9.2.2003

Μια ξενιτεμένη Λάκκα-Σουλιώτισσα

 

Την γλώσσα την ελληνική οι Ποσειδωνιάτες
εξέχασαν τόσους αιώνες ανακατευμένοι
με Τυρρηνούς, και με Λατίνους, κι' άλλους ξένους.
Το μόνο που τους έμενε προγονικό
ήταν μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες,
με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους.
Κ' είχαν συνήθειο προς το τέλος της γιορτής
τα παλαιά τους έθιμα να διηγούνται,
και τα ελληνικά ονόματα να ξαναλένε,
που μόλις πια τα καταλάμβαναν ολίγοι.
Και πάντα μελαγχολικά τελείων' η γιορτή τους.
Γιατί θυμούνταν που κι' αυτοί ήσαν Έλληνες-
Ιταλιώτες έναν καιρό κι' αυτοί·
και τώρα πώς εξέπεσαν, πώς έγιναν,
να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι -ω συμφορά!- απ' τον ελληνισμό.

Πώς μπόρεσαν ν' αφήσουν να τους βρεί μια τέτοια μοίρα αυτους τους Ελληνες;

Ως ενας αλλος Τειρεσίας, το 1906, ο Αλεξανδρινός ποιητής Κωνσταντίνος Π. Καβάφης, εμπνευσμένος απο τις αρχαίες Ελληνικές πηγές έγραψε αυτο το συμβολικό όσο και σημαδιακό ποίημα. Ο ιδιος, βιώνοντας τον Ελληνισμό του μέσα σ'ενα πολυεθνικό μωσαικό στην Αίγυπτο και τη Γαλλία, "έκρουσε τον κώδωνα" του κινδύνου για το μαρασμό και σταδιακό αφανισμό του Ελληνισμού της διασποράς. Εμφανείς, και δυστυχώς διαχρονικές, ειναι οι αιτίες αυτου του προβλήματος. Αναμφίβολα κυριότερη στάθηκε τόσο η αχρησία της Ελληνικής γλώσσας μεταξύ των Ποσειδωνιατών στη καθημερινή τους ζωή, στο οποιο πιθανότατα να συνέβαλε η έλλειψη διδασκαλίας της. H "άνευ όρων" αφομοίωση τους στον τρόπο ζωής και "κουλτούρας" της χώρας που τους υποδέχθηκε επέτεινε τη λησμονιά και την απομόνωση απο τη γενέτειρα επιφέροντας αναπόφευκτα την εξάλειψη της Ελληνικής τους ταυτότητας. Η εθνική τους συνείδηση και ιστορικές μνήμες έφθιναν με το πέρασμα του χρόνου. Η πατρίδα έμεινε μια νοσταλγία και οι αναμνήσεις της πήρανε τη μορφή των διηγήσεων σαν τα παραμύθια της γιαγιάς να λέγονται μόνο στ' ανταμώματα και τις Ελληνικές γιορτές.

Εαν αντικρύσουμε κατάματα και εξετάσουμε αντικειμενικά την πορεία της δικής μας ζωής θα δούμε να στέκονται μπροστά μας, θλιμμένες φιγούρες, με μάτια δακρυσμένα οι Ποσειδωνιάτες. Το παρελθόν μας, γι' ακόμα μια φορά, μας συναντά στο σταυροδρόμι του Ελληνισμού! Εαν τολμήσουμε ν' αναλύσουμε τη ζωή μας χωρίς φόβο και πάθος τότε θ' αναγνωρίσουμε τα πραγματικά αίτια της μοίρας τους και ευθύς και της δικής μας. Μιάς και τα πρόβληματα που αντιμετωπίζει η σημερινή Ομογένεια, οσο κι αν αυτό ακούγεται περίεργο, είναι εξίσου κοινά αλλά και σημαντικά με τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν εκείνοι οι απόδημοι Ελληνες πρίν απο δυόμισυ χιλιάδες χρόνια!

Την ιδια χρονιά του 1906, οπως μας αναφέρει ο κ. Νικόλαος Λώλης, αρχίζει και η ιστορία των Ηπειρωτών στην Αμερική με το χαμό του μεγάλου Παπιγκιώτη ευεργέτη Μιχαήλ Αναγνωστόπουλου. Στις αρχές του 20ού αιώνα, δραστήριοι Ηπειρώτες, νιώθωντας έντονη την ανάγκη να διατηρήσουν τους δεσμούς με την γενέτειρα πάνω απ' ολα προς χάρη της νέας γενιάς, ξεκινούν την ίδρυση σωματείων με πρώτο αυτο των "Χλωμιωτώv" στο Σικάγο το 1911. Σήμερα λέγεται οτι η Πανηπειρωτική Ομοσπονδία Αμερικής, Καναδά και Αυστραλίας (Π.Ο.Α.Κ.Α) αποτελείται απο πενήντα και πλέον σωματεία και εναν αριθμό εγγεγραμμένων μελών να ξεπερνά τις 40,000 άτομα. Το έργο δε των ανθρώπων που αγωνίστηκαν για την ίδρυση και διατήρησή τους μεχρι σήμερα ειναι κατι παραπάνω απο αξιέπαινο και θα πρέπει να αφιερωθεί ολόκληρο βιβλίο πάνω σ' αυτο.

Οσο συμπτωματικά, πιθανώς σημαδιακά, κι αν στάθηκαν τα γεγονότα του 1906, θα μπορούσε κανείς να πεί πως η ίδρυση των Ομογενειακών Ηπειρωτικών Συλλόγων και της Π.O.A.K.A μπορεί και να ήταν μιά "θεϊκή απάντηση" στον '"κώδωνα κινδύνου" του Καβάφη! Φυσικά τίποτα δεν ήταν τυχαίο οσον αφορά τη συσπείρωση των πρώτων Ηπειρωτών μεταναστών που έγινε πάντα με σκοπό τη διατήρηση των δεσμών μεταξύ τους αλλά και με τη μητέρα πατρίδα. Η βαθειά και δυνατή αγάπη που έτρεφαν για τον τόπο τους και μια πηγαία δύναμη θελήσεως και αποφασιστικότητας έκαναν τα "μαύρα χελιδόνια" της διασποράς να μπολιάσουν τη νέα τους πατρίδα με ο,τι πιο πολύτιμο έφερε ο καθένας τους μεσα του: την Ηπειρωτική κληρονομιά! Τα θεμέλια μπήκανε γερά, αλλα το "οικοδόμημα" αυτό χρειάζεται και την ανάλογη συνεχείς επιμέλεια και συντήρηση για να παραμείνει "άτρωτο" στο πέρασμα του χρόνου. Ποια ειναι λοιπόν η γενικότερη κατάσταση, αν εξαιρέσουμε κάποιες μεμονωμένες γενναίες και ανιδιοτελείς προσπάθειες ανθρώπων ή συλλόγων, που επικρατεί στα Ηπειρωτικά ομογενειακά σωματεία εν ετει 2003;

Ακούμε συχνά να λέγεται πως "η καρδιά του Ελληνισμού χτυπάει εκτός Ελλάδας, σε ξένα χώματα." Ως επι το πλείστον, και παρά τις αντίξοες συνθήκες διαβίωσης και επιβίωσης που αντιμετωπίζει η Διασπορά, τις περισσότερες φορές αυτό ειναι αλήθεια. Πέραν ομως απο ποια μήκη και πλάτη της υφηλίου φθάνει ν' ακούγεται και σε ποια ένταση χτυπάει η καρδιά της Ελλάδας, πρέπει πανω απ' ολα να τη διατηρούμε πάντοτε νέα, γερή και δυνατή. Δυστυχώς ομως, μετά απο τόσα χρόνια επίπονων αγώνων και ενος λαμπρού παρελθόντος οργάνωσης και δραστηριοτήτων, η καρδιά των Ηπειρωτικών ομογενειακών συλλόγων εχει αφεθεί, ασυλόγιστα και με παράδοξη αδιαφορία, να γεράσει σε επικίνδυνο βαθμό! Τα άλλοτε στιβαρά χέρια που βάλανε πετραδάκι- πετραδάκι κομμάτια της ψυχής τους στο βωμό διατήρησης της πατρογονικής κληρονομιάς τώρα αδύναμα, γεμάτα ρυτίδες ψάχνουν απελπισμένα να λάβουν ενα χέρη βοηθείας ωστε να παραδόσουν τη σκυτάλη για τη συνέχιση του αγώνα.

Μήπως η ιστορία επαναλαμβάνεται γι' ακόμα μια φορά; Η διαχρονικότητα του ποιήματος του Καβάφη έρχεται ν' αφυπνίσει το πνεύμα μας απο τη μοιραία λησμοσύνη. Μήπως βαδίζουμε στα χνάρια των προγόνων μας; Μήπως μείνανε μόνοι τους και πάλι "οι παλιοί" να διηγούνται τα παλιά ήθη και έθιμα στο ετήσιο αντάμωμα; Μήπως οι μεγάλοι, για ακόμα μια φορά, μέσα στον πόνο του αποχωρισμού και της νοσταλγίας για την πατρίδα, προσκολληθήκαν "υπέρ το δέον" στο παρελθόν και αδικαιολόγητα αμέλησαν να προετοιμάσουν το "προζύμι" για φέτος, για του χρόνου, για το μέλλον;

Διαβάζοντας τον Καβάφη, το μήνυμα εκείνο που μας συγκλονίζει δεν ειναι το εμφανές, δηλαδή πως λησμονώντας τη γλώσσα πεθαίνει η εθνική συνείδηση, αλλα το λιγότερο φανερό (η αποκαλυπτική υποδήλωση): η απουσία απο το ποίημα του αποδέκτη αυτής της κληρονομιάς --

της "επόμενης γενιάς", της νεολαίας! Σε ποιόν να διδάξεις τη γλώσσα, την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα, ποιός να διαφυλάξει και να διαιωνίσει την πατρογονική κληρονομιά και πως να συνεχίσουν το έργο τους οι απανταχού απόδημοι σύλλογοι οταν δεν ειναι παρούσα η νέα γενιά να τ' αποδεχθεί και ν' αδράξει τη σκυτάλη με αποφασιστικότητα απο τα ροζιασμένα χέρια;

Και για του λογου τ' αληθές, αναφέρομαι σ' ενα μόνο παράδειγμα απο τα πολλά απο προσωπικές μου εμπειρίες. Πρόσφατα είχα την ευκαιρία να παρευρεθώ σε μια ομογενειακή εκδήλωση στη Νέα Υόρκη όπου ενα μέλος Ηπειρωτικού σωματείου δήλωσε με βαθειά λύπη: "Εχουμε χάσει τη νεολαία μέσα απο τα χέρια μας! Ολο εμείς και εμείς παρεβρισκόμαστε στις συνεδριάσεις του σωματείου κάθε φορά. Τελευταία, ακόμα και στις εκδηλωσεις μας δεν βλέπεις πια ηλικίες μεταξύ 18 και 35 χρονών." Μια αλλη κυρία πρόσθεσε, "τα παιδιά μας αναπτύξανε άλλα ενδιαφέροντα, έχουνε να κάνουνε πολλά σε αυτή την ηλικία και δεν μπορούμε να τα τραβήξουμε να ασχοληθούνε με τα κοινά. Οταν ήταν μικρά θέλοντας και μή τα φέρναμε μαζί μας στις εκδηλώσεις, πέρνανε μέρος και στο χορευτικό…". Ρίχνοντας μια ματιά γύρω στην αίθουσα ζήτημα να είδα δυό-τρείς ακόμα συνομίλικους μου!

Για μερικούς απο εμάς που φύγαμε νέοι, τα τελευταία πέντε-δέκα χρόνια, απο μια Ελλάδα μοντέρνα και πολυ αλλαγμένη σε σχέση με αυτή που άφησανε πίσω τα κύματα των πρώτων μεταναστών, ούτε καν μπορούσαμε να διανοηθούμε το μέγεθος των προβλημάτων διαβίωσης του Ελληνισμού στο εξωτερικό και συγκεκριμένα σε μια χώρα τόσο αχανή και διαφορετική οπως αυτή των H.Π.Α. Ουτε μπορούσαμε να υποθέσουμε, γιατι μόνο βιώνεται αυτο, τι ακριβώς θ' αντιμετωπίζαμε στη δική μας προσπάθεια προσαρμογής, ούτε φυσικά και να υπολογίσουμε ποια στάση και θέση θα καλούμαστε να πάρουμε μέσα στην πολυεθνική Αμερικανική κοινωνία, αλλα και το πιο σημαντικό ανάμεσα στους "δικούς μας" ανθρώπους της υπάρχουσας Ελληνικής παροικίας. Μιας παροικίας η οποία εχει διαμορφώσει εδώ και χρόνια έναν ποικιλόμορφο τρόπο ζωής και κουλτούρας ανάλογο πάντα με το διάστημα παραμονής, τον τόπο διαμονής και τα προσωπικά ενδιαφέροντα της σ' αυτή τη χώρα. Αποτέλεσμα αυτών είναι και η σχετική επικοινωνία ή απομόνωση του καθε ατόμου με τον Ελληνισμό. Ετσι εμεις, η "νέα σοδειά" βρεθήκαμε στη μέση μεταξύ της Ελληνικής και της Ομογενειακής πραγματικότητας κάτω "απο τη σκέπη" μιας άλλης χώρας. Ανάλογα προς αυτα ο καθένας μας εκτίμησε την πολυπλοκότητα των δεδομένων και αποφάσισε να βιώσει τη ζωή του πάνω σε αυτή την πολιτισμική παλέτα. Οταν δε, μας δίνεται η ευκαιρία να βρεθούμε στον τόπο μας μεταξύ φίλων και γνωστών συζητώντας με τους συνανθρώπους μας, κάποιοι μας ονομάζουν "μπόλια", αλλοι "γέφυρες επικοινωνίας", μα δυστυχώς κάποιοι άλλοι συντοπίτες μας διαγράφουν ως "μερικούς ακόμα αμερικανοποιημένους Ελληνες." Να είναι αυτό γιατι αποφασίσαμε να ζούμε τη ζωή μας ανάμεσα σε δυό ηπείρους, γιατι τολμήσαμε να ζούμε με την καρδιά σε δυό κομμάτια: τ' ενα να χτυπάει εδω για εκείνο που 'ναι πάντα ριζωμένο στον τόπο μας; Πέρα απο το πόσο δίκαιοι ή άδικοι ειναι αυτοι οι χαρακτηρισμοί σημασία εχει οτι το πρόβλημα της απουσίας της νεολαίας απο τα κοινά υφίσταται, ειναι πραγματικό! Πολλοί απο εμας "φρέσκοι" σ' αυτον τον τόπο γινόμαστε "αυτόπτες μάρτυρες" αυτού του τραγικού μαρασμού. Τα βιώματά μας ειναι πρόσφατα και οι πεποιθησεις μας δυνατές ετσι ωστε να μπορούμε να επισημαίνουμε και να κρίνουμε τα υπάρχοντα προβλήματα κατω απο μια αλλη οπτική γωνία και να παρακολουθούμε τις εξελίξεις με πολύ αγωνία. Ισως αν "κάποιοι" άκουγαν την κραυγή μας, εαν μας δινόταν η ευκαιρία να συζητήσουμε διεξοδικά αυτα τα ζητήματα, ισως και να μπορούσαμε να βοηθήσουμε με ποικίλους τρόπους στην αναζωογόνηση της Ηπειρωτικής καρδιάς.

Προσωπικά γνωρίζω πολύ καλά τι σημαίνει απουσία της νεολαίας αλλα και της ίδιας της ύπαρξης Ελληνικών σωματείων σε πολλές πόλεις των H.Π.Α μιας και συμβαίνει να ζω σε μια απ' αυτές οπου μόνο η εκκλησία γίνεται πόλος έλξης των αποδήμων και στέκεται προπύργιο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού. Ομως και εδω η γλώσσα, αλλα και η ιστορία μας χάνεται λόγω σοβαρότατης έλλειψης Ελληνικών σχολείων και εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την εκμάθησή της. Πως ειναι δυνατόν δυό-τρείς τυπικές ώρες την εβδομάδα να ειναι αρκετές για τη διδαχή μιας γλώσσας και ιστορίας αιώνων; Η θρησκευτική λειτουργία δικαιολογημένα μπορεί να γίνεται σε δυό γλώσσες, οι περισσότεροι ομογενείς ομως αλόγιστα ρίχνουν σε αχρησία τα ελληνικά μιλώντας μεταξύ τους μόνο αγγλικά ή πολύ χειρότερα ενα συνοθύλευμα αγγλικών και ελληνικών. Η μεγαλύτερη πλειοψηφία αυτών της δεύτερης και τρίτης γενιάς δε μιλάει καθόλου ελληνικά, εχουν χαλαρούς εως και ανύπαρκτους δεσμούς οχι μόνο με την Ελλάδα αλλα και με την υπόλοιπη Ομογένεια που βρίσκεται πιο οργανωμένη και δεμένη στις μητροπολιτικές πόλεις του Ιλλινόις, Νέας Υόρκης, Φλώριδας, και Καλιφόρνιας. Κατα παράδοξο τρόπο, επι παραδείγματι, σε μια απο τις μεγάλες πόλεις της Β. Καρολίνας οπου οι Ελληνες λέγεται οτι ανέρχονται στις 10,000 άτομα υπάρχουν μια-δυο ομογενειακοί σύλλογοι που διοργανώνουν τους τυπικούς ετήσιους χορούς. Πέραν αυτών δέν γίνεται καμία άλλη πολιτιστική εκδήλωση ευρείας απήχησης και ενδιαφέροντος, εκτος απο το ετήσιο πανηγύρι της εκκλησίας (και κάποιες μεμονωμένες εμπορικές εμφανίσεις τραγουδιστών που έρχονται περιοδεία απο Ελλάδα), αλλα δεν νομίζω οτι αυτό ειναι το ζητούμενο. Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς ομως οτι και στις γνωστές μεγάλες πόλεις των H.Π.Α, εκει που λέγεται οτι ο Ελληνισμός σφίζει, εχει και εκει δημιουργηθεί έντονο το πρόβλημα συμμετοχής της νεολαίας και τίθεται ζήτημα του μέλλοντος των Ηπειρωτικών μας σωματείων.

Αγαπητοί απανταχού Ηπειρώτες Γονείς γιατί αφήσαμε να φθάσουν μέχρι εδω τα πράγματα και τι μπορούμε να κάνουμε; Δεν πρέπει να ικανοποιούν κανέναν μας πια οι μοιρολατρικές και ανέλπιδες απαντήσεις ομογενών και πιθανώς γηγενών γονέων, που οι μεν δηλώνουν οτι η ζωή και οι απαιτήσεις στην ξένη χώρα προκάλεσαν την αποχή των νέων απο τα σωματεία και τις όποιες κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, και οι δε οτι τα δικά τους παιδιά ζούνε ήδη στην Ηπειρο και δυστυχώς θεωρούν κάποια πράγματα δεδομένα παραγνωρίζοντας την σημασία και πολύτιμη αξία τους.

Ειναι αλήθεια οτι προυποθέσεις και συνθήκες διαφορετικές απο τις σημερινές λειτούργησαν διττά, απο τη μια μεριά δημιούργησαν την ανάγκη για τη συσπείρωση των πρώτων Ηπειρωτών της διασποράς και την μετέπειτα οργάνωσή τους σε σωματεία και απο την αλλη απομάκρυναν κάποιους άλλους οι οποίοι επέλεξαν ν' αφομοιωθούν "άνευ όρων" σε σημείο τέτοιο ωστε να χαθούν οι ρίζες τους παντοτινά μεσα στον πολυεθνικό πληθυσμό των Η.Π.Α. Κατ' αρχάς έγιναν ουσιαστικά λάθη που δυστυχώς λόγω σκληρών συνθηκών κάποιες φορές ήταν αδύνατο να αποφευχθούν. Οι περισσότεροι απο τους πρώτους μετανάστες δουλεύοντας εξαντλητικά ωράρια για να επιβιώσουν και αργότερα για "να φτιαχτούν και να νοικοκυρευτούν" δεν τους περίσσευε χρόνος και διάθεση ν' ασχοληθούν με την μόρφωση των παιδιών πάνω σε οτι είχε σχέση με την ιδιαίτερη πατρίδα τους και την πολιτιστική κληρονομιά τους. Μπορει ισως να μην είχαν και τα μέσα ή και την ανάλογη κοινωνική μέριμνα σε μια χώρα που επι καθημερινής βάσεως προσπαθεί να κρατά ευαίσθητες εθνικές ισορροπίες ανάμεσα στους πληθυσμούς της. Στο τέλος, κάποιοι απόδημοι στη διάρκεια μεταφύτευσής και προσπάθεια προσαρμογής τους κόψανε τις γέφυρες επικοινωνίας με την ιστορία τους και τους δεσμούς με τον Ελληνισμό. Αυτοι απο τους Ηπειρώτες που βρήκαν τη δύναμη να συσπειρωθούν, δραστηριοποιήθηκαν σε τομείς όχι αποκλειστικά πολιτιστικούς αλλα και πάνω σε καίρια εθνικά ζητήματα οπως το Βορειο-Ηπειρωτικό. Σήμερα ομως, πριν συνεχίσουμε να μιλάμε για αγώνες προσωπικούς και συλλογικούς πανω σε οποιοδήποτε ζήτημα στο όνομα αυτων των σωματείων, θα πρέπει ν' αποτείνουμε φόρο τιμής στους ανιδιοτελής αγώνες των πρώτων Ηπειρωτών μεταναστών με το να διασφαλίσουμε την ύπαρξη νέου ανθρώπινου δυναμικού στους κόλπους των ιστορικών σωματείων που μας δωρίσανε.

Ξεκινώντας απο τα βασικά, θα πρέπει να γίνει ενα κεντρικά οργανωμένο ηλεκτρονικό Αρχείο το οποίο να περιέχει έγκυρα και πλήρη στοιχεία επικοινωνίας και ιστορίας για ολα τα Ηπειρωτικά σωματεία, και αυτα που πιθανώς να μην είναι πια ενεργά, στις Η.Π.Α. Αν και εχουν συμπληρωθεί, και παρουσιαστεί στο διαδίκτυο, κάποιες λίστες σωματείων, τις περισσότερες φορές ούτε έγκυρες ή ολοκληρωμένες ειναι. Κατά συνέπεια το δίκτυο επικοινωνίας και ενημέρωσης της ομογένειάς μας πάνω σε θέματα που την απασχολούν είναι αδύναμο, λειτουργεί τοπικά και σε μικρή εμβέλεια. Οι περισσότερες δραστηριότητες δε, περιορίζονται στις ετήσιες εκδηλώσεις οι οποίες , παρ' όλες τις αξιώτιμες προσπάθειες των μελών, τείνουν να πέρνουν ολο και πιο πολύ εθιμοτυπικό χαρακτήρα. Εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός οτι ο μέσος όρος ηλικίας συμμετοχής στα συμβούλια των σωματείων αλλα και στις εκδηλώσεις ειναι πάνω απο τα σαράντα και αγγίζει μάλλον τα πενήντα. Οσο και αν αυτό ακούγεται αποκαρδιωτικό, η παρουσία και υποστήριξη της νεολαίας στα κοινά είναι ισχνή και συμπτωματική εως και ανύπαρκτη σε σχέση πάντοτε με τον πληθυσμό που εχει γεννηθεί εδω και ανήκει πια και στην τρίτη γενιά. Μήπως επιβεβαιώνεται το "Δεύτερης, τρίτης γενιάς Ελληνόπουλα ανεμοσκορπίσματα της ξενιτιάς" που διαβάζουμε στις ηλεκτρονικές σελίδες του 'Απόδημου' (http://www.apodimos.com); Αναμφισβήτητα, γίνονται κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες να έρθει κοντά οι νεολαία μεσω πολιτιστικών εκδηλώσεων και χορευτικών τμημάτων αλλα λόγο του ο,τι δεν βασίζονται πάνω σε ισχυρή βάση ολοκληρωμένων, συστηματικών και μακροχρόνιων προγραμμάτων εχουν σχετικά μικρή συμμετοχή και διάρκεια ζωής. Θα πρέπει να γίνει μια ουσιαστική και πολύπλευρη προσέγγιση των νέων μεσα απο προγράμματα που άπτονται των ενδιαφερόντων τους αλλα πάντοτε με πηγή αφετηρίας και εκμάθησης τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Ηπειρωτικής και γενικότερα Ελληνικής κληρονομιάς. Ειναι πια καιρός, ακριβώς επειδή γνωρίζουμε πολυ καλά και γευόμαστε καθημερινά την πικρή αλήθεια, να κληθούμε ολοι μας και να πάρουμε θέση πάνω σ' αυτά τα φλέγοντα ζητήματα που άπτονται του μέλλοντος του Ελληνισμού.

Γι' αυτό χωρίς αλλη αναβολή θα πρέπει να δημιουργηθούν πολιτιστικά και εκπαιδευτικά προγράμματα και συλλογικές δια-ομοσποδιακές, της Eλλάδας και Διασποράς, εκδηλώσεις που να προκαλούν και να κεντρίζουν το ενδιαφέρον και των νέων κάνοντας τους περήφανους για την καταγωγή τους. Στη συνέχεια θα πρέπει να οργανώνονται τακτικές ομιλίες γύρω από την ιστορία της Ηπείρου, πολιτιστικές βραδιές παραδοσιακής μουσικής, χορού και τέχνης, και ετήσια ομαδικά ταξίδια, ισως και κατασκηνώσεις, για νέους αλλα και ηλικιωμένους στην Ηπειρο. Χωρίς αναβολή, η τεχνολογία θα πρέπει να μπει στην υπηρεσία της πολιτιστικής παράδοσης με μια επίκαιρη ιστοσελίδα της Ηπειρωτικής Ομογένειας στο διαδίκτυο, η οποία θα λειτουργεί οχι μονο ως "αρχείο γνώσης" αλλα θα ενημερώνει και θα φέρνει πιό κοντά τους απανταχού Ηπειρώτες. Δεν θα έπρεπε ήδη να εχουμε δώσει τη δυνατότητα να έρχονται σ' επαφή μεσω της άμεσης επικοινωνίας του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου τα νέα Ηπειρωτόπουλα απ' ολα τα μήκη και πλάτη της γης; Αυτά δεν υπάρχουν αλλα ας ελπίσουμε οτι ολοι μας θα ενδιαφερθούμε ωστε

να δημιουργηθούν κάποια απο αυτά πολύ σύντομα. Τα λιμνάζοντα ύδατα δε, έρχεται ξαφνικά να ταράξει με την εντυπωσιακή προσπάθειά της μια χούφτα νέων παιδιών απο τη Γερμανία. Ορθώνουν τ' ανάστημα τους και τολμάνε να πάρουνε θέση πανω σε ολα αυτά που κάποιοι εχουν ξεγράψει απο καιρό. Σαν κεραυνός πέφτει ανάμεσά μας ο λόγος τους! Απογυμνωτική ειναι η αλήθεια της φωνής τους που ντροπιάζει την μακροχρόνια και τελματική απαξίωση ολων μας. Δίνοντας το παρόν, η Ενωση Νεολαίας Ελλήνων Βισμπάτεν, κραυγάζει μέσα απο την ιστοσελίδα της, "Οτι ανήκει στη Νεολαία ανήκει στον Ελληνισμό!" (http://www.neolaia.de). Μεμονωμένη προσπάθεια; Ναι (προς το παρόν)! Μόνοι τους; Οχι (για πολύ)!

Κατω απ' αυτές τις συνθήκες πολλοί νέοι δικαίως μπορεί ν' αναρωτιόνται ποιός ο λόγος ύπαρξης των συλλόγων και των τυποποιημένων καταστατικών οταν οι μεγάλοι εχουν παραμελήσει ή και παρανοήσει αδικαιολόγητα τον πρωταρχικό σκοπό της ίδρυσης τους: τη ανάπτυξη και διατήρηση δεσμών των μελών μεταξύ τους αλλα και τη συνεχή επικοινωνία με τη γενέτειρα πάντοτε για χάρη της νέας γενιάς. Μα πως ειναι δυνατόν, με τη σημερινή κατάσταση μαρασμού που αντιμετωπίζουμε, να υπάρχουν ακόμα μεταξύ μας "αμπαρωμένα μυαλά", κοντόφθαλμοι και στερημένοι οραμάτων άνθρωποι οι οποίοι πιάνοντας τις πρωτοκαθεδρίες προσκολούνται σε "στείρα" καταστατικά και τροπους λειτουργείας των σωματείων περιορίζοντας την εμβέλεια δραστηριοτήτων και την εγγραφή νέων μελών; Χρειάζεται άμεση τροποποίηση και αλλαγή οχι μόνο των καταστατικών αλλα κυρίως της νοοτροπίας ολων μας οσον αφορά τη λειτουργία των συλλόγων μας. Πρεπει να φροντίσουμε να διευρυνθούν οχι μονο οι δραστηριότητες τους ωστε να καλύπτουν ποικίλα ενδιαφέροντα και ηλικίες αλλά και το πιο σημαντικό να γίνονται δεκτά και μέλη δι' αλληλογραφίας και επίτημα και να δίνεται η δυνατότητα σε όποιον αλλο Ηπειρώτη και γενικότερα Ελληνα επιθυμεί να συμμετάσχει και να βοηθάει με το δικό του τρόπο. Ολοι οι Ηπειρώτες, Ελληνες και Φιλέλληνες μας χρειάζονται για ν' αντιμετωπίσουμε τα σοβαρά προβλήματα που μαστίζουν την Ομογένεια σήμερα.

Με λύπη μου δε αναφέρω προσωπικό παράδειγμα οταν δεν μπόρεσα να γίνω απλό μέλος σε Ηπειρωτικό σωματείο διότι με βάση το καταστατικό τους αποκλειστικά "μόνιμοι" κάτοικοι της πόλης που εδρεύει το σωματείο μπορούν να εγγραφούν ως μέλη! Με άλλα λόγια, εκείνοι οι Ηπειρώτες που τυχαίνει να διαμένουν σε πόλεις ή περιοχές οπου δεν υπάρχει κανένα Ηπειρωτικό σωματείο δεν έχουν το δικαίωμα να γίνουν μέλη του μόνου ισως σωματείου που αντιπροσωπεύει τον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής τους (περιοχή ή και χωριό της Ηπείρου) διοτι τυχαίνει αυτο το σωματείο να εδρεύει σε διαφορετική πολιτεία ή και πόλη των HΠΑ! Ο νοών νοείτω!

Μετα απ' αυτα διερωτάται κανείς για την πορεία της παρούσας κατάστασης αφού και τα σχόλια μιας μεγάλης μερίδας νέων δεν ειναι καθόλου ενθαρρυντικά. Πραγματικά, ειναι λυπηρό ν' ακούει κανείς τη γνώμη της δεύτερης και τρίτης γενιάς, των οποιων οι γονείς πολλές φορές είναι μέλη σε σωματεία, για τους λόγους που οι ιδιοι απέχουν απ' αυτα. Σε πρόσφατη συζήτησή μου με συνομίλικο όσον αφορά την απουσία των νέων οχι μόνο στα συμβούλια αλλα και στις εκδηλώσεις, ελαβα την εξής απάντηση: "Τι τα θέλεις και τα ψάχνεις! Αμα μπλεχτείς με τα σωματεία θ' αγχωθείς και θ' αποκαρδιωθείς να παλεύεις με τις διαφωνίες τους για γελοία θέματα. Δεν ακούνε τους νέους, τους διακατέχει υπέρμετρος εγωισμός και προωθούν τις δικές τους πολιτικές 'ατζέντες' προβάλλοντας τον εαυτό τους ανάλογα." Παρόμοιες απαντήσεις έλαβα κι απο αλλους νέους, λες και κάποιος τους στέρησε τη λέξη "ελπίδα" απο το λεξιλόγιό τους. Παραπονιούνται πως "τιποτα το αγνό, απο κοινού και προς κοινό όφελος" δε γίνεται πια σε αυτούς τους χώρους. Ολα γίνονται για "τα πόστα, τα ξεφαντώματα και τα ίδια συμφέροντα." Πως και με τι τρόπο να πείσει κανείς τη νέα γενιά, αυτο το ανθρώπινο δυναμικό που τόσο πολυ χρειαζόμαστε στους κόλπους του Ηπειρωτισμού, οτι και ετσι να ειναι τα πράγματα κάποιοι πρέπει να "καταπιαστούν", να "αγχωθούν" και λιγάκι για ν' αλλάξει η κατάσταση; Κάποιοι θα πρέπει να βρέξουν τα πόδια τους στο νερό για να περάσουμε στην αλλη όχθη!

Για ν' αντιμετωπισθούν τα παραπάνω προβλήματα θα πρέπει τα μέλη των σωματείων να συσκευθούν και να συζητήσουν, εν έτει 2003, για θέματα που άπτονται των σκοπών ιδρύσεως τους, του καταστατικού τους και κατ' επέκταση για το παρελθόν, το παρόν και κυριότερα το μέλλον τους! Για να πραγματοποιηθούν οι όποιες αλλαγές και να μπούν σε εφαρμογή προτάσεις και σχέδια θα πρέπει τα υπάρχοντα μέλη, αναζητώντας τη συνδρομή και των νέων, να δημιουργήσουν τις κατάλληλες προυποθέσεις και τα ενδιαφέροντα ωστε να φέρουν κοντά τους τη νέα γενιά. Το κλειδί της επιτυχίας για αναζωογόνηση βρίσκεται ήδη καταχωρημένο στα καταστατικά των συλλόγων τα οποια κατα την ιδρυσή τους έθεσαν παρόμοιους σκοπούς και στόχους: "Συνεργασία και αλληλοβοήθεια μεταξύ των μελών, ανάλυση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι ομογενείς ως μέλη της Αμερικανικής κοινωνίας και δημιουργία προγραμμάτων για τη διατήρηση της Ελληνικής γλώσσας, ιστορίας και πολιτισμικής μας κληρονομιάς!" Μόνο μεσα απο την αγάπη μας για τις ρίζες, τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, τη συνεχή δραστηριότητα και ενασχόληση με τα κοινά και πάνω απ' όλα την απαράμιλλη Ηπειρωτική ευεργεσία μπορεί να 'ξαναγένει' το προζύμι και να υπάρξει ουσιαστική αναζωογόνηση των σωματείων της ομογένειας. Φυσικά και τα ευεργετικά ιδρύματα και η πολιτεία θα κληθούν να συνδράμουν. Εκείνος ομως που θα πρέπει να κάνει την αρχή και να δώσει το παράδειγμα ειναι ο απανταχού Ηπειρώτης Γονέας καλώντας τα παιδιά του να μάθουν τη γλωσσα, ν' ακούσουν την ιστορία τους και να γνωρίσουν τον τόπο τους απο κοντά!

Με αφορμή αυτα θα ήθελα ν' αναφέρω οτι πολύ σύντομα, στις 19-23 Φεβρουαρίου 2003, θα λάβει χώρα το Πρώτο Παγκόσμιο Πανηπειρωτικό Αντάμωμα στα πλαίσια του 33ου Διετούς Συνεδρίου της Πανηπειρωτικής Ομοσπονδίας Αμερικής, Καναδά και Αυστραλίας στην πόλη Κληαργουώτερ (Clearwater) της Φλόριδας το οποίο διοργανώνεται απο το σύλλογο Ηπειρωτών "H Hπειρος" της Φλόριδας. Για σχετικές πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνήσουν με τον κ. Μιχάλη Σέρβο στο τηλέφωνο 727-596-3549. Ειναι μια ευκαιρία ισως και η μοναδική στις Η.Π.Α, όπου όλα τα ενεργά σωματεία και μέλη τους θα έρθουν κοντά για να συζητήσουν τα κοινωνικοπολιτικά και πολιτιστικά θέματα που ενδιαφέρουν την Ηπειρωτική Ομογένεια. Ολοι μας ευχόμαστε να μπορέσουν να συμμετάσχουν οσο το δυνατον περισσότεροι ομογενείς, οι οποιοι θα φτάσουν με μάτια και καρδιές ανοιχτές για ν' αντιμετωπίσουν κατα πρόσωπο τα προβλήματα και να βρούν ουσιαστικές και μακροπρόθεσμες λύσεις.

Αν και η γεωγραφική απόσταση δεν είναι αμελητέα, ελπίζουμε οτι θα προσπαθήσουν να παρεβρεθούν και υπεύθυνοι παράγοντες απο την Περιφέρεια Ηπείρου, απο τη Νομαρχιακή ή και Δημαρχιακή διοίκηση του τόπου μας και απο την Ελληνική Κυβέρνηση. Θα ήταν δε ευχής έργο να συσταθεί μια αντιπροσωπεία νέων απο την Ηπειρο με σκοπό να παρευρεθεί στο συνέδριο και να συζητήσει με τους νέους ομογενείς πανω σε παρόμοια προβλήματα που πολύ πιθανώς να εχουν ήδη αντιμετωπίσει στον τόπο μας, και τις επιτυχείς λύσεις που δώσανε σ' αυτα.

Περιμένουμε ολοι εναγωνίως να παρευρεθούμε σ' αυτο το Πρώτο Παγκόσμιο Πανηπειρωτικό Αντάμωμα! Είθε να σταθεί αιτία για σοβαρό και γόνιμο προβληματισμό και συνομιλίες. Είθε αυτο τ' αντάμωμα να μην περάσει στην ιστορία μας σαν ακομα "μια ελληνική γιορτή, με τελετές ωραίες, με λύρες και με αυλούς, με αγώνας και στεφάνους, όπου προς το τέλος της γιορτής έθιμα να διηγούνται και τα Ελληνικά ονόματα να ξαναλένε και μελαγχολικά να κλείσουν τη γιορτή!" οπως προφητικά εμίλησε ο Καβάφης.

(Το παραπάνω κείμενο αφιερώνω στον αγαπημένο μου πατέρα, Θεοφάνη, γέννημα-θρέμα του τιμημένου χωριού Γραμμένου, και ακούραστου 'εργάτη' της αδελφότητας σε οτι αφορά τη νεολαία. Επίσης στον αείμνηστο παππού μου Βασίλειο, απο τα Γρατσανά (σημερινό και έρημο Ανω Ασπροχώρι!) του οποίου ποτέ δε χάρηκα τη γνωριμία αφου έπεσε θύμα του εθνικού μας εμφυλίου. Την ιστορία του πάντα θα ερευνώ και το γενεαλογικό μας δέντρο θα καταγράφω ώστε να μπορώ να γνωρίζω καλύτερα τον ίδιο μου τον εαυτό.)

Ελευθερία Μαντζούκα

Βόρεια Καρολίνα, Η.Π.Α

elemantzo@yahoo.com

____________________________________

http://antibaro.gr