Ο «φαιός» κ. Χάϊντερ και οι «Γκρίζοι Λύκοι»…
Του Χρύσανθου Λαζαρίδη
Γεν. Γραμματέα του ΔΣ του Δικτύου 21
Το πρόβλημα που δημιουργήθηκε σε μια κοινοτική χώρα της Ευρώπης – την Αυστρία – με την συμμετοχή στην Κυβέρνηση ενός ακροδεξιού, θα μπορούσε και να περάσει απαρατήρητο. Στο κάτω – κάτω, με τη λαϊκή ψήφο διαμορφώθηκαν οι συσχετισμοί που κατέστησαν αναπόφευκτη αυτή τη «λύση» στο πολιτικό πρόβλημα της χώρας. Μόνο που η λύση στο πολιτικό πρόβλημα της Αυστρίας, δημιούργησε – ή αποκάλυψε; – μείζων πρόβλημα μέσα στην ίδια την Ένωση…
Να πούμε κατ’ αρχήν ότι ο κ. Χάϊντερ, όχι απλώς ανήκει στην άκρα δεξιά, όχι απλώς εκφράζει ξενοφοβικές τάσεις, αλλά και υπήρξε θαυμαστής του Ναζισμού. Μπορεί αυτό να προσπαθεί, σήμερα, να το διασκεδάσει ο ίδιος, αλλά η πραγματικότητα παραμένει: ως πολιτικός είναι ανυπόφορος για τον σύγχρονο πολιτικό πολιτισμό της Ευρώπης. Και όχι μόνο…
Αλλά το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι η προσωπικότητα και οι ιδέες του κ. Χάϊντερ. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι εκφράζει μια διευρυνόμενη μερίδα της κοινωνίας μέσα στην καρδιά της Ευρώπης. Και για να το δούμε αυτό πρακτικά, επισημαίνουμε πως ότι κι αν είναι ο ίδιος, πρόβλημα δεν θα υπήρχε για τους υπόλοιπους εταίρους, αν η παρουσία τους στην Κυβέρνηση μιας χώρας – μέλους ήταν μόνο προσωρινή.
Η αλήθεια είναι, ωστόσο, ότι, όπως ομολογούν άπαντες, αν γίνονταν εκλογές σήμερα για να λυθεί το «πρόβλημα Χάϊντερ», τότε το πρόβλημα θα γινόταν μεγαλύτερο – και χειρότερο: Μετά τις αντιδράσεις των εταίρων της Αυστρίας για τη συμμετοχή του στην διακυβέρνηση της χώρας, οι σφυγμομετρήσεις δίνουν το κόμμα του πρώτο, με 30% της λαϊκής ψήφου και πλέον. Και την Αυστρία δεν είναι εύκολο να την «πετάξει» κανείς από την Ευρώπη. Γιατί βρίσκεται στην καρδιά της…
Το πρώτο μείζων πρόβλημα, λοιπόν, είναι όχι οι απόψεις του κ. Χάϊντερ, αλλά η λαϊκή ετυμηγορία που εκφράζουν. Και η οποία μεγαλώνει, όσο εντείνονται οι αντιδράσεις εναντίον του…
Το δεύτερο μείζων πρόβλημα είναι οι ίδιες οι αντιδράσεις: Οσοδήποτε δικαιολογημένες, είναι, άραγε, θεμιτός ο πολιτικός αποκλεισμός της χώρας;
Ο φασίστας κ. Χάϊντερ εξελέγη από τους συμπολίτες του δημοκρατικά. Ασφαλώς, αν η πρακτική της κυβέρνησης Χάϊντερ υπονομεύει τα ίδια τα θεμέλια της Ένωσης, οι εταίροι της Αυστρίας νομιμοποιούνται να αντιδράσουν. Αλλά για την ώρα αντιδρούν – και μάλιστα με το ερώτημα της πρακτικής και ηθικής απομόνωσης της Αυστρίας – λόγω των παλαιοτέρων δηλώσεων ενός εταίρου της κυβέρνησης, όχι λόγω της συμπεριφοράς της…
Υπάρχει καμιά αρχή στην Ένωση που νομιμοποιείται να εκφέρει γνώμη για το ποιους δικαιούται και ποιους όχι να εκλέγει κάθε κυρίαρχος λαός στα πλαίσια της;
Πότε δημιουργήθηκε τέτοια αρχή; Με ποια κριτήρια; Και από ποιους ελέγχεται;
Επιλεκτικές «ευαισθησίες»
Και που ήταν η αρχή αυτή, όταν ολόκληρη η Ένωση αγκάλιαζε πριν δύο μήνες την Τουρκία, στην κυβέρνηση της οποίας συμμετέχει το κόμμα των Γκρίζων Λύκων (ιδρυθέν υπό τον αλήστου μνήμης Αλπασλάν Τουρκές, ο οποίος και θαυμαστής του Χίτλερ υπήρξε, και σε σύγκριση μαζί του ο κ. Χάϊντερ είναι «αστεία περίπτωση»);
Γνωρίζουν όλοι αυτοί που πανηγύριζαν προ διμήνου, για τη μεγάλη «επιτυχία του Ελσίνκι», αλλά ζητούν σήμερα την απομόνωση της Αυστρίας, ότι στο κόμμα των Γκρίζων Λύκων, το οποίο συμμετέχει στην Τουρκική κυβέρνηση σήμερα, συμμετέχουν άτομα (και ως εκλεγμένοι βουλευτές μάλιστα) ενάντια στους οποίους εκκρεμούν καταγγελίες (του τουρκικού Τύπου), κατηγορίες (των τουρκικών αρχών) και καταδίκες (της τουρκικής Δικαιοσύνης) για δολοφονίες πολιτικών αντιπάλων, για ενέργειες ρατσισμού και τρομοκρατίας;
Τι ακριβώς συμβαίνει; Έχουμε παραφρονήσει πλήρως; Αναγνωρίζουμε, ως Ευρωπαίοι, στους Τούρκους το «δικαίωμα» να είναι φασίστες, αλλά όχι στους Αυστριακούς;
Και βεβαίως, το γεγονός ότι η Αυστρία είναι ήδη πλήρες μέλος, ενώ η Τουρκία είναι υποψήφιο μέλος δημιουργεί μια διαφορά. Αλλά η Τουρκία είχε Κυβέρνηση με τη συμμετοχή των Γκρίζων Λύκων όταν κέρδισε επισήμως το «στάτους» του υποψηφίου μέλους – έτσι δεν είναι; Την συγκυβέρνηση των Γκρίζων Λύκων υποδεχθήκαμε, «μετά Βαΐων και κλάδων», στο κατώφλι της Ευρωπαϊκής Ένωσης – έτσι δεν είναι;
Επί τέλους, μπορεί για την ετυμηγορία του Αυστριακού λαού να έχουμε τις αντιρρήσεις μας, αλλά ουδείς διανοήθηκε να αμφισβητήσει τη δημοκρατικότητα του πολιτικού συστήματος της χώρας. Στην οποία ούτε πολιτικά εγκλήματα διαπράττονται, ούτε διώξεις αντιφρονούντων γίνονται, ούτε δολοφονίες αντικαθεστωτικών έχουμε, ούτε απειλές πολέμου κατά γειτονικών κρατών…
Στην Αυστρία τίποτε από όλα αυτά δεν υπάρχει. Στην Τουρκία όλα αυτά βρίσκονται συνεχώς στην ημερήσια διάταξη. Κι όμως, την Τουρκία των Γκρίζων Λύκων την εναγκαλίζονται, ενώ την Αυστρία του κ. Χάϊντερ την απολακτίζουν.
Κι εδώ το πρόβλημα, ασφαλώς δεν το έχει ούτε ο κ. Χάϊντερ ούτε οι Αυστριακοί. Το έχει η υπόλοιπη Ευρώπη, η οποία αν έχει δημοκρατικές ευαισθησίες πρέπει να τις εφαρμόζει παντού – όχι επιλεκτικά. Κι αν δεν έχει τέτοιες ευαισθησίες, τι ακριβώς την ενόχλησε στην περίπτωση Χάϊντερ;
Το πρώτο πρόβλημα λοιπόν, είναι τι κάνουμε με ένα ολόκληρο λαό της Ευρώπης, ο οποίος αρχίζει να «αλληθωρίζει» προς κατευθύνσεις απεχθείς για τους υπόλοιπους.
Το δεύτερο πρόβλημα είναι ότι οι δημοκρατικές αρχές ή ισχύουν παντού ή αποδυναμώνονται παντού. Δεν μπορούν ασφαλώς να δικαιολογήσουν επιείκεια στο μείζον και αυστηρότητα στο έλασσον. Διότι εδώ που τα λέμε, το κόμμα του κ. Χάϊντερ είναι το «έλασσον» σε σύγκριση με το κόμμα των Γκρίζων Λύκων.
Το πρώτο πρόβλημα, είναι οι επιλογές του Αυστριακού λαού, αλλά το δεύτερο είναι η δημοκρατική υποκρισία των επικριτών του.
Δημοκρατία και Ολοκληρωτισμός
Υπάρχει και τρίτο πρόβλημα, ωστόσο: Ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι – τύποις τουλάχιστον – διακρατική Ένωση. Δηλαδή αποτελείται από διακριτές κυριαρχίες, δεν είναι Ομοσπονδία ενιαίας κυριαρχίας.
Αυτό σημαίνει ότι κάθε λαός είναι αποκλειστικά υπεύθυνος να εκλέγει την κυβέρνησή του. Το πως θα κυβερνηθούν οι Αυστριακοί είναι δική τους – και μόνο – απόφαση, δεν πέφτει λόγος σε κανέναν άλλο.
Κι από την στιγμή που μία χώρα τηρεί τις συμβατικές υποχρεώσεις της έναντι της Ένωσης, ουδείς μπορεί να ζητήσει λήψη μέτρων εναντίον της, διότι δεν του αρέσει εκείνος ή άλλος που εξελέγη να κυβερνήσει.
Κι αν μια χώρα πάψει να τηρεί τις συμβατικές υποχρεώσεις της, τότε μπορούν να ληφθούν μέτρα εναντίον της – γι’ αυτό και μόνο. Εδώ, όμως, έχουμε κατακραυγή ενάντια σε μια κυβέρνηση πριν ακόμα ορκιστεί…
Μερικοί θορυβώδεις «δημοκράτες» πρέπει να αντιληφθούν ότι στη Δημοκρατία οι άνθρωποι κρίνονται από τις πράξεις τους – στον Ολοκληρωτισμό κρίνονται από τις πεποιθήσεις τους.
Στη Δημοκρατία ουδείς διώκεται γι’ αυτά που πιστεύει – όσο απεχθή κι αν είναι – διώκεται γι’ αυτά που κάνει. Ολοκληρωτικά καθεστώτα και μόνο διώκουν αντιπάλους τους για αυτά που πιστεύουν…
Και μπορεί ο κ. Χάϊντερ να είναι φασίστας, αλλά κι όσοι ζητούν την απομόνωση της χώρας του δεν είναι ιδιαίτερα «δημοκράτες». Από Ολοκληρωτική νοοτροπία διέπονται κι αυτοί…
Με μια ουσιώδη διαφορά, ωστόσο: Ότι οι αντιδημοκρατικές πεποιθήσεις του κ. Χάϊντερ μπορούν να ζημιώσουν τον ίδιο και το λαό του (ο οποίος όμως, τον εξέλεξε, και μπορεί την επόμενη φορά να τον καταψηφίσει)…
Αλλά οι ολοκληρωτικές νοοτροπίες των αντιπάλων του μπορούν να ζημιώσουν ολόκληρη την Ευρώπη. Διότι δημιουργούν το επικίνδυνο «προηγούμενο», όταν δεν αρέσει σε κάποιους ισχυρούς της Ένωσης ο εκλεγμένος ηγέτης μιας «μικρής» χώρας – μέλους, να ζητούν την απομόνωση της. Κι αυτό αποτελεί, βέβαια, φαλκίδευση της Δημοκρατίας σε πανευρωπαϊκή κλίμακα.
Ασφαλώς πολλοί ενθυμούνται ότι και ο Χίτλερ εξελέγη δημοκρατικά. Μόνο που υπάρχουν τρεις κρίσιμες διαφορές:
· Η Χιτλερική Γερμανία της δεκαετίας του ‘30 μπορούσε να απειλήσει ολόκληρη την Ευρώπη – και γι’ αυτό θα δικαιολογούσε μιαν απομόνωσή της από τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς λαούς. Ενώ η Αυστρία των αρχών του 21ου Αιώνα δεν μπορεί να απειλήσει κανένα. Συνεπώς δεν δικαιολογείται η απομόνωσή της…
· Δεύτερον, ο Χίτλερ πριν εξαπολύσει τις στρατιές του κατήργησε τη Δημοκρατία και έκαψε την Εθνοσυνέλευση (Ράιχσταγκ). Κι άλλες εκλογές δεν διενήργησε. Ενώ η Αυστρία ήταν, είναι και παραμένει δημοκρατικό καθεστώς. Κι όσο τηρεί τις βασικές αρχές της δημοκρατίας, είναι υποχρέωση κάθε δημοκράτη να σέβεται την ετυμηγορία του λαού της. Ακόμα κι αν του φαίνεται απεχθής…
· Τρίτον, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις της δεκαετίας του ’30 δεν απομόνωσαν τον Χίτλερ τότε, κι ας είχαν κάθε λόγο να το κάνουν πριν δυναμώσει. Αντίθετα, τον ενεθάρρυναν (στο Μόναχο, αλλά και πιο πριν) να προχωρήσει στα επεκτατικού του σχέδια. Όπως ακριβώς ενεθάρρυναν το αντιδημοκρατικό καθεστώς της Άγκυρας προ διμήνου, αδιαφορώντας για τη συγκυβέρνηση των «Γκρίζων Λύκων».
Συνεπώς, έχουμε κάποιες δημοκρατικές ευαισθησίες αντιστρόφως ανάλογες προς τη σοβαρότητα της περίπτωσης, αλλά και αντιστρόφως ανάλογες προς το μέγεθος της απειλής. Κι αυτό δεν βοηθά ούτε την δημοκρατία, ούτε την σταθερότητα στην Ευρώπη.
Θυμίζουμε ότι στις ΗΠΑ, που είναι Ομοσπονδία ενιαίας κυριαρχίας, έχει δημιουργηθεί στο παρελθόν αντίστοιχο πρόβλημα: Όταν εξελέγη Κυβερνήτης της Πολιτείας της Αλαμπάμα, ο Τζώρτζ Ουάλλας. Ο οποίος αργότερα έβαλε υποψηφιότητα και για Πρόεδρος των ΗΠΑ και υπέστη δολοφονική επίθεση, από την οποία έμεινε παράλυτος.
Ο Ουάλλας ήταν πολύ πιο τρανταχτή περίπτωση ρατσιστή – ο οποίος έμπρακτα αντιστάθηκε στην τότε προσπάθεια της Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης να ενοποιήσει το εκπαιδευτικό σύστημα πάνω από διαχωριστικές γραμμές φυλετικού χαρακτήρα (desegregation). Δηλαδή αντιστάθηκε στην προσπάθεια των αρχών να ενοποιηθούν τα σχολεία των λευκών και των μαύρων σε όλη τη χώρα…
Όμως, ουδέποτε τέθηκε πρόβλημα στις ΗΠΑ να «απομονωθεί» η Πολιτεία της Αλαμπάμα. Ο αγώνας για το desegregation δόθηκε και κερδίθηκε σε όλη τη χώρα, και το εκλογικό σώμα της Πολιτείας λίγο αργότερα μεταστράφηκε εκλέγοντας άλλους κυβερνήτες, αληθινά φιλελεύθερους.
Μια αληθινή δημοκρατία μπορεί να «απορροφά» τους κραδασμούς. Μπορεί και εκτονώνει τις ακραίες αντιδράσεις μερίδας του εκλογικού σώματος. Μπορεί και ενσωματώνει τις αντιθέσεις.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι αν θα υπάρξουν κάποτε ακραίες αντιδράσεις ή αν θα ανακύψουν σοβαρές αντιθέσεις. Το πρόβλημα είναι αν το δημοκρατικό σύστημα έχει τη δυνατότητα να τις απορροφήσει και να τις ενσωματώσει. Και στην περίπτωσή μας, η Ευρώπη έδειξε, για την ώρα τουλάχιστον, ότι ΔΕΝ μπορεί.
Είναι έτοιμη να αρχίσει την…«αυτοδιάλυσή» της επειδή εξελέγη συγκυριακά ένας φασίστας στην κυβέρνηση μιας μικρής χώρας – μέλους!
Αν το φαινόμενο είναι στ’ αλήθεια συγκυριακό, τότε δεν υπάρχει λόγος για υπερβολικές αντιδράσεις.
Αν οι αντιδράσεις υπηρετούν το στόχο να «φρονηματιστεί» ο λαός της Αυστρίας που τον εξέλεξε, τότε μάλλον ο στόχος αυτός γίνεται «μπούμερανγκ» – γιατί μέχρι τώρα οι αντιδράσεις ενισχύουν το ρεύμα υπέρ του κ. Χάϊντερ δεν τον αποδυναμώνουν…
Κι αν το φαινόμενο που μόλις είδαμε στην Αυστρία δεν είναι συγκυριακό, αλλά εκφράζει μια πιο μόνιμη – και, όντως, απειλητική – τάση σε πανευρωπαϊκή κλίμακα, τότε το πρόβλημα το έχουν οι θεσμοί της Ενωμένης Ευρώπης, όχι οι φασίστες.
Σε κάθε περίπτωση η Δημοκρατία είναι πολύ δυνατή – ΟΤΑΝ λειτουργεί. Και όταν καταρρέει πέφτει από τις εσωτερικές της αναπηρίες πρώτα κι ύστερα από τα χτυπήματα των εχθρών της. Η Δημοκρατία δεν φοβάται τους εχθρούς της, τις δικές της αδυναμίες φοβάται πρωτίστως. Σε κάθε περίπτωση οι αντιδράσεις κατά του κ. Χάϊντερ αποκαλύπτουν ότι κάτι είναι «σάπιο» μέσα στην Ευρώπη. Κάτι πολύ σοβαρότερο και πολύ βαθύτερο από τον ίδιο το φασίστα Αυστριακό…
Σε κάθε περίπτωση, δεν θα διαλύσουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση, επειδή κάπου μας προέκυψε σε κυβέρνηση κράτους – μέλους ένας φασίστας. Γιατί τότε τι ανάγκη έχουμε τους φασίστες; Αφού μόνοι μας βγάζουμε τα μάτια μας…
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι (ούτε μπορεί να σταθεί ως) «κλειστό κλαμπ» ολίγων και εκλεκτών, με «face control» στην πόρτα του. Είναι Ένωση των λαών της Ευρώπης, μέσα στην οποία χωράνε και οι δεξιοί και οι αριστεροί και οι «ακραίοι» και οι «μεσαίοι», και οι οπαδοί και οι αντίπαλοί της.
Η υπεροχή της Ευρώπης έγκειται στο ότι μπορεί να τα «χωνέψει» όλα αυτά, και να αναπαράγει την ενότητά της. Μπορεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις αντιθέσεις της και να ανασυνθέσει τις διαφορές της.
Μερικοί, δυστυχώς, δεν πιστεύουν στην υπεροχή της Ευρώπης κι είναι έτοιμοι να τη…διαλύσουν διότι εξελέγη ένας φασίστας ως «έλασσον εταίρος» σε μιαν εθνική κυβέρνηση. Κι έτσι ένα σοβαρό πρόβλημα κάποιας χώρας το μετατρέπουν σε κρίση πανευρωπαϊκή…
Βλάπτοντας, ολοφάνερα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και προσφέροντας ανέξοδη προβολή σε ένα φασίστα.