Οι γενικές εκλογές στην Αλβανία και η ελληνική κοινότητα Φάνης Μαλκίδης Λέκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 30 June 2005 Οι γενικές εκλογές στην Αλβανία και η ελληνική κοινότητα Του Φάνη Μαλκίδη Λέκτορα στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 1. Εισαγωγικές παραδοχές Αποτελεί γενική παραδοχή ότι ο αλβανικός παράγοντας στο εσωτερικό και εξωτερικό προσδοκά σημαντικές αλλαγές για τη χώρα από τις εκλογές, τόσο το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα (ΣΚ ) του Φατός Νάνο, όσο και το αντιπολιτευόμενο Δημοκρατικό Κόμμα (ΔΚ) του Σαλί Μπερίσα, αλά και για τα υπόλοιπα κόμμα της αλβανικής πολιτικής σκηνής. Θα επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι για οι γενικές εκλογές του Ιουλίου στην Αλβανία αποτελούν σημαντικό πολιτικό γεγονός, τόσο για τη χώρα και ολόκληρη τη Βαλκανική, αφού οι εκλογές πραγματοποιούνται σε μία περίοδο όπου δημιουργούνται νέα δεδομένα για τη χερσόνησο του Αίμου λόγω των εξελίξεων στο Κοσσυφοπέδιο, στο Τέτοβο και την κοιλάδα του Πρέσεβο. Παράλληλα οι γενικές εκλογές στην Αλβανία θεωρούνται σημαντικές και για την ελληνική κοινότητα, η οποία για μία σειρά από λόγους που σχετίζονται με την πολιτική εθνοκάθαρσης εκ μέρους των αλβανικών αρχών και την ελληνική πολιτική απροθυμίας και ολιγωρίας, φθίνει πολιτικά και δημογραφικά, χωρίς να υπάρχουν σημάδια ανάκαμψης. 2. Ο αλβανικός παράγοντας Παρά τις φαινομενικά τεράστιες διαφορές τους οι αρχηγοί του ΣΚ και του ΔΚ, όπως και των υπόλοιπων αλβανικών κομμάτων, συμφωνούν σε ένα κοινό πλαίσιο. Υποστηρίζεται ότι η Αλβανία πρέπει να προσδεθεί ακόμη περισσότερο προς τις ΗΠΑ- αναλόγως του πληθυσμού και των στρατιωτικών δυνατοτήτων η συμμετοχή της Αλβανίας στις «ειρηνευτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ(ΝΑΤΟ) είναι υψηλή- και να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Προοπτική η οποία δεν υπάρχει σήμερα ωστόσο είναι καλό να γίνεται τεκμηρίωση προσδοκίας. Από την άλλη υπάρχει μία γενική συμφωνία σε ότι έχει σχέση με την οικονομία, η οποία αφού δεν μπορεί να στηριχθεί στην παραγωγή, ή στις υπηρεσίες, οφείλει να στηριχθεί στα μεταναστευτικά εμβάσματα. Η Ιταλία και η Ελλάδα είναι εταίροι και σύμμαχοι σ΄ αυτήν την προσπάθεια της αλβανικής οικονομίας, ωστόσο είναι καλό να κρατούνται και ορισμένες αποστάσεις ιδιαίτερα από τη δεύτερη. Και παρότι όλα τα αλβανικά κόμματα, πλην του κομμουνιστικού, κατηγορούν για διάφορα πράγματα τον Εμβέρ Χότζα, ωστόσο όλα συμφωνούν ότι η συμβολή του είναι σπουδαία στη διαμόρφωση των διπλωματικών σχέσεων της χώρας. Παρά την απομόνωση της χώρας, κρατική πολιτική υπήρχε πάντοτε στον ΟΗΕ και αλλού, προκειμένου να υπερασπιστεί τα εθνικά συμφέροντα. Έτσι παρά την θέση της στην περίοδο του Ψυχρού Πολέμου και την οικονομική της καθυστέρηση η Αλβανία δεν είναι με τους ηττημένους, κανείς δεν κατέχει εδάφη της, κανείς δεν αμφισβητεί τα χωρικά της ύδατα και τον εναέριο χώρο της, κανείς δεν δολοφόνησε πληθυσμούς της. Ιδιαίτερης σημασίας κόμματα στις εκλογές, τόσο σε επίπεδο σημειολογίας όσο και πολιτικά αποτελούν, εκτός από το ΣΚ και το ΔΚ, το Σοσιαλιστικό Κίνημα Ολοκλήρωσης, του οποίου ηγείται ο πρώην πρωθυπουργός Ιλίρ Μέτα, ο οποίος προχώρησε στην ίδρυση νέου κόμματος, το Σεπτέμβριο του 2004, ως απάντηση, στην αδιαλλαξία που επέδειξε η ηγεσία του ΣΚ στις προτάσεις για αλλαγές στο κυβερνών κόμμα με στόχο τον εκδημοκρατισμό του. Από το χώρο του ΣΚ προέρχονται και αρκετές ανεξάρτητες υποψηφιότητες εν ενεργεία βουλευτών, οι οποίοι αποκλείστηκαν από τις λίστες των υποψηφίων, δηλώνοντας ότι θα κατεβούν στις εκλογές ως ανεξάρτητοι ή ως υποψήφιοι των άλλων αριστερών κομμάτων. Από την άλλη το ΔΚ θα συνεργασθεί εκτός απροόπτου με το Νέο Δημοκρατικό Κόμμα, του Γκεντς Πόλο, αφού θα υποστηριχθούν οι υποψήφιοι του Νέου Δημοκρατικού Κόμματος στα Τίρανα, τη Σκόδρα και το Δυρράχιο. Στον κεντροδεξιό χώρο κινείται και το υπό τον Ταχίρ Μουχαντίνι, κόμμα για τη Δικαιοσύνη και την Ένταξη, του οποίου το πρόγραμμα προβλέπει την αντιμετώπιση σοβαρών και μεγάλων εθνικών θεμάτων, όπως είναι μεταξύ άλλων και η επίλυση του «Τσάμικου». Μία σημαντική παρουσία στις εκλογές αποτελεί το Αλβανικό Κόμμα Πατρίδα (Partia Shqiptare Atdheu) που έχει δημιουργηθεί σε θρησκευτική βάση, το μουσουλμανικό κόμμα, όπως αναφέρεται στην Αλβανία. Ο Αρταν Σεκίρι, πρώην μουφτής στην Λέζα, ο οποίος ηγείται του \"Partia Shqiptare Atdheu\", δήλωσε ότι θα ζητήσει ανοικτά την ψήφο των μουσουλμάνων πιστών στις εκλογές, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει πάνω από το 15% των ψήφων, δηλαδή να αναδειχθεί τρίτο κόμμα. Σύμφωνα με τον Σακίρι, οι μουσουλμάνοι αποτελούν την συντριπτική πλειοψηφία του αλβανικού πληθυσμού, επομένως στις εκλογές αναμένονται θετικά αποτελέσματα για το κόμμα με προοπτική να εξασφαλίσει περισσότερες ψήφους στο Ελμπασάν, τη Σκόδρα, τα Τίρανα, την Αυλώνα, το Λιμπράζντ, την Καβάγια κ.α. Σε ότι έχει σχέση με τους αλβανικούς πληθυσμούς στα Βαλκάνια, όλα τα αλβανικά κόμματα επιδεικνύουν κινητικότητα από τις ΗΠΑ, μέχρι τη Γερμανία και την Αγγλία, που προοιωνίζει καθοριστικές εξελίξεις στην περιοχή. Το Κοσσυφοπέδιο οδεύει προς την ανεξαρτητοποίηση, οι Αλβανοί του Τετόβου μετά τις πρόνοιες της Συμφωνίες της Αχρίδας λειτουργούν και δρουν διαφορετικά, ενώ στη Σερβία η κοιλάδα του Πρέσεβο μετά τις τοπικές εκλογές διοικείται σε ένα μεγάλο βαθμό από τους εκεί αλβανικούς πληθυσμούς. Ακόμη και για την Ελλάδα τέθηκε ζήτημα Τσάμηδων από τον πρόεδρο της Αλβανικής δημοκρατίας στον Έλληνα ομόλογό του, ζήτημα που έστω και εάν υποβαθμίσθηκε συνεχίζει να υφίσταται σε μία πραγματική και όχι μεταφυσική διάσταση. 3. Η ελληνική κοινότητα Οι Έλληνες που ζουν στην Αλβανία περνούν μία κρίσιμη περίοδο για την επιβίωσή τους στην εστίες τους και την παρέμβασή τους στην αλβανική πολιτική ζωή. Η έξοδος του 1991-1992, η νέα έξοδος το 1997 και η αλλοίωση χαρακτηριστικών και ανθρώπων από την αλβανική πολιτική στους χώρους διαβίωσης της ελληνικής κοινότητας, για να μιλήσουμε με όρους με δυτικής βιβλιογραφίας, μία ήπια εθνοκάθαρση, έχουν διαμορφώσει μία νέα πραγματικότητα. Απειλές από το κράτος και τα αλβανικά κόμματα, νοθείες, βία, αλλοπρόσαλλη ελληνική πολιτική, διχόνοια στην ελληνική κοινότητα και έξοδος προς την Ελλάδα που δε λέει να σταματήσει, είναι μερικά από τα θέματα που απασχολούν την άλλοτε ανθούσα, τουλάχιστον αριθμητικά ελληνική κοινότητα. Για πρώτη φορά μετά την καθεστωτική αλλαγή του 1991 στην Αλβανία υπάρχει κίνδυνος να μην εκπροσωπηθεί η ελληνική κοινότητα στο αλβανικό κοινοβούλιο μέσα από την οργάνωσή της και το κόμμα της και να «εκπροσωπείται» μέσα από τα αλβανικά κόμματα, όραμα της Αθήνας στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και απ΄ ότι φαίνεται και στόχος της αλβανικής πολιτικής, εκλογικής αλχημείας και νοθείας. Ο πρόεδρος του Κόμματος Ένωσης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΚΕΑΔ), Β. Ντούλες, δήλωσε ότι το κόμμα του που εκπροσωπεί την ελληνική κοινότητα θα κατέβει αυτόνομο στις εκλογές, και θα έχει τους δικούς του υποψηφίους στις 100 μονοεδρικές περιφέρειες. Τόνισε ότι το ΚΕΑΔ δεν θα συνάψει προεκλογική συμμαχία ούτε με το Σοσιαλιστικό ούτε με το Δημοκρατικό Κόμμα και μετά τις εκλογές, λαμβάνοντας υπόψη τα τελικά αποτελέσματα και τις ανάγκες τις χώρας για κυβερνητικό συνασπισμό, το ΚΕΑΔ θα λάβει τις αποφάσεις του. 4. Αντί συμπερασμάτων: Τα Βαλκάνια μετά το Κοσσυφοπέδιο και η ελληνική κοινότητα Όλοι συμφωνούν ότι ο αλβανικός εθνικισμός, έστω και εάν για διάφορους λόγους δεν το λένε, είναι σε έξαρση. Τα αλβανικά κόμματα εξουσίας αλλά και αυτά που προσδοκούν να εισέλθουν στο κοινοβούλιο θα προτάξουν αυτό το όπλο, ταυτισμένο με το Κοσσυφοπέδιο αποσκοπώντας εκλογικά κέρδη. Οι αλβανικοί πληθυσμοί της Βαλκανικής είναι στην πρώτη γραμμή και κάθε εξέλιξη πάνω σ΄ αυτό σημαίνει κέρδη για αυτόν που θα το χειριστεί καλύτερα στο εσωτερικό και εξωτερικό πεδίο. Την ίδια στιγμή η ελληνική κοινότητα αποτελεί μία παράμετρος που συζητείται στην Αλβανία, με την προϋπόθεση όμως της συμμετοχής στο εντός συγκεκριμένων πλαισίων πολιτικό παιχνίδι. Οι Έλληνες της Αλβανίας οφείλουν να πάρουν πρωτοβουλίες ιδιαίτερα σήμερα οι εξελίξεις μετά τις γενικές εκλογές στην Αλβανία θα είναι ραγδαίες τόσο στην ίδια τη χώρα όσο και σε ολόκληρη τη Βαλκανική, με την προωθούμενη λύση στο Κοσσυφοπέδιο.