ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗΣ

Η γλώσσα είναι προϊόν ελευθερίας

Η γλώσσα είναι προϊόν ελευθερίας. Κατά τον πατέρα τού Νεοελληνικού Διαφωτισμού, τον Αδαμάντιο Κοραή, "κανείς, όσον ήθελεν είσθαι σοφός, ούτ' έχει, ούτε δύναταί πoθεν να λάβη το δίκαιον να λέγη προς το έθνος: "ούτω θέλω να λαλής, ούτω να γράφης"". Δεν μπορείς, λοιπόν, να πεις στον άλλον "ούτω θέλω να γράφης". Στα προσωπικά του γραπτά, στα δικά του κείμενα, στην αλληλογραφία, στο βιβλίο, στην γραπτή του έκφραση.
Εγώ είμαι υπέρ του
παλαιού συστήματος,
εναντίον του
μονοτονικού και υπέρ
της διδασκαλίας των
Αρχαίων Ελληνικών.
Είναι η βάση για να
ξέρεις την ετυμολογία
των λέξεων.
Η σημερινή κακοποίηση
τής γλώσσας με ενοχλεί
και αισθητικά. Θέλω να
δω γραμμένο το
"καφενείον" κι ας μην
προφέρουμε το "ν".
Τώρα, όλες οι λέξεις
έχουν μια τρύπα".
Οδυσσέας Ελύτης
Θεωρώ, λοιπόν, ότι είναι ζήτημα ελευθερίας το να επιλέγεις τον τρόπο γραφής και, κατ' επέκτασιν, τον τρόπο να τονίζεις τα κείμενά σου: πολυτονικά ή μονοτονικά. Η πολιτεία παίζει πάντοτε ρυθμιστικό ρόλο( αυτός είναι ο ρόλος της... Θέσπισε, λοιπόν, το μονοτονικό, με το σκεπτικό τού απλούστερου τονισμού και με την ιστορική επίκληση τού γεγονότος ότι οι αρχαίοι δεν χρησιμοποιούσαν τόνους. Αυτό είναι αλήθεια. Όσο είναι αλήθεια ότι σχεδόν επί 20 αιώνες οι Έλληνες χρησιμοποίησαν στην γραφή τους τόνους και πνεύματα. Συστηματικά από τον 9ο αιώνα μ.Χ., λιγότερο συστηματικά από τον 2ο αι. π.Χ.! Άρα υπάρχει μια παράδοση πολυτονικής ορθογραφίας, όπως πολύ περισσότερο υπάρχει μια μακρύτερη παράδοση ιστορικής ορθογραφίας.
Και ωστόσο οι γραμμές αυτές γράφονται με μονοτονικό, που σημαίνει ότι ο γλωσσολόγος -το έχω ξαναγράψει- δεν έχει επιστημονικά (δομικά τής γλώσσας) επιχειρήματα να υποστηρίξει ότι η χρήση των τόνων έχει κάποιον ιδιαίτερο λειτουργικό χαρακτήρα που μπορεί να δικαιολογήσει τη συνέχεια τής χρήσης τους. Ο γλωσσολόγος... Κι ο λογοτέχνης; Ο λογοτέχνης που επιλέγει να εκδίδει τα κείμενά του με πολυτονικό, γιατί αισθητικά, που θα πει οπτικά, δεν μπορεί να δει τις λέξεις αποψιλωμένες από τη σημειολογία των τόνων; Δεν έχει το δικαίωμα να μορφώσει το κείμενό του όπως αυτός κρίνει; Και βέβαια το έχει. Γι' αυτό, το θέμα των τόνων δεν είναι μαύρο-άσπρο. Έχει περισσότερες πλευρές κι αυτό δεν μπορεί να το παραβλέψει κανείς.
Ας διαμορφώσει, λοιπόν, ο καθένας την μορφή τού γραπτού του όπως αυτός κρίνει. Αυτό θα πει ελευθερία στην γλώσσα και στην γραφή της. Ας μη θέλουμε όμως, από την άλλη, να αμφισβητήσουμε το δικαίωμα τής πολιτείας να ρυθμίσει τη μορφή τής επίσημης γλώσσας - του σχολείου, της διοίκησης, της επιστήμης. Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Το μονοτονικό είναι "καταδικασμένο" να επικρατήσει.
Προσωπικά, θα έθετα τους εξής όρους:
α) Το δικαίωμα να επιλέγει κανείς, εφόσον το θέλει, να γράφει με πολυτονικό.
β) Την αναθεώρηση τού μονοτονικού συστήματος, ώστε να αποκτήσει έναν πιο λειτουργικό τρόπο χρήσης (ο ίδιος γράφω "η πορεία τού γλωσσικού ζητήματος" με τόνο στο "τού", γιατί είναι αναγνωστικά και προσληπτικά απαραίτητος) και
γ) Την ανάγκη συστηματικής διδασκαλίας και του πολυτονικού συστήματος από το Γυμνάσιο και εξής, ώστε να μην προκαλείται απέχθεια και αποστροφή στον αναγνώστη που θα ξενίζεται από ένα πολυτονικά γραμμένο κείμενο.

Το ζήτημα των τόνων είναι πολύπλευρο και πολύπλοκο( ας μην το αντιμετωπίζουμε απλοϊκά και υπεραπλουστευμένα, ούτε φανατικά και επιτιμητικην το αντιμετωπίζουμε απλοϊκά και υπεραπλουστευμένα, ούτε φανατικά και επιτιμητικά γι' αυτό που οι άλλοι επιλέγουν.


http://www.antibaro.gr