Πώς γράφεται η Ιστορία Δρ. Ν.Καλογερόπουλος-Kaloy Αντίβαρο, Μάρτιος 2007 Tο βιβλίο Ιστορίας της 6ης Δημοτικού της Μαρίας Ρεπούση, θα μπορούσε να θεωρηθεί απλώς μια συγγραφική αποτυχία μετρίας συγγραφέως. Η επιλογή του για χρήση στα σχολεία θα έπρεπε απλώς να αποδοθεί στην ανικανότητα ή δημοσιοϋπαλληλική ολιγωρία των αρμοδίων του Υπουργείου Παιδείας. Το γεγονός όμως ότι το βιβλίο υπεστηρίχθη από Πανεπιστημιακούς καθηγητές της Ιστορίας δείχνει ότι το θέμα γίνεται σοβαρό. Επιλέγω λίγα από άρθρα που διάβασα στο ΒΗΜΑ τον Ιανουάριο με γενικό θέμα «Πώς γράφεται η Ιστορία». Η καθηγήτρια Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου κ. Χριστίνα Κουλούρη ισχυρίζεται ότι στην κριτική του βιβλίου της 6ης Δημοτικού «αναμετρούνται περισσότερο πολιτικο-ιδεολογικές σχέσεις παρά επιχειρήματα σχετικά με την ίδια την Ιστορία». Ισχυρίζεται ότι η ιστορία που διδάσκεται στα παιδιά δεν πρέπει να περιέχει ωμή βία και αρνείται την μανιχαϊστική ερμηνεία της παραδοσιακής ιστορίας που «δεν εναρμονίζει τις διάφορες εθνικές αντιθέσεις». Μας διδάσκει ότι «στην προοπτική μιας φιλειρηνικής εκπαίδευσης είναι σκόπιμο να αποσιωπηθούν αισθήματα δραματοποιημένης εχθρότητος του παρελθόντος». Αυτά, κατά την κ. καθηγήτρια είναι προφανώς «επιχειρήματα σχετικά με την ίδια την Ιστορία» και όχι «πολιτικο-ιδεολογικές σχέσεις»! Μας λέγει δηλαδή ότι 1ον, η Ιστορία πρέπει εκάστοτε να επιλέγει, να σιωπά και να αποκρύπτει, ανάλογα με την εκάστοτε σκοπιμότητα την οποίαν είναι άγνωστο ποιοί και με ποιά εξουσία καθορίζουν. 2ον, μας λέγει ότι «η αντίληψη αυτή επικρατεί στην Γαλλία, Ιταλία και Γερμανία». Ως προς το 1ον, φαίνεται ότι απορρίπτει τον θεμελιώδη κανόνα περί Ιστορίας που θέτει ο Θουκυδίδης: «κτήμα ες αεί μάλλον ή αγώνισμα ες το παραχρήμα ακούειν».(Ι,22,4). Ως προς το 2ον, όπου η κ. καθηγήτρια συγκρίνει το «παραχρήμα αγώνισμα» της Γαλλίας, Ιταλίας και Γερμανίας, φαίνεται ότι αγνοεί το στοιχειώδες ότι η θέληση για ικανοποίηση της σκοπιμότητος πρέπει να είναι αμοιβαία. Οι χώρες αυτές, αποφασίζουν ίσως αυθαιρέτως να αποσιωπήσουν ιστορικά γεγονότα, πράγμα που ισοδυναμεί με παραχάραξη, αλλά τουλάχιστον το αποφασίζουν αμοιβαίως. Το ίδιο όμως δεν συμβαίνει σε όλες τις περιπτώσεις, όπως π.χ. στις σχέσεις Ελλάδος-Τουρκίας. Εάν η Ελλάς οφείλει κατά τους ειρηνιστές να παραχαράξει την Ιστορία, ας ρωτήσουμε τι κάνει η Τουρκία. Αποδυναμώνει και αυτή το εθνικό φρόνημα κατά το παράδειγμα του πολιτισμού Γαλλίας-Γερμανίας; Όπως είναι γνωστό, στον έρωτα χρειάζονται δύο. Εάν είναι μόνον ένας, αποτέλεσμα είναι η κατάθλιψη ή η αυτοκτονία. Εάν το θέμα της αμοιβαιότητος δεν ενδιαφέρει την φιλειρηνική ψυχή της κ. καθηγήτριας τότε, ασφαλώς, παραγνωρίζει το δίδαγμα του άλλου μεγάλου ιστορικού, του Πολύβιου, ο οποίος λέγει:«εξ ιστορίας εάν άρης την αλήθειαν, το καταλειπόμενον αυτής ανωφελές γίνεται διήγημα» (ΧΙΙ,12,3). Όταν το τερπνόν επισκιάζει το ωφέλιμον τότε, λέγει ο Πολύβιος, είναι «τελείως αναληθές και μειρακιώδες και διατριβικόν» και «εάν εκ της ιστορίας εξέλη τις το δυνάμενον ωφελείν ημάς, το λοιπόν αυτής άζηλον και ανωφελές γίνεται παντελώς». Λέγει δε ακόμη «καλλίστην παιδείαν ηγητέον προς αληθινόν βίον την εκ της πραγματικής ιστορίας περιγενομένην εμπειρίαν»(Ι,35,6-10). Η ωφέλεια γνώσεως της «πραγματικής ιστορίας» είναι ότι μας εμπλουτίζει την εμπειρία και συνεπώς μας θωρακίζει για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του βίου μας. Ουαί για το έθνος, εάν λησμονήσουμε την «περιγενομένην εμπειρίαν» με την αφελή υπόθεση ότι την έχει λησμονήσει και ο συνεχώς παραμονεύων και υπονομεύων αντίπαλος. Η Ιστορία είναι, όπως λέγει ο Πολύβιος, «μάθησις» και όπως τονίζει ο Θουκυδίδης «κτήμα ες αεί». Εάν η κ. καθηγήτρια ισχυρίζεται ότι η ιστορία «που διδάσκεται στα παιδιά», δηλαδή στα φυτώρια του έθνους, πρέπει να «εναρμονίζει τις εθνικές αντιθέσεις» τότε διδάσκει ψευδή ιστορίαν που ο Πολύβιος παρομοιάζει με την Τραγωδίαν (δηλ. με θέατρο) όπου «ηγείται το πιθανόν καν ή ψεύδος» (δηλ. έστω και αν είναι ψεύδος) ενώ, κατ’αυτόν, στην Ιστορία «ηγείται το αληθές δια την ωφέλειαν των φιλομαθούντων». Η ανθρώπινη φύσις παραμένει πάντα η ίδια, αλλά η κ. καθηγήτρια θέλει να αγνοεί ότι γι’αυτόν τον λόγον, το παρελθόν είναι και παρόν και μέλλον. Συγχέει δε δύο διαφορετικά πράγματα. Ότι άλλο είναι η αλήθεια την οποίαν πρέπει οπωσδήποτε να απεικονίζει η Ιστορία και άλλο είναι η ανάγκη μιας παράλληλης και ταυτόχρονης ηθικής διδασκαλίας επί του δέοντος της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Εάν αποσβέσουμε, όπως μας διδάσκει η κ. καθηγήτρια, από την ιστορία τις σφαγές, τις λεηλασίες, το ολοκαύτωμα, τα εγκλήματα της Ιεράς Εξετάσεως, την γενοκτονία, εάν δηλαδή κρύψουμε κάτω από το χαλί την βρώμα του παρελθόντος, πρέπει να είμαστε έτοιμοι και βέβαιοι ότι αυτή την βρώμα, θα την βρούμε και στο μέλλον. Αυτά δίνουν αυτονόητη απάντηση και στον κ. Λιάκο, καθηγητή και αυτόν Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο οποίος λέγει ότι «το σχολείο πρέπει να μαθαίνει πώς μπορούμε να διακρίνουμε το έγκυρο από το κάλπικο». Και διερωτάται «πώς πείθεις τα παιδιά ότι η Ιστορία τα ενδιαφέρει». Μήπως εννοεί ότι τα πείθεις με το «κάλπικο» της παραχάραξης της Ιστορίας, παραλείποντας το «έγκυρο» της ιστορικής αλήθειας; Σύγχυσις ιδεών στο όνομα μιας έξωθεν έντεχνης προπαγάνδας που παρουσιάζεται ως το «πολιτικώς ορθόν» με τον εξευγενισμό και εξιδανίκευση του ψεύδους, ανασύρουσα από την λήθη τα «ψεύδη τα εν δέοντι γιγνόμενα» της ουτοπικής Πολιτείας του Πλάτωνος και αναδεικνύουσα μία νέα, «μοντέρνα», μορφή φασισμού. «Τόσο απλοϊκά», κατά την προσφιλή έκφραση του κ. Λιάκου! Και αυτά, δίνουν επίσης απάντηση στον εκπρόσωπο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Κατσουλάκο, που μας «εξήγησε», σε εμάς τους καθυστερημένους αμαθείς, ότι «η εθνικιστική συνείδηση που έδινε έμφαση στα εθνικά σύνορα και την πατρίδα θεωρείται ως κάτι το ξεπερασμένο» («θεωρείται» από ποίους άραγε!) και ότι τα βιβλία Ιστορίας εύχεται ο κ. Κατσουλάκος να γράφονται από μικτές επιτροπές αφού πιστεύει ότι πρέπει να ερωτώνται, π.χ. οι Τούρκοι, «τι θέλουν να γράφουμε γι’αυτούς»!! Υπενθυμίζω αυτά τα πολύ προοδευτικά και περίεργα του κ. Κατσουλάκου και του λεγομένου «Παιδαγωγικού Ινστιτούτου», απλώς για να τελειώσω με φαιδρή νότα το άρθρο μου. Αν και το παραπλήσιο αλλά ουσιαστικό θέμα εκφυλισμού και παρακμής θα έπρεπε να μας απασχολεί περισσότερο. Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Ηλιαία, Μάρτιος 2007 Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.