Διαβάστε το άρθρο σε μορφή pdf

Πρωτότυπη δημοσίευση στην Πειραική Εκκλησία, Νοέμβριος 2003

Δρ Νῖκος Κατσαρός *

Γενετικά Τροποποιημένα ( Μεταλλαγμένα ) Προϊόντα:

Λύση γιά περισσότερη καί φθηνότερη τροφή στούς λαούς τοῦ πλανήτη μας

ἤ ἀπειλή γιά τήν ὑγεία καί τό περιβάλλον μας ;

Ø      Ἕνα ἀπό τά θέματα, τά σχετικά μέ τίς ἐξελίξεις στό χῶρο τῆς Βιοτεχνολογίας, γιά τό ὁποῖο ἔχουν ἐκφραστεῖ σοβαρές ἐπιφυλάξεις καί προβληματισμοί εἶναι καί αὐτό τῶν μεταλλαγμένων ἤ ἀκριβέστερα γενετικά τροποποιημένων προϊόντων. Ἐξηγῆστε μας κε Κατσαρέ,  τί εἶναι τά προϊόντα αὐτά.

Ὅπως πολύ σωστά ἀναφέρατε, τά γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, εἶναι ἐκεῖνα τά προϊόντα στά ὁποῖα δίνουμε ἰδιότητες καί χαρακτηριστικά πού δέν εἶχαν πρίν. Ἄς πάρουμε ἕνα ρεαλιστικό παράδειγμα: Ὅλοι γνωρίζουμε ὅτι ἡ ντομάτα, ὅταν τήν κόψουμε ἀπό τό φυτό, μετά ἀπό 3 ἤ 4 ἥμέρες, ἀρχίζει καί μαλακώνει καί σαπίζει. Ἐάν εἶναι γενετικά τροποποιημένη μπορεῖ νά παραμείνει σκληρή, δυναμική καί μέ τή γεύση της γιά περισσότερο ἀπό μία ἤ καί δύο ἑβδομάδες.

Ø      Γιά ποιούς λόγους καί σέ ποιό βαθμό ἔχουν εἰσβάλλει αὐτά τά προϊόντα στήν διατροφική μας ἀλυσίδα;

Τό ἀρχικό ἐπιχείρημα ἀπό τίς μεγάλες ἑταιρεῖες βιοτεχνολογίας πού παρήγαγαν τά γενετικά τροποποιημένα προϊόντα ἦταν γιά νά ὑπάρχει  περισσότερη τροφή καί  φθηνότερη καί τήν ὁποία θά μποροῦσαν κυρίως νά χρησιμοποιήσουν οἱ φτωχοί λαοί τοῦ τρίτου κόσμου. Δυστυχῶς ὅμως αὐτό δέν ἀποτέλεσε πραγματικότητα καί σήμερα παρατηροῦμε ὅτι τά γενετικά τροποποιημένα προϊόντα καί ἀκριβά εἶναι, περίπου ὅσο εἶναι καί τά συμαβατικά προϊόντα, συγχρόνως δέ ἔχουν δημιουργήσει καί πάρα πολλές καχυποψίες στόν καταναλωτή, πού εἶναι καί δικαιολογημένες σέ μεγάλο βαθμό.

Ø      Ἀποτελοῦν λοιπόν ἀπειλή γιά τήν ὑγεία μας καί γιά τό περιβάλλον;

Ἡ ἱστορία ἔχει ὡς ἑξῆς: Σέ πολύ μικρό χρονικό διάστημα ἔγινε μιά πραγματική ἔκρηξη τῆς παραγωγῆς καί τῆς κατανάλωσης τῶν γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, χωρίς προηγουμένως νά μελετηθεῖ ποιές εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις στήν ὑγεία καί στό εὑρύτερο περιβάλλον. Ἔτσι σήμερα παρατηροῦμε ὅτι κάποια ἀπό τά γενετικά τροποποιημένα αὐτά προϊόντα, προκαλοῦν ἀλλεργίες, ἔχουν θεωρηθεῖ  ὕποπτα γιά καρκινογενέσεις, γιά τερατογενέσεις καί γιά ἄλλες βλάβες στό ἀμυντικό σύστημα τοῦ ὀργανισμοῦ. Συγχρόνως ὅμως τό πιό σοβαρό θέμα, κατά τήν ἄποψή μου, εἶναι τό θέμα τῶν περιβαλλοντικῶν ἐπιπτώσεων. Τῶν ἐπιπτώσεων πού ὑπάρχουν δηλαδή στά εὑρύτερα οἰκοσυστήματα.  Π.χ. αὐτό πού συμβαίνει μέ τή σόγια.  Ἔχει ἐνσωματωθεῖ στό φυτό αὐτό ἕνα γονίδιο, τό ὁποῖο τήν κάνει ἀνθεκτική στά ζιζανιοκτόνα, μέ ἀποτέλεσμα ἡ μεταλλαγμένη σόγια νά μήν ἐπηρεάζεται ἀπό τά ζιζάνια καί νά θανατώνονται συγχρόνως  ἀπό τά ζιζανιοκτόνα καί τά διάφορα ἄλλα ζιζάνια πού ὑπάρχουν ἐκεῖ. Αὐτό ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα ν' αὐξάνεται σταδιακά ἡ ἀνθεκτικότητα τῶν ζιζανίων καί ἔτσι θά πρέπει νά χρησιμοποιοῦνται ὅλο καί ἰσχυρότερα  ἐντομοκτόνα, ὅλο καί ἰσχυρότερα ζιζανιοκτόνα καί ἑπομένως θά ἐπηρεάζουν τό εὑρύτερο οἰκοσύστημα σέ πολύ μεγαλύτερο βαθμό. Ἐπιπλέον ν' ἀναφέρω ὅτι στίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ '90 ὑπῆρχαν μόνο  μερικές χιλιάδες στρέμματα, οἱ ὁποῖες καλλιεργούνταν μέ γενετικά τροποιημένα φυτά. Σήμερα ὑπάρχουν περισσότερα ἀπό 530.000.000 στρέμματα. Χωρίς νά δοῦμε λοιπόν ποιές εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις στό περιβάλλον, ποιές εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις στόν ἄνθρωπο, κυκλοφοροῦν ὅλ' αὐτά τά προϊόντα, χωρίς νά εἶναι φθηνότερα, ἐπαναλαμβάνω, ἀπό τά συμβατικά καί συγχρόνως  νά ἔχουν ἀπροσδιόριστες ἐπιπτώσεις στά διάφορα οἰκοσυστήματα. Οἱ μεγάλες πολυεθνικές ἑταιρεῖες εἶναι ἐκεῖνες οἱ ὁποῖες προωθοῦν τά προϊόντα αὐτά.

  Στή συνδιάσκεψη τοῦ Παγκόσμιου Ὀργανισμοῦ Ἐμπορίου, πού ἔγινε  στό Καλκούν τοῦ Μεξικοῦ, ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση πρότεινε, γιά ὅλα τά προϊόντα πού περιέχουν περισσότερο ἀπό 1% σέ μεταλλαγμένα συστατικά, αὐτό νά ἐπισημαίνεται στήν ἐτικέττα τους. Ἐδῶ οἱ Η.Π.Α. ἔδωσαν ἕναν μεγάλο ἀγώνα νά μήν ὑπάρχει καθόλου ἐπισήμανση, ἔχοντας ὡς μοναδικό ἐπιχείρημα τό ὅτι "... καί μεῖς οἱ Ἀμερικανοί τρῶμε τά προϊόντα αὐτά χωρίς καμμιά ἐπισήμανση " . Ἐντούτοις ἡ Ε.Ε. ἦταν πολύ πιό σοφή καί πολύ πιό ψύχραιμη στίς ἀποφάσεις της αὐτές καί εἶπε ὅτι,  ἀπό τόν ἑπόμενο χρόνο γιά  ὅλα τά προϊόντα πού ἔχουν μεταλλαγμένα συστατικά περισσότερο ἀπό 0,9% θά πρέπει αὐτό νά ἀναφέρεται. Μέ τό ἁπλό ἐπιχείρημα ὅτι  ὁ ἁπλός καταναλωτής ἔχει δικαίωμα νά γνωρίζει. Βέβαια τό ἴδιο θά πρέπει νά ἰσχύει καί γιά τά διάφορα προϊόντα μέ τά ὁποῖα τρέφονται τά βοοειδή καί τ' ἄλλα ζῶα. Ὅμως τά ζῶα αὐτά πού τρέφονται μέ γενετικά τροποιημένες τροφές δέν ἐπισημαίνονται. Πολλές οἰκολογικές  ὀργανώσεις πιστεύουν ὅτι αὐτό εἶναι  μιά ἀδυναμία τῆς Ε.Ε. πού ὑπέκυψε στίς πιέσεις τῶν Η.Π.Α. καί  τά διάφορα ζῶα ( βοοειδή κ.λ.π. ), ἀκόμη καί τά ψάρια ἀπό τά ἰχθυοτροφεῖα, τρέφονται μέ μεταλλαγμένα προϊόντα, κυρίως μεταλλαγμένη σόγια καί μεταλλαγμένο καλαμπόκι χωρίς ν' ἀναφέρεται ὅτι ἀναπτύχθηκαν μέ τή χρήση τῶν μεταλλαγμένων προϊόντων.

Ø      Εἶναι λοιπόν ἀλήθεια πώς  δέν μποροῦμε πλέον στή  διατροφή  μας ν' ᾶποφύγουμε τά γενετικά τροποποιημένα προϊόντα;

Ἔχετε δίκαιο. Γιατί, παρόλο πού ἡ Ε.Ε. αὐτή τή στιγμή πού μιλᾶμε, τό 2003, ἔχει ἐπιτρέψει μόνο  δύο εἴδη γενετικά τροποιημένων προϊόντων, τό καλαμπόκι καί τή σόγια, αὐτά ὑπάρχουν σέ περισότερα ἀπό 70 εἴδη καθημερινῆς διατροφῆς. Ὅλα τά ἀρτοσκευάσματα, ὅλα τά ζυμαρικά, τό σοκολατοῦχο γάλα, τά διάφορα σοκολατούχα γλυκίσματα, ὅλ' αὐτά περιέχουν μεταλλαγμένη σόγια ἤ μεταλλαγμένο καλαμπόκι. Ἔχουν δέ ὑπολογίσει ὅτι στά ἑπόμενα 25 χρόνια, ἡ μεταλλαγμένη σόγια, τό μεταλλαγμένο καλαμπόκι, τό μεταλλαγμένο ρύζι καί τό μεταλλαγμένο σιτάρι πού εἶναι τά βασικά εἴδη διατροφῆς γιά τά 4 δισ. ἀπό τά 5,5 δισ. τοῦ πληθυσμοῦ τοῦ πλανήτη, θά καταναλίσκουν μεταλλαγμένες τροφές. Δηλ. το 70% τῆς καθημερινῆς διατροφῆς τῶν 4 δισ. αὐτοῦ τοῦ πλανήτη θά προέρχεται ἀπό τά μεταλλαγμένα, ἄν συνεχιστεῖ  ὁ ἴδιος ρυθμός. Διότι πρέπει νά ποῦμε ὅτι οἱ Η.Π.Α. παράγουν τό 75% τῶν μεταλλαγμένων προϊόντων, ἡ Ἀργεντινή μέ τον Καναδᾶ παράγουν τό ὑπόλοιπο 12% , ἀπό τήν Κίνα καί διάφορες χῶρες τῆς Ν.Α. Ἀσίας προέρχεται τό 6% καί μόνο τό 1% παράγεται ἀπό τήν Ε.Ε.

Ø      Παρ'ὅλ' αὐτά πιστεύετε ὅτι ὑπάρχει μέλλον στή Βιοτεχνολογία πρός ὄφελος τῆς ἀνθρωπότητος; Ποιό κατά τήν ἄποψή σας εἶναι αὐτό;

Ἡ Βιοτεχνολογία εἶναι μιά πολύ μεγάλη ἐπιστήμη, πού μπορεῖ νά προσφέρει πάρα πολλά στήν ἀνθρωπότητα. Θά ἀναφέρω μόνο ἕνα παράδειγμα: Ἡ γενετικά τροποποιημένη ἰνσουλίνη ἔγινε μ' ἕναν τρόπο ἀξιοθαύμαστο καί σταδιακά ἔτσι ὥστε σήμερα ἑκατομμύρια ἄνθρωποι σ' ὁλόκληρο τόν πλανήτη πού ὑποφέρουν ἀπό διαβήτη νά ζοῦν μιά πιό κανονική ζωή. Μέ τά γενετικά τροποποιημένα ὅμως ὑπάρχει κι ἕνα θέμα εὑρύτερο. Ὅταν λέμε γενετικά τροποποιημένα, ἐννοοῦμε ὅτι ἐμεῖς ἔχουμε εἰσαγάγει κάποιες μεταβολές μέσα σ'αὐτά τά φυτά καί μέσα σ' αὐτά τά ζῶα. Ἡ φύση ὅμως ἔχει  ὁρισμένους κανόνες, πού ἔδωσε ὁ Δημιουργός της  καί μεῖς παραβιάζουμε αὐτούς τούς κανόνες καί παραβιάζουμε ἐπίσης καί τή σκέψη τοῦ Δημιουργοῦ, αὐτοῦ πού ἔφτιαξε ὅτι βλέπουμε στό Σύμπαν. Ἔτσι λοιπόν αὐτός ὁ βιασμός τῆς φύσης, ὅταν γίνεται, δέν μπορεῖ παρά νά ἔχει ἀρνητικά ἀποτελέσματα

Ø      Συμφωνεῖτε μέ κείνους  πού ὑποστηρίζουν ὅτι τό μέλλον βρίσκεται στίς ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ, δηλ. αὐτές πού δέν χρησιμοποιοῦν, φυτοφάρμακα, λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα κ.λ.π.;  Τί συμβαίνει τελικά μέ τίς  ἐπιμολύνσεις αὐτῶν τῶν καλλιεργειῶν ἀπό γενετικά τροποποιημένους σπόρους; Τήν  παρουσία δηλαδή  γενετικά τροποποιημένων ὀργανισμῶν στούς συμβατικούς, μέ τή διαδικασία τῆς τυχαίας διασπορᾶς;

Θά ἤθελα νά πῶ κατ' ἀρχάς ὅτι δέν εἶναι ὑπέρ τῶν βιολογικῶν προϊόντων, διότι ναί μέν τά  προϊόντα αὐτά εἶναι περισσότερο καθαρά, ἔχουν λιγότερα φυτοφάρμακα, ἐνδεχομένως εἶναι καί περισσότερο ὑγιεινά, ἀλλά δέν θά ἤθελα νά δῶ μιά κοινωνία, ἡ ὁποία νά ἔχει τήν εὐχέρεια ν' ἀγοράζει τά βιολογικά προϊόντα κι ἔτσι νά διασφαλίζει  τήν ὑγεία της καί μιά ἄλλη κοινωνία, ἡ ὁποία νά τρώει τά μεταλλαγμένα μέ τά ὑπολείμματα φυτοφαρμάκων καί ὅλα τ' ἄλλα.  Θά ἤθελα νά δῶ μιά κοινωνία ὅπου ὅλοι θά ἔχουν ἴσες εὐκαιρίες γιά ἀσφαλή καί ὑγιεινά τρόφιμα. Διότι τά βιολογικά προϊόντα εἶναι πολύ περισσότερο ἀκριβά καί δέν μπορεῖ ὁ καθένας νά τ' ἀγοράσει, ὅπως  οἱ φτωχοί λαοί.  Δυστυχῶς ὅμως  αὐτό προωθεῖται ἀπό τίς μεγάλες πολυεθνικές ἑταιρεῖες δηλαδή νά εἰσαγάγουν τά μεταλλαγμένα προϊόντα στίς χῶρες τοῦ τρίτου κόσμου. Καί μάλιστα ὅταν ζήτησαν τρόφιμα γιά τίς χῶρες αὐτές δέν τούς ἔδωσαν τρόφιμα ἀλλά γενετικά τροποποιημένους σπόρους.

Σχετικά μέ τίς ἐπιμολύνσεις, γνωρίζουμε ὅλοι ὅτι τά φυτά πολλαπλασιάζονται μέ τήν ἐπικονίαση, δηλαδή τά διάφορα ἔντομα ἤ τά πουλιά μεταφέρουν σπόρους ἀπό ἕνα σημεῖο σέ ἄλλο κι ἔτσι γίνεται ἡ ἀναπαραγωγή καί ὁ πολλαπλασιασμός αὐτῶν τῶν φυτῶν. Ἔχουν θέσει λοιπόν ἕνα ὅριο 500 μέτρων μεταξύ τοῦ χώρου ὅπου  καλλιεργοῦνται γενετικά τροποποιημένα φυτά καί τοῦ χώρου ὅπου γίνεται συμβατική καλλιέργεια. Διαπιστώθηκε  ὅμως τά πουλιά καί τά διάφορα ἔντομα μεταφέρουν τούς σπόρους σέ ἀπόσταση μεγαλύτερη ἀπό τά 500 μέτρα. Ἔτσι λοιπόν τά συμβατικά προϊόντα ἐπιμολύνονται μέ τά γενετικά τροποποιημένα καί ἡ Ε.Ε. ἔχει θέσει ἕνα ὅριο ἐπιμόλυνσης 1%. Αὐτό ὅμως προωθεῖται συστηματικά ἀπό τίς μεγάλες πολυεθνικές ἑταιρεῖες καί ἔτσι  στά ἐπόμενα χρόνια, σχεδόν ὅλα τά συμβατικά προϊόντα θά εἶναι ἐπιμολυσμένα μέ τά γενετικά τροποποιημένα.

 Κανείς  ὅμως δέν μπορεῖ νά διασφαλίσει μέχρι σήμερα ὅτι τό 1% σέ γενετικά τροποποιημένο συστατικό  δέν δημιουργεῖ βλάβη στήν ὑγεία. Ἁπλούστατα ἦταν ἕνα ὅριο πού ἔθεσαν γιατί εἶναι ἀναπόφευκτο. Ἑπομένως μποροῦμε νά δοῦμε ὅτι καί τό  ὅριο αὐτό τοῦ 1%,  πού τέθηκε σήμερα, δημιουργεῖ κάποιους κινδύνους σωρευτικούς ἰδιαίτερα γιά τούς  νεαρότερους ὀργανισμούς πού θά χρησιμοποιοῦν τά συμβατικά ἀλλά ἐπιμολυσμένα προϊόντα γιά 30 ἤ 40 χρόνια. Εἶναι λοιπόν ἕνας συμβατικός ὅρος, ὁ ὁποῖος ἐτέθη καί γι' αὐτό πιστεύω ὅτι ἡ Ε.Ε. θά πρέπει νά θεσπίσει πολύ αὐστηρότερους ἐλέγχους.

Στή Διάσκεψη τοῦ Παγκόσμιου Ὀργανισμοῦ Ἐμπορίου, ὅταν ζητήθηκε ν' ἀποζημιώνουν οἱ πολυεθνικές ἑταιρεῖες ἐνδεχόμενες βλάβες τῶν καταναλωτῶν στήν ὑγεία τους ἀπό τή χρήση τῶν μεταλλαγμένων, ἀρνήθηκαν. Ὅταν ζητήθηκε ἐπίσης, οἱ ἄδειες γιά τήν καλλιέργεια τῶν μεταλλαγμένων νά ἐλέγχονται κάθε 10 χρόνια, ἀρνήθηκαν. Ὅταν ζητήθηκε ἀπ' αὐτούς νά θεωροῦνται ὑπεύθυνοι γιά τήν ἐπιμόλυνση τοῦ περιβάλλοντος ἀπό μεταλλαγμένους ὀργανισμούς, ἀρνήθηκαν.  Ἑπομένως βλέπουμε ὅτι αὐτός ὁ βιασμός πού γίνεται στή Φύση καί στό περιβάλλον, αὐτή ἡ ἀντίθεση στούς νόμους τοῦ Δημιουργοῦ τῆς Φύσης  καί τῶν πάντων δέν μπορεῖ παρά νά ἔχει ἀρνητικά ἀποτελέσματα. Ὁ Ἄγγλος φυσικός J. Rotblat ( βραβεῖο Νόμπελ 1995 ),  ἕνας ἀπό ἐκείνους πού συμμετείχαν στό Μanhattan Project γιά τήν κατασκευή τῆς πυρηνικῆς βόμβας, καί ὁ ὁποῖος πρίν ἀπό δύο μῆνες εἶχε  ἔλθει καί στήν Ἑλλάδα, χαρακτήρισε  τήν ἐξάπλωση τῶν μεταλλαγμένων προϊόντων χειρότερη καί ἀπό αὐτή τῆς χρήσης τῆς ἀτομικῆς βόμβας. Διότι, ὅταν ἕνα φάρμακο βρεθεῖ ὅτι ἔχει ἀρνητικές ἐπιπτώσεις στόν ὀργανισμό, τό φάρμακο αὐτό ἀποσύρεται. Ὅταν ἕνα μεταλλαγμένο προϊόν ἐλευθερωθεῖ καί δοῦμε ὅτι προκαλεῖ βλάβη στό περιβάλλον, εἶναι ἀδύνατον νά τό πάρουμε πίσω. Ἐπομένως οἱ ἐπιπτώσεις θά εἶναι πάρα πολύ σοβαρές ἰδιαίτερα γιά τό περιβάλλον.

Ø      Μέ βάση λοιπόν ὅλ' αὐτά μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἡ πορεία πρός τήν καθολική χρήση  τῶν  γενετικά τροποποιημένων προϊόντων, εἶναι  μή ἀναστρέψιμη;  

Ἀκριβῶς, καί παρά τίς διαφημιστικές καμπάνιες τῶν μεγάλων πολυεθνικῶν ἑταιρειῶν, ὅτι στά γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα θά μποροῦν νά εἰσάγονται καί χρήσιμα συστατικά, ὅπως εἶναι ἡ βιταμίνη Α,  γιά τα χιλιάδες παιδιά στίς χῶρες τῆς Ἀφρικῆς καί τῆς ΝΑ Ἀσίας πού ὑποφέρουν ἀπό τύφλωση, διαπιστώθηκε ὅτι ἕνας Ἀσιάτης θά πρέπει νά τρώει περισσότερα ἀπό 30 κιλά ρύζι τήν ἡμέρα γιά νά πάρει τήν ἀπαραίτητη ποσότητα βιταμίνης Α πού χρειάζεται. Γιά ἕνα συγκεκριμένο εἶδος πρωτεΐνης πού εἰσήγαγαν σέ μεταλλαγμένες πατάτες, μέ κάποιους πρόχειρους ὑπολογισμούς δικούς μου,  διαπίστωσα ὅτι ἕνας μέσος κάτοικος θά πρέπει  νά καταναλώνει τήν ἡμέρα γύρω στά 10 κιλά πατάτες γιά νά πάρει τό ἀπαιτούμενο ποσό ἀπ' αὐτή τή χρήσιμη πρωτεΐνη.

Παρ' ὅλο πού ἴσως σᾶς φανεῖ παράξενο, δέν εἶμαι ἐναντίον τῶν γενετικά τροποποιημένων προϊόντων. Εἶμαι ὅμως ἐναντίον αὐτῆς τῆς τρομακτικῆς ἐξάπλωσης χωρίς προηγουμένως νά δοῦν ποιές εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις στήν ὑγεία,  ἀλλά καί οἱ εὑρύτερες ἐπιπτώσεις στό περιβάλλον. Οἱ μεγάλες πολυεθνικές ἑταιρεῖες γιά τό γρήγορο κέρδος, μέ τά τεράστια οἰκονομικά καί διαφημιστικά μέσα πού διαθέτουν, ἐξακολουθοῦν νά λέγουν ὅτι αὐτό θά βοηθήσει ὥστε νά τραφοῦν τά ἑκατομμύρια ἀνθρώπων τῆς Ἀφρικῆς, ἐνῶ εἶναι τό ἀντίθετο. Γνωρίζετε πολύ καλά, πόσα ἑκατομμύρια δολλάρια ἤ ἑκατομμύρια εὐρώ δίνονται κάθε χρόνο ἀπό τίς βιομηχανικά ἀνεπτυγμένες χῶρες γιά νά ἐπιδοτοῦνται οἱ ἀγρότες στά διαφορα προϊόντα τους, ἔτσι ὥστε νά μήν παράγουν περισσότερο. Γνωρίζετε πάρα πολύ καλά καί στή χώρα τή δική μας, πόσα φρούτα κ. ἄ. προϊόντα πηγαίνουν στίς χωματερές γιά νά διατηρεῖται ἕνα ἐμπορικό ἰσοζύγιο. Εἶναι λοιπόν μιά ἄδικη κατανομή τῶν τροφίμων πού ὑπάρχει καί ὄχι μιά ἔλλειψη, τήν ὁποία ἔρχονται νά σώσουν τά μεταλλαγμένα. Ἄν ὑπῆρχε μιά δικαιότερη κατανομή τῶν τροφίμων τότε πολύ λιγότεροι ἄνθρωποι θά πέθαιναν ἀπό τήν πείνα κάθε μέρα.

http://antibaro.gr