσει ότι πρέπει να απορρίψουμε τις έννοιες έθνος και πατρίδα, αφού «το κράτος σήμερα αποεθνικοποιείται» . Παρεμφερείς απόψεις ακούσαμε πέρσυ και από τους φανατικούς υποστηρικτές του αντιδημοκρατικού και αποικιοκρατικού σχεδίου Ανάν. Μας έλεγαν, μεταξύ άλλων, ότι πρέπει να αποδεχθούμε το σχέδιο, διότι αντανακλά το πνεύμα της νέας « μεταεθνικής» εποχής . Η επίδειξη εθνικής ευαισθησίας είναι πλέον εκτός μόδας, λέγει αυτή η καινοφανής άποψη. Το περίεργο είναι ότι μόνο στην χώρα μας καταβάλλεται τόσο μεγάλη προσπάθεια από ορισμένους διανοουμένους και αρθρογράφους να μας πείσουν ότι το έθνος είναι ξεπερασμένη έννοια και ότι δεν πρέπει να ασχολούμαστε με τα εθνικά μας θέματα. Μία απλή ματιά στα όσα συμβαίνουν στην Υφήλιο θα μας πείσει ότι όλοι οι λαοί και οι κυβερνήσεις τους συνεχίζουν να έχουν το εθνικό τους συμφέρον ως πρώτη προτεραιότητα και ότι η δήθεν « μεταεθνική» εποχή είναι ένας μύθος για αφελείς.

Ξεκινούμε από τις ΗΠΑ. Μόλις εμφανίσθηκε μία κινεζική εταιρία που ζήτησε να εξαγοράσει την αμερικανική πετρελαϊκή εταιρία UNOCAL, το Κογκρέσσο χαρακτήρισε την ενέργεια ως απειλή για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και παρεμπόδισε την εξαγορά.

Πάμε στην Κίνα. Δια στόματος υψηλοβάθμου στρατηγού η ανερχόμενη Υπερδύναμη απείλησε τις ΗΠΑ με πυρηνικό πλήγμα σε περίπτωση αμερικανικής αναμίξεως στην διένεξη Κίνας- Ταϊβάν. Θυμίζουμε ότι η ενσωμάτωση της Ταϊβάν αποτελεί μείζον θέμα εθνικής ευαισθησίας για την Κίνα.

Στην Ευρώπη, τώρα. Η Γαλλική κυβέρνηση απαγόρευσε την εξαγορά μεγάλης εταιρίας γαλακτοκομικών προϊόντων από αμερικανική εταιρία με το επιχείρημα ότι πρόκειται για όμιλο εθνικής σημασίας για την Γαλλία. Επί πλέον ο Γάλλος Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε ότι θα συνταχθεί κατάλογος εταιριών που εντάσσονται στα γαλλικά εθνικά συμφέροντα και δεν επιτρέπεται η εξαγορά τους.

Ένα νέο μέλος της Ευρ. Ενώσεως είναι η Σλοβενία, η οποία αποφάσισε να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα εις βάρος της Κροατίας για λόγους εθνικού συμφέροντος. Η Κροατία αποφάσισε να ανακαλέσει τον Πρέσβη της από τη Λιουμπλιάνα. Και για να μην υστερήσει στην προβολή των εθνικών της θεμάτων η Κροατία αποφάσισε να διδάσκεται στα παιδιά του Δημοτικού ειδικό μάθημα για τον πρόσφατο πόλεμο κατά των Σέρβων.

Ακόμη και στην Ενωμένη Ευρώπη, η οποία αποτελεί ένα σοβαρό πείραμα εδραιώσεως υπερεθνικών θεσμών, τα κράτη- μέλη και οι λαοί τους δεν είναι διατεθειμένοι να παραχωρούν απεριόριστα την εθνική τους κυριαρχία, όπως φάνηκε και από τα δύο ΟΧΙ για το Ευρωσύνταγμα. ʼλλωστε ένας από τους θεμελιωτές της Ευρ. Ένωσης, ο Γάλλος σοσιαλιστής Ζάκ Ντελόρ, έγραψε στην εφημερίδα ΜΟΝΤ: « Η Ευρ. Ένωση θα έχει μέλλον μόνον ως μία χαλαρή Ομοσπονδία εθνικών κρατών, διότι δεν πιστεύω ότι η έννοια του έθνους είναι ξεπερασμένη» .

Στην Γερμανία , η κυρία ʼγκελα Μέρκελ, η οποία φιλοδοξεί να είναι η νέα Καγκελλάριος, εξελέγη το 2000 στην αρχηγία των Χριστιανοδημοκρατών τονίζοντας με έμφαση ότι πιστεύει στις έννοιες του έθνους και της πατρίδας.

Και για να μη ξεχνούμε την ταραχώδη βαλκανική γειτονιά μας, η διεθνής κοινότητα προετοιμάζεται να αναγνωρίσει- αργά ή γρήγορα- ανεξάρτητο κράτος Κοσσυφοπεδίου εκπληρώνοντας έτσι ένα διακεκηρυγμένο εθνικό στόχο των Αλβανών.

Προσωπικά δεν πιστεύω ότι θα έλθει ποτέ, τουλάχιστον στο προβλέψιμο μέλλον, αυτή η « μεταεθνική» εποχή, την οποία οραματίζονται εκείνοι που μας καλούν να μην ενδιαφερόμαστε για τα εθνικά θέματα. Η εθνική συνείδηση και η εθνική ταυτότητα είναι αξίες έμφυτες μέσα στον άνθρωπο και δεν μπόρεσαν να τις ξεριζώσουν ούτε οι πολυεθνικές αυτοκρατορίες ούτε τα σταλινικού τύπου καθεστώτα. Φυσικά χρειάζεται προσοχή για να μην πλήττεται η δημοκρατία και η ειρήνη με εκτροπές στο όνομα του έθνους ή με επεκτατικές βλέψεις, όπως αυτές ορισμένων γειτόνων μας. Σε εκείνους, πάντως, που κατηγορούν το έθνος και την πατρίδα ως την αιτία διαφόρων δεινών απαντούμε. Δεν φταίει η δημοκρατία επειδή στο όνομά της η Γαλλική Επανάσταση καρατόμησε χιλιάδες αθώους, ούτε η κοινωνική δικαιοσύνη επειδή στο όνομά της εκτελέστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι στα κομμουνιστικά κράτη. Ας αποσυνδέσουμε τις αξίες και τα ιδανικά από εκείνους που τα χρησιμοποιούν ως προφάσεις εν αμαρτίαις.

Κ.Χ. 6/9/2005