Ἱστορία ντεμοντέ

Διονύσης Χαριτόπουλος

Ἀντίβαρο, Ίανουάριος 2007

Ἡ ἑλληνικὴ Ἀντίσταση στὸν φασιστικὸ Ἄξονα ἄρχισε στὶς 28 Ὀκτωβρίου 1940 στὴν Πίνδο καὶ τερμάτισε στὶς 5 Νοεμβρίου 1944, ὅταν βγῆκε ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ σύνορα καὶ ὁ τελευταῖος Γερμανὸς στρατιώτης.
Οἱ δύο μεγάλοι πυλῶνες τῆς σύγχρονης ἑλληνικῆς ἱστορίας εἶναι ἡ Ἐπανάσταση τοῦ 1821 καὶ ἡ Ἀντίσταση 1940-1944 στοὺς ξένους εἰσβολεῖς.

Ὁ κορυφαῖος Ὀξφορδιανὸς ἱστορικὸς Ἄρνολτ Τόινμπι ἀποτιμᾶ τελεσίδικα τὰ δυὸ μεγάλα ἔπη• ὅπως γράφει, οἱ Νεοέλληνες «στὸν πόλεμο γιὰ τὴν ἀνεξαρτησία τους καὶ στὰ πρόσφατα κινήματα Ἀντίστασης κατὰ τῶν ξένων εἰσβολέων πραγματοποίησαν πράξεις ἡρωισμοῦ τόσο ὑψηλὲς ὅσο τὰ κατορθώματα τῶν προγόνων τους στὸν Μαραθώνα καὶ στὶς Θερμοπύλες» (1).

Τὸ συνταρακτικὸ εἶναι πὼς καὶ οἱ δύο μεγάλες ἐθνικὲς ἐποποιίες εἶναι ἀμιγεῖς λαϊκοὶ ἄθλοι ποὺ συνέβησαν ἐρήμην θεσμῶν καὶ ἄνωθεν ἐντολῶν.

Ὅπως ξέρουμε, τὸ 1821 δὲν ὑπῆρχε ἑλληνικὸ κράτος• οὔτε κάποια ἀναγνωρισμένη κεντρικὴ ἐξουσία γιὰ νὰ κηρύξει τὴν ἐξέγερση. Μόνοι τους αὐτοσχεδίασαν οἱ κατσαπλιάδες Κολοκοτρώνης, Παπαφλέσσας, Καραϊσκάκης, Μανιάτες, Ρουμελιῶτες, Νησιῶτες καὶ λοιποὶ καὶ μόνοι τους τὸ ἔκαναν.

Εἶναι ἐπίσης γνωστὸ πὼς τὸ 1940, ποὺ ὑπῆρχε ὀργανωμένο κράτος, ἡ βασιλομεταξικὴ δικτατορία ἄλλα εἶχε κατὰ νοῦν. Ἀπὸ τὴν πρώτη γραμμὴ στὴν Πίνδο ὁ στρατηγὸς Πετρουτσόπουλος τῆς 8ης Μεραρχίας Ἠπείρου μᾶς βεβαιώνει πὼς «ἡ ἡγεσία δὲν ἐπίστευεν εἰς τὴν νίκην, ἀλλὰ ἤθελε νὰ ρίψωμεν μερικοὺς πυροβολισμοὺς διὰ τὴν τιμὴν τῶν ὅπλων» (2).

Μὰ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ἀγνόησε τὴν ὀπισθόβουλη ἡγεσία του καὶ πῆρε τὸν πόλεμο πάνω του• ἡ ὑπόμνηση ἀνήκει στὸν Σεφέρη: «Ὁ λαὸς ἔκανε μόνος του αὐτὸ ποὺ ἔκανε – μόνος του. Αὐτοὶ οἱ ἄγνωστοι ἄνθρωποι, τὸ καλύτερο ποὺ ἔχει ὁ τόπος μας».

Ὅταν τελικῶς οἱ κατακτητὲς μπῆκαν στὴ χώρα μας, οἱ πολιτικοὶ ἀρχηγοὶ ἔπεσαν πάνω στοὺς Ἕλληνες καὶ πάσχισαν νὰ τοὺς πείσουν νὰ δεχτοῦν τὴ μοίρα τοῦ σκλάβου• μὲ πολιτικάντικη ὁρολογία, ἐπιβαλλόταν πλέον καὶ ἡ «ψυχική τους ἀποστράτευση».

Ὁ λαὸς πάλι δὲν ὑπάκουσε.

Οἱ ἀντιστασιακὲς ὀργανώσεις ξεφύτρωναν ἡ μία μετὰ τὴν ἄλλη σὲ πόλεις καὶ χωριά. Οἱ ψυχωμένοι ἄντρες ποὺ πῆραν τὸν οἰκογενειακὸ γκρὰ καὶ βγῆκαν στὰ βουνὰ δὲν ἀκολούθησαν καμία κομματικὴ ἐντολή• ἁπλῶς συνέχισαν μὲ ὑπέροχη φυσικότητα τὴν ντόπια παράδοση τῶν ἐθνικο-ἀπελευθερωτικῶν ἀγώνων.
Ὁ πρύτανης τῶν Ἑλλήνων ἱστορικῶν Νίκος Σβορῶνος ἔχει καταγράψει τὸν «ἀντιστασιακὸ χαρακτήρα» αὐτοῦ τοῦ λαοῦ, ποὺ ἀποτελεῖ «ἰδιαίτερο χαρακτηριστικό» του καὶ «διέπει ὁλόκληρη τὴ νεοελληνικὴ ἱστορία».
Ἐδῶ ἀρχίζει τὸ γκρέμισμα.

Ἕνας λαὸς ποὺ κατὰ παράδοση συνεγείρεται αὐθορμήτως στὶς ὁριακὲς στιγμὲς τοῦ βίου του• καὶ μὲ τὶς θυσίες του ἀνατρέπει ἔσωθεν ἢ ἔξωθεν σχεδιασμοὺς ποὺ ἀπειλοῦν τὴν ἐθνική του ὑπόσταση δὲν εἶναι σήμερα ἀρεστός.

Προκειμένου νὰ μὴν ἐπαναληφθοῦν καὶ στὸ μέλλον παρόμοια φαινόμενα λαϊκῆς αὐτοβουλίας, ἐπείγουν κάποια μέτρα• ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι ἡ ἀποδόμηση τῆς ἐθνικῆς αὐτογνωσίας καὶ παράδοσης.

Μιὰ σέχτα ντόπιων πανεπιστημιακῶν φιλοδοξοῦν – κατὰ δήλωσή τους – «νὰ ξαναγράψουν» τὴ νεότερη ἑλληνικὴ ἱστορία. Ἡ ἐξαγγελία ἀπὸ μόνη της εἶναι παιδαριώδης. Ἡ ἱστορία ἔχει γραφτεῖ. Τὰ ἀγάλματά μας τὰ στήσαμε. Αὐτὸ ποὺ θὰ περίμενε κανεὶς ἀπὸ ἐπαγγελματίες εἶναι νὰ ἀποκαθάρουν τὰ ἱστορικὰ συμβάντα ἀπὸ ὑπερβολὲς καὶ σοβινιστικὲς ἀνοησίες• αὐτὸ θὰ ἦταν ὄντως ἀγαθοποιὸ ἔργο.

Ὅμως ἀπὸ τὶς ἐθνικόφρονες χοντράδες τῆς μετεμφυλιακῆς περιόδου καὶ τῆς ἑφταετίας περάσαμε στὶς «μοντερνίστικες» κατεδαφίσεις.

Κατ\' αὐτοὺς τοὺς προφέσορες, ἡ Ἐθνεγερσία τοῦ 1821 ἦταν «ἱστορικὸ λάθος». Ὁ βίος τῶν σκλαβωμένων Ἑλλήνων μὲ τοὺς Ὀθωμανοὺς δυνάστες ἦταν ἁρμονικὸς καὶ δὲν εἴχαμε λόγους νὰ ἐπαναστατήσουμε.
Ὅσο γιὰ τὰ νεότερα συμβάντα, ἀπὸ τὴν Ἀντίσταση 1940-1944 ἕως τὸν Κυπριακὸ Ἀγώνα γιὰ αὐτοδιάθεση 1955-1959, πάνε ὅλα σχεδὸν στὸ καλάθι. Ἔχουν τόσες «σκιές», ἔγιναν τόσα «ἐγκλήματα» ποὺ δὲν πρέπει κὰν νὰ μνημονεύονται. Κανένα μεγαλεῖο δὲν διασώζεται ἀπὸ τὶς μικρόψυχες πένες• διακρίνουν παντοῦ ἐθνικιστές, τοπικιστὲς καὶ «Ταλιμπᾶν».

Αὐτὸ ποὺ ἐντυπωσιάζει στὰ πονήματα τῶν ἐν λόγῳ πανεπιστημιακῶν εἶναι ἡ ἀπὸ καθέδρας περιφρόνηση κάθε λαϊκοῦ στοιχείου. «Ὁ χοντρὸς λαὸς στ\' ἀμπάρι», κανονικά. Χωρὶς παρουσία καὶ χωρὶς λόγο γιὰ τὴν ἴδια του τὴν ὕπαρξη.

Ἔτσι, σύμφωνα μὲ ἀτσαλάκωτο καθηγητή, τὸ \'21 δὲν τὸ ἔκαναν οἱ ντόπιοι ἀγριάνθρωποι. Αὐτοὶ ἤσαν τὸ κακὸ συναπάντημα• ἀγράμματοι, πλιατσικολόγοι, τοπικιστὲς καὶ τουρκόφρονες. Ὅλη τὴ δουλειὰ τὴν ἔκαναν πέντε φωτισμένοι διανοούμενοι ποὺ ἦρθαν ἀπέξω καὶ μᾶς σώσανε• ὁ Μαυροκορδάτος καὶ ἡ παρέα του.

Τὰ ὑπονοούμενα γιὰ τοὺς πρωταγωνιστὲς τῆς Ἐθνεγερσίας καὶ τῆς Ἀντίστασης εἶναι τόσο ὑψηλοῦ ἐπιστημονικοῦ ἐπιπέδου ποὺ συναγωνίζονται σελίδες τοῦ κίτρινου Τύπου. Μὰ ἡ «ἐρωτομανής» Μπουμπουλίνα δὲν ξόδεψε τὸ ἔχειν της στὰ πάθη, ἀλλὰ στὸν Ἀγώνα. Οὔτε ὁ Καραϊσκάκης καὶ ὁ Μακρυγιάννης καταπλήγιασαν τὸ κορμί τους γιὰ «νὰ ἀνέλθουν κοινωνικά».

Μὴν τοὺς βγάλουμε καὶ χρεωμένους ἀπὸ πάνω.

Τὸ ἰσοπεδωτικὸ ντελίριο τῶν συγκεκριμένων ἱστοριογράφων φούντωσε μετὰ τὴν πτώση τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης. Μὲ τὴν ἐπίφαση ἐνὸς ἀντικειμενικοῦ «ἐπιστημονισμοῦ» ἐπιχειροῦν νὰ διαγράψουν κάθε νόημα τοῦ κοινοῦ ἐθνικοῦ βίου.

Προσπαθοῦν νὰ μᾶς πείσουν ὅτι ἡ πατρίδα, τὸ ἔθνος καὶ οἱ παραδόσεις μας εἶναι ἔννοιες ντεμοντέ• ἀπάδουν πρὸς τὴ σύγχρονη ἐποχή. Ὅσο πιὸ γρήγορα ἀπαλλαγοῦμε ἀπὸ αὐτὲς τὶς καθυστερημένες καὶ ἀναχρονιστικὲς φαντασιώσεις, τόσο τὸ καλύτερο γιὰ ὅλους.

Ἀλλὰ καὶ πάλι ὁ Σβορῶνος ἔχει ξεκάθαρα τοποθετηθεῖ στὸ θέμα τῆς πολιτισμικῆς συνέχειας, τῆς ταυτότητας καὶ τῆς ἐθνικῆς συνείδησης τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ:

«Τὸ πρόβλημα εἶναι νὰ μένεις αὐτὸ ποὺ εἶσαι, καὶ αὐτὸ βέβαια συνδυάζεται μὲ τὴν πολιτισμικὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνισμοῦ. Μὲ τὸ γεγονὸς ὅτι, ὅταν κατακτήθηκε ὁ ἑλληνικὸς λαός, ἀπὸ τοὺς Ρωμαίους ἀρχικὰ εἴτε ἀργότερα ἀπὸ τοὺς Τούρκους, εἶχε ἐθνικὴ ἑνότητα καὶ συνείδηση τῆς ἑνότητας αὐτῆς. Ὑπῆρχε μιὰ ἠθικὴ ἑνότητα μὲ τὴ γλώσσα, μὲ τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα, καὶ εἶχε συνείδηση τῆς ταυτότητάς του αὐτῆς, ἡ ὁποία τοῦ ἐπέτρεψε νὰ ἀντισταθεῖ, νὰ ἀντισταθεῖ στὴν ἀπορρόφηση ἀπὸ ἄλλους λαοὺς οἱ ὁποῖοι ἦταν κατακτητές του».
Ἐσχάτως τὸ πάθος τῶν «μοντερνιστῶν» γιὰ τὴν ἀποδόμηση τῆς ἱστορικῆς ταυτότητας τῶν Ἑλλήνων ἔχει ἐκλάβει χαρακτηριστικὰ ὑστερίας. Δίνουν τὴν ἐντύπωση πώς, ἂν χρειαζόταν, θὰ χειροκροτοῦσαν τὰ νατοϊκὰ βομβαρδιστικὰ ἀκόμη κι ἂν κατευθύνονταν στοῦ Φιλοπάππου.

(Ἕνας πρωθιερέας τῆς ἱστορικῆς ἀποδόμησης μᾶς κουνάει πατερναλιστικὰ τὸ δάχτυλο. Ἀφοῦ μπήκαμε στὴν ἑνωμένη Εὐρώπη, πρέπει νὰ ἀλλάξουμε «συνείδηση, νοοτροπία, ἀξίες καὶ συμπεριφορά».

Αὐτὸ κι ἂν εἶναι δεῖγμα ὁλοκληρωτικῆς νοοτροπίας• πόθεν ἀρύεται τὸ δικαίωμα ἕνας ἱστορικὸς νὰ ὑποδεικνύει τὴ μεταλλαγὴ ἐνὸς ὁλόκληρου λαοῦ σὲ ἀμνήμονες σκιές;

Ἄντε μετὰ νὰ ἐννοήσει, αὐτὸς καὶ οἱ ὅμοιοί του, γιατί, ἀφοῦ ἤδη εἴμαστε στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, ὁ Σολωμοῦ ἐπέλεξε νὰ θυσιαστεῖ στὸν ξένο ἱστὸ καὶ ὁ νεαρὸς ἀνθυποσμηναγὸς Σιαλμᾶς νὰ λούζεται ἐς ἀεὶ στὰ νερὰ τοῦ Αἰγαίου.)

Ἀσφαλῶς οἱ πιὸ ἐνθουσιώδεις κράχτες της ἀπο-εθνοποίησης πρέπει νὰ βρίσκονται στὴν Ἑλλάδα.
Δὲν ἐξηγεῖται ἀλλιῶς, ἀφοῦ οὐδεὶς στὴν Ἀγγλία, τὴ Γερμανία, τὴ Γαλλία θὰ τολμοῦσε νὰ ἐπιτεθεῖ μὲ τέτοιο μένος σὲ πατρίδα, ἱστορία, γλώσσα, παραδόσεις καὶ ἐθνικὰ σύνορα.

Ποιός νὰ τὸ φανταζόταν ὅτι ἡ διάλυση τῶν ἐθνῶν θὰ ἀρχίσει ἀπὸ τὴ χώρα μας. Ἡ περίπτωση παραπέμπει στὴ Φρειδερίκη ποὺ προσπαθοῦσε νὰ πείσει τὸν Μάρσαλ νὰ ἀρχίσει τὸν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα.

Ὅμως ἡ ἱστορία εἶναι τὸ μέλλον μας.

Κατὰ τὸν Δημήτριο Γληνό, «κάθε λαὸς κληρονομᾶ ἀπὸ τοὺς προγόνους του μερικὲς κεντρικὲς ἰδέες, ποὺ κανονίζουν τὴ διαγωγή του στὶς πιὸ σημαντικὲς περιστάσεις τοῦ δημόσιου βίου».
Καὶ ἡ κεντρικὴ ἰδέα ποὺ διαπερνᾶ καὶ ἐμπνέει αὐτὸν τὸν λαὸ εἶναι ἡ ἀσίγαστη ἀγάπη πρὸς τὴν πατρίδα καὶ τὴν ἐλευθερία.

Αὐτὸ δὲν ἀλλάζει.

.....................................................
1. Arnold Toynbee, «Οἱ Ἕλληνες καὶ οἱ κληρονομιές τους», Ἰνστιτοῦτο τοῦ Βιβλίου - Μ. Καρδαμίτσα.
2. «Ἀκρόπολις», 28.10.1959• ὁμοίως, στρατηγὸς Καθενιώτης, στρατάρχης Οὐίλσον, ταξίαρχος Μάιερς κἄ.


Ἀπὸ τὸ βιβλίο «Ἡμῶν τῶν Ἰδίων», ἐκδόσεις Ἑλληνικὰ Γράμματα, 2003.
Άρχικὴ δημοσίευση: ΤΑ ΝΕΑ , Σάββατο 26/10/2002

Αὐτὸ τὸ κείμενο εἶναι γραμμένο σὲ πολυτονικό. Διαβάστε τὴ μονοτονική του ἔκδοση.