Περί της απόφασης του ΥΠΕΠΘ για τη διδασκαλία της Τουρκικής Ανδρέας Σταλίδης Αντίβαρο, Σεπτέμβριος 2006 Στο υπ\' αριθμόν 867 φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως δημοσιεύθηκε στις 10 Ιουλίου 2006 η απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων σχετικά με τη διδασκαλία της Τουρκικής γλώσσας στην Α, Β και Γ Γυμνασίου: http://www.et.gr/FEK/Bviewer.asp?Y=2006&T=02&N=867&mm=07. Λίγες ημέρες αργότερα, δόθηκε η «διευκρίνηση» ότι η διδασκαλία θα ξεκινήσει φέτος ως επιλογή δεύτερης ξένης γλώσσας σε πέντε σχολεία της Θράκης, παρόλο που στο εν λόγω ΦΕΚ δεν αναφέρεται ούτε ο προαιρετικός χαρακτήρας της διδασκαλίας ούτε υπάρχει κανένα χρονοδιάγραμμα ως προς το από που θα ξεκινήσει και που θα καταλήξει. Ίσως τελικά ήταν σημαντικότερο να ανακοινωθεί η απόφαση για διδασκαλία της Τουρκικής παρά οι λεπτομέριες αυτές, που δόθηκαν στον τύπο με απλές διευκρινιστικές δηλώσεις των εκπροσώπων του υπουργείου μέσα στο κατακαλόκαιρο. Αυτή η απόφαση πιθανώς να οράται σήμερα ως κεραυνός εν αιθρία, όμως το υπουργείο φαίνεται να έχει μελετήσει αρκετά το θέμα. Στο συγκεκριμένο ΦΕΚ καθορίζεται με ακρίβεια το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών του μαθήματος. Χαρακτηριστικά, αναφέρονται με λεπτομέρια οι ειδικοί σκοποί του μαθήματος, καθώς επίσης και οι στόχοι, θεματικές ενότητες και ενδεικτικές δραστηριότητες για κάθε μια από τις τρεις τάξεις του Γυμνασίου. Αναφέρεται επίσης το επιθυμητό επίπεδο του μαθητή σε κάθε τάξη με συγκεκριμένα παραδείγματα που αφορούν τα εξής: τις προσληπτικές δεξιότητες του μαθητή, τις παραγωγικές του δεξιότητες, τις φωνολογικές δεξιότητες στο πλαίσιο διαμόρφωσης γλωσσολογικής ικανότητας, την ανάπτυξη λεξιλογικής ικανότητας, την ανάπτυξη μορφοσυντακτικής δεξιότητας σταδιακής εξοικείωσης με διαφορετικά είδη, επίπεδα και ύφος λόγου, την ανάπτυξη δεξιότητας λόγου, την ανάπτυξη λειτουργικής δεξιότητας στο πλαίσιο διαμόρφωσης πραγματολογικής ικανότητας κλπ. Όλα αυτά δίνονται με συγκεκριμένα παραδείγματα μέχρι του βαθμού προτεινόμενων ασκήσεων με χρήση τουρκικών λέξεων σε αρκετές περιπτώσεις. Συνοπτικά δηλαδή, το υπουργείο φαίνεται να έχει κάνει άριστη δουλειά και να ξέρει που πατάει και τι ακριβώς ζητάει από τους μαθητές του Γυμνασίου. Η προεργασία αυτή ίσως δικαιολογεί την απόφαση του υπουργείου να ξεκινήσει τη διδασκαλία σε λιγότερο από δύο μήνες μετά τη δημοσίευση της απόφασης στο ΦΕΚ, δηλαδή από το τρέχον σχολικό έτος. Η εντυπωσιακή αυτή πρότερη μελέτη του υπουργείου (παράδοξη φαινομενικά και αντίθετη με το πνεύμα της προχειρότητας που στερεότυπα αποδίδεται ορισμένες φορές από τους Έλληνες σε ό,τι έχει να κάνει με τη διοικητική εξουσία) δεν εξαντλείται στα ανωτέρω! Έχει και συνέχεια. Σε ένα αμάλγαμα ελληνοαγγλικών προτείνονται και «συνθετικές εργασίες (projects)». Για παράδειγμα η διερεύνηση της «επίδρασης της Τουρκικής στην καθημερινή τους πραγματικότητα», ο εντοπισμός «ομοιοτήτων και διαφορών στο πλαίσιο πολιτισμικής προσέγγισης», η «ανακάλυψη και σύγκριση κοινών στοιχείων στις δύο γλώσσες» (ελληνικά και τούρκικα), ο «εντοπισμός διαφορών ανάμεσα στις δύο γλώσσες που αφορούν την απόδοση του ίδιου θέματος - κοινωνιογλωσσική και διαπολιτισμική προσέγγιση», η «αναζήτηση και καταγραφή επιθέτων (επωνύμων) ατόμων που προέρχονται από την Τουρκική γλώσσα και κάνουν εννοιλογική προσέγγιση», η «διερεύνηση, εντοπισμός και συλλογή κοινών μύθων, παραμυθιών, τραγουδιών της περιοχής», [ποιας «περιοχής» όμως; σε ολόκληρη την Ελλάδα δεν απευθύνεται το ΦΕΚ και η διδασκαλία της Τουρκικής;; ή μήπως όχι; ή μήπως θα αρχίσει η διδασκαλία και θα σταματήσει στη Θράκη και μιλάμε μόνο για αυτήν την πολύ συγκεκριμένη περιοχή; Μήπως αυτό έχουν στο νου τους οι αρμόδιοι;]. Συνεχίζει το υπουργείο δίνοντας και ιδέες για το που θα βρεθεί το υλικό για τις εργασίες αυτές λέγοντας ότι οι μαθητές «ανατρέχουν σε σχετική βιβλιογραφία, σε χρήση ηλεκτρονικών μέσων, και έρχονται σε επαφή με ανθρώπους της περιοχής». [Νά \'τη πάλι η «περιοχή»!]. Μ\' αυτόν τον τρόπο «αναπτύσσονται δεξιότητες όπως η συνεργασία, η κριτική σκέψη, η διερεύνηση, η μελέτη γραπτών και προφορικών πηγών πληροφόρησης». Στην αξιολόγηση του μαθητή υπάρχει ειδική παράγραφος που επιγράφεται «αξιολόγησης βάσει φακέλου (portfolio assessment)» (όλα τα εισαγωγικά είναι ακριβείς μεταφορές από το ΦΕΚ), ενώ η επόμενη παράγραφος αξιολόγησης επιγράφεται «Portfolio γλωσσών» χωρίς αυτή τη φορά ούτε να γίνει ο κόπος από το υπουργείο να μεταφραστεί ο αγγλικός όρος στα ελληνικά. Έτσι, ωσάν να είναι ήδη γνωστός σε όλους τους Ελληνοπαίδες συνεχίζει το υπουργείο «Με το Portfolio Γλωσσών, ο μαθητής μετέχει ενεργά στην αξιολόγηση και διαχείριση της μαθησιακής του πορείας... Στο Portfolio Γλωσσών καταγράφονται δεξιότητες κλειδιά που θα πρέπει να κατέχουν οι μαθητές για να επικοινωνήσουν και να συνδιαλλάσσονται σε μια πολυπολιτισμική και πολυγλωσσική Ενωμένη Ευρώπη». Το πιθανότερο βέβαια είναι ότι το υπουργείο εννοεί την πολυπολιτισμική και πολυγλωσσική περιοχή και όχι την Ενωμένη Ευρώπη, στην οποία έχει πλέον πειστεί και ο πλέον φιλότουρκος Ευρωπαίος ότι η Τουρκία και η Τουρκική γλώσσα δεν πρόκειται να εισέλθουν ποτέ. Ανάμεσα στους στόχους συμπεριλαμβάνεται και η προσληπτική δεξιότητα που περιγράφεται ως εξής «οι μαθητές εμβαθύνουν την ακουστική, οπτικοακουστική και αναγνωριστική ικανότητά τους στο ιδίωμα της Κωνσταντινούπολης που έχει καθιερωθεί ως η κοινή νέα Τουρκική (standard Turkish)». Το ΥΠΕΠΘ φαίνεται λοιπόν ότι γνωρίζει και την Τουρκική και την αγγλική. Πιστεύει δε, ότι τα τόσα χρόνια διδασκαλίας της αγγλικής ως υποχρεωτικής πρώτης ξένης γλώσσας την κατέστησαν τόσο γνωστή στους Έλληνες ώστε να μη νιώθει την ανάγκη να μεταφράζει τους όρους που χρησιμοποιεί στα ελληνικά (πχ το «portfolio γλωσσών»). Ίσως - τι να πει κανείς - σε μερικές δεκαετίες, όταν πια όντως έχει «εμπεδωθεί» η διδασκαλία της Τουρκικής στους Έλληνες να κάνουμε το ίδιο με όρους της Τουρκικής γλώσσας. Να μη χρειάζεται δηλαδή στις αποφάσεις του ΥΠΕΠΘ και στις δημοσιεύσεις στο ΦΕΚ το 2060 να μεταφράζουμε στα ελληνικά τουρκικούς όρους. Θα έχουμε μάθει τόσο καλά την «standard Turkish» τότε, όσο και τα αγγλικά σήμερα. Όσο για τα Ελληνικά, αυτά τα αφήνουμε να τα μάθουν καλύτερα οι φοιτητές της Οξφόρδης. Εμείς είμαστε υπεράνω. Η απογοήτευσή μου από την απόφαση αυτή του Υπουργείου δεν έγκειται τόσο στην εισαγωγή της διδασκαλίας της τουρκικής γλώσσας, όσο στη διαφαινόμενη άγνοια της ελληνικής. Απορεί κανείς για την παρατεταμένη χρήση αγγλικών όρων (ενίοτε αμετάφραστων). Τόσο απαραίτητη ήταν; Εφόσον το «Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων» δεν γνωρίζει τόσο καλά να χειρίζεται την ελληνική ώστε να επικοινωνεί σε αυτήν με τους Έλληνες πολίτες, τότε δεν μπορεί ούτε να επιμεληθεί τη διδασκαλία της ελληνικής στους ελληνοπαίδες, πόσο μάλλον να επιχειρήσει να διδάξει πρώτη και δεύτερη ξένη γλώσσα... ΎΓ. Αν μαζευτούν όλα τα δεδομένα, δηλαδή: η ασυνήθιστα άριστη προεργασία, το εμφανές πνεύμα της υπουργικής απόφασης να απευθύνεται στην περιοχή της Θράκης και όχι σε όλη την Ελλάδα και η δυστοκία να μεταφραστούν στα ελληνικά αγγλικοί όροι, δεν μπορούν εύλογα να οδηγήσουν έναν τρίτο παρατηρητή στην απορία μήπως τελικά δόθηκε κάποια ξενόγλωσση υπόδειξη ως προς το τί να γίνει και πώς να παρουσιαστεί; Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.