Προβληματισμός για τα τηλεοπτικά πράγματα Ιωάννης Δ. Γερμανός Ασκούμενος δικηγόρος Αντίβαρο, Σεπτέμβριος 2006 Ας μου επιτραπεί να καταθέσω τον προβληματισμό μου όσον αφορά τα σύγχρονα τηλεοπτικά πράγματα. Συμπτώματα διαφθοράς, λαδώματα και μίζες. Κλοπές και υποκλοπές. Προκλητικά σπάταλο κομματικό κράτος και ρουσφέτια ψηφοθηρικά... Μαχαίρια ποτέ δεν φτάνουν «στο κόκκαλο», κοινωνικά οράματα θύονται υπέρ του περιβόητου πολιτικού κόστους και θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα καταστρατηγούνται υπέρ κάποιου «δημοσίου συμφέροντος» εν πολλοίς απροσδιορίστου. ʼνθρωποι συνωθούνται προκειμένου να εκτεθούν έστω και ελάχιστα στον τηλεοπτικό (και μάλλον παραμορφωτικό) φακό, κάποιοι εκ των οποίων μάλιστα θυματοποιούνται διασυρόμενοι εκ των υστέρων στη διάρκεια μιας μόνο τηλε-αποκαλυπτικής νύχτας. ʼνθρωποι πασιφανώς μέτριοι καταξιώνονται ή και αποθεώνονται. Ουδέν άξιον απορίας πλέον: η μετριότητα θεωρείται ότι καθιστά καθησυχαστική την σύγκριση με τον τηλεθεατή. Κάποιοι που -εντελώς αυθαίρετα- διατείνονται πως εκφράζουν μιαν αόριστη «κοινή γνώμη» και ως εκ τούτου δικαιούνται να λοιδορούν ανενδοίαστα τον οιονδήποτε δημοσίως. Ενημέρωση και ψυχαγωγία θυσία στο παραπλανητικό θέαμα και στην (χαλκευμένη;) θεαματικότητα. Η τηλεόραση δεν θα ήταν βεβαίως δυνατόν να είναι τέλεια. Όμως η τηλεόραση εμφαίνει πλέον όχι απλώς την δικαιολογημένη και οπωσδήποτε ανθρώπινη α-τέλεια της κοινωνίας, την οποία άλλωστε αντικατοπτρίζει, αλλά, ως επί το πλείστον, την ευ-τέλεια του βίου και την υπο-τέλεια στο κάθε είδους συμφέρον. Εξ άλλου όλα σχεδόν τα υπόλοιπα κανάλια δεν διαφοροποιούνται ουσιαστικώς, αφού η απατηλή γυάλινη πραγματικότητα εμφανίζεται στον τηλεθεατή μέσω ενός μόνο διαύλου που παρουσιάζει φαινομενική ποικιλία. Μα πρέπει να αλλάξουμε κανάλι. Η τηλεοπτική συσκευή, το παραλληλεπίπεδο πρίσμα, δια μέσου του οποίου αλλοιώνεται σε μεγάλο βαθμό η όψη της σύγχρονης Ελλάδας και το οποίο μας συμφιλιώνει με φαινόμενα παρακμής, είναι ανάγκη επιτέλους να αξιοποιηθεί. Πέρα από ό,τι τυχόν σάπιο, πέρα από όποιον απατεώνα, συκοφάντη ή εγκληματικά αδιάφορο πολίτη, ας επιλέξουμε να ανακαλύψουμε το τμήμα αυτό της ελληνικής κοινωνίας που μοχθεί προκειμένου να ζει αξιοπρεπώς, που μάχεται από διάφορα μετερίζια σε πείσμα της γενικής απαξίωσης των πάντων. Ας διακρίνουμε τους πολιτικούς που διατηρούν ακόμη το πάθος της προσφοράς και δεν εμπαίζουν την απόγνωση· τους δημοσιογράφους που αναζητούν και με εντιμότητα αποκαλύπτουν την αλήθεια· τους γιατρούς που στέκονται ευσυνείδητα πλάι στον ασθενή υπό συνθήκες τραγικές, δίχως να ζητούν, απαιτούν ή ανέχονται φακελάκια· τους δικαστές και δικηγόρους εκείνους που υπηρετούν την Δικαιοσύνη και δεν έχουν ενδώσει στον πειρασμό να ανελιχθούν ταχύτερα κόβοντας δρόμο (και περικόβοντας αξιοπρέπεια) μέσω παραδικαστικών οδών· τους δημοσίους υπαλλήλους που, άθικτοι από την κατισχύουσα κομματοκρατία, δεν έχουν μετατραπεί σε αργόσχολους τυράννους των συμπολιτών τους· τους ιερωμένους εκείνους, οι οποίοι αισθάνονται βαριά την αποστολή που έχουν επωμισθεί και προσεύχονται με εγκαρδιότητα υπέρ κάποιων παραστρατησάντων ρασοφόρων που αλληλοσπαράσσονται «εφ\' όπλου λόγχη» στα παράθυρα της τηλεόρασης· τους καλλιτέχνες που είναι προσηλωμένοι στην Τέχνη μένοντας ασυγκίνητοι από την δελεαστικά εύκολη και πιθανότατα εφήμερη δόξα. Ας επιλέξουμε τον δίαυλο που παρέχει ηθικές αντιστάσεις, λυτρωτικές νέες ιδέες και διαχρονικές αξίες. Ας αναδειχθεί η Ελλάδα που πόρρω απέχει από τους ελαχίστους -ευτυχώς- εγωπαθείς ή δοκησίσοφους θαμώνες των τηλεοπτικών πάνελ. Υπάρχουν πάμπολλοι που έχουν ενστερνιστεί την παραίνεση «λάθε βιώσας» και ταπεινά διαμορφώνουν κάθε στιγμή το πρόγραμμα ενός καναλιού, το οποίο δεν προβάλλεται παρά απελπιστικά αποσπασματικά στην σύγχρονη τηλεόραση, αλλά εκπέμπει, λόγου χάρη, μέσω εμβριθών άρθρων και επιφυλλίδων της περιοδικού σας που ενημερώνουν, προβληματίζουν, καλλιεργούν, συγκινούν και παρηγορούν. Επιβάλλεται σε αυτό το κανάλι να στρέψουμε τους δέκτες μας, στην δική του συχνότητα να συντονιστούμε. Οι πρόγονοί μας καταδεικνύοντας την σπουδαιότητα του αρχαίου θεάτρου χαρακτήριζαν τον κόσμο όλο μια θεατρική σκηνή και τη ζωή μια πράξη του δράματος: «Ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος». Όμως σήμερα τείνει να συρρικνωθεί ο κόσμος μας σε ένα τηλεοπτικό στούντιο και η ζωή μας σε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα. Ώστε όταν η οθόνη σβήσει, όταν η πείνα του αδηφάγου τηλεθεατή πρόσκαιρα κορεστεί, η ζωή του αδειάζει, γίνεται πληκτική ή ακόμη και ανυπόφορη. Η επιστολή αυτή ας είναι μια ελάχιστη εύφημος μνεία για σας και για όλους όσοι, μέσω του προαναφερθέντος διαύλου, διατηρούν τον κόσμο «εκτός τηλεόρασης» τόσο πλούσιο και γοητευτικό. Για όσους δηλαδή αντιστέκονται αξιοποιώντας το ωραιότερο αντίβαρο: την δημιουργία. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.