1/8/2003

Είναι ιστορική πλέον αλήθεια, έστω και εάν αυτό χρειάστηκε αγώνας και προσπάθεια δεκαετιών για να γίνει αντιληπτό, ότι ο Ελληνισμός της Θράκης και μαζί μ΄ αυτόν του Πόντου, της Ιωνίας, έμεινε στο περιθώριο της συλλογικής μας μνήμης. Λόγοι γεωπολιτικοί, ψυχροπολεμικοί, συμφερόντων ξένων με τον Ελληνισμό επέβαλλαν το ψεύδος, τη μη αλήθεια, την αμνησία δηλαδή γιατί αλήθεια σημαίνει μη - λήθη, για τη Θράκη και το λαό της. Το θαύμα της συλλογικής συμπεριφοράς, της μουσικής, της θρησκείας, των συντεχνιών, των κοινοτήτων και της ανιδιοτελούς προσφοράς για την παλιγγενεσία του έθνους, μετατράπηκε σε εγκατάλειψη των ανθηρών πόλεων της βόρειας και ανατολικής Θράκης, πρόσφυγες στα έλη του Έβρου, των Σερρών, του Βόλου, μετανάστευση στη Γερμανία, τις Η.Π.Α., τον Καναδά, στις πολυκατοικίες της Αθήνας, παρακμή και μαρασμός στους οικισμούς της.

Από τη δεκαετία του 1950 και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, η Θράκη ήταν γνωστή μόνο για την μπαιντούσκα, το «Στέργιο» και τους χιλιάδες Θρακιώτες που συνωστιζόταν αρχικώς στα λεγόμενα γραφεία μεταναστεύσεως μικρό δείγμα της εκμετάλλευσής τους- και μετά στα καράβια και τα άθλια κοινόβια τα Γερμανίας, της Ολλανδίας και του Βελγίου. Και αυτοί που απέμειναν πίσω έμειναν να μετρούν γράμματα από τους μετανάστες τους, να βλέπουν τους νέους να φεύγουν για το αποκαλούμενο «εθνικό κέντρο» και να μην επιστρέφουν, τις καλλιέργειές τους- πολλές απ΄ αυτές ιδιαίτερης αξίας- να αποδιαρθρώνονται και να εγκαταλείπονται και η περιοχή να αποτελεί τον τόπο εξορίας για ανεπιθύμητους δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς. «Θα σε στείλω στον Έβρο», ήταν η μόνιμη παρατήρηση στα αθηναϊκά γραφεία, και ήταν κωμικοτραγικό να στέλονται οι ανεπιθύμητοι, τα «μιάσματα» να φυλάξουν τα σύνορα του «ελεύθερου κόσμου»…..

Η δραστηριοποίηση νέων ανθρώπων, διανοουμένων, πολιτικών ανθρώπων, σε μία περίοδο όπου η λέξη Θράκη ήταν «απαγορευμένη», άγνωστη, επανέφερε το χώρο στη πολιτική αναφορά, στη μνήμη πολλών ανθρώπων στην Ελλάδα και τον εξωτερικό. Αυτών που τους καταδίκασαν στην λησμονιά, τους οδήγησαν στο «σταθμό του Μονάχου», τους απέκοψαν από την ιστορική τους πατρίδα, τον πολιτισμό τους, τα προϊόντα της γης τους. Τότε επανήλθαν οι συλλογικές αντιπροσωπεύσεις, τα σωματεία και οι ομοσπονδίες των Θρακών σ΄ όλον τον πλανήτη, η οργανωμένη φωνή και προσπάθεια. για την επαναφορά της μνήμης. Ο αγώνας για τη επιστροφή της Θράκης και των Θρακών στην ιστορία, στο προσκήνιο, στην πολιτική, υπήρξε δύσκολος, αφού η λήθη, η αλλοίωση της πραγματικότητας, της ταυτότητας και η δημογραφική κατάρρευση είχε επικρατήσει. Αλλά ακόμη και σήμερα δεν έχει γίνει κατορθωτή στο μέγιστο βαθμό η επιστροφή στη Θράκη, αφού κάθε τόσο υπάρχουν σημάδια και πράξεις, αλλά και παραλείψεις και ολιγωρίες, που ακυρώνουν τη μεγάλη αυτή προσπάθεια επαναφοράς.

Η συλλογική μνήμη των Θρακών σήμερα, αποτελεί το μείζων πολιτικό ζήτημα για την περιοχή, αφού θα σημάνει και την νέα προσπάθεια για εξέλιξη του χώρου. Καμία επένδυση, καμία υποδομή και κανένα αναπτυξιακό έργο δε θα έχει αποτέλεσμα χωρίς την ύπαρξη των συνειδητοποιημένων και φορέων μίας νέας πολιτικής θρακικής αναγέννησης υποκειμένων. Υποκείμενα με ευθύνες έναντι της καταγωγής τους, η οποία για πολλά χρόνια πολεμήθηκε με κάθε τρόπο με τελικό στόχο την σιωπή και την εξαφάνιση, για να αποτελούν οι Θράκες μόνο ένα λαό μουσείων, φορεσιών, χορών και τραγουδιών. Ο επόμενος κύκλος, αυτός που έχει ήδη ξεκινήσει με την έλευση της νέας χιλιετίας, αποτελεί και μία νέα προσπάθεια αναγέννησης των Θρακών. Το παγκόσμιο συνέδριο Θρακών που διοργανώνεται στην ιδιαίτερη πατρίδα πολλών προσφύγων από την ανατολική Θράκη, όπως εγώ, είναι ένας σημαντικός σταθμός σ΄αυτήν την προσπάθεια όλων για την επιστροφή στη μνήμη και τη συλλογική μας ταυτότητα.

Ο Φάνης Μαλκίδης είναι Λέκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και το κείμενο αποτελεί μέρος της ομιλίας του, στην ημερίδα της 9^ης Πανελλήνιας Συνάντησης Χορών και Τραγουδιού, που διοργάνωσε ο Σύλλογος Άνθειας Έβρου «Σπάρτακος».

http://antibaro.gr