Το number one πρόβλημά μας... Χρύσανθος Λαζαρίδης Γ.Γ. Δικτύου 21 02 June 2005 Το number one πρόβλημά μας... Την επιτυχία της Έλενας Παπαρίζου τη χαρήκαμε όλοι - αλλά ως εκεί. Δεν υπήρχε λόγος να μας απασχολήσει ιδιαίτερα. Όμως, όσα συνέβησαν μετά αξίζει να τα σχολιάσουμε. Γιατί αποκαλύπτουν ένα σοβαρό πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, ίσως το «νούμερο ένα» πρόβλημα σήμερα - τελείως άσχετο με το number one της χαριτωμένης Έλενας: Την ανεπάρκεια, την απαιδευσία, την εμπάθεια, και την μικροψυχία κάποιων «γνωμηγετών», που παριστάνουν τη σύγχρονη «διανόηση». Των ανθρώπων που βγήκαν λάβροι να κατασπαράξουν μια χαριτωμένη κοπέλα, που τραγούδησε ένα τραγούδι, κέρδισε ένα πανευρωπαϊκό διαγωνισμό και προκάλεσε κάποιους πανηγυρισμούς το βράδυ εκείνο... Από τον καιρό που καθιερώθηκε στην Eurovision η μαζική συμμετοχή του κοινού στην ανάδειξη του καλύτερου τραγουδιού (μέσω τηλεφωνημάτων, ηλεκτρονικών μηνυμάτων κλπ.), το φεστιβάλ άρχισε να αναδεικνύει τις τάσεις του σύγχρονου νεανικού κοινού της Ευρώπης. Μέχρι πριν δέκα χρόνια, τα μισά διαγωνιζόμενα τραγουδάκια ήταν ντίσκο ρυθμοί και τα υπόλοιπα αγγλοσαξονικές μπαλάντες - όλα πανομοιότυπα. Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύονται, όλο και περισσότερο, σύνθετες μουσικοχορευτικές παραγωγές, με έντονα «έθνικ» στοιχεία. Το αποτέλεσμα δεν είναι πάντα καλό. Δεν παράγονται δα αριστουργήματα. Αλλά αυτή η αναζήτηση ταυτότητας, η προβολή πολιτιστικής ιδιαιτερότητας και η ανάμιξη στοιχείων παρουσιάζει ενδιαφέρον. Σε όλες τις εποχές, από τέτοιες «ζυμώσεις» αναδεικνύονται τα λαϊκά μοτίβα που τις σφραγίζουν και συχνά εμπνέουν τους ποιοτικούς δημιουργούς. Η αναγεννησιακή μουσική ήταν λαϊκότατη. Οι Μπήτλς ξεκίνησαν τραγουδώντας σε λαϊκές «πάμπς». Από «εμποροπανηγύρεις» αναδείχθηκε το δημοτικό τραγούδι. Από λαϊκά καταγώγια ξεπήδησε το ρεμπέτικο... Κάποιοι ενοχλήθηκαν σφόδρα από την πρωτιά της Έλενας, ως οπαδοί του «ποιοτικού» - υποτίθεται. Κι επειδή είναι «δήθεν», δεν γνωρίζουν ότι το «ποιοτικό» πάντα συνυπάρχει με πολιτιστικά στοιχεία λαϊκότερης αποδοχής, χωρίς να αντιπαρατίθενται μεταξύ τους και χωρίς να τίθεται θέμα σύγκρισης ανάμεσά τους, αφού αλλού απευθύνεται το καθένα και διαφορετικές ανάγκες εξυπηρετούν στους ίδιους ανθρώπους. Ο Σκαλκότας εμπνεύστηκε από το δημοτικό τραγούδι. Ο Θεοδωράκης εμπνεύστηκε από το Ρεμπέτικο - που πριν πενήντα χρόνια, οι τότε «προοδευτικοί διανοητές» το θεωρούσαν «παρακμιακό». Τόσο ο Θεοδωράκης όσο και ο Χατδηδάκις (κι άλλοι, ασφαλώς) έγιναν κλασικοί γράφοντας τραγούδια, που τα ανέδειξαν λαϊκές φωνές (διόλου του «ποιοτικού»). Απευθύνθηκαν στο ευρύ κοινό. Αγκαλιάστηκαν από το ευρύ κοινό. Και επηρέασαν, με τη σειρά τους, λαϊκούς συνθέτες-τραγουδιστές της εποχής τους - που έγιναν κι αυτοί «αθάνατοι». Σε όλες τις εποχές, οι «δήθεν» ξεχώριζαν το ποιοτικό από το λαϊκό με «Σινικά τείχη». Μετά έρχονταν οι πραγματικοί δημιουργοί και γκρέμιζαν τα τείχη αυτά... Ασφαλώς, καθείς μπορεί να έχει τη γνώμη και τα γούστα του. Και περί γούστου λόγος ουδείς Αλλά συνέβη κάτι ανυπόφορο: Κάποιοι από τους «επικριτές» της Παπαρίζου, πίστεψαν ότι έχουν το δικαίωμα να τη μειώσουν δημόσια, να προσβάλουν την αξιοπρέπειά της, να ποδοπατήσουν την προσωπικότητά της. Το τι είπαν, το ακούσαμε όλοι. Αν είχαν τσίπα, θα ντρέπονταν. Αλλά δεν έχουν... Ξεφυλλίζοντας κάποιο περιοδικό, όπου προΐσταται ένας από τους λάβρους επικριτές της Έλενας, είδα να ξεδιπλώνονται όλες οι διαβαθμίσεις της χυδαιότητας. Μπερδεύεται το τολμηρό με το πρόστυχο, το αισθησιακό με το… «ξέκωλο», ο ερωτισμός με τη νεύρωση του ανικανοποίητου. Όσοι βάζουν την υπογραφή τους σε τέτοια έντυπα, έχουν άραγε, το δικαίωμα να μιλάνε για «ποιότητα» και «αισθητική»; Οι πνευματικοί άνθρωποι, οι διανοούμενοι, αυτοί που διαμορφώνουν τα ηθικά και αισθητικά πρότυπα μιας κοινωνίας, καθορίζουν και την ποιότητα του πολιτισμού της. Σε μας έχουν αναδειχθεί (μεταξύ πολλών και αξίων, βεβαίως) κάποια άτομα απίστευτου θράσους κι ανυπόφορης μικρότητας, έτοιμα να ξεσχίσουν όποιον διακρίνεται χωρίς να ταιριάζει στα χνώτα τους. Σε μια κοινωνία, όπου οι χυδαίοι πετροβολούν όσους ξεχωρίζουν, όπου οι «δήθεν» πυροβολούν τα ταλέντα, όπου τα «κυκλώματα» εξοντώνουν όποιον δεν ανήκει σ’ αυτά, μην περιμένετε να πάει τίποτε καλά. [Πολύ περισσότερο, που οι πραγματικά πνευματικοί άνθρωποι δεν τολμούν να τα βάλουν με τα «κυκλώματα». Γιατί τα φοβούνται. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί, ότι κάποιοι - όντως αξιόλογοι άνθρωποι - ύμνησαν την Καλομοίρα, πήγαν στα βραβεία ΑΡΙΩΝ και τους «ξίνισε» η Παπαρίζου; Έλεος] Του Χρύσανθου Λαζαρίδη, Γ.Γ. Δικτύου 21 1η Ιουνίου 2005 Πρώτη δημοσίευση στην ιστοσελίδα του Δικτύου 21