10/1994 http://library.techlink.gr/4t/article.asp?mag=1&issue=87&article=2272
ΣΑΡΑΝΤΟΣ I. ΚΑΡΓΑΚΟΣ
Σε ποιον ανήκει η Ελλάς;
_Είμαστε η χώρα με τους περισσότερους
τεμπέληδες και τα καταφέρνουμε να
ζούμε ωραία. Είμαστε γλεντζέδες και
χαβαλέδες και γι_ αυτό μας γουστάρω
πολύ_
(Γ. Μίρτσος: διακεκριμένος ποδοσφαιριστής)
ΣΥΧΝΑ στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε το
σύνθημα: _H Ελλάδα
ανήκει στους Έλληνες_. Σήμερα βρίσκει
μεγαλύτερη, ίσως,
απήχηση το αντι-σύνθημα: _H Ελλάδα ανήκει
στους Έλληνες και οι
Έλληνες στον_ εαυτό τους_. H προσθήκη μερικών
λέξεων δίνει στο
παλαιό σύνθημα ένα στοιχείο ειρωνείας και
αυτοσαρκασμού.
Ομόλογη αντίληψη εξέφρασε παλαιός ηθοποιός
με τρόπο οξύτατα
δηκτικό: _O Έλληνας μπορεί να κτίσει σπίτι
στην εθνική οδό και
ν_ απαιτήσει να γίνει παράκαμψη της εθνικής
οδού. Κάτι που
δυστυχώς γίνεται.
Ίσως η φράση που προαναφέραμε να εκφράζει
το πνεύμα μιας
γενικότερης απογοητεύσεως και
αμφισβητήσεως. Δεν θέλουμε πια
ν_ ανήκουμε πουθενά παρά μόνο στον εαυτό μας.
Ίσως όμως
εκφράζει και μια τάση καθηκοντοφυγίας. Να
απαλλάξουμε τον
εαυτό μας από κάθε ευθύνη. Διότι το ν_
ανήκουμε στην Ελλάδα -
ιδίως σε χαλεπούς καιρούς - συνεπάγεται
υποχρεώσεις
δυσβάσταχτες. Στον αιώνα μας τρεις γενιές
έκαναν στρατιωτική
θητεία, κατά μέσον όρο, διαρκείας 6 ετών! Αν
όμως δεν ανήκουμε
πουθενά, τα πράγματα είναι διαφορετικά,
αφού κάθε υποχρέωση
αφορά εμάς κι εξυπηρετεί εμάς προσωπικά. Γι_
αυτό εσχάτως
παρουσιάζονται δύο νέες πολιτικές τάσεις,
που χωρίς να
νεολογούμε, θα ονομάσουμε _Απέχηδες_ και _Καιροφυλακτικοί_.
Όμως επικρατούσα τάση είναι οι _Εαυτουλικοί_,
που συνεχίζουν
την παράδοση των οπαδών του Δεληγιώργη, που
ονομάζονταν
_κοιλιακοί_, επειδή η ιδεολογία τους είχε
επικεντρωθεί στις
ανάγκες της κοιλιάς τους.
Πάντα η έγνοια του Έλληνα ήταν τα σύνορα. Τα
σύνορα του
σημερινού Έλληνα περιορίζονται στα σύνορα
του _εγώ_. Που δεν
είναι σταθερά αλλά μεταβλητά. Διότι ο
τρέχων Έλλην είναι
άνθρωπος που τρέχει. Δεν νιώθει κάτοικος
αλλά περαστικός από
τον τόπο αυτό. Κι όχι απλός περαστικός αλλά
επιδρομέας. Κάθε
καλοκαίρι η Ελλάς θυμίζει των Ψαρών την
ολόμαυρη ράχη χάρη στα
_φεστιβάλ ελληνικής πυρκαγιάς_. Πρόσφατα
είναι τα περιστατικά
κοπής χιλιάδων πεύκων στον 'γιο Στέφανο.
Φορέσαμε ακάνθινο
στέφανο στη μαρτυρική χώρα μας.
Δεν υπάρχει λαός που να μην έχει πάρει κάτι
από την Ελλάδα. H
Ελλάς υπάρχει στη γλώσσα, στο πνεύμα, στην
τέχνη, στον τρόπο
ζωής κάθε πολιτισμένου ανθρώπου. O
σύγχρονος Έλλην έχει πάρει
όλη την Ελλάδα. Την έκανε _τσιφλίκι_ του.
Όταν κάποτε λέγαμε
Ελλάς, εννοούσαμε πνεύμα, κάλλος, φρόνημα.
Σήμερα, όταν λέμε
Ελλάς, εννοούμε οικόπεδα. Και αυθαίρετα
κτίσματα. H Ελλάς,
λέγαμε, δεν ταυτίζεται με τους θνητούς.
Σήμερα όμως ταυτίζεται
με τους εργολάβους οικοδομών, που έχουν
γίνει εργολάβοι
κηδειών για ό,τι κάποτε αποτελούσε από
αισθητική άποψη Ελλάδα.
H Ελλάς έπρεπε κανονικά ν_ ανήκει σ_ αυτούς
που την αγαπούν,
την τιμούν, τη μελετούν. Όχι σ_ αυτούς που
την έκαναν
σκουπιδότοπο κι απέραντο υπαίθριο
αφοδευτήριο. Μια δημοσκόπηση
(ελληνιστί _γκάλοπ_) έδειξε ότι οι σημερινοί
Έλληνες δεν
γνωρίζουν το ακριβές σχήμα της σημαίας τους.
Και οι μαθητές
δικαιολογούνται, γιατί η σημαία, σαν
σωβινιστικό σύμβολο, δεν
υψώνεται πια στα σχολεία μας. Αλλά οι
μεγαλύτεροι; Ποιος ιός
αμνησίας προσέβαλε τα εγκεφαλικά τους
κύτταρα και μάλιστα τα
πιο λεπτά, που δεν έχουν σχέση με τα λεφτά;
Γιατί ξεχάσαμε ότι
η Ελλάς δεν είναι κάποιες χιλιάδες
τετραγωνικά χιλιόμετρα,
αλλά ιδέα που έστεκε ακατάβλητη σαν
ιστορικό μετέωρο; H ιδέα
αυτή δεν προσεγγίζεται, έχοντας μόνο το
προνόμιο της
καταγωγής. Απαιτεί σκληρή άθληση αγωγής. H
καταγωγή δεν είναι
εγγύηση ελληνικότητος. Κι ο Εφιάλτης ήταν
γέννημα του τόπου
αυτού. Ωστόσο _εμήδισε_. Όπως οι _μειδιάσαντες_
στα χρόνια της
Κατοχής. Το τι είναι Έλλην και τι βάρβαρος,
το προσδιόρισε με
τρόπο ανεπανάληπτο ο Αλέξανδρος, που όρισε
ως _συγγενείς μεν
τους αγαθούς, αλλοφύλους δε τους φαύλους, το
μεν ελληνικόν
αρετή, το δε βαρβαρικόν κακιά τεκμαίρεσθαι_.
Υπό την έννοια αυτή η Ελλάς δεν ταυτίζεται
πάντα μ_ εμάς. Τι
σχέση έχουμε εμείς με τους Έλληνες, όταν
νιώθουμε το ξένο πιο
οικείο; Όταν χλευάζουμε τις παράδοσεις μας,
όταν πατούμε και
αποπατούμε επί ιερών και οσίων και
επιδιδόμαστε στο άθλημα της
επί πτωμάτων αναρριχήσεως; Όταν όλα τα
ελληνικά -πολλώ μάλλον
τ_ Αρχαία Ελληνικά- μας φαίνονται ξένα;
Μήπως είμαστε
απομεινάρια κάποιων επιδρομέων; Μήπως
είμαστε τα _ρέστα_ του
χθεσινού Έλληνα; Πώς μπορούμε να είμαστε
Έλληνες, όταν συνεχώς
ασελγούμε πάνω στο κορμί της Ελλάδος, κι
ύστερα την κάνουμε
φλάμπουρο σε κάποιες εθνικές ή αθλητικές
κινητοποιήσεις,
αναμασώντας τα προγονικά μας κλέη; Είναι να
μη μας κλαίει
κανείς;
Υπάρχουν γονείς που φοβούνται να στείλουν
τα παιδιά τους στο
περίπτερο. Όχι για να μη δουν τα περιοδικά _πορνό_,
που
εκτίθενται ακωλύτως και γυμνοπαρόχως. Για
να μη δουν τους
τίτλους των πολιτικών εφημερίδων και
σχηματίσουν την εν
πολλοίς εσφαλμένη αντίληψη πως οι
πολιτικοί μας κατάντησαν
έμψυχα πτυελοδοχεία. Και οι οποίοι, όταν
μιλούν για ομοψυχία,
την εννοούν μέσα στα όρια του προσωπικού ή
οικονομικού
συμφέροντος, έτσι που οι πολίτες να
πιστεύουν ότι τα σύνορα
της Ελλάδας φθάνουν εκεί όπου φθάνει το
χέρι τους. Αν οι
Έλληνες θεωρούν εαυτούς εφήμερους
αποικιοκράτες, που δρουν
στον ελληνικό χώρο σαν κατσαπλιάδες, δεν
είναι λογικό να
ταυτίζεται ο ελληνισμός με τον _κατσαπλιαδισμό_;
Στη χώρα των ιδεών ακόμη και η ιδεολογία
κατάντησε ιδεοληψία.
Κάποτε λέγαμε: αναπνέω σημαίνει αναπνέω
Ελλάδα, όχι γιατί ζω
στην Ελλάδα, αλλά γιατί ζω για την Ελλάδα.
Σήμερα το να ζεις
στην Ελλάδα καθιστά δύσκολη την αναπνοή όχι
από την
ατμοσφαιρική αλλά από την ηθική ρύπανση.
Γράφουμε την ιστορία
μας με φληναφήματα. Θορυβούμε, δεν
δημιουργούμε. 'λλωστε, η
μικρή πολιτική γράφεται με μεγάλα λόγια.
Κάποτε όταν κάναμε
σωστά ελληνικά, διδάσκαμε τις κτητικές
αντωνυμίες. Σήμερα η
_πολιτική γραμματική_ του Νεοέλληνα έχει
διευρυνθεί: διδάσκει
τις κατακτητικές αντωνυμίες. Για κάποια
χώρα είχε στο παρελθόν
λεχθεί: _Δεν πρόκειται για χώρα που έχει
βασιλιά αλλά για
βασιλιά που έχει χώρα_. H χώρα αυτή και ο
βασιλιάς της έχουν
πεθάνει. Αναστήθηκαν όμως στην Ελλάδα του
σήμερα, στον Έλληνα
του σήμερα. O Έλληνας θέλει να νιώθει
αφέντης στον τόπο του.
Μόνο που το ξεχνάει και γίνεται τύραννος. Το
να πιστεύεις σε
κάποια βελτίωση, πρέπει να είσαι βαθύτατα
χριστιανός, έτσι που
χωρίς να έχεις δει τον παράδεισο, εν τούτοις
πιστεύεις στην
ύπαρξή του._Σ.Ι.Κ.