Για το πανεπιστημιακό φοιτητικό κίνημα και τα μέτρα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας Αντίβαρο, Ιούλιος 2006 1. Εισαγωγική υπενθύμιση. Στις μέρες μας έχει ξεσπάσει ένα εκπαιδευτικό κίνημα, όπου κυριαρχεί η δυναμική των φοιτητών και σπουδαστών. Για τους πολλούς ήταν «αστραπές εν αιθρία». Γι’ αυτούς που ζουν από κοντά τα πράγματα της εκπαίδευσης της μετά Αρσένη εποχής, ήταν αναμενόμενο. Πάντως εξαιρούνται αυτοί που διαθέτουν εξουσιαστική έπαρση, φορούν παρωπίδες ή εμποδίζονται από ιδιοτελή συμφέροντα. Πολλοί αναγνώστες θα θυμούνται τον τίτλο του άρθρου μου «Ο εθνικός διάλογος για την Παιδεία, απαρχή νέων ρήξεων» (2). Στις 21-01-2005 είχε αρχίσει ένα προσχηματικός, αποσπασματικός και εκβιαστικός διάλογος, παρ’ όλες τις τυμπανοκρουσίες. Και τα τρία αυτά χαρακτηριστικά γι’ αυτόν τον ψευτοδιάλογο αποδείχτηκαν «εν τοις πράγμασι». 2. Για το Πανεπιστημιακό κίνημα. Η κυβέρνηση ήθελε να αποσπάσει εκεί, πέρα από αλλαγές στη ΤΕΕ κλπ, εικονική συναίνεση και για «δημοκρατική» εμφάνιση στις αίθουσες του Μπέργκεν της Νορβηγίας στις 19-20 Μαΐου του 2005, στη συνέχεια των συνόδων Μπολόνια, Πράγας, Βερολίνου. Εκεί συνήλθαν οι υπουργοί Παιδείας 45 ευρωπαϊκών χωρών, με τους 25 της Ε.Ε. επικεφαλής (3). Οι επικεφαλής των υπουργείων παιδείας υπέγραψαν τότε τον «Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης» - ΕΧΑΕ: «Επιτυγχάνοντας τους στόχους». Φυσικά στις περισσότερες απ’ αυτές τις χώρες κανένας διάλογος ανοικτά στις κοινωνίες τους δεν έγινε. Ειδικά στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Αποφάσισαν λοιπόν ανάμεσα στα άλλα, ότι: α).«Επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να συντονίσουμε τις πολιτικές μας μέσω της Διαδικασίας Μπολόνια ώστε να καθιερώσουμε τον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΧΑΕ) μέχρι το 2010, και δεσμευόμαστε στη στήριξη των νέων συμμετεχουσών χωρών στη υλοποίηση των στόχων της Διαδικασίας». β). «Σημειώνουμε ότι 36 από τις 45 συμμετέχουσες χώρες έχουν επικυρώσει ως τώρα τη Συνθήκη Αναγνώρισης της Λισσαβόνας. Παρακινούμε εκείνους που δεν το έχουν κάνει ακόμη να επικυρώσουν τη Συνθήκη χωρίς καθυστέρηση. Δεσμευόμαστε να εξασφαλίσουμε την πλήρη εφαρμογή των αρχών της, και να τις ενσωματώσουμε κατάλληλα στην εθνική νομοθεσία». γ). «Χρεώνουμε στην Ομάδα Παρακολούθησης να συνεχίσει και να διευρύνει τη διαδικασία απογραφής και να υποβάλει εγκαίρως έκθεση στην επόμενη Σύνοδο Υπουργών. Αναμένουμε η απογραφή να βασίζεται στην κατάλληλη μεθοδολογία και να συνεχίσει στους τομείς συστήματος πτυχίων, διασφάλισης ποιότητας και αναγνώρισης πτυχίων και περιόδων σπουδών και, μέχρι το 2007, να έχουμε ολοκληρώσει κατά μεγάλο μέρος την υλοποίηση αυτών των τριών ενδιάμεσων προτεραιοτήτων». Ποιος, από όσους γνωρίζουν τις λεπτομέρειες αυτών των συνόδων, αμφιβάλλει λοιπόν για τη βιασύνη της Νέας Διακυβέρνησης να περάσει το νόμο πλαίσιο για τα ΑΕΙ-ΤΕΙ μέσα στο καλοκαίρι; Θα αναρωτηθεί ο καλόπιστος αναγνώστης: Δεν έχει δεσμεύσεις η κυβέρνηση; Φυσικά και έχει. Το ερώτημα είναι, πριν δεσμευτούν, ποια πολιτική και κυρίως δημοκρατική συναίνεση έχουν από τους λαούς τους; Και μάλιστα από τους άμεσα ενδιαφερόμενους; Ουδείς αμφιβάλλει περί του αντιθέτου. Η όποια συναίνεση όταν φαίνεται να «υπάρχει» είναι συνήθως καρπός άγνοιας συλλογικής, πλύσης εγκεφάλου από τα ΜΜΕ και απόσπασης δημοκρατικοφανών αποφάσεων. Ειδικά για τη Χώρα μας όλοι γνωρίζουμε ότι καμιά απόφαση σε σχέση με την Ε.Ε. δεν είναι καρπός δημοψηφίσματος. Δεν εννοώ μόνο για την συνθήκη του Μάαστριχτ, της Λισσαβόνας, του ενιαίου νομίσματος ή του Ευρωπαϊκού συντάγματος. Εννοώ και για την ίδια την είσοδό μας στην «Ευρώπη και ΝΑΤΟ, το ίδιο συνδικάτο». Έτσι λοιπόν σε όλα αυτά υπάρχει ένα «αλλά». Πρόκειται για τα κινήματα των ενδιαφερομένων. Τώρα λοιπόν που ξέσπασε στα ΑΕΙ-ΤΕΙ αρχίζουμε οι πολλοί να κατανοούμε τι ακριβώς συμβαίνει. Και εδώ είναι και η μεγάλη ευθύνη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του ΠΑΣΟΚ. «Συνδιαπλοκός» της άγνοιας, της συσκότισης και της συναίνεσης στα ουσιώδη. Να δούμε πως θα ξεμπλέξουν τώρα με ένα κίνημα, που έχει χαρακτηριστικά επιπέδου της δεκαετίας του 70, ως προς την συμμετοχή, την αγωνιστικότητα και την ανεξαρτησία. 3.Για την βασική εκπαίδευση Μέσα στον πυρετό αυτού του κινήματος ελάχιστοι έχουν κατανοήσει τι συμβαίνει στη βασική εκπαίδευση. Χωρίς ενεργό και δυναμικό εκπαιδευτικό κίνημα στους δασκάλους και καθηγητές, η κυβέρνηση ψηφίζει στην Βουλή δύο πολύ καθοριστικούς νόμους. Είχε αντιμέτωπο, φέτος, κυρίως το γραφειοκρατικό κομμάτι των συνδικάτων των 85 ΕΛΜΕ της ΟΛΜΕ και τους αντίστοιχους συλλόγους της ΔΟΕ. Παρ’ όλη την κινητικότητα που έχει επιδειχτεί φέτος σε πολλά απ’ αυτά τα πρωτοβάθμια συνδικάτα, δεν αναδείχτηκε κίνημα. Οι λόγοι είναι πολλοί. Ο κυριότερος κατά τη γνώμη μου είναι πως οι δυο αυτοί νόμοι αφορούν έμμεσα τους καθηγητές και δασκάλους και όχι άμεσα. Για χρονίζοντα υπόλοιπα ζητήματα οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν αποφασίσει ακόμα ρήξη. Περιμένουν Ο ένας, που αφορά τα νέα εκπαιδευτικά στελέχη (4), ενδιαφέρει άμεσα κυρίως το υποταγμένο κομμάτι που προσπαθεί να αναρριχηθεί σε θέσεις, ανεξαρτήτως αρχών. Έτσι οι υπόλοιποι δεν κατανοούν ακόμα πως πάμε σε μια «μονιμότητα υπό ομηρία» αυτών των στελεχών. Και φυσικά πως αυτό το πλαίσιο θα τείνει να κάνει το σχολείο πιο αυταρχικό απέναντι στους εκπαιδευτικούς, τη γνώση και τους μαθητές «των πίσω θρανίων». Ο άλλος νόμος βρίσκεται σε διαδικασία για ψήφιση και αφορά τις αλλαγές στην Τεχνική Εκπαίδευση (5). Η εκτίμηση είναι πως η Κυβέρνηση θα τρέξει να τον ψηφίσει άρον-άρον μέχρι 30 Ιούνη. Στο νομοσχέδιο αυτό, πλην των εμβόλιμων διατάξεων που αφορούν ορισμένες ειδικότητες όπως οι μουσικοί, προσπαθεί να συνδυάσει το ακατόρθωτο. Από τη μια μεριά να άρει προβλήματα του ν. 2640 των Αρσένη-Ανθόπουλου ενσωματώνοντας στοιχεία από εκείνο το κίνημα και από την άλλη να πετύχει τους αρχικούς στόχους του ν. 2640!!! Έτσι κάνει ουσιαστικά (αλλά όχι τυπικά) υποχρεωτική τη Α΄ τάξη του Λυκείου, είτε ως Γενικό με αρχαία, είτε ως Επαγγελματικό χωρίς αρχαία, αλλά με επαγγελματικούς κύκλους. Φυσικά διατηρεί τη διάσπαση μετά την εννιάχρονη εκπαίδευση, για την οποία έχει σοβαρές αντιρρήσεις το πιο προχωρημένο και ριζοσπαστικό κομμάτι της εκπαίδευσης. Από εκεί και πέρα όμως το χάος. Διασπά και αυτή τη μια δομή των ΤΕΕ σε δυο: ΕΠΑΛ (Επαγγελματικό Λύκειο) και ΕΠΑΣ (Επαγγελματικές Σχολές). Σε μια δομή - ΕΠΑΛ με διπλό χαρακτήρα γενικών γνώσεων και επαγγελματικών προσόντων, όπου οι μαθητές θα παίρνουν «ισότιμο» απολυτήριο με το γενικό, αλλά με πολύ λιγότερες γενικές γνώσεις. Θα παίρνουν και πτυχίο «ισότιμο» (επιπέδου γ;) με τους αποφοίτους των ΕΠΑΣ, αλλά σε άλλες ειδικότητες. Οι απόφοιτοι του ΕΠΑΛ θα συναγωνίζονται στα ίδια θέματα και με τα ίδια σημερινά και αυριανά φίλτρα τους απόφοιτους των γενικών για ΑΕΙ-ΤΕΙ, χωρίς ποσόστωση. Να σημειώσουμε ότι: α). Στις ΕΠΑΣ δεν θα υπάρχει ούτε μια ώρα γενικής παιδείας (και πρόκειται για τους πιο «αδύναμους» μαθητές). β). Τις σχολές αυτές μπορούν να τις ιδρύουν ιδιώτες και οποιοδήποτε υπουργείο. Ήδη εκεί πρόκειται να ενταχθούν οι μαθητές ΟΑΕΔ (Εργασίας), νοσηλευτριών (Υγείας), κλπ., όπου όμως είχαν κάποια μαθήματα γενικής παιδείας. γ). Θα λειτουργήσουν από φέτος αυτές, πλην αυτών του Υπουργείου Παιδείας!!! δ). Τα πτυχία αυτά είναι τυφλά ως προς τα ΤΕΙ και λειψά, έχοντα ανάγκη των (ιδιωτικών) ΙΕΚ!!! Πρόκειται για θεσμική πελατεία στα ΙΕΚ. Κλείνοντας, να σημειώσουμε πως για να καταλάβουμε πλήρως το σχέδιο για την βασική εκπαίδευση, πρέπει να συνυπολογίσουμε το περιεχόμενο των νέων βιβλίων, την υποβάθμιση και μη ανάπτυξη της αντισταθμιστικής εκπαίδευσης, τις σχεδιασμένες στο προεκλογικό πρόγραμμα της Ν.Δ. διπλές εξετάσεις από Ε΄ δημοτικού έως και Γ΄ γυμνασίου, τις σχεδιαζόμενες αλλαγές στο Λύκειο με νέα φίλτρα επί πλέον της φετινής βάσης «10» (όπως το προπαρασκευαστικό έτος, προσαρμογή προφορικού στο γραπτό βαθμό), τη πιθανή κατάργηση της Α΄ δημοτικού, κλπ. Αλλά γι’ αυτά μια άλλη φορά 4. Σημειώσεις. (1). Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι σύνεδρος του 12ου συνεδρίου της ΟΛΜΕ και αντιπρόεδρος της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας. (2). Χριστιανική 10-02-2005, φ. 698, σελ.8 και Χριστιανική 24-02-2005, φ. 699, σελ.2 ή http://paremvasi-axaias.org/mpourdalas%20ethnikos%20dialogos.02-2005.htm, 3). Βλέπε στο http://www.ntua.gr/posdep/BOLOGNA/bologna.htm για Μπέργκεν: 45 χώρες μετέχουν στη Διαδικασία Μπολόνια και είναι μέλη της Επιτροπής Παρακολούθησης: Αζερμπαϊτζάν, Αλβανία, Ανδόρα, Αρμενία, Αυστρία, Βατικανό, Βέλγιο (Φλαμανδική Κοινότητα και Γαλλική Κοινότητα), Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Γεωργία, Δανία, Ελβετία, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Ισλανδία, Ισπανία, Ιταλία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Μολδαβία, Νορβηγία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Ρουμανία, Ρωσική Ομοσπονδία, Σερβία και Μαυροβούνιο, Σλοβάκικη Δημοκρατία, Σλοβενία, Σουηδία, Τουρκία, Τσέχικη Δημοκρατία και Φινλανδία. Επιπλέον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι ψηφίζον μέλος της Επιτροπής Παρακολούθησης. 4). http://www.alfavita.gr/egiklioi/egiklioi30.htm, 5). http://www.parliament.gr/ergasies/nomodetails.asp?lawid=448, Οβρυά Πάτρας, 17-06-2006. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.