Μία απάντηση για τις ταυτότητες από τον Παναγιώτη Παρίση
Το άρθρο του Κου Σταλίδη σχετικά με την αναγραφή του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες είναι καλά μελετημένο και πειστικό, αλλά, δυστυχώς, μονόπλευρο. Επίσης εξετάζει το θέμα από πολλές οπτικές γωνίες, αποφεύγοντας όμως πλήρως την ουσία. Χωρίς να θέλω ν' αντιδικήσω με τον αρθρογράφο, του οποίου τις απόψεις σέβομαι, θα προσπαθήσω να αιτιολογήσω την παραπάνω (αρνητική) γνώμη μου.
Σε τι χρησιμεύουν οι ταυτότητες;
Νομίζω ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ταυτότητες εκδίδονται αποκλειστικά και μόνο για την πιστοποίηση της ταυτοπροσωπίας του φέροντος με το περιγραφόμενο στο έγγραφο άτομο. Όπως λέει και ο ίδιος ο Κος Σταλίδης, "θα μπορούσαμε να πούμε ότι το θρήσκευμα όντως δεν είναι απαραίτητο για την ταυτοποίηση του ατόμου". Σε κανονικές συνθήκες το θέμα θα έπρεπε να λήξει σ' αυτό το σημείο. Όχι όμως στην Ελλάδα! Στον τόπο μας αποφάσεις που θα 'πρεπε να βασίζονται στην κοινή λογική μετασχηματίζονται σε κυρίαρχα θέματα που σηκώνουν μέχρι και εθνικό διχασμό. Γιατί όμως;
Από την παράθεση των γεγονότων, εάν αυτή είναι ακριβής, προκύπτει σαφέστατα μεγάλη κυβερνητική ευθύνη, κυρίως ως προς τους χειρισμούς. Δεν έχω κανένα λόγο ν' αμφισβητήσω τα λεγόμενα του Κου Σταλίδη, όμως πιστεύω ακράδαντα ότι για ν' ανακύψει ένα θέμα χρειάζεται να βρεθούν σε τροχιά σύγκρουσης τουλάχιστον δύο πλευρές. Εδώ ακριβώς εντοπίζεται, κατά τη γνώμη μου, η μονομέρεια των απόψεών του: περνάει την κυβερνητική πλευρά από σαράντα κύματα, ενώ δεν ασχολείται καθόλου με τις μεθοδεύσεις της ιεραρχίας της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ούτε με την εξαιρετικά όψιμη δημοκρατική της ευαισθησία. Παρ' όλ' αυτά ούτε κι εγώ θ' ασχοληθώ με την προσωπικότητα, τις απόψεις ή την τακτική που ακολούθησε ο Κος Χριστόδουλος και οι συν αυτώ. Η υπόθεση παραείναι σοβαρή για να την ευτελίσουμε με επιθέσεις ad hominem. Θέλω να δηλώσω εξ αρχής και ευθέως ότι η ουσία είναι άλλη.
Ποια είναι η ουσία;
Ο Κος Σταλίδης υποστηρίζει -κι ελπίζω να τον ερμηνεύω σωστά- ότι 1) τα νομικά ερείσματα της μη αναγραφής είναι σαθρά, 2) ότι η μεθόδευση του όλου θέματος προδίδει πολιτική ασυνέπεια και αλαζονεία από τη μεριά του κυβερνώντος κόμματος, 3) ότι τα επιχειρήματα υπέρ της συγκεκριμμένης απόφασης που προβλήθηκαν στον Τύπο είναι εν πολλοίς ψευδή (π.χ. τα σχετικά με τις πιέσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή όσα συνδέουν την έναρξη της αναγραφής με το μεταξικό ή το κατοχικό καθεστώς), και τέλος 4) ότι η όλη υπόθεση συνιστά υποχώρηση σε συγκαλυμμένα συμφέροντα οργανωμένων μειοψηφιών. Και καταλήγει: "δεν μπορείς να εξυπηρετείς τους λίγους θίγοντας τους πολλούς (οι οποίοι καλώς ή κακώς αισθάνονται ότι θίγονται). Δεν είναι δημοκρατία αυτό". Αυτή είναι η ουσία του προβλήματος, με την οποία το άρθρο δεν ασχολείται καθόλου: καλώς αισθάνονται οι πολίτες αυτοί ότι θίγονται, ή κακώς; Σε μια ευνομούμενη δημοκρατία δεν έχει καμμία σημασία εάν όσοι αισθάνονται ότι θίγονται είναι πολλοί ή λίγοι, δεν έχει καμμία σημασία ποιοι είναι και σε τι πιστεύουν, σημασία μόνον έχει το "καλώς" ή το "κακώς", δηλαδή τα κριτήρια. Με λίγα λόγια, η δημοκρατία ως πολίτευμα δεν ασχολείται με την ικανοποίηση των βίτσιων της πλειοψηφίας, αλλά με την προώθηση των συμφερόντων της στα πλαίσια της νομιμότητας. Στο άρθρο του Κου Σταλίδη όμως δεν μπόρεσα να βρω ούτε ένα επιχείρημα για ποιο λόγο θίγονται (πραγματικά, όχι κατά φαντασίαν) οι Έλληνες πολίτες που είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι από τη μη αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες.
Το μείζον θέμα λοιπόν δεν είναι ούτε η προσωπικότητα του Κου Υπουργού Δικαιοσύνης ή του Κου Προέδρου της Βουλής, ούτε οι μεθοδεύσεις και οι παλινωδίες του κυβερνώντος κόμματος, ούτε τα συμφέροντα του Εβραϊκού λόμπυ, ούτε τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι δημοσιογράφοι για να προωθήσουν τη μία ή την άλλη άποψη, ούτε εάν χρειάζεται νέα νομοθετική ρύθμιση. Το μείζον θέμα είναι εάν η συγκεκριμμένη κυβερνητική απόφαση βρίσκεται στη σωστή κατεύθυνση ή όχι. Αυτό το λέω εν πλήρει επιγνώσει, γιατί εδώ και πάρα πολλά χρόνια έχω σταματήσει να ελπίζω ότι η πολιτική θα παράγεται αποκλειστικά από λειτουργούς που θα διαθέτουν και καλές προθέσεις, και αποτελεσματικότητα, και σεβασμό στους θεσμούς, και δημοκρατική ευαισθησία. Άρα, το μόνο που μένει είναι να εξετάζω τις επιπτώσεις ενός νομοθετήματος στη ζωή μου, και μόνον αυτές. Τι να τις κάνω τις προθέσεις του νομοθέτη; Ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις. Κατά τα άλλα, οι υπουργοί Δικαιοσύνης έρχονται και παρέρχονται, τα κόμματα και οι μικροπολιτικές μεθοδεύσεις τους επίσης, τα λόμπυ προσπαθούν να προωθήσουν πάντοτε και με κάθε τρόπο (θεμιτό ή και αθέμιτο) τα συμφέροντά τους, οι περισσότεροι δημοσιογράφοι απευθύνονται στο θυμικό του αναγνώστη (κι όχι στη λογική), και το νομικό μας σύστημα είναι χαώδες και χιλιομπαλωμένο. Δεν υποστηρίζω ότι αυτά δεν είναι σοβαρά θέματα. Απλώς πιστεύω ότι δίνουν απαντήσεις σε άλλα ερωτήματα.
Περί διακρίσεων
Ο Κος Σταλίδης εξανίσταται επειδή, κατά τη γνώμη του, "τα επιχειρήματα περί φακελώματος και διακρίσεων [...] είναι παραπλανητικά και λαθεμένα". Δυστυχώς δεν είναι έτσι τα πράγματα. Μπορεί η Ορθόδοξη Εκκλησία να μην είναι Ταλιμπάν, αλλά ο σφιχτός εναγκαλισμός της με το κράτος έχει σε αρκετές περιπτώσεις φέρει δεινά σε ανθρώπους που ανήκουν σε θρησκευτικές μειοψηφίες (από δυσκολίες σε κατάληψη θέσης δημοσίου υπαλλήλου, δίωξη για προσηλυτισμό, μέχρι και άρνηση ταφής). Δεν θα ήθελα να επεκταθώ επί του θέματος, γιατί μου φαίνεται πολύ περίεργο να μην υπήρξε καθένας από μας έστω σε μία περίπτωση μάρτυρας διακρίσεων, έστω και μόνο στο στρατό. Πάντως για τους επιμένοντες ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, μια επίσκεψη στα sites των οργανισμών που παρακολουθούν τις καταπατήσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων (π.χ. Διεθνής Αμνηστία, Human Rights Watch κ.ά.) θα είναι άκρως διαφωτιστική. Ή, για όσους θεωρούν ότι οι οργανισμοί αυτοί αποτελούνται από αναρχικούς και αριστεριστές, μια ανάγνωση της ετήσιας αναφοράς του Department of State των Ηνωμένων Πολιτειών για τη Διεθνή Θρησκευτική Ελευθερία (Annual Report on International Religious Freedom, 9 Σεπτεμβρίου 1999) θα έχει τα ίδια αποτελέσματα. [Παραδέχομαι ότι δεν έχω κανένα πειστικό επιχείρημα για όσους θεωρούν ότι τόσο η Διεθνής Αμνηστία, όσο και το State Department είναι παραφυάδες του διεθνούς εβραϊκού λόμπυ]
Βεβαίως θα μπορούσε ν' αντιτάξει κανείς ότι οι θρησκευτικές διακρίσεις δεν αποτελούν επίσημη πολιτική του ελληνικού κράτους και ότι όλα τα καταγγελθέντα περιστατικά συνιστούν απλώς απάνθρωπη συμπεριφορά μεμονωμένων θερμοκέφαλων κρατικών λειτουργών. Ένας λόγος παραπάνω να υποστηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις την απαλοιφή αυστηρά προσωπικών στοιχείων από δημόσια έγγραφα, και ειδικά την ταυτότητα, την οποία είμαστε υποχρεωμένοι να δείχνουμε σε κάθε επαφή μας με τον κρατικό μηχανισμό (και όχι μόνο).
Όσο για τα σχετικά με τη γενική απογραφή, η σύγκρισή της με τις ταυτότητες είναι τουλάχιστον λογικό ατόπημα. Τα στοιχεία της απογραφής στέλνονται για επεξεργασία στη στατιστική υπηρεσία και ανακοινώνονται μονάχα τ' αποτελέσματα. Δεν είναι κακό να ξέρουμε πόσοι Χριστιανοί Ορθόδοξοι υπάρχουν στην Ελλάδα. Είναι κακό να γίνεται διαθέσιμη από το κράτος η πληροφορία ότι εγώ συγκεκριμμένα δεν είμαι Χριστιανός Ορθόδοξος, και μάλιστα στον πρώτο τυχόντα. Επειδή δεν ζούμε σ' έναν ιδανικό κόσμο, ένα σύγχρονο κράτος είναι υποχρεωμένο να προστατεύει το απόρρητο κάθε είδους ευαίσθητου προσωπικού δεδομένου, στα οποία περιλαμβάνονται η κατάσταση της υγείας, οι σεξουαλικές προτιμήσεις και οι θρησκευτικές και πολιτικές πεποιθήσεις. Γι' αυτό θεωρώ ότι η εν λόγω κυβερνητική απόφαση κινείται στη σωστή κατεύθυνση. Αν λοιπόν η νομοθετική βάση της είναι σαθρή ή ελλιπής, ας ψηφίσει η Βουλή έναν καινούριο νόμο. Αν η μεθόδευσή της υπήρξε αλαζονική, αυτό ας βαρύνει τους ενόχους, δηλαδή τα πρόσωπα, κι όχι την απόφαση. Αν ο Τύπος επιχείρησε να τη δικαιολογήσει με ψέματα, ας αλλάξουμε εφημερίδα ή κανάλι. Κι ας πάψουμε ν' ανακαλύπτουμε μια εβραϊκή συνομωσία πίσω από κάθε αντιδημοφιλή υπόθεση. Εκτός από επικίνδυνο, είναι και αντιαισθητικό.
Τέλος, ο Κος Σταλίδης στο άρθρο του αφήνει να εννοηθεί -αν τον ερμηνεύω σωστά- ότι πρέπει να συνυπογράψουμε την αίτηση δημοψηφίσματος της Εκκλησίας, ανεξάρτητα από τη γνώμη μας για την απαλοιφή του θρησκεύματος από τις ταυτότητες, απλώς και μόνο για ν' απαιτήσουμε ν' ακουστεί η γνώμη της πλειοψηφίας, όποια κι αν είναι αυτή. Είναι βάσιμη η έκκλησή του αυτή; Κατά τη γνώμη μου, όχι, γιατί ένα γνήσια δημοκρατικό καθεστώς πρέπει, μεταξύ άλλων, να επιβάλει την προστασία των ατομικών δικαιωμάτων των μειοψηφιών, ανεξαρτήτως της άποψης της πλειοψηφίας περί του αν αυτά χρήζουν προστασίας.
Όσο για τα υπόλοιπα θέματα που έθιξε ο Κος Σταλίδης, ειλικρινά θα τα λάβω σοβαρά υπ' όψιν μου την επόμενη φορά που θα ψηφίσω για το ευρωπαϊκό ή το ελληνικό κοινοβούλιο. Όμως, για τους ανωτέρω λόγους, δεν τίθεται καν θέμα να συνυπογράψω το αίτημα της Εκκλησίας.
Π. Παρίσης