Κατηγορίες

 Ευρωπαϊκές επέτειοι

Του πρώην Βουλευτή Έβρου Χρήστου Κηπουρού *

Απαρατήρητα πέρασαν από τη χώρα τα φετινά 120χρονα της Orient-Express. Αντίθετα, η υπόλοιπη Ευρώπη πέραν της οφειλής στην ενιαία συγκοινωνιακή στρατηγική, αυτά τιμούσε και φυσικά τη μεγάλη της σιδηροδρομική ιστορία, όταν πριν από λίγες εβδομάδες, ενέτασσε οίκοθεν, τόσα πολλά νέα σιδηροδρομικά έργα. Το λέω αυτό διότι η Essen list είχε προθεσμία τροποποίησης ως τον επόμενο Ιούνιο. Επίσης δεν εκκρεμούσε Ελληνικό αίτημα {1}. Μόνο κάποιες φευγαλέες αναφορές. Από νέους τέλος σιδηροδρόμους η χώρα, είχε εντάξει δύο νέα έργα: τον αστικό-προαστιακό, πάντοτε όμως αθηναϊκό, και την αναβίωση γραμμής πενήντα χιλιομέτρων στην περιφέρεια του υπουργού μεταφορών, από το Αγρίνιο έως το Κρυονέρι.

Κατά τα άλλα, χρειάστηκε ένας και πλέον αιώνας -από το 1886- ώστε να ενταχθεί σε πρόγραμμα η γραμμή Κοζάνης, Καλαμπάκας, Ηγουμενίτσας, καθώς και η σιδηροδρομική Ιόνια μέχρι την Καλαμάτα, με ενιαίο μάλιστα κωδικό: σιδηροδρομική Εγνατία. Δεν τις έβαλε η Ελλάδα. Ούτε και πρόκειται στον ορατό ορίζοντα, είτε με τους μεν είτε με τους δε, να βάλει κάποια εθνική συμμετοχή για να αρχίσουν με σκοπό να τελειώσουν. Αυτό που θα βάλουν οι απερχόμενοι, όπως αργότερα οι επερχόμενοι, είναι το χέρι στα αποθεματικά των κερδοφόρων οργανισμών, ώστε να αγοράζουν προεκλογικά από τα Μέσα όχι ώρες, όπως μέχρι τώρα, αλλά ημέρες και κυρίως νύχτες. Να τις γεμίσουν με Δημοκτόνο προπαγάνδα, απέναντι στην οποία, η Εγνατία που γνωρίσαμε, να μοιάζει με σεμνή κορασίδα ή πιο σωστά με ηρώο σε χωριό, μικρό δηλαδή μνημείο προπαγάνδας που θα ωχριά μπροστά στις νέες της εκδοχές.

Ας έρθουμε τώρα στα πιο δικά μας. Για το “Διδυμότειχο” {2} υπάρχουν διαθέσιμες πολλές και ενδιαφέρουσες φωτογραφίες. Δυο σχετικά πρόσφατες από αυτές, που έχουν να κάνουν με το σιδηροδρομικό σταθμό Πυθίου, αντί για μηχανοστάσιο θυμίζουν ποιμνιοστάσιο αν όχι προβατοστάσιο ή γιδοστάσιο, όπως θα έλεγε και ο πρωθυπουργός. Η μια μάλιστα είναι ό,τι πρέπει ώστε να διανθίσει το, εκτός των άλλων, κιτς του “Έβρος 2010” της Νομαρχίας. Μιλώ γι αυτό που εκθείασε ο Καραμανλής. Ένα προϊόν fast, επί το λαϊκότερο, άρπα κόλα, που κάνει μόνο για ανακύκλωση και που θα πρότεινα στο Νομάρχη και παλιό μου συνάδελφο από τη Βουλή, να το αποσύρει. Να γίνει, με τη δική μας συμμετοχή, ένα εξ υπαρχής νέο. Να λέει κάποια πράγματα. Να μπορεί να σταθεί. Δεν πρόκειται να γίνω Νομάρχης ή Δήμαρχος. Αγάπης ένεκεν να το δωρίσουμε στον τόπο μας. Αυτός τόσα μας έδωσε. Το υπάρχον δεν λέει τίποτε. Χώρια που κρύβει την αλήθεια ως προς τον αγωγό του φυσικού αερίου, δίνοντας την αίσθηση ότι πρόκειται για παράλληλη διαδρομή προς τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς Αλεξανδρούπολης. Κατά τα λοιπά, αρκεί ένα παράδειγμα. Αντί να αναδείξει ως κλειδιά της σιδηροδρομικής Εγνατίας το Πύθιο και την αναβίωση της Orient-Express, ως βασικό κλάδο του δρόμου του μεταξιού, αντί να αξιοποιήσει το όσο ποτέ άλλοτε ευνοϊκό Ευρωπαϊκό περί σιδηροδρόμων κλίμα και την υπάρχουσα κινητικότητα για ένταξη όλης της σιδηροδρομικής Εγνατίας, αρχής γενομένης, από τον κλάδο Ορμένιο, Πύθιο, Αλεξανδρούπολη, εν τούτοις, το τραίνο και ο σιδηρόδρομος απουσιάζουν από το σχέδιο παντελώς. Ακόμη και ως λέξεις. Όσο για τον περί της αγροτικής ανάπτυξης κουτοπόνηρο πληθωρισμό που κατακλύζει το ίδιο κείμενο, δεν σώζει. Αντίθετα θα συνιστούσε σκέτη, υποφερτή έστω, φλυαρία και έτερον ουδέν αν δεν την καθιστούσε ανυπόφορη και αποκρουστική, η διάσπαρτη κακογουστιά των σκαριφημάτων που υπάρχουν στο σώμα του βιβλίου. Σώμα και βιβλίο να τα κάνει ο θεός.

Είναι βέβαιο ότι για τις άγνωστες στους συγγραφείς του, άσπρες τρύπες της παγκόσμιας γεωοικονομίας που υπάρχουν στον τόπο αυτό, δεν ευθύνονται οι ίδιες. Επί πολλές δεκαετίες συνεχίζεται το ίδιο φάλτσο βιολί. Ανίδεοι τις μουτζουρώνουν αντί να τις ζωγραφίζουν και γεμίζουν με ιστορικά, αρχιτεκτονικά, οδικά, σιδηροδρομικά, ενεργειακά {Φ.Α.}, βιολογικά, φυσικά, παραγωγικά, αγροτικά και γαστρονομικά πολιτισμικά τοπία καθώς και απαράμιλλα έργα τέχνης ικανά να προσελκύσουν εκατοντάδες χιλιάδες αν όχι εκατομμύρια καινούργιων επισκεπτών. Ένα τέτοιο σπάνιο έργο επισκέφτηκα προχθές, όταν δοκίμασα ένα μικρό κομμάτι κολοκυθόπιτας, με καβουρντισμένο σουσάμι, που έφτιαξε μια από τις χιλιάδες χρυσοχέρες μαστόρισσες νοικοκυρές γιαγιάδες της περιοχής, αυτό το συγκριτικό πολιτισμικό πλεονέκτημα απέναντι και σε μεγάλους γαστρονομικούς πολιτισμούς ακόμη. Είπα αμέσως, σιγά να μην διαθέτουν τέτοια εδέσματα η Γαλλική ή η Ιταλική κουζίνα ενώ κατέληξα λέγοντας ότι αντί έστω και τώρα να αξιοποιηθεί ο θησαυρός αυτός, έβαλαν τον κόσμο να τον πετάξει στα σκουπίδια ενώ παράλληλα εγκαθιστούσαν στην περιοχή καινούργιες διατροφικές χωματερές. Αντιπροσωπευτικό δείγμα, οι πρόσφατες, όχι λίγες, επενδύσεις προτηγανισμένης πατάτας. Ξαναείπα ότι όταν παντού αλλού, ακόμη και από την Αθήνα, εγκαταλείφτηκε, σιγά μην έρθουν εδώ οι τουρίστες γι αυτή την ανοστιά -άνοστη, από το α και το νόστος- που εκτός από το άγευστο, εποικοδομητικά σημαίνει ότι δεν πρόκειται να έρθουν. Όπως δεν πρόκειται να έρθουν για τα μάτια των αποστόλων μιας τέτοιου τύπου ανάπτυξης ή για ένα νέο είδος πολιτισμού, με τους ίδιους, εν μέσω χαϊβανιών, να τους χορεύουν. Κάτι που παραπέμπει στην αρχοντία. Ας είναι καλά λοιπόν στην υγεία της η ιστορία που ξασπρίζει την περιοχή κάθε τόσο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είναι ευκαταφρόνητη η πολύμορφη ζημιά που της έκαναν. Ας διαρρέουν ότι διακόνησαν την πολιτική. Εάν διακόνησαν κάτι, είναι η πολλαπλή δεκάτη.

Η άλλη επέτειος έχει να κάνει με το 2004. Δεν πρόκειται φυσικά να ασχοληθώ με τα 108 χρόνια -δεν λένε άλλωστε τίποτε- ανάμεσα στις δυο Ολυμπιάδες ή με τους αβάσταχτους μικρομεγαλισμούς και τους τζερεμέδες της ερχόμενης που εκλογίκευσαν κεντροαριστεροί, κεντροδεξιοί, αριστεροί, δεξιοί στο κοινοβούλιο, όταν δεν έλεγαν ψέματα. Όπως εδώ όπου παλιοί φίλοι, αντίθετοι αρχικά, κατέληξαν και με τον αστυφύλαξ και το χωροφύλαξ.

Δεν ωφελεί πουθενά η διεκτραγώδηση της επταετούς πολιτικής μοναξιάς που έζησα μεταξύ των τριακοσίων. Το ίδιο ισχύει για το ζήτημα της δικαίωσης. Γι αυτό θέλω σήμερα να πάω σε κάτι διαφορετικό. Με την ευκαιρία συμπλήρωσης κατά το νέο έτος, τριών τετάρτων χιλιετίας από τα 1254, από το θάνατο του πιο σοβαρού και μεγάλου Έλληνα και Θρακιώτη καθώς και ουσιαστικού ανακτητή της Ρωμανίας, του άξιου και άγιου συμπολίτη μου, Ιωάννη Βατάτζη, μπορεί το καλοκαίρι του νέου έτους ή στις αρχές του Νοεμβρίου που η Εκκλησία εορτάζει τη μνήμη του, να διοργανωθεί στη γενέτειρα πόλη του, στο Διδυμότειχο ένα Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο αφιερωμένο στη διαδρομή του. Μπορούν να αναλάβουν να το διοργανώσουν από κοινού ο Δήμος της πόλης, η Νομαρχία όσο ένα ή και δυο Πανεπιστήμια. Προσκεκλημένοι ομιλητές μπορούν να είναι από τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ισπανία, τα Σκόπια, τη Βουλγαρία, την Τουρκία και φυσικά, από την Ελλάδα. Από όσες δηλαδή χώρες εμπλέκονται άμεσα στην ιστορία της αυτοκρατορίας της Νικαίας. Της, εν εξορία, Ρωμανίας.

Η σημερινή φιλοξενία και δημοσιοποίηση θα συμβάλει στη μεγάλη μας προσπάθεια για ανάδειξη μιας ακόμη Θρακικής, Ελληνικής και Ευρωπαϊκής άσπρης τρύπας. Αυτή τη φορά, μέσα από την επιστημονική επιστροφή στην ιστορία του συγκεκριμένου Θράκα ιππέα και την τόσο αναγκαία όσο και χρήσιμη ανάσυρση από αυτήν.

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

Ίσως κάποιοι αναρωτηθούν γιατί να προσκληθούν Ισπανοί ιστορικοί. Ομολογώ ότι ούτε εγώ που έψαξα το θέμα, γνώριζα έως πρόσφατα ότι η ʼννα ή η Constance, η θυγατέρα εν πάση περιπτώσει του Γερμανού Βασιλιά Φρειδερίκου του ΙΙ και επίσης δεύτερη σύζυγος του Βατάτζη, είναι θαμμένη στη μονή της Αγίας Βαρβάρας στην Ισπανική Βαλένθια. Ότι μόνασε εκεί ως το τέλος της ζωής της, στα 1307, και κυρίως ότι επάνω στο φέρετρό της αναγράφεται ο τίτλος: αυτοκράτειρα της Ελλάδας. Στη ίδια αυτή χώρα όμως, ακόμη και οι σοβαροί θεσμοί χρησιμοποιούν το υβριστικό παρατσούκλι Βυζάντιο αντί της Ρωμανίας, που είναι το κύριο όνομα της Ευρώπης. Ένας επιπλέον λόγος που προτείνεται το συνέδριο στο Διδυμότειχο είναι να αναδειχθεί η πόλη όπως μπορούν παρόμοιες πρωτοβουλίες να αναληφθούν και από άλλες Ελλαδικές πόλεις που έχουν, αν μη τι άλλο, μια περίπου χιλιετία -όσο διήρκεσε η Ρωμανία- περισσότερη Ευρωπαϊκή ιστορία από τις υπόλοιπες της γηραιάς Ηπείρου. Μπορεί να έρθει στην επιφάνεια η επανένωση των δυο ιστοριών αφού στην ουσία πρόκειται για μία και ενιαία που τη διχοτόμησαν. Η αποδοχή του μεγάλου αυτού ηθικού ζητήματος από αναγεννητικές δυνάμεις της διανοητικής και πολιτικής Ευρώπης, ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στην Ευρωπαϊκή ιστορία και στην αυτοκριτική. Υποδεικνύει πως μπορεί να απαλυνθεί το στίγμα του 1204. Το ίδιο και η επέτειος των οκτακοσίων ετών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ

{1} Χρήστος Κηπουρός, Νέα Ελληνική χωροταξία, www.explo.gr, 31 Αυγ.΄02, Βέροια,

{2} ο.π., Διδυμότειχο, εφ. Ελεύθερη Θράκη, 29 Νοε.΄03, Αλεξανδρούπολη,