Κατηγορίες

 Αποχαιρετισμός στον Χάρη Λαμπίδη

Στις 8 Οκτωβρίου 2003, συνοδεύσαμε στην τελευταία του κατοικία τον εκλεκτό πνευματικό άνθρωπο Χάρη Λαμπίδη.

Γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη, όπου ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στο περιώνυμο Ζωγράφειο Λύκειο, ήρθε στην Αθήνα το 1940 για να σπουδάσει Νομική και Πολιτικές Επιστήμες.

Η ευρυμάθεια και ο βαθύς στοχασμός του βρήκαν από νεαρή ηλικία διέξοδο στη συγγραφή εκπληρώνοντας μία εσώτερη παρόρμηση.

Δημιουργούσε συγγράφοντας με απαράμιλλο οίστρο και έμπνευση, μακριά από την προβολή και τα φώτα της δημοσιότητας -γιατί ακριβώς υπήρξε αληθινός δημιουργός. Διακρινόταν για τη σεμνότητα, το ήθος και την ακεραιότητα του χαρακτήρα του.

Από το 1949 συνεργάζεται με το περιοδικό «Νέα Εστία» με κείμενα και μεταφράσεις. Διασκευάζει 25 θεατρικά έργα συγγραφέων όπως Jean Anouilh, Brecht, Jean Cocteau, Ibsen, Moliere, Jean Racine, κ.ά., τα οποία μεταδίδονται από το Θέατρο της Δευτέρας, τακτικής εκπομπής του ΕΙΡ την περίοδο 1949-1956.

Οι πνευματικές του αναζητήσεις τον ωθούν να προσεγγίσει τον κορυφαίο διανοητή Ralph Waldo Emerson, αποδίδοντας με αριστουργηματικό τρόπο στην ελληνική γλώσσα 13 επίλεκτα δοκίμια του. (Πρώτη έκδοση: «’Ικαρος», Αθήνα 1956, και σε δεύτερη έκδοση: «Gutenberg», Αθήνα 1994). Βραβεύεται για την καλύτερη μετάφραση δοκιμίου από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας το 1995.

Το 1958 εκδίδει το πρώτο θεατρικό του έργο «Ο Αδερφός του Ασώτου», από τις εκδόσεις «Ίκαρος».

Το 1960 καταθέτει τις προτάσεις του στην Ελληνική Δραματουργία παρουσιάζοντας μια διαλεκτική-δραματική τριλογία στην αισθητική του θεατρικού φαινομένου: «Το Σκοτεινό Πέρασμα», «Το Εγώ και το Σαμποτάζ», «Στα Ίχνη της Αλήθειας», εκδόσεις «Ίκαρος».

Το 1981, με το έργο του «Ποιός σκότωσε τα Παιδιά της Μήδειας», επιχειρεί την πραγματική αναβίωση και όχι την ανα-παράσταση της τραγωδίας.

Ακολουθούν άλλα τρία έργα. Όμως, όλη αυτή η θεατρική δημιουργία προπορευόταν κατά πολύ της εποχής εκείνης. Στο μέλλον, ίσως εκτιμηθεί και αναγνωρισθεί αυτή η πρωτοποριακή θεώρηση.

Το 1986, παρουσιάζει το δοκίμιό του «Αντι-επιθέσεις για την Γλώσσα, για τον Ελληνισμό».

Έναυσμα για τη συγγραφή αυτού του δοκιμίου υπήρξε η πραξικοπηματική επιβολή του μονοτονικού συστήματος γραφής της ελληνικής γλώσσας.

Ο συγγραφέας καταδεικνύει με αδιάσειστα στοιχεία τη σκευωρία που εξυφαίνεται για την υπονόμευση όλων των εδραίων αξιών μας και ορθώνει το δικό του ΑΝΤΙ στις επιθέσεις που δέχεται η Γλώσσα, η Παιδεία, ο Ελληνισμός.

«Να καταλάβουμε το ποιός είναι αυτός που μας πνίγει και να Αντι-σταθούμε όσο είναι ακόμα καιρός. Γιατί η ασφυξία που θα τυλίξει αυτόν τον τόπο κι εμάς που τον κατοικούμε, όπως το διαισθάνθηκε και ο ʼγγελος Σικελιανός, θα είναι ένας πολύ, πολύ οριστικός θάνατος».

Ιστορικά, ο Χάρης Λαμπίδης, μαζί με τον Φίλιππα Αργυριάδη - του οποίου μαχητικά άρθρα φιλοξένησε «Η Χριστιανική» το 1983-1984 - ήταν οι πρώτοι που κατήγγειλαν τη μεθοδευμένη δολιοφθορά της γλώσσας μας.

Ακολουθεί, το 1986, το δοκίμιο αυτογνωσίας «Παιδεία και Τρομοκράτες», το οποίο καταγράφει και καταγγέλλει τις αήθεις επιθέσεις που βάσει του Σχεδιασμού δέχθηκε ο τότε Υπουργός Εθνικής Παιδείας, αείμνηστος Αντώνης Τρίτσης, όταν στις 8 Ιουλίου 1987 απηύθυνε προς την ακαδημαϊκή κοινότητα μια Ομιλία-Ανακοίνωση με θέμα την «Ανάκτηση της Ελληνικής Παιδείας».

Η πέννα του Χάρη Λαμπίδη στηλιτεύει, δεν παύει όμως να αισιοδοξεί και να δίνει το ελπιδοφόρο μήνυμα: «Το ‘εάλω η πόλις’ συνέβη πολλές φορές στην Ιστορία μας. Αλώσεις, δηώσεις, υποδουλώσεις, ισοπεδώσεις. Και όμως επιβιώσαμε. Πού να οφείλεται αυτό; Μήπως η Ελλάδα συνεχίζει να ζει επειδή κάθε μέρα τη σκοτώνουν; Ίσως σ΄ αυτή την τραγική αντίφαση να βρίσκεται το μυστικό της επιβίωσής μας. Ας μην απελπιζόμαστε λοιπόν˙ διότι στον Ελληνισμό μεταξύ δύο θανάτων πάντα μεσολαβεί μια Ανάσταση!».

Στη μαρτυρία του «Η Συμπαντική Ορθοδοξία», το 2001, οραματίζεται «μια νέα σχέση Θεού-ανθρώπων. Νέα αποτίμηση του Πολιτισμού. Όχι μόνον Τέχνη και ευμάρεια, αλλά πρωτίστως σχέσεις φιλαλληλίας. Και προϋπόθεση αυτής της σχέσεως η Ειρήνη. Όχι εκείνη μεταξύ των κρατών, αλλά ειρήνευση των ψυχών.». «…Θα νοιώσουν αγαλλίαση οι ψυχές όσων σε τούτο τον τρικυμιώδη αιώνα οραματίσθηκαν, επίστεψαν και εργάσθηκαν για έναν ειρηνικό κόσμο αγάπης και ομορφιάς, όταν οι επερχόμενες γενιές συμφωνήσουν στο γεγονός και παραδεχθούν (παραλλάζοντας ή συμπληρώνοντας το απόφθεγμα του Δοστογιέφσκυ) ότι για μια ακόμη φορά

Το πνεύμα του Χάρη Λαμπίδη ας φωτίζει τα βήματα μας σ΄ αυτούς τους χαλεπούς καιρούς…