Βιβλίο Ιστορίας και θεσμοί Γιάννης Παπαγρηγορίου Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Αντίβαρο, Οκτώβριος 2007 Πολύς λόγος έγινε για τον ρόλο των θεσμών και διαδικασιών στην αξιολόγηση των σχολικών εγχειριδίων με αφορμή, πάντα, το βιβλίο Ιστορίας της Στ Δημοτικού. Δεν ήταν πάντα μόνο η μία πλευρά που χρησιμοποιούσε τους «θεσμούς» ως ασπίδα (ή δόρυ) υπεράσπισης της θέσης της, αλλά και οι δύο. Ενδιαφέρον έχει ο δημόσιος διάλογος του κ. Αγγελάκου με τον κ. Παπαγρηγορίου. Ο καθηγητής κ. Αγγελάκου γράφει στα Νέα το άρθρο «Κάτι σάπιο υπάρχει» http://www.tanea.gr/Article.aspx?d=20070927&nid=6155316 Πριν από μερικά χρόνια, όταν υπηρετούσα ως πάρεδρος στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (Π.Ι.), εκφράσαμε δημόσια την επιστημονική διαφωνία μας σε μια πρόταση του υπουργείου Παιδείας. Ο τότε πρόεδρος του Π.Ι. μάς κάλεσε και μας είπε το ανήκουστο ότι «δεν έχουμε δικαίωμα να διαφωνούμε γιατί είμαστε υπάλληλοι του υπουργού». Αυτή η υπαλληλική νοοτροπία αποκαλύπτεται περίτρανα στη στάση του τμήματος Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και στην περίπτωση του βιβλίου Ιστορίας. Ας θέσουμε μερικά απλά ερωτήματα. Είχε εγκρίνει το ίδιο τμήμα το βιβλίο στο σύνολό του πριν από ενάμιση χρόνο; Γιατί δεν είχε εντοπίσει προβλήματα ή λάθη, που εντόπισε η Ακαδημία Αθηνών ή άλλοι επιστήμονες; Γιατί, στη συνέχεια, δεν παρουσίασε ολοκληρωμένα την άποψή του για το περιεχόμενο και την παιδαγωγική καταλληλότητα του βιβλίου, αλλά αρκέστηκε να μεταβληθεί σε καταμετρητή των διορθώσεων της Ακαδημίας Αθηνών απαξιώνοντας τον επιστημονικό του ρόλο; Γιατί, τέλος, δεν υπερασπίστηκε τη βασική θέση του που διατυμπάνιζε επί ένα χρόνο, δηλαδή ότι το βιβλίο θα αξιολογηθεί από τους εκπαιδευτικούς με επιστημονικά και παιδαγωγικά κριτήρια; Αν ένας κορυφαίος θεσμός της εκπαίδευσης δεν υπερασπίζεται όχι μόνο το έργο του αλλά και την επιστημονική και παιδαγωγική δεοντολογία, τότε κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας. Και οι εκπρόσωποι μιας τέτοιας νοσηρής νοοτροπίας είναι καιρός να αποχωρήσουν σεβόμενοι τον θεσμό και την ιστορία του. Ο Κώστας Αγγελάκος είναι επίκουρος καθηγητής Παιδαγωγικών στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και έχει διατελέσει πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Και λίγες ημέρες μετά ο Γ. Παπαγρηγορίου απαντά επίσης στα Νέα http://www.tanea.gr/Article.aspx?d=20071009&nid=6259476 Ο κ. Γιάννης Παπαγρηγορίου, σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, απαντά στη «Γνώμη» του κ. Κώστα Αγγελάκου, επίκουρου καθηγητή στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο, με τίτλο «Κάτι σάπιο υπάρχει», σχετικά με το βιβλίο της Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού. («ΤΑ ΝΕΑ» 27/9/2007, σελ. 12): «Με εικασίες, λογικά άλματα και παντελή έλλειψη στοιχείων διαπιστώνει, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι στο εν λόγω τμήμα επικρατεί υπαλληλική νοοτροπία και συμπεραίνει αυθαίρετα ότι “κάτι σάπιο υπάρχει στο βασίλειο της Δανιμαρκίας”, καλώντας τους εκπροσώπους “μιας τέτοιας νοσηρής νοοτροπίας ( ) να αποχωρήσουν, σεβόμενοι τον θεσμό και την ιστορία του”. Θα ήθελα, λοιπόν, και εγώ να απευθύνω με τη σειρά μου στον κ. Αγγελάκο τα παρακάτω απλά ερωτήματα: 1. Γνωρίζει ή όχι ότι το Τμήμα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με εισήγηση του υπεύθυνου για το μάθημα της Ιστορίας στο Δημοτικό, ανέπεμψε στη συγγραφική ομάδα, κατά τη φάση της συγγραφής του βιβλίου, δύο φορές το δείγμα υλικού που είχε κατατεθεί, προβαίνοντας ταυτόχρονα σε πλήθος παρατηρήσεις (παιδαγωγικού, διδακτικού κ.λπ. περιεχομένου) και ζητώντας τις απαιτούμενες διορθώσεις; 2. Γνωρίζει ή όχι ότι μολονότι στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο συζητήθηκε σε επίσημη συνεδρίαση (Πράξη 12/23/6/2004 Τμήματος Α/θμιας Εκπ/σης) η πρόταση διακοπής της συνεργασίας με τη συγγραφική ομάδα της κ. Ρεπούση, που έδειχνε μια ανεξήγητα αντισυμβατική συμπεριφορά (παραβίαση Αναλυτικού Προγράμματος και προδιαγραφών προκήρυξης κ.λπ.), τελικά το παραπάνω συμβουλευτικό και επιτελικό όργανο του ΥΠΕΠΘ, από σεβασμό προς τον διάλογο και την αντίθετη άποψη, δεν λειτούργησε “με υπαλληλική νοοτροπία”- κάτι που θα δικαιολογούσε την καταγγελία της σύμβασης- αλλά επέλεξε την οδό της συνεργασίας και των διορθωτικών παρεμβάσεων, με την ελπίδα ότι οι διαφορές τελικά θα γεφυρωθούν μετά την πιλοτική εφαρμογή που είχε προγραμματιστεί; 3. Γνωρίζει ή όχι ότι στην τελική εισήγηση, η οποία έχει καταχωριστεί στο επίσημο Πρακτικό του Τμήματος (16/31/5/2005), ο υπεύθυνος για το μάθημα τονίζει ότι η συγγραφική ομάδα, μετά από τις υποδείξεις που της έγιναν, έκανε αρκετές διορθωτικές παρεμβάσεις και “η αποτελεσματικότητα αυτών των διορθωτικών παρεμβάσεων θα φανεί στη διδακτική πράξη”, δηλαδή στην προγραμματισθείσα πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση; 4. Γνωρίζει ή όχι ότι το Τμήμα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης ουδεμία ευθύνη φέρει για τη μη υλοποίηση της πιλοτικής εφαρμογής; 5. Γνωρίζει ή όχι ότι το πόρισμα της Ακαδημίας Αθηνών έλαβε υπόψη του τις αδυναμίες του βιβλίου που είχε επισημάνει το Τμήμα Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου σε όλες τις φάσεις κρίσης- αξιολόγησης; 6. Γνωρίζει ή όχι ότι από τις εκατό και πλέον συγγραφικές ομάδες που πήραν μέρος στη διαδικασία συγγραφής των νέων βιβλίων, μόνο η ομάδα της κ. Ρεπούση αντέδρασε έντονα, ακόμη και μέσω του Τύπου, στις παρατηρήσεις και τις αναπομπές που έγιναν κατά τη φάση της συγγραφής, και μάλιστα άσκησε αφόρητες πιέσεις προκειμένου να καμφθούν οι επιφυλάξεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου; (Βλ. το δημοσίευμα της κ. Ρεπούση στα “ΝΕΑ” 14/9/04, με τίτλο “Εμποδίζουν την ανανέωση στα σχολικά εγχειρίδια”. Βλ. επίσης και το δημοσίευμα του “Μικροπολιτικού” στα “ΝΕΑ” (15/10/2004, με τίτλο “Κομμένη και η Μπουμπουλίνα”)». Σχετικά με τα ανωτέρω, υπάρχει και ένα άρθρο στο Αντίβαρο από το Μάιο του 2007 Αξιοσημείωτο είναι ότι τα στοιχεία αυτά τα δίνει για πρώτη φορά δημοσίως ο κ. Παπαγρηγορίου. Κάλλιο αργά όμως, παρά ποτέ.