Τρεις νέες Μούσες για το Αιγαίο Χρήστος Κηπουρός πρώην Βουλευτής Αντίβαρο, Ιούνιος 2006 «Από τις 3 Ιουνίου 2006 άρχισε να εκτίθεται στο Royal Ontario Museum στο Τορόντο του Καναδά, ένα ειδώλιο, μεταξύ άλλων, γυναίκας που είναι προϊόν Κυκλαδικής τέχνης της προϊστορικής Ελλάδας του 2700 - 2600 π.Χ. Δεν υπάρχει Μουσείο που να μην έχει ανάμεσα στα εκθέματά του, δικές μου κόρες. Στο Λούβρο τα δυο από τα τρία πιο σημαντικά, είναι η Νίκη της Σαμοθράκης και η Αφροδίτη της Μήλου. Εγώ έμεινα με τα γύψινα εκμαγεία. Λέω να τα αποσύρω, και προ του κενού τους χώρου να υπάρχει μόνο η επιγραφή: «Εδώ είναι ο τόπος της Νίκης». Το ίδιο και στη Μήλο, για την Αφροδίτη. Εκτός όμως από τους μεγάλους προϊστορικούς όσο και τους ιστορικούς πολιτισμούς, κυοφορήθηκαν και γεννήθηκαν στον τόπο μου και μεγάλες επίσης Ελευθερίες. Από τους Μηδικούς χρόνους και τη Λατινοκρατία ως την Τουρκοκρατία. Λοιπόν, που έφταιξα και θέλετε να με πάτε στη Χάγη; Αν δε για το τοπίο, τα θαλάσσια χρώματα και το φως μου φταίει ο ήλιος, ο ηλιάτορας του Ελύτη, τι θα κάνετε; Θα τους παραπέμψετε κι αυτούς;» Αυτά θα θύμιζε αλλά και θα ρωτούσε αν μιλούσε το Αιγαίο. Θα προσέθετε ακόμη ότι ο Εύξεινος δεν έχει νησιά. Και η Προποντίδα έχει ελάχιστα. Κάποια πριγκιπικά και μερικά νησιά των σκύλων. Επίσης ότι το ίδιο σφύζει από Ελληνικά νησιά. Γύρω στις τρεις χιλιάδες. Το μοναδικό μέρος σε όλη τη Μεσόγειο. Για αυτό θα επεσήμανε ότι ακόμη και οι εννέα πολύτεκνες κόρες της Μνημοσύνης, οι Μούσες, δεν αρκούν να εμπνεύσουν αυτό το Πέλαγος Πελάγων που επειδή είναι επικεφαλής αλλά και ενώνει πολλά μικρά -Θρακικό, Ικάριο, Ευβοϊκό, Μυρτώο, Κρητικό, Καρπάθιο- ονομάστηκε και Αρχιπέλαγος. Θα διαπίστωνε μετά από όλα αυτά, την ανάγκη να εφευρεθούν και νέες Μούσες. Να αξιοποιηθούν δηλαδή αμφότερα τα ημισφαίρια του ιστορικού συλλογικού εγκεφάλου του Ελληνισμού. Τόσο το δεξιό μισό τμήμα, που η αλήθεια είναι ότι δεν έπαψε να παραγάγει και να καλλιτεχνεί -δυο απτά δείγματα είναι η ποίηση και η μουσική- όσο και το αριστερό μισό, η έδρα της λογικής και της πολιτικής, που όμως από πολλών ετών κατατρύχεται από πάρεση. Γιατί μούσες εκτός των καλών τεχνών χρειάζονται και οι σπουδαίες τέχνες, όπως τέτοια ο Δημόκριτος θεωρούσε την Πολιτική. ʼρα και η Σκέψη και κυρίως η Δημοκρατία, που περισσότερο από κάθε άλλο μέρος στην περιοχή αυτή, είναι η άλλη όψη της Ειρήνης. Και οι τρεις μπορούν να γίνουν οι ίδιες Μούσες, η δε Ελλάδα, η χώρα τους. Η οποία όπως έκανε και άλλοτε, να τις διαδώσει. Το έκανε ακόμη και η τραυματισμένη Κύπρος. Στο δημοψήφισμα αλλά και σήμερα. Εννέα Μούσες για τη μυθολογία και τρεις νέες, δώδεκα. Όσα και τα μίλια. Μόνο πριν εφαρμοστούν, πέραν του δικαίου των θαλασσών, οφείλουν να προηγηθούν και οι νέες Μούσες. Και να εμπνευστούν αλλά και να εμπνεύσουν. Αλλιώς τα άγη θα διαδέχονται το ένα το άλλο. Είτε με την προσφυγή στη Χάγη είτε χωρίς αυτή αφού ήδη αποτελεί ένα νέο τουρκικό κεκτημένο. Κάτι που βέβαια δεν σημαίνει ότι και το «όχι» των ετερόκλητων ή/και αυτόκλητων ημεδαπών, κυοφορεί κάποια λύση. Γιατί και αυτό, ανεξαρτήτως προθέσεων, είναι άγονο αν εξ αντικειμένου δεν ενισχύει τους θιασώτες της προσφυγής, τη σχολή των πρώην και πολλών νυν, που όσο απουσιάζουν οι Μούσες που έλεγα, θα πληθαίνουν, όπως έδειξε η τελευταία τουλάχιστον δεκαετία. Έναν ακριβώς χρόνο μετά το «όχι» των Γάλλων στο Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, αν και οι Σοσιαλιστές ήταν σε γενικές γραμμές με το «ναι», εν τούτοις για να χειριστούν το «όχι» των συμπατριωτών τους, αναζήτησαν τη λύση, όχι βέβαια σε τρυκ αλλά σε ένα νέο μοντέλο της Ευρώπης, ώστε να προσελκύσουν εκ νέου τους υπερασπιστές του «όχι» αξιοποιώντας παράλληλα και το ετερόκλητο της προέλευσής τους. Αντίθετα οι επικεφαλής στο ΠΑΣΟΚ έκαναν delete ακόμη και στη μετάβαση τους στη Γαλλική πρωτεύουσα όπου πήγαν, να στηρίξουν το «ναι». Πόσο μάλλον το να ξανακοιτάξουν τη θέση απέναντι στο πολιτικό μέλλον της Γηραιάς Ηπείρου και το ποιες καινούργιες αξίες χρειάζεται να εμπλουτίσουν τις υπαρκτές και κυρίως πώς να προταθούν και πώς να εφαρμοστούν. Ψιλά βέβαια πολιτικά γράμματα, αν κανείς δει τη στάση του ίδιου πολιτικού κόμματος απέναντι στο προ δύο και ετών, Δημοψήφισμα του Κυπριακού λαού. Όπως φυσικά και την πρόσφατη ετυμηγορία στη Μεγαλόνησο που διεύρυνε το «όχι» της ενώ από την άλλη έγινε αιτία να προστεθούν από τους πρώην συντρόφους μου, δύο νέα delete με ισάριθμα αρχεία στον κάδο ανακύκλωσης. Αν για τους ανθρώπους ενός κακού έπονται μύρια, για τα πολιτικά πρόσωπα τα κακά είναι οι κηλίδες, ανεξαρτήτως του χρόνου κτήσης. Φαντάζεται λοιπόν κανείς τι χώρος απομένει για την ανάπτυξη μιας νέας πολιτικής παιδείας στα εθνικά και πολιτικά μας πράγματα, όταν στην ουσία τους οι Ευρωπαϊκές αρχές και αξίες απουσιάζουν από τον ορίζοντα. Με μια λέξη, «γιοκ». Οπότε μια από τις μεγαλύτερες αξίες, η Δημοκρατία, αδυνατεί να προταθεί ως λύση στη γειτονική χώρα. Διότι ο Κεμαλισμός θεωρείται δεδομένος. Αναγνωρίζεται καθολικά αν δεν αποτελεί «παιδεία» και στη δική μας χώρα, με πρώτα τα Μέσα. Εκ των οποίων τόσο τα συμβατικά όσο και τα λεγόμενα εναλλακτικά αν είναι κάτι είναι «του μπογιατζή οι κόπανοι». Το ίδιο «γιοκ» συναντά κανείς και στις άλλες πηγές άντλησης αξιοπρέπειας και πολιτικής. Δεν περίμενα βέβαια ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας να αναφερθεί στο Κουρδικό. Έστω και αν όταν εκλέχτηκε την πρώτη φορά, πήρε λιγότερες ψήφους από τις υπογραφές των Βουλευτών που προσκαλέσαμε στην Αθήνα τον Κούρδο ηγέτη. Όμως η παράλειψη στα δύο πρόσφατα γραπτά του, ακόμη και αυτής της λέξης «Κύπρος»; Δεν υπάρχει Μεγαλόνησος; Ναι μεν μπορεί να σχετίζεται με τα όσα, όντας Πρόεδρος, συμβούλευε τους Κυπρίους λίγο πριν από το Δημοψήφισμα, όμως από την άλλη σκέφτηκα ότι δεν είναι και ο πρώτος. Προηγήθηκε η πολιτική σχολή των εν ζωή πρώην πρωθυπουργών, μεντόρων του είδους, μετά των φυσικών όσο και πολιτικών τέκνων τους. Μόλις πριν λίγα χρόνια ο ένας συμπλήρωνε στην ομιλία του τη λέξη «Κύπρος» στο περιθώριο μιας ενδιάμεσης σελίδας. Όμως δεν περίμενα ότι η κλιμάκωση του μπογιαντίσματος του Αιγαίου, θα μπορούσε να γίνει και πρότυπο. Από λευκό, εξ ου και η άσπρη θάλασσα, να μπει σε μια διαδικασία εκκρεμοδικίας, μεταξύ του λευκού και του γκρίζου. Και άλλοι, όπως ο Κύπριος Πρόεδρος, κάνουν χρήση νομικών αλλά μετά πολιτικής. Το μοναδικό υποκατάστατο της πολιτικής είναι η ίδια. Σαν όρος είναι εξαίρεση στον κανόνα «ουδείς αναντικατάστατος». Ιδίως σε καιρούς όπως είναι οι σημερινοί, όπου χρειάζεται να ανακαλυφθούν νέα κοιτάσματα πολιτικής σκέψης ή / και να γίνουν νέες καταδύσεις. Αυτό διαπιστώνεται όταν η χρόνια πια χρήση των γνωστών Ευρωπαϊκών κλισέ -περί της συμμόρφωσης της Τουρκίας προς τις Ευρωπαϊκές της υποχρεώσεις- αποδεικνύεται συνώνυμη με τη ρήση «στου κουφού την πόρτα, κλπ.». Ακόμη και τα μικρά παιδιά απορούν με τα επαναλαμβανόμενα μηνύματα προς την ʼγκυρα τα οποία όμως ουδόλως επηρεάζουν το χαβά των γειτόνων. Αν μπορεί να διατυπωθεί ένας ιστορικός νόμος για την περιοχή, αυτός θα λέει ότι οι προκλητικότητες και οι παραβιάσεις στο Αιγαίο είναι μια διαιωνιζόμενη παθολογία με την άρνηση της αναγνώρισης να εκτείνεται μέχρι ακόμη και την ίδια την Ελλαδική κρατική οντότητα. Αυτό πράττει η Τουρκική στρατηγική και πολιτική στο Αιγαίο. Και μαζί, την αντικατάσταση της χαμένης Οθωμανικής ταυτότητας, με την Κεμαλική. Για αυτό με καμιά κυβέρνηση δεν θα σταματήσουν. Ούτε οι απειλές ούτε οι παραβιάσεις. Ας μην επεκταθώ στην ψυχαναλυτική και πολιτική ανθρωπολογία. Αν θέλει κανείς, π.χ. για την Οθωμανική, ας διαβάσει το «Μοσκώφ Σελήμ» του Γεωργίου Βιζυηνού, για δε την Κεμαλιστική, υπάρχουν τα έργα του Κούρδου Γιλμάζ Γκιουνέι. Ίσως τους θυμήθηκα γιατί και οι δυο έφυγαν από τη ζωή μικροί και στην ίδια ακριβώς ηλικία, των σαράντα επτά ετών. Ίσως επειδή ο γειτονικός ρατσιστικός φασισμός έδιωξε από τη ζωή ένα πολύ πιο νέο, τον Έλληνα σμηναγό, με την τέως αλλά και τη νυν επίσημη Ελλάδα να τον διώχνει για δεύτερη φορά, διά των λόγων, για τους οποίους μίλησα εκτενώς, όσο δια των έργων. Εγώ δεν λέω να διακόψουμε τις διπλωματικές σχέσεις με την Τουρκία. Απλά λέω ότι δεν θα χαλούσε δα ο ντουνιάς αν ο πρωθυπουργός απέστελλε την υπουργό εξωτερικών στην Τουρκία «σαράντα ημέρες» αργότερα. Ναι μεν πιο καλά αυτά τα γνωρίζει η Εκκλησία, αλλά τις μέρες αυτές ήταν απορροφημένη με τα εθνικά της Εθνικής. Φαίνεται όμως ότι συγχέει, όπως επίσης και η Πολιτεία, το «leader» με το «dealer». Τον επικεφαλής, με το διανομέα χαρτοφυλακίων. Αυτό λέω. Κυρίως όμως αυτό που λέω είναι ότι το μοναδικό γιατρικό απέναντι στις τουρκικές συμφύσεις ταυτότητας είναι μια μακροχρόνια Ευρωπαϊκή Δημοκρατική πολιτισμική παιδεία και αγωγή. Και το ιστορικό και πολιτικό αίτημα για έναρξη εκδημοκρατισμού στη γειτονική χώρα έχει και όνομα και διεύθυνση. Είναι η γνωστή νήσος-ειρκτή του Ιμραλί, στην Προποντίδα. Όμως η πολιτική Ευρώπη δεν θέτει το ζήτημα, πολύ δε περισσότερο, δεν το θέτει στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς η ομώνυμη Ελλάδα. Τρόπος του λέγειν ομώνυμη. Γιατί τότε πως θα ήταν η ετερώνυμη. Πολιτική ίσον Λογική. Μιλώ για την ανθρώπινη λογική, που από δεκάδων χιλιετιών συνυπάρχει με τα συναισθήματα, ένα από τα οποία είναι και ο φόβος. Φυσικά και δεν τον αφορίζω. Δεν έχει κερδίσει άλλωστε λίγες φορές στη ζωή όσο και στην ιστορία. Δεν κακίζω καν όσους καταφεύγουν σε κινδυνολογίες περί ενός πολέμου. Εγώ μιλώ για το «ες αεί κτήμα» που μας άφησε ο Θουκιδίδης όταν διατύπωνε τον ιστορικό του νόμο, και το πως οι λαοί επενεργούν επάνω στην ιστορία. Κυρίως όμως μιλώ για την περιγραφή του εκείνη που πριν χιλιάδες χρόνια, ερμηνεύει επακριβώς τις κινήσεις, μεταξύ των άλλων, και του Τουρκικού επεκτατισμού και που από την άλλη έρχεται να τον αποθαρρύνει με τη μελέτη των αιτίων του Πελοποννησιακού πολέμου, όσο κυρίως με την έκβασή του. Το ίδιο όμως «αεί», έχει έναν ακόμη παραλήπτη. Υποδεικνύει στην πολιτική τάξη της χώρας του να κινηθεί στην ίδια σφαίρα. Μόνο που αυτή το εξέλαβε ως διαιώνιση οικογενειακών επιχειρήσεων εξουσίας. Δύο μάλιστα εκπρόσωποι τους, ταυτιζόμενοι στα εθνικά, ο αρχηγός αξιωματικής αντιπολίτευσης και η υπουργός των εξωτερικών, που, όπως και τα Μέσα, είχαν τη γνωστή στάση για την προσφυγή των πάντων στη Χάγη, έστω και αν κατόπιν μερικώς την αναίρεσαν, δεν είδαν μόνο τις απόψεις τους να κάνουν, άλλη μια φορά, παρέα τους γλάρους στα Λιόσια. Ούτε μόνο πλήρωσαν το τίμημα της τηλεοπτικής στιγμής. Φιλοτέχνησαν και το πορτρέτο του πρωθυπουργού. Το οποίο όμως επειδή είναι συνεπακόλουθο, δεν μπορεί παρά να ανακουφίζει και να ευχαριστεί προς στιγμήν ενώ η Θουκιδίδεια ιστοριολογία και παιδεία κτίστηκε στον αντίποδα της ευχαρίστησης της στιγμής. Στο ίδιο δηλαδή μέρος όπου περιμένουν οι τρεις νέες Μούσες για το Αιγαίο. __________ Εικόνα: Ειδώλιο γυναίκας, Κυκλαδική τέχνη, 2700-2600 π.Χ., Πηγή ROM {Royal Ontario Museum}, Enigmatic Sculpture from Prehistoric Greece. Ιούνιος 2006. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.