Ο κοσμοπολιτισμός της ιστορικής Αριστεράς
Θύμιος Παπανικολάου
περιοδικό Ρεσάλτο
Αντίβαρο, Φεβρουάριος 2007
Όσοι εξακολουθούν να σκέφτονται κόντρα στην αυθάδη ανοησία που επελαύνει, όσοι δεν είναι υπόδουλοι στοχαστές ή αιχμάλωτοι δογμάτων και λεκτικών στερεοτύπων, εύκολα διαπιστώνουν ότι ζούμε το πιο εφιαλτικό ιστορικό σχήμα ολοκληρωτισμού: την επέλαση της πλανητικής αποικιοκρατίας. Διαπιστώνουν ακόμα και το εξής παράδοξο: ότι πρωτοπόροι αυτής της νέας αποικιοκρατίας είναι οι παραδοσιακές δυνάμεις της Αριστεράς, σοσιαλδημοκράτες και πρώην κομμουνιστές. Είναι αυτή η ηττημένη Αριστερά που αποτελεί σήμερα το προνομιακό ιδεολογικό, πολιτικό και πολιτισμικό πεδίο του υπερκαπιταλιστικού κοσμοπολιτισμού, της καταναγκαστικής και συνοπτικής αμερικανοποίησης, της πλήρους διάλυσης των πολιτισμικών παραδόσεων.
Φυσικά αυτή η άποψη συναντά μια σχεδόν απροσπέλαστη, υπόκωφη θολή αντίσταση. Πώς είναι δυνατόν, η κοινώς λεγόμενη «αριστερή» παράδοση που υπερασπίστηκε επί δύο αιώνες δίκαιες κοινωνικές διεκδικήσεις, να έχει γίνει σήμερα χρήσιμο εργαλείο της ιμπεριαλιστικής παγκοσμιοποίησης; Το ερώτημα βεβαίως είναι αφηρημένο και μάλλον ρητορικό. Γιατί αυτή η «αριστερή παράδοση» έξω από τον ορθά κοινωνικό διεκδικητικό της χαρακτήρα, είχε απίστευτες πολιτισμικές καθυστερήσεις και προκαταλήψεις, ιδιαίτερα στην κυρίαρχη σταλινική της εκδοχή. Η ιστορική σοσιαλδημοκρατία και ο σταλινισμός κατέστρεψαν ό,τι το πιο ζωτικό και ανατρεπτικό της σοσιαλιστικής παράδοσης. Θύμα αυτών των πολιτισμικών μυθολογιών και παραδόσεων της σοσιαλδημοκρατίας και του σταλινικού κομμουνισμού είναι οι σημερινοί «αριστεροί» επίγονοι, που έχουν μετατραπεί σε χρήσιμους ηλιθίους της παγκοσμιοποίησης. Εξάλλου τις δύο τελευταίες δεκαετίες δεν υπερασπίζονται ούτε τις λαϊκές κοινωνικές διεκδικήσεις και έχουν μεταβάλει και την ποιοτική τους υπόσταση, παράλληλα με τη μη αντιστρέψιμη ιστορική παρακμή των κομματικών υποκειμένων τους. Και αν ακόμα χρησιμοποιούν την αντίθεση δεξιά/αριστερά, αυτό είναι μια προσπάθεια τεχνητή και «εικονική», για να αναπαράγουν εκ των άνω μια συμβολική δόμηση ενός πολιτικού χώρου χειραγωγημένου.
Ο κόμβος των «αριστερών» προκαταλήψεων είναι ο εθνικισμός. Τις προκαταλήψεις αυτές τις έχει κάνει σημαία ο πολυπολιτισμικός κοσμοπολιτισμός, με σημαιοφόρους τους «εκσυγχρονιστές» και ιστορικούς αριστερούς. Έτσι η νέα πλανητική αποικιοκρατία με λάβαρο τον αντιεθνικισμό παγιδεύει και ενσωματώνει στην πολιτική της την ιστορική Αριστερά. Φυσικά αυτή η «αριστερά» ξεχνά ή θέλει να αγνοεί ότι τόσο οι εθνικιστικές ιδεολογίες, όσο και οι αντιεθνικιστικές ήταν και είναι πάντα ιδεολογίες των κυρίαρχων αστικών τάξεων και μεταβάλλονται, όπως έχει δείξει η ιστορία, ανάλογα με τα συμφέροντά τους. Στην εποχή των εθνικών ιμπεριαλισμών αναπτύχθηκαν οι ιδεολογίες του εθνικισμού γιατί αυτό ανταποκρινόταν στη φύση και τα συμφέροντα των εθνικών ιμπεριαλισμών. Σήμερα στη φύση και τα συμφέροντα του πλανητικού ιμπεριαλισμού ανταποκρίνεται η ιδεολογία του αντιεθνικισμού. Η παραδοσιακή αριστερά δέσμια των δογμάτων του παρελθόντος και της θλιβερής πολιτικής και πολιτισμικής της ανεπάρκειας πέφτει στο λάκκο του κοσμοπολιτισμού
Διαπράττει, όμως, και άλλο ιστορικό ολίσθημα. Ταυτίζει ιδεολογικά και πολιτισμικά τον εθνικισμό με τον πατριωτισμό. Ο «εθνικισμός των πληβείων» ονομάζεται πατριωτισμός. Και αυτό από κοινωνική ή ψυχολογική άποψη είναι ένα ιδεολογικό μέγεθος που ορίζει με σταθερότητα στο χρόνο, μια πραγματικά ή φανταστικά απειλούμενη λαϊκή συλλογικότητα, η οποία τοποθετείται στη διασταύρωση της ιδέας του έθνους και εκείνης των κοινών πολιτισμικών παραδόσεων. Έτσι με το κοσμοπολίτικο αυτό τέχνασμα της ταύτισης του εθνικισμού και του πατριωτισμού ακυρώνεται η ιστορική εθνική οντότητα και πολιτισμική ταυτότητα των λαών, δηλαδή η ιστορική και πολιτισμική διαφορετικότητα. Ακριβώς σε αυτό συνίσταται ο κοσμοπολιτισμός: στην εκμηδένιση και πολτοποίηση της ιστορίας και του πολιτισμού, στην επιβολή μιας «ενιαίας ταυτότητας» και μιας «ενιαίας σκέψης».
Όμως, οι «χρήσιμοι ηλίθιοι» της «Νέας Εποχής» δεν σταματούν εδώ. Προχωρούν και στην ταύτιση του κοσμοπολιτισμού με το διεθνισμό. Ο κοσμοπολιτισμός, ως ιδεολογία του διεθνούς χρηματιστηριακού κεφαλαίου, δεν αποτελεί μόνο την άρνηση και το μεγαλύτερο εχθρό της εθνικής οντότητας, αλλά και του διεθνισμού, ο οποίος απορρέει από την ανάγκη συμφιλίωσης και αλληλεγγύης των λαών, στη βάση της βουλητικής αυτενέργειας και του σεβασμού της εθνικής ταυτότητας. Ποτέ ο διεθνισμός δεν αρνήθηκε τα εθνικά ζητήματα και την εθνική ταυτότητα.
Αντίθετα, είναι ο ιμπεριαλιστικός κοσμοπολιτισμός (μιλιταριστικός εθνικισμός στο παρελθόν, πλανητικός μιλιταρισμός σήμερα) που περιφρονεί τα εθνικά ζητήματα και προκαλεί τους «εθνικούς πολέμους». Οι «εθνικοί πόλεμοι» αποτελούν πάντα το προϊόν της άρνησης και ένοχης, αλλά και χυδαίας υποτίμησης του εθνικού ζητήματος. Αυτό έγινε στα Βαλκάνια στο όνομα των κοσμοπολίτικων αξιών και «ανθρωπίνων δικαιωμάτων»
Σήμερα η κοσμοπολίτικη «Αριστερά», στο όνομα του αντιεθνικισμού όχι μόνο δεν διακρίνει τον πλανητικό μιλιταριστικό εθνικισμό, αλλά του παρέχει και ισχυρό ιδεολογικό άλλοθι. Γι αυτό είναι καταδικασμένη με αφανισμό
Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.
|