Ψηφία ημερών Γιώργος Καστρινάκης Αντίβαρο, Δεκέμβριος 2006   ΨΗΦΙΑ ΗΜΕΡΩΝ   αδιαφορία;   Αξίζει να επισημάνει κανείς την αφάνταστη πυκνότητα των αντι-εκκλησιαστικών αναφορών μέσα στις σελίδες του ημερήσιου Τύπου. Είναι ο Τύπος που εκφράζει την εποχή τής, υποτιθέμενης, αδιαφορίας για το ιερό. Κι όμως, είναι ο Τύπος που αναδεικνύει μιαν εποχή που δεν κατορθώνει ν’αποσπάσει – ούτε για ένα διάλειμμα – τη ματιά της απ’ αυτό, ακριβώς, το οποίο διαγράφει.   Επί της ουσίας του συζητουμένου: κάθε καινούργιο επιχείρημα αυτής της ρητορικής μαρτυρεί, φυσικά, πρωτίστως την ανεπάρκεια όλων των προγενεστέρων      Γι’ αυτό και μένει ν’ απορεί κανείς με την προσδοκία, των ‘‘παραγωγών’’ μιας τέτοιας αρνητικότητας, ότι θα βρουν (ανάμεσα στους αναγνώστες τους) ‘‘παραλήπτες’’ ενός ισχυρισμού ο οποίος δεν ψηλαφείται ικανός για να πείσει, έστω, τους ίδιους     πεζή προσταγή   Μια θεωρία που αντιτίθεται στη στάση της πίστης, θα ήταν εύλογο να αναζητήσει συγκεκριμένα επιχειρήματα για να αιτιολογήσει αυτή την αντίθεση. Αποδεικνύεται ότι κάτι παρόμοιο προκύπτει διόλου εύκολο : εναντίωση στην πίστη σημαίνει, κατ’ ουσίαν, διάψευση του ενδεχομένου η Ζωή μας να διαθέτει Νόημα Μόνο που κάτι τέτοιο ισοδυναμεί, σε έσχατο βάθος, με την αμφισβήτηση ‘‘χρησιμότητας’’ οιουδήποτε λόγου.         Η αυτοτιμωρία της προκείμενης αρνητικότητας είναι ότι δεν αξιώνεται να αναφερθεί καταφατικά σε ο,τιδήποτε : μόνος της λόγος αποβαίνει, μια για πάντα, ο αντίλογος. (Ενώ η ίδια αισθάνεται να  α π ε ι λ ε ί τ α ι  από κάθε  δ ι ά λ ο γ ο .)   Δεν είναι, τότε, τυχαίο που ως μόνη ‘‘έναρθρη’’ φράση η οποία, σταθερά, απευθύνεται από τους φορείς της απόρριψης προς τους εκφραστές της κατάφασης, είναι η πεζή προσταγή να σωπάσουν. (Ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών το ακούει από την πρώτη στιγμή. Μαζί του, και κάθε άλλος κληρικός ή λαϊκός που – παραπλανημένος ότι διαβιεί σε μια κοινωνία ανοιχτή – αποφασίζει να εκφραστεί επί δημοσίου πεδίου.) Ώστε, εν τέλει, να μιλούν μόνο εκείνοι που δεν έχουν να πουν.     κλήση αλογίας   Η επίσημη αφήγηση της ιστορίας της γης ανατέμνει την Πρόοδο ως μετάβαση από τον μύθο στον λόγο. Το κρίσιμο ερώτημα, ωστόσο, είναι αν η πρόοδος μπορεί να θεωρείται ‘‘αυτονόητη’’ ή – αντιθέτως – ισχύει ανά πάσα στιγμή το ενδεχόμενο η Ιστορία να μπει (ή να έχει, ήδη, μπει) σε φάση οπισθοχώρησης. Υπό το πρίσμα μιας τέτοιας διερώτησης, η πρόσφατη (διεθνούς κλίμακας) παραληρηματική προ-διαφήμιση της μυθοπλασίας, η οποία μάς συστήθηκε υπό τον τίτλο «κώδικας Ντα Βίντσι», ρίχνει άφθονο φως σε μια εξέλιξη που παραμένει, εν πολλοίς,  αδιάγνωστη. Στο γεγονός, δηλαδή, ότι η τρέχουσα τροπή της ιστορίας της γης συνίσταται σε μια ‘‘αιφνίδια’’ υποτροπή τής αυτογνωσίας μας από τον Λόγο στον Μύθο.   Προϋποτίθεται, πάντως, μια πολιτιστική καθίζηση προκειμένου κάποια επινοημένη διήγηση να θεωρηθεί (έστω από λίγους) ότι είναι σε θέση ν’ ανακαλέσει στην α-λογία, του ανθρώπου τον λόγο.       θρησκοληψία;   Έχει καταβληθεί (δεκαετίες – ίσως αιώνες τώρα) μια συστηματική προσπάθεια για να υποστηριχθεί η άποψη πως η ενεργός υποδοχή τής θρησκευτικής πίστης δεν μπορεί παρά να οδηγεί σε μια θρησκόληπτη υπόσταση – σ’ έναν αποκλεισμό απ’ τους χυμούς της ζωής. Είναι – ας ελέγξουμε – ετούτη, μια εικασία ανορθόλογη : ένας ισχυρισμός ότι ο Θεός δεν μπορεί να παράσχει τη χάρη, εκείνη, που θα εγκαταστήσει μέσα στο «περισσόν της ζωής» τους ανθρώπους Του. Είναι, συνάμα, κι ένας ισχυρισμός τον οποίο δεν κουράζεται να καταρρίπτει,  η ίδια, η ζωή : το ασύγκριτο, ας προσέξουμε,  ‘‘κεφάλαιο’’ με το οποίο συμμετέχει στους νέους καιρούς η εκκλησιαστική κοινότητα είναι ακριβώς η αδιήγητη ‘‘ακτινοβολία’’ διόλου λίγων μελών της.   Όμως εκεί, ειδικά, η κατασταλτική θεωρία αντικαθίσταται από την κατασταλτική πρακτική Ένα μόνο, επί τούτου, παράδειγμα: «Όχι τόσο πολλοί ρασοφόροι στις οθόνες» προστάζουν, ανά πάσα ευκαιρία, οι σημαιοφόροι τής άρνησης. «Τόσο πολλοί» : μιλώντας για ελάχιστους!  Να, ωστόσο, που αποδεικνύεται σπάνιο μια ιερατική παρουσία ‘‘επι της οθόνης’’ να μην αποσπά το μέγιστο τού ενδιαφέροντος, από πλευράς κοινωνίας. Η πραγματικότητα, δηλαδή, συντρίβει την εικασία! Αλλά καλείται, τότε, η απερίφραστη καταστολή για να προλάβει να συντρίψει, εκείνη πρώτη, την πραγματικότητα     ήθος επικρίσεως   Τόσο πολλές εφημερίδες. Τόσο πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί. Τόσο πολλοί ραδιοφωνικοί πομποί. Δηλαδή, ένα τέτοιο πλήθος κειμένων και εκπομπών. Ανάμεσά τους, και οι στήλες ή οι εκπομπές λόγου. Που με ‘‘κάτι’’ θα πρέπει, καθημερινά, να γεμίζουν Δεν είναι βέβαια, αυτό, μία ‘‘εύκολη’’ αναζήτηση. Διατρέχουμε, ωστόσο, τους καιρούς οι οποίοι στα δύσκολα ζητούμενα προσκομίζουν εύκολες ανταποκρίσεις. Γι’  αυτό και οι εκπομπές λόγου γεμίζουν, συνήθως, με περιεχόμενα τής Επίκρισης:  «Φταίνε οι – εκασταχού – εκείνοι!» μάς ‘‘κατατοπίζουν’’ ανά πάσα περίσταση. Και μια ολόκληρη κοινωνία εθίζεται στις πρακτικές της αλληλομαχίας και των αντιθέσεων.   Το κενό λογικής που εμπερικλείει η προκείμενη πρακτική, δεν χρονοτριβεί να οδηγήσει στον παραλογισμό κάθε, επί μέρους, πτυχή της ζωής μας Διότι αυτός που έχει παιδαγωγηθεί να χωρίζει τον κόσμο σε «εμάς» και στους «άλλους» – στων οποίων τη θέση να μη μπαίνει, ο ίδιος, ποτέ – δεν θ’ αργήσει να  θ ε ω ρ ή σ ε ι   α ν ε λ έ η τ α  και τον κάθε (ή μήπως όχι;) άνθρωπο τον οποίο συναναστρέφεται Η ‘‘προοπτική’’ ενός Δημόσιου Λόγου ο οποίος μάς εξασκεί στην Επίκριση (κλιμακούμενη, όχι σπάνια, σε συμβολική Ανθρωποφαγία) είναι, εξ ίσου, εμπρηστικά αλληλο-επικριτικές να γίνουν, εν τέλει, και οι πιο ιδιαίτερες ανθρώπινες σχέσεις μας. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.