Ὁ χορὸς τῶν κανιβάλων πάνω στὸ πτῶμα τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας

Ἀντώνης Χ. Λαμπίδης

Ἀντίβαρο, Σεπτέμβριος 2006

Νοιώθω, πονᾶς βαθειὰ γιὰ τὴν κατάντια
τῆς χώρας σου, μὰ ὠϊμέ !, ἡ γιατρειὰ θ΄ἀργήση.

Φῶτος Πολίτης
(ἂπ΄ τὸ θεατρικό του ἔργο «Καραγκιόζης ὁ Μέγας»


Τὸ «γλωσσικὸ ζήτημα» ἔχει γίνει μία κακοφορμισμένη πληγῆ, μία πληγὴ ποὺ ἀπειλεῖ μὲ σηψαιμία ὁλόκληρο τὸ σῶμα τῆς κοινωνίας. Ἐπινόηση τῆς εὐρωπαϊκῆς διπλωματίας στὰ τέλη τοῦ 19ου αἰώνα, στὰ πλαίσια τοῦ μακρόπνοου Σχεδιασμοῦ ὥστε ν’ ἀποκοποῦν οἱ Ἕλληνες ἀπὸ τὴν παράδοση τοῦ διαφωτισμοῦ τους. Μὲ τὴ διαιώνιση τοῦ «γλωσσικοῦ» καὶ τοῦ χαρακτηρισμοῦ του ὡς πολιτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ ζητήματος, ἡ Προστασία ἀποβλέπει στὸν ἔλεγχο καὶ τὴν ποδηγέτηση τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς.

Πράγματι, ἡ πολιτικοποίηση τοῦ «γλωσσικοῦ», ὡς διαμάχη μεταξὺ ἀριστερῶν καὶ συντηρητικῶν διανοουμένων ὑπῆρξε ἡ δόλια πρόβλεψη τῆς Προστασίας, ἡ ὁποία καὶ ἐπαληθεύθηκε μὲ τὴν πολιτικὴ ἀμβλύνοια τῆς ἀριστερᾶς καὶ τὴν πνευματικὴ ἀγκύλωση τῆς δεξιᾶς. Ἐδῶ, πρέπει νὰ σημειώσουμε ὅτι οἱ σχηματοποιημένοι ὄροι «ἀριστερὰ» καὶ «δεξιὰ» ὑποδηλώνουν τὸ σαθρὸ ἰδεολογικὸ καθεστὼς ποὺ διέπει τὴν πολιτικὴ μᾶς ζωὴ καὶ λειτουργεῖ μεταπρατικὰ ἐδῶ καὶ ἑκατὸ χρόνια τουλάχιστον. Σ’ αὐτὰ τὰ σχήματα δὲν ἀνήκουν φυσικὰ οἱ λογοτέχνες, οἱ ποιητές, οἱ ἐλάχιστοι γνήσιοι στοχαστὲς καὶ ἀληθινοὶ δημιουργοὶ ποὺ διαθέτει ὁ τόπος μας. Ἀνήκουν μόνο οἱ ἀχυράνθρωποι τῆς Προστασίας, ἀφελεῖς ἀλλὰ καὶ δόλιοι πανεπιστημιακοὶ καθηγητὲς καὶ λέκτορες, ἐπιφυλλιδογράφοι καὶ ἄλλοι «εἰδήμονες».
Σκληρά, ἀλήθεια, λόγια, ἀλλὰ πρέπει κάποτε νὰ ποῦμε τὰ πράγματα μὲ τὸ ὄνομά τους -ὄχι πιὰ ἄλλες ὡραιοποιήσεις, ὑπεκφυγές, καὶ συγκαλύψεις !

Μὲ αἰχμὴ καὶ πρόφαση τὸ «γλωσσικὸ» -ἀνύπαρκτο ἀλλὰ τεχνητό, ὅπως προαναφέραμε, πρόβλημα- οἱ ἀλλεπάλληλες πλὴν ἀτελέσφορες καὶ ἀποτυχημένες ἐκπαιδευτικὲς μεταρρυθμίσεις ἀπὸ τὸ 1889 μέχρι πρόσφατα ἔφεραν τὴν Ἑλληνικὴ Ἐκπαίδευση σὲ τραγικὸ ἀδιέξοδο (ἂς μὴ μιλήσουμε, φυσικά, γιὰ Ἑλληνικὴ Παιδεία !). Ἡ γενικευμένη ἀλλοτρίωση, ἡ ὁποία συνίσταται στὴν ἀπαξίωση τῶν πάντων, τὴν χρησιμοθηρία καὶ τὸν ἄκρατο εὐδαιμονισμὸ τοῦ ἀτόμου, μὲ τὴν ἀπώλεια τοῦ αὐθεντικοῦ προσώπου καὶ τὴν
ἐπικράτηση τοῦ μαζανθρώπου συνετέλεσε καταλυτικὰ στὴ νοητικὴ ἀποχαύνωση καὶ ἠθικὴ καθίζηση, στὴν ἀφασία δηλαδὴ τῶν καιρῶν μας.

Κάποιοι ὁμιλοῦν γιὰ «κρίση ταυτότητας» ποὺ ὑποβόσκει στὸν ἑλληνισμό.

«Ποιοὶ εἴμαστε ;», «πῶς νὰ ἐκφραζόμαστε ;» εἶναι ἀγωνιώδη, ἀναπάντητα -φεῦ- ἐρωτήματα, ὑποδηλώνοντα τὸ τραγικὸ ἀδιέξοδο στὸ ὁποῖο ἔχουμε περιέλθει. Ὅμως, ἐμεῖς θὰ τολμήσουμε νὰ ποῦμε ὅτι πρόκειται γιὰ μία πραγματικὰ σχιζοφρενικὴ κατάσταση ποὺ ἔχει προσβάλει ὁλόκληρη τὴν κοινωνία μας, μία κατάσταση ποὺ δὲν μπορεῖ πλέον νὰ ἑρμηνευθεῖ μὲ ὅρους λογικῆς. Πῶς ἀλλιῶς νὰ ἐξηγηθεῖ ὅτι 30 χρόνια μετὰ τὴν καθιέρωση τῆς δημοτικῆς καὶ 24 χρόνια μετὰ τὴν πραξικοπηματικὴ ἐπιβολὴ (διότι περὶ αὐτοῦ πρόκειται) τοῦ μονοτονικοῦ στὴν ἐκπαίδευση καὶ τὴ δημόσια διοίκηση, οἱ φιλόλογοι ἐκπαιδευτικοὶ προβληματίζονται σοβαρὰ γιὰ τὴν διαπιστωμένη γλωσσικὴ ἔνδεια τῶν μαθητῶν τους1. Γιατί ἐδῶ καὶ δεκάδες χρόνια συζητοῦμε μάταια γιὰ νέους τρόπους προσέγγισης τῶν Ἑλληνικῶν, Ἀρχαίων καὶ Νέων (ἂν καὶ αὐτὸς ὁ διαχωρισμὸς μᾶς βρίσκει ἀντίθετους) ; Ποιὸς ὁ ρόλος καὶ ἡ εὐθύνη τοῦ γονέα, τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ ὅταν ὁ νέος βρίσκεται ἀπροστάτευτος σὲ ἕναν καταιγισμὸ χαοτικῆς πληροφόρησης χωρὶς ὁδηγὸ καὶ πυξίδα ; Ποιοὶ δὲν ἄφησαν νὰ τελεσφορήσουν καὶ νὰ ἀποδώσουν καρποὺς οἱ ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις τῶν «προοδευτικῶν» ; Ὡς πότε τὰ «γλωσσαμυντορικά, ἀκροδεξιά, ἐθνικιστικὰ καὶ σκοταδιστικὰ φαντάσματα» θὰ φταῖνε γιὰ ὅλα ;

Οἱ αὐτοαποκαλούμενοι «προοδευτικοί», ἀδιάφορα ἂν ἀνήκουν στὴν «ἀριστερὰ» ἢ τὴ «δεξιά», κατέχουν τὴν ἐξουσία καὶ τὴν παραεξουσία. Αὐτοὶ προτείνουν, οἱ ἴδιοι νομοθετοῦν καὶ ἐφαρμόζουν, ἔστω καὶ ἂν οἱ μὲν κατηγοροῦν τους δέ, ἀκριβῶς γιὰ νὰ συγκαλύψουν τὴν τραγική τους ἀνεπάρκεια. Εἶναι ἀκριβῶς αὐτοὶ οἱ συμπλεγματικοὶ ποὺ χλευάζουν καὶ λοιδοροῦν ὁποιαδήποτε φωνὴ τολμήσει νὰ διατυπώσει μία διαφορετικὴ θέση ἤ, τέλος πάντων, νὰ ἐκφράσει τὴν ἀγωνία ἢ τὸν προβληματισμό της. Παντελῶς στερούμενοι ἐπιχειρημάτων καὶ ἔντρομοι ἀπὸ τὴν παταγώδη ἀποτυχία τῶν ἐκπαιδευτικῶν καὶ ἰδιαίτερα γλωσσικῶν «μεταρρυθμίσεων» (διάβαζε: ἀπορρυθμίσεων), χωρὶς ὅραμα καὶ πνοή, δημοσιεύουν γελοία καὶ χλευαστικὰ ἄρθρα, ποὺ βρίσκουν φιλόξενο χῶρο στὸν Τύπο καὶ τὸ διαδίκτυο, προφανῶς ἀπευθυνόμενοι σὲ μικρονοες.

Ἐντοπίσαμε δύο ἱστολόγια (weblogs), ὅπου συνοψίζονται τὰ πρόσφατα ρυπαρογραφήματα κατὰ τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας2. Οἱ συντάκτες τῶν ποικίλης προέλευσης: ὁμότιμοι καθηγητὲς τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ἡ πηγὴ ὅλων τῶν γλωσσικῶν δεινῶν), ἐπίκουροι καθηγητὲς Γλωσσολογίας καὶ Φιλοσοφίας τῆς Γλώσσας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, ἐπιφυλλιδογράφοι σὲ ἐφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας -ἀνυποψίαστοι καὶ μή, βολεμένοι ἀστοὶ εὐνοούμενοι τῆς ἐξουσίας ἀλλὰ καὶ ἄτομα τῆς «ἐξωκοινοβουλευτικῆς ἀριστερᾶς», «ἀντιεθνικιστὲς» ὅπως αὐτοαποκαλοῦνται, ποὺ ἔχουν πέσει κι αὐτοὶ στὰ δίχτυα τοῦ «γλωσσικοῦ». Ὁ ἀναγνώστης αὐτῶν τῶν γραμμῶν θὰ ἐκπλαγεῖ μὲ τὴν ρηχότητα καὶ τὴν ἀπροσμέτρητη ἐμπάθεια μὲ τὴν ὁποία ὁρισμένοι ἀπὸ τοὺς προαναφερθέντες ἀντιμετωπίζουν τὰ ζητήματα τῆς γλώσσας. Χάθηκε ἡ νηφάλια κρίση καὶ ἐπικράτησε ἡ ἃ-νόητη ἀκρισία. Ἔσβησε ὁ Λόγος καὶ κυριάρχησε τὸ παράλογο. Σημεῖα τῆς ἀλλοτρίωσης τῶν καιρῶν μας…

Σὲ ὅλους αὐτοὺς ἀπαντᾶμε μὲ τὰ σοφὰ λόγια του Μανόλη Ἀνδρόνικου:

“Φοβούμαι πὼς ὅλα αὐτὰ τὰ φαινόμενα εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀμορφωσιᾶς μας, τῆς προχειρότητας, τῆς ἀνευθυνότητας καὶ τῆς τσαπατσουλιᾶς μας.
Ἡ γλώσσα ἑνὸς λαοῦ ἀποτελεῖ τὸ πιὸ πολύτιμο πολιτιστικό του στοιχεῖο καὶ ἡ προστασία τῆς εἶναι πολὺ πιὸ σημαντικὴ ἀπὸ ὅλες τὶς πολιτιστικὲς ἐκδηλώσεις ποὺ ἀνέλαβαν οἱ νεοέλληνες ἂπ΄ ἄκρον σ΄ ἄκρον τῆς ἑλληνικῆς γής…ὅμως εἴτε ἔτσι εἴτε ἀλλιῶς τὸ ἀποτέλεσμα εἶναι ὅτι ὁδηγούμαστε σταθερὰ καὶ ἀναπόφευκτα σὲ μία γλωσσικὴ ἀφασία ποὺ εἶναι καὶ αἰτία καὶ ἀποτέλεσμα μίας νοητικῆς ἀφασίας» 3.



1. Βλ. «Φιλολογική», Τρίμηνη Περιοδικὴ Ἔκδοση Ἐνημέρωσης καὶ Προβληματισμοῦ τῆς Πανελλήνιας Ἕνωσης Φιλολόγων. Τεῦχος 95, σέλ. 2, Ἀπρίλιος - Ἰούνιος 2006, Ἀθήνα.

2. http://anorthografies.blogspot.com
http://periglwssio.blogspot.com
Πλοηγηθεῖτε στὶς σελίδες τους, ἀλλὰ μὴ ξεχάσετε τὰ …χάπια κατὰ τῆς ναυτίας !

3. Βλ. ἄρθρο τοῦ Μανόλη Ἀνδρόνικου, «Τὸ Βῆμα τῆς Κυριακῆς», 11 Σεπτεμβρίου 1983.

Αὐτὸ τὸ κείμενο εἶναι γραμμένο σὲ πολυτονικό. Διαβάστε τὴ μονοτονική του ἔκδοση.