|
Η
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Κωνσταντῖνος Χολέβας
Πολιτικός Ἐπιστήμων
Ἀντίβαρο, Μάρτιος 2006
Στίς 30 Ἰανουαρίου τιμοῦμε τή μνήμη
τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, δηλαδή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, τοῦ Γρηγορίου
Ναζιανζηνοῦ καί τοῦ Ἰωάννου Χρυσοστόμου. Ἀπό τά πρῶτα χρόνια μετά
τήν Ἀπελευθέρωση τῆς πατρίδος μας καθιερώθηκε ἡ ἡμέρα αὐτή ὡς
ἐπίσημη ἑορτή τῶν Ἑλληνικῶν Γραμμάτων. Γιά νά μή μένουμε μόνο στό
τυπικό μέρος τῆς ἑορτῆς καί γιά νά τιμήσουμε τό πνεῦμα καί τίς
παρακαταθῆκες τῶν Τριῶν Μεγίστων Φωστήρων κρίνουμε σκόπιμο νά
ἐκφράσουμε ὁρισμένες σκέψεις γιά τήν ἑλληνική ἐκπαίδευση σήμερα.
Εἶναι προφανές ὅτι ὑπάρχει ἕνα κλῖμα
ὑποβαθμίσεως τῶν Ἀνθρωπιστικῶν Ἐπιστημῶν στό ὄνομα τῆς σύγχρονης
τεχνολογίας ἤ τῆς εὐκολώτερης ἐπαγγελματικῆς ἀποκαταστάσεως τῶν
νέων. Ὅμως πιστεύω ὅτι μπορεῖ νά βρεθεῖ τρόπος νά συνδυασθοῦν οἱ
τεχνοκρατικές γνώσεις μέ τήν ἑλληνορθόδοξη ἀγωγή. Ἀσχέτως τῆς
κατευθύνσεως πού ἀκολουθεῖ ὁ νέος ἤ ἡ νέα στό Λύκειο, εἶναι
ἀπαραίτητο νά ἐφοδιασθεῖ μέ ἠθικές ἀρχές καί πνευματικές ἀξίες,
διότι ὅπως ἔλεγε ὁ Πλάτων: «Πᾶσα ἐπιστήμη χωριζομένη ἀρετῆς
πανουργία, οὐ σοφία φαίνεται»! Ἄλλωστε στήν ἑλληνορθόδοξη παράδοση
τῶν τελευταίων τριῶν αἰώνων βλέπουμε πολλά παραδείγματα συνυπάρξεως
τῶν θετικῶν καί πρακτικῶν ἐπιστημῶν μέ τήν Χριστοκεντρική καί
κλασσική παιδεία. Ὁ κληρικός Εὐγένιος Βούλγαρις, Κερκυραῖος στήν
καταγωγή, σοφός δάσκαλος καί Ἀρχιεπίσκοπος Σλαβωνίου καί Χερσῶνος, ὁ
ὁποῖος ἐκοιμήθη πρό 200 ἀκριβῶς ἐτῶν, εἰσήγαγε τίς Θετικές Ἐπιστῆμες
στήν Ὀρθόδοξη Ἀνατολή. Ἐξ ἄλλου στά μέσα τοῦ 19 ου αἰῶνος ὁ μοναχός
Βαρθολομαῖος Κουτλουμουσιανός δίδασκε στήν Ἐμπορική Σχολή τῆς Χάλκης
τά Ὀρθόδοξα Θρησκευτικά καί τά Ἀρχαῖα κείμενα μαζί μέ Φυσική καί
Ἄλγεβρα πού ὁ ἴδιος γνώριζε ἄριστα.
Τό πρῶτο ζητούμενο τῆς Παιδείας εἶναι
νά διαπλάθει ἀνθρώπους μέ ἦθος καί ὁλοκληρωμένη προσωπικότητα. Γι
αὐτό εἶναι ἀπαραίτητο νά ἀναδιοργανωθεῖ τό μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν
μέ βάση τήν Ὀρθόδοξη πνευματικότητα καί μάλιστα νά ἀρχίζει ἀπό τό
Νηπιαγωγεῖο, ὅπως τόνισε προσφάτως ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κ.
Βαρθολομαῖος (ὁμιλία στήν Φλώρινα, 17/9/2005). Διάφορες προτάσεις
πού ἀκούονται περί θρησκειολογικοῦ μαθήματος ἀποτελοῦν ἁπλῶς τό
ἐπιστέγασμα τῆς ἰδεολογίας περί ἀποκοπῆς τῶν Ἑλλήνων ἀπό τήν
Ὀρθοδοξία στό ὄνομα τοῦ πολυσυζητημένου «χωρισμοῦ Ἐκκλησίας καί
Πολιτείας». Ἡ συντριπτική πλειοψηφία τοῦ λαοῦ μας θέλει νά
διδάσκεται στά παιδιά μας ἡ Ὀρθόδοξη ἀγωγή γιά νά ἔχουν οἱ νέοι μας
ἀντισώματα ἀπέναντι στήν κακότητα καί στήν ἀπανθρωπιά.. Ἄς μήν
ξεχνοῦμε ὅτι σχεδόν ὅλες οἱ χῶρες τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως διδάσκουν
στό Σχολεῖο τά Χριστιανικά Θρησκευτικά, πλήν τῆς Γαλλίας πού
ἐπηρεάζεται μέν ἀπό τό ἀθεϊστικό πνεῦμα τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως,
ἀλλά καί αὐτή ἀναθεωρεῖ πλέον τίς ἀκραῖες ἀντιεκκλησιαστικές
ἀπόψεις. Ἡ πρόταση γιά παροχή ξερῶν γνώσεων ἀπό ἕνα θρησκειολογικό
μάθημα, τό ὁποῖο θά ἀντιμετωπίζει τήν Ὀρθοδοξία ἰσότιμα μέ ἄλλες
σαράντα θρησκεῖες τοῦ Κόσμου, εἶναι καί ἀντιπαιδαγωγική καί
ἀντιδημοκρατική.
Εἶναι προφανές ὅτι τά σύγχρονα
ἑλληνόπουλα ἔχουν γλωσσικό πρόβλημα. Διαπρέπουν στίς ξένες γλῶσσες
καί εὖγε τους-ἀλλά ὑστεροῦν στήν σωστή χρήση τῆς Ἑλληνικῆς.
Προτείνω νά ἀρχίζει ἡ διδασκαλία τῶν Ἀρχαίων καί Ἐκκλησιαστικῶν
κειμένων ἀπό τήν Ε΄ Δημοτικοῦ, γιά νά ἐμπλουτίζεται τό λεξιλόγιο τῶν
παιδιῶν. Ἐπίσης ἐπικροτῶ τήν πρόταση τοῦ Πρυτάνεως κ. Γεωργίου
Μπαμπινιώτη νά εἰσαχθεῖ καί πάλι τό «Ἀνθολόγιο Πατερικῶν Κειμένων»
ὡς συμπλήρωμα τοῦ γλωσσικοῦ καί τοῦ θρησκευτικοῦ μαθήματος. Θεωρῶ δέ
ἀναγκαῖο νά ἐπανεξετασθεῖ ἀπό τήν Πολιτεία καί τούς ἐκπαιδευτικούς
τό μονοτονικό καί νά μελετηθοῦν οἱ συνέπειές του. Νομίζω ὅτι ἀπό τήν
ἐπιβολή του το 1982 δέν βελτίωσε τήν ὀρθογραφική ἱκανότητα τῶν
παιδιῶν. Ἀντιθέτως ὑπάρχουν σοβαρές ἐνδείξεις ὅτι ἀνέβασε τά ποσοστά
τῆς δυσλεξίας, ὅπως φαίνεται ἀπό σχετική μελέτη ψυχιάτρων καί
ψυχολόγων. (Ὅρα τό συλλογικό ἔργο «Ἡ ἐκδίκηση τῶν τόνων»,
Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθῆναι 2005). Φυσικά τά κλασσικά κείμενα τῆς
Ἀρχαιότητος δέν τά θεωρῶ ἁπλῶς ὡς μέθοδο γλωσσικῆς ἀγωγῆς. Ἀποτελοῦν
πηγή χρησίμων διδαγμάτων δημοκρατίας, πολιτικῆς εὐθύνης καί
φιλοπατρίας. Καλό θά ἦταν νά ἐπανεισαχθεῖ ὁ λόγος τοῦ Λυκούργου κατά
Λεωκράτους, ὅπου περιέχεται καί ὁ ὅρκος τῶν Ἀθηναίων Ἐφήβων: «Τήν
πατρίδα οὐκ ἐλάττω παραδώσω».
Στό μάθημα τῆς Ἱστορίας θεωρῶ χρήσιμο
νά δίδεται περισσότερη ἔμφαση στίς ρίζες τῶν Ἐθνικῶν μας θεμάτων. Τά
παιδιά μας τῶν 18 ἐτῶν τελειώνουν τό Λύκειο καί ἔχουν ἐλλιπῆ
κατανόηση τοῦ Κυπριακοῦ, τοῦ Μακεδονικοῦ, τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ.
Ἐπίσης κατά γεωγραφική περιφέρεια εἶναι χρήσιμο νά ὑπάρχει καί ἕνα
συμπληρωματικό τεῦχος μέ στοιχεῖα ἀπό τήν τοπική Ἱστορία. Θά μπορεῖ
νά διδάσκεται παράλληλα μέ τίς τρεῖς τάξεις τοῦ Γυμνασίου. Καί γιά
ὄνομα τοῦ Θεοῦ, ἄς ἐπανέλθει στό Λύκειο ἡ διδασκαλία τῆς
Τουρκοκρατίας καί τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως. Κανείς σοβαρός λαός
δέν διαγράφει τούς ἱδρυτές τοῦ κράτους του.
Ὅποια ἐπιστήμη καί ἄν ἀκολουθήσει ὁ
νέος μας ( ἤ ἡ νέα μας), σέ ὅποια ξένη χώρα καί ἄν παρακολουθήσει
μεταπτυχιακά, ἡ στέρεα ἑλληνορθόδοξη παιδεία θά τόν/τήν βοηθήσει νά
αἰσθάνεται ἰσότιμος καί ἀξιοπρεπής πολίτης τῆς Εὐρώπης καί τοῦ
Κόσμου. Ἡ Χριστιανική καί δημοκρατική μας παράδοση ἀπορρίπτει καί
τήν ἐθνική ἀλαζονεία καί τά συμπλέγματα ἐθνικῆς μειονεξίας.
Κ.Χ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2006
| 