Μιά βαλίτσα γιομάτη όνειρα Οι Έλληνες στη Νυρεμβέργη 1960-2006 Διονύσης Ε. Κονταρίνης Νέα Υόρκη Σεπτέμβρης 2006 Αντίβαρο, Σεπτέμβριος 2006 «Μιά βαλίτσα γιομάτη όνειρα» είναι ο τίτλος του βιβλίου, που εξέδωσε πρόσφατα η Ελληνική Κοινότητα Νυρεμβέργης και είχε την καλωσύνη να μου στείλει ο καλός μου φίλος Σπύρος Γκάρος, ένα από τα τέσσερα μέλη της Συντακτικής Επιτροπής του βιβλίου. Πρόκειται γιά ένα βιβλίο που εξέδωσε η Ελληνική Κοινότητα της Νυρεμβέργης με την ευκαιρεία των εικοσιπέντε χρόνων από την ίδρυσή της και που μέσα στις 270 σελίδες του περνούν σαν κινηματογραφική ταινία τα βιώματα, η ζωή και η προκοπή των Ελλήνων μεταναστών. Η δεκαετία του 1960 μπορεί να πει κανείς ότι ήταν το αποκορύφωμα της μετανάστευσης την ελληνικής νεολαίας στην Γερμανία. Ήταν τότε που έφευγαν από την πατρίδα κατά χιλιάδες τα νιάτα της Ελλάδας, αναζητώντας μιά καλύτερη ζωή, κάτι πάρα πάνω από το τίποτα που μπορούσε να τους δώσει η πατρίδα τους. Στα χέρια τους κρατούσαν στ’ αλήθεια, μιά βαλίτσα γιομάτη όνειρα. Γιατί τι άλλο μπορούσαν να πάρουν μαζύ τους από μιά κατεστραμένη πατρίδα. Από μιά πατρίδα που είχε περάσει έναν πόλεμο, μιά τριπλή κατοχή κι΄έναν τρομερό Εμφύλιο. Μιά πατρίδα που κείνη την εποχή έξυνε ακόμη τις πληγές της. Αντικειμενικός σκοπός του βιβλίου, βέβαια, είναι να καταγραφούν οι εμπειρίες των μεταναστών στη χώρα υποδοχής και οι εμπειρίες αυτές είναι που αποτελούν τα ιστορικά στοιχεία της ελληνικής παροικίας της Νυρεμβέργης. Οι αφηγήσεις, οι καταγραφές, τα γεγονότα, έτσι όπως απλά κατατίθενται από τους επώνυμους μετανάστες συνθέτουν την ιστορία. ʼνθρωποι απλοί, φτωχοί, άνεργοι, αγρότες οι περισσότεροί τους, μιά και τότε η Ελλάδα φρόντιζε να φτιάξει το Αθηνοκεντρικό κράτος και αγνοούσε εγκληματικά την επαρχία, δεν έβλεπαν άλλη λύση από τις στράτες της ξενητιάς. Και είναι αυτοί οι απλοί άνθρωποι που ξετυλίγουν το νήμα των αναμνήσεών τους μέσα στις σελίδες του βιβλίου. Μιλούν γιά το τι έννοιωθαν σαν έβλεπαν τους ξενητεμένους συμπατριώτες τους να φτάνουν στο χωριό τους ντυμένοι με ρούχα όμορφα και με μιά άνεση οικονομική. Τους έβλεπαν να έχουν γίνει κάποιοι άλλοι άνθρωποι. Έτσι άρχιζε να φωλιάζει μέσα τους, στο νού τους στην ψυχή τους και η δική τους πορεία προς την ξενητιά. Ξεκινούν τις αφηγήσεις τους με το βάρος της φτώχιας και του αβέβαιου μέλλοντος και την επιθυμία τους για μιά αλλαγή στη ζωή τους, γιά κάτι καλύτερο. Γι΄αυτούς και γιά τα παιδιά τους. Έχουν σαν πρόγραμμά τους να εργαστούν μόνο λίγα χρόνια στην ξενητιά και να γυρίσουν στην πατρίδα Στόχος τους η συγκέντρωση λίγων χρημάτων. Ίσα γιά να φτιάξουν ένα δωμάτιο, έναν σταύλο, να αγοράσουν λίγα ζωντανά. Μπροστά στα μάτια του αναγνώστη ξεδιπλώνονται οι εικόνες των υποψηφίων μεταναστών στα Υπουργεία γιά το διαβατήριο, στους γνωστούς πολιτικούς αν υπήρχαν καποια προβλήματα – και τότε υπήρχαν πάρα πολλά πολιτικά εμπόδια – στις Επιτροπές των γιατρών. Μιλούν γιά την λαχτάρα τους να μην τους βρουν κάποιο εμπόδιο οι γιατροί. Και αφού όλα τελειώσουν αρχίζει η Οδύσσεια του ταξιδιού. Η άφηξη στους τόπους υποδοχής, οι πρώτες εντυπώσεις στο χώρο της ξενητιάς και της εργασίας, οι σχέσεις με τους κατοίκους της χώρας που τους υποδέχτηκε. Στο σημείο αυτό είναι αξιοπρόσεχτο πως όλοι μιλούν γιά την κατανόηση, την ανθρωπιά αλλά και την βοήθεια που βρήκαν από μέρους των Γερμανών. Κάτι, που ιδιαίτερα τα παλαιότερα χρόνια δεν συνέβαινε με τους μετανάστες άλλων χωρών. Είναι χαρακτηριστηκή η εχθρότητα με την οποία υποδέχονταν τους μετανάστες στην Αμερική τις πρώτες δεκαετίες του 1900. Οι περισσότεροι από τους Έλληνες μετανάστες της Νυρεμβέργης δεν γύρισαν ποτέ γιά μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα. Μπορεί να έχτισαν πάρα πάνω από ένα δωμάτιο και έναν σταύλο, μπορεί να συγκέντρωσαν πάρα πάνω από τα χρήματα που ήθελαν. Όμως η ξενητιά, σαν μιά καινούργια Κίρκη τους κράτησε κοντά της. Οι λόγοι της αφομοίωσης πολλοί. Και οι Έλληνες μετανάστες της Νυρεμβέργης τους λόγους αυτούς με κάποιο παράπονο τους καταγράφουν στις αφηγήσεις τους. Τα παιδιά, η αγάπη στην καινούργια τους πατρίδα, ο τρόπος ζωής, η σιγουριά κι’ ακόμη η αβεβαιότητα που συνεχίζει να ταλαιπωρεί την δόλια πατρίδα μας. Το βιβλίο εμπλουτίζεται με την ιστορία της Νυρεμβέργης, την σχέση της πόλης με τον αρχαίο ελληνισμό, την ιστορία της Ελληνικής Κοινότητας και άλλα. « Μιά βαλίτσα γιομάτη όνειρα» Ένα βιβλίο που, έχει γραφεί με μεράκι, με αγάπη γιά τον Έλληνα μετανάστη και με το όνειρο να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί. Η έκδοση αυτή αποτελεί ένα παράδειγμα γιά όλες τις κοινότητες των Ελλήνων μεταναστών σε όλο τον κόσμο, να καταπιαστούν με την καταγραφή της ιστορίας των Ελλήνων μεταναστών. Επτά εκατομμύρια Έλληνες μετανάστες σε όλο τον κόσμο έχουν γράψει και συνεχίζουν να γράφουν την δική τους Ιστορία. Μιά Ιστορία που οποσδήποτε αποτελεί ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής ιστορίας. Ο Έλληνας μετανάστης έχει πλέον καταστεί ένα σημαντικό κομμάτι της οποιασδήποτε χώρας η οποία τον δέχτηκε. Απλά γιατί δεν ήταν ένας εργάτης που ήρθε να πάρει τα χρήματα και να φύγει. Ήταν ένας άνθρωπος που χάραξε τίμια το όνομά του πάνω στο χώμα της κάθε χώρας. Πολύ σωστά, όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, ο Ελβετός λογοτέχνης Μαξ Φρις λέει. « Καλέσαμε εργατικά χέρια και ήρθαν άνθρωποι » Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.