Κατηγορίες

 Η ΘΡΑΚΗ ΔΥΝΑΜΙΚΟ ΑΓΡΟΔΙΑΤΡΟΦΙΚΟ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑ

(Από ομιλία του στη Ξάνθη σε εκδήλωση που οργάνωσε
στο χώρο του πανεπιστημίου το Εργατικό Κέντρο της πόλης στις 29.10.2003)

· Η ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΚΡΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑ ΤΥΠΙΚΑ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ

· ΑΛΛΟ ΓΑΛΑ ΚΑΙ ΑΛΛΟ ΣΚΟΝΗ ΓΑΛΑ - ΠΟΠ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΑΛΑΚΤΟΣ

 

Δύο είναι οι δρόμοι της ανάπτυξης της χώρας. Μιας ανάπτυξης που βάζει τα θεμέλια της αυτοτροφοδότησής της. Όχι αυτή που στηρίζεται σε πήλινα πόδια, εξαρτάται από τις εξωτερικές ροές και κινείται στον αέρα της Σοφοκλέους. Αυτός είναι ο δρόμος της υπανάπτυξης ή όπως έλεγε η δική μας σχολή όταν φτιάξαμε το ΠΑΣΟΚ, το αληθινό, το ιδεατό ΠΑΣΟΚ “ η ανάπτυξη της υπανάπτυξης ”. Αυτή η αναπτυξιακή θεωρία είναι ιδιαίτερα επίκαιρη σήμερα και βοηθά να κατανοήσουμε πολλά που συμβαίνουν στο χώρο της παραγωγής και της αγοράς, στη συρρίκνωσή της. Αποκαλύπτει το ψευτοεκσυγχρονιστικό μόρφωμα. Ενώ πριν από λίγα χρόνια, κύρια στην τηλεσφαίρα, υπήρχε πληθώρα “εκσυγχρονιστών”, σε εισαγωγικά, σήμερα αυτοί εξαφανίστηκαν. Όπως εξαφανίστηκαν τα παιδιά του Σικάγου. Οι δύο παπαγαλίστικοι, εγχώριοι, φονταμενταλισμοί κάτι σαν τους Ταλιμπάν.

Ο ένας δρόμος είναι αυτός που ονόμασα από το 1985 η ανάκτηση της γεωοικονομικής και γεωπολιτισμικής κεντρικότητας της χώρας. Αυτό όμως σήμαινε μια ολοκληρωμένη πολιτική υποδομών, σιδηροδρόμων-αυτοκινητοδρόμων-λιμανιών-αεροδρομίων, που θα αξιοποιούσε αυτό το πλεονέκτημα και θα καθιστούσε την χώρα κέντρο του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου συστήματος μεταφορών. Οι εξελίξεις δείχνουν ότι θα μείνουμε μαζί με τα Βαλκάνια στο περιθώριο αυτού του συστήματος όπως την οθωμανική περίοδο ίσως και χειρότερα. Δεν αρκεί η Θρακική Εγνατία ή η Θρακομακεδονική Εγνατία την οποία πράσινοι, γαλάζιοι και κόκκινοι μου την οφείλετε. Καμιά κυβέρνηση ούτε και κόμμα δεν την θεωρούσε έργο πρώτης προτεραιότητας. Εγώ τη θεωρούσα, εμείς παλέψαμε γι’ αυτήν. Εγνατία χωρίς τη σύνδεση με το Μπουργκαζ, το Βουκουρέστι, την Οδησσό, το Κίεβο είναι επαρχιακός δρόμος. Στις ευρωπαϊκές προτεραιότητες, λόγω ανεπάρκειας και αφωνίας της Αθήνας, κυβέρνησης και αντιπολίτευσης, εντάσσεται ο άξονας Λυών-Κίεβο και όχι Αλεξανδρούπολη-Κίεβο. Οι εκπρόσωποι της χώρας στην Ευρώπη είναι βουβοί. Αυτήν την ανεπάρκεια τους πολλές φορές εξωραΐζουν «φταίει η Ευρώπη» ή η προχθεσινή ρήση, επιστρέφοντας από τις Βρυξέλες, του Κ. Σημίτη, για τους άξονες, “στην Ευρώπη αποφάσισαν”. Μα εσύ τι είσαι και τι κάνεις εκεί; Είχες υποτίθεται την Προεδρία.

Ο άλλος δρόμος είναι αυτός του ΤΟΠΙΚΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ που θεμελιώνει την ανάπτυξη στην αναζωογόνηση των τοπικών, περιφερειακών, παραγωγικών συστημάτων, στους πόρους του περιβάλλοντος και της φύσης, στους πόρους της πολιτισμικής μας κληρονομιάς της πλουσιότερης του κόσμου και αξιοποιεί τη γεωοικονομική κεντρικότητα και τις νέες τεχνολογίες. Δεν μιλώ για την εισαγωγή κομπιούτερ, μιλώ για σοβαρά πράγματα.

Ο δρόμος του τοπικού αναπτυξιακού σχεδίου στην Θράκη περνάει από την αναζωογόνηση, την αναγέννηση αντί τη συρρίκνωση και ερημοποίηση της υπαίθρου. Χρόνια τώρα όλα τα χρώματα του κομματικού μωσαϊκού μιλούσαν για τη συρρίκνωση της και το πέτυχαν. Συρρίκνωσαν και τα χωριά και τα τυριά. Μας έμεινε μόνο η φέτα. Η χώρα έγινε η πλέον ελλειμματική σε τρόφιμα ευρωπαϊκή χώρα.

Η αρχιτεκτονική, δημογραφική, παραγωγική, διατροφική αναγέννηση της υπαίθρου θα οικοδομήσει μια Ελλάδα πρωταγωνιστή στον τομέα των τροφίμων, μια Ελλάδα διατροφική υπερδύναμη. Παρ’ όλο που λόγο ανεπάρκειας και αδιαφορίας του παλιού πολιτικού συστήματος χάσαμε το τρένο των τροφίμων αν αρθρώσουμε σωστά το σύστημα Ελλάδα σε λίγα χρόνια μπορούμε να πρωταγωνιστήσουμε διεθνώς. Αυτό έκαναν η Ισπανία και η Ιταλία.

Αυτός ο σχεδιασμός και ο στόχος ήταν στις προσδοκίες μου από το 1975-76. Δεν είχα όμως συνομιλητές, ούτε στις κυβερνήσεις ούτε στους κομματικούς θεσμούς.

Η έκδοση του βιβλίου μου με τον χαρακτηριστικό τίτλο “ΑΓΡΟΦΙΛΙΑ, αγροτική αναγέννηση, νέα αγροτικότητα” και η συνομιλία μου με τους τοπικούς θεσμούς, τους παραγωγούς και τους πολίτες, θέλει να χαράξει ένα δρόμο δημιουργίας και οικοδόμησης από τα κάτω. Αν η Αθήνα δεν μπορεί να ανταποκριθεί θα συνεργαστούμε με τις Βρυξέλες.

Είναι πλέον κοινή συνείδηση ότι τόσο τα κόμματα όσο και κυβερνήσεις, οι πρώην και οι επόμενες, δεν έχουν αναπτυξιακό σχέδιο, ούτε κεντρικά ούτε περιφερειακά. Αυτό είναι ορατό πλέον και στους μη ειδικούς. Είναι το κοινό αίσθημα των πολιτών. Δεν ξέρουν τι κάνουν και τι θέλουν. Δεν τους αδικώ καθόλου. Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια και η διαπίστωσή της θα μας βοηθήσει ως κοινωνία να απελευθερωθούμε από τον εμπαιγμό και την σύγχυσή τους.

Η ελπίδα βρίσκεται σε ένα νέου τύπου πρωταγωνιστισμό των τοπικών θεσμών, των Δήμων, των Νομαρχιών, των Επιμελητηρίων, των Εργατικών Κέντρων, των πολιτών, των νέων συνεταιρισμών. Ένα νέο κίνημα που όχι μόνο θα προτείνει αλλά θα δημιουργεί, οικοδομεί ένα νέο τοπικό, περιφερειακό σχέδιο.

Εδώ και χρόνια, αλλά τελευταία με αφετηρία το συνέδριο των Θρακών στην Αλεξανδρούπολη τον Αύγουστο, κάλεσα τους τοπικούς θεσμούς, υπερβαίνοντας τις κομματικές αγκυλώσεις που οφείλονται στην κομματική ανυπαρξία, με αρχικό κίνητρο την αγάπη για τον τόπο τους, να μπούμε στην διαδρομή της οικοδόμησης ενός περιφερειακού και τοπικού αναπτυξιακού σχεδίου. Δυστυχώς δεν υπάρχουν σοβαρά, έξυπνα ολοκληρωμένα τοπικά σχέδια για καμιά περιφέρεια της χώρας. Τα υπάρχοντα δεν περνούν τις εξετάσεις, ούτε της πολιτικής, με το Π κεφαλαίο, ούτε της επιστήμης.

Εδώ στη Θράκη μπορούμε να πρωταγωνιστήσουμε. Είδη αρχίσαμε αυτήν την δημιουργική συνεργασία με τη Νομαρχία Έβρου, με το Δήμο Μεταξάδων, τον Δήμο Τυχερού, σήμερα με εσάς. Ο ένας είναι ΠΑΣΟΚ, οι άλλοι ΝΔ. Κανείς δεν το παίζει κόμμα γιατί κόμματα δεν υπάρχουν. Είναι αντιπρόσωποι του τόπου τους που αγαπούν αυτήν τη γη και τις ιδέες για την άνθησή της.

Στα πλαίσια αυτά πρέπει να σκεφθούμε και να σχεδιάσουμε τη Θράκη ως Αγροδιατροφικό Διαμέρισμα. Έτσι το ονομάζει η αναπτυξιολογία. Μπορεί η Θράκη να γίνει σε δέκα χρόνια το δυναμικότερο της Ευρώπης. Πρέπει να γνωρίζετε ότι η Εμίλια-Ρωμάνια, η πλέον πλούσια περιφέρεια της Ευρώπης στηρίζει αυτόν τον πλούτο της στα αγροδιατροφικά της διαμερίσματα και αυτά των μικρών βιομηχανικών επιχειρήσεων.

Εκεί οι θεσμοί, οι δήμοι, η περιφέρεια, τα πανεπιστήμιο, τα κόμματα δημιούργησαν την ατμόσφαιρα, τον πολιτισμό του αγροδιατροφικού διαμερίσματος. Αυτό θέλω να δημιουργήσω εδώ στην πατρίδα μου, τη Θράκη και σε άλλες περιφέρειες της χώρας. Γι’ αυτήν μου την προσδοκία δέχθηκα προχθές από μια στήλη του υποκόσμου, την ΠΑΝΔΩΡΑ του Βήματος, μια γκεμπελικού τύπου επίθεση. Ο αποστολέας των νεοφαστιτικών βολών είναι πρώην σύντροφό μου. Χρόνια τους καλώ σε διάλογο, τους καλώ και εδώ στην αγορά, την εκκλησία του Δήμου της Ξάνθης, των Αβδήρων. Αυτοί κρύβονται πίσω απ’ την πανδώρα. Αυτός όμως ο υπόκοσμος της αντιδημοσιογραφίας και της αντιπολιτικής βρίσκεται στο τέλος του, πεθαίνει.

Τόσο όμως στην Εμίλια-Ρωμάνια, όσο και στη Βουργουνδία και στην Καταλονία διατροφική αναγέννηση σήμαινε αναζωογόνηση και σύγχρονη επιστροφή των τυπικών τοπικών προϊόντων, των τοπικών ποικιλιών. Στην Ελλάδα και τη Θράκη αυτά εξαφανίστηκαν, εσφαγιάσθη μια από τις πλέον πλούσιες γαστρονομικές γεωργίες λέω στο βιβλίο μου. Εκεί όχι μόνο διατηρήθηκαν και ανανεώθηκαν δυναμικά αλλά επέστρεψαν και ντυμένα ωραία. Εκεί έχουν χιλιάδες ετικέτες τυριών, κρασιών, αλλαντικών, ελαίων. Εδώ έχουμε 500 ετικέτες κρασιών και το ελληνικό έλαιο εμφιαλώνεται και πωλείται απ’ τους Ιταλούς. Το μεγάλο αμάρτημα του πολιτικού κόσμου της μεταπολίτευσης επικεντρώνετε στο έλαιο. Αυτό το αμάρτημα συνεχίζεται χωρίς καν τη συγνώμη των ενόχων.

Πόσες ετικέτες αλλαντικών, τυριών έχουμε στη Θράκη όταν μπορούσαμε να έχουμε πολλές. Πόσα είδη τυριών έχουν οι Θρακιώτες, οι Καππαδόκες, οι Ίωνες, οι Πομάκοι, οι Τούρκοι, οι Πόντιοι; Πως αναδείξαμε τα τοπικά τυπικά λουκάνικα Θράκης; Γιατί με τις νέες τεχνολογίες δεν παράγετε ένας σύγχρονος τύπος καβουρμά που θα εμφιαλώνετε σε γυάλινες φιάλες και όχι σε πλαστικές σακούλες; Γιατί υποτιμούν τον παστουρμά όταν μια βουτιά στον καππαδοκικό γαστρονομικό γαλαξία θα έβγαζε ένα προϊόν υψηλής ποιότητας; Γιατί η Θράκη δεν είναι γνωστή στους Θρακιώτες, στην Ελλάδα, διεθνώς ως τόπος της Βαρβάρας. Θα πρότεινα στους Δήμους, τις Νομαρχίες, τα Σχολεία να οργανώσουν πολλά πολιτισμικά και γαστρονομικά δρώμενα με αφετηρία τη Βαρβάρα, τον προσεχή Δεκέμβριο. Γιατί ενώ στην Ευρώπη η Θράκη θεωρείτε η γη, η μητέρα του οίνου εδώ δεν υπάρχει καμιά τοπική τυπική ποικιλία και ετικέτα; Συνδέσατε ποτέ οργανικά, ολοκληρωμένα το Καρναβάλι της Θράκης ή το Συνέδριο Θρακών με την τοπική διατροφή και γαστρονομία, τον οινοτουρισμό, τον γαστρονομικό τουρισμό.

Η αναγέννηση των γεωργικών συνεταιριστικών βιομηχανιών κρίνεται στη σύνδεσή τους με την τυπικότητα των τοπικών προϊόντων διατροφής. Από το τοπικό θα πάνε στο εθνικό και το παγκόσμιο.

Αυτές οι βιομηχανίες αναφέρονται σε ένα μοντέλο γεωργίας μαζικής βιομηχανικής που ξεπεράσθηκε εδώ και καιρό. Δεν αναπροσαρμόσθηκαν.

Να αναφερθούμε στη βιομηχανία ΡΟΔΟΠΗ που συνδέεται με την πολιτική γάλακτος. Αυτό το εθνικό και ευρωπαϊκό πρόβλημα νομίζω χρειάζεται υπουργούς γεωργίας, πρωθυπουργούς, ευρωβουλευτές που θα σπάσουν το γόρδιο δεσμό του γάλακτος. Γάλα υπάρχει πολύ στην Ευρώπη. Στην Ελλάδα έρχεται απ’ έξω. Είναι όμως σκόνη γάλα. Ήρθε η στιγμή να καθιερωθεί η προστατευόμενη ονομασία προέλευσης ΠΟΠ και στο γάλα και στο μέλι όπως έγινε με το λάδι, το κρασί και τα τυριά και οι κυβερνήσεις δεν αξιοποίησαν.

ʼλλο το γάλα που παράγεται σ’ ένα λιβάδι στη Ροδόπης, στο Παπίκιο, στο Δέλτα του Έβρου και του Νέστου και άλλο αυτό που παράγεται στους στάβλους της Ολλανδίας και της Γερμανίας. ʼλλο το τυπικό τοπικό μέλι και άλλο οι επιμείξεις. Δεν λέω να καταργήσουν τους στάβλους της Ολλανδίας της Γαλλίας. Λέω να ξέρουμε τι γάλα πίνουμε. Ή τι μέλι τρώμε, Θάσου, Νέστου,, Έβρου ή μίγματα των πολυεθνικών.

Στη σχέση τους με την τυπικότητα και την τοπικότητα βρίσκεται ο δρόμος της αναγέννησης αυτών των βιομηχανιών. Κάτι που απαιτεί μια μορφωτική επανάσταση στο εσωτερικό τους αλλά και έξω απ’ αυτές. Στο αγροδιατροφικό διαμέρισμα της Θράκης στην Ελλάδα. Χωρίς ευνοϊκή ατμόσφαιρα έξω, δεν μπορεί να σταθεί μια παραγωγή στο εσωτερικό της επιχείρησης. Όταν καταναλώνεις ξένα τυριά και έκανες σαν πίθηκος το ουίσκι εθνικό προϊόν ενώ είναι ο οίνος του Ισμάρου που λέει ο Όμηρος, τότε υπονομεύεις την παραγωγή σου.

Η υποδομή αυτών των βιομηχανιών και των άλλων που υπάρχουν στη Θράκη μπορούν να τροφοδοτήσουν το μεγάλο μας στόχο, το σχέδιο, το όραμα μας. Η Θράκη αγροδιατροφικό, γαστρονομικό, τουριστικό διαμέρισμα της Ευρώπης. Για την επίτευξη αυτού του στόχου που έρχεται από την ιστορία και το μέλλον, σας καλώ σε μια δημιουργική συνάντηση. Εγώ ήμουν είμαι και θα είμαι μαζί σας.

Στον προηγούμενο κύκλο χάθηκε το ραντεβού με το τραίνο των τροφίμων. Από το 1975-76 όταν είχα καθηγητή τον Κοράντο Μπαρμπέρι, τον δημιουργό του Ιταλικού διατροφικού θαύματος, στον οποίο αφιερώνω αυτό το βιβλίο, μίλησα γι’ αυτό με τον Ανδρέα Παπανδρέου, μίλησα στην ΚΕ του ΠΑΣΟΚ. Θυμάμαι την ομιλία μου γι’ αυτό το 1977, ήμουν τότε 26 ετών. Το ραντεβού εκείνο χάθηκε. Στον νέο κύκλο το ραντεβού μπορεί να επανέλθει και αυτή τη φορά να είμαστε στη θέση μας.

Εξαρτάται από εσάς.