Εάλω η Κύπρος Νεκρανάσταση του σχεδίου Αναν Εάλω η Κύπρος; Παναγιώτης Ήφαιστος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικών Σπουδών, Πάντειον Πανεπιστήμιο, www.ifestos.edu.gr 04 May 2005 Εάλω η Κύπρος; Παναγιώτης Ήφαιστος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων–Στρατηγικών Σπουδών, Έδρα Jean Monnet για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Ενοποίηση. www.ifestos.edu.gr, ifestos@panteion.gr Η ανερμήνευτη παράλειψη των ελλήνων να βγάλουν από το πολιτικό λεξιλόγιο τις δύο επάρατες λέξεις «σχέδιο Αναν» οδηγεί σε αυτοπαγίδευσή μας: Η επάνοδος του σχεδίου Αναν σε οποιαδήποτε μορφή σηματοδοτεί την αρχή του τέλους της κυπριακής ανεξαρτησίας. Δεκάδες χιλιάδες αξιωματούχοι και πολιτικά πρόσωπα στην διεθνή διπλωματική σκηνή και στους διεθνείς οργανισμούς αφήνονται να πιστέψουν ότι μόνο κοσμητικές αλλαγές των διεστραμμένων ιδεών του Ντε Σότο – Χάνευ που υποβλήθηκαν διαμέσου του μοιραίου Κόφι Αναν πριν δύο περίπου χρόνια αλλά καταψηφίστηκαν από την συντριπτική πλειονότητα των κυπρίων, θα μπορούσαν να αποτελέσουν βάση συμβιβαστικής, δήθεν, λύσης του κυπριακού. Εν τούτοις η πραγματικότητα είναι αμείλικτη: Η φιλοσοφία αυτού του σχεδίου αντιβαίνει στις συμβάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καταστέλλει την κυπριακή λαϊκή κυριαρχία, παραβιάζει κατάφωρα όλες τις αρχές του διεθνούς δικαίου και του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ, νομιμοποιεί το έγκλημα πολέμου των εποίκων και καταστρατηγεί κάθε έννοια δημοκρατίας. Είναι παντελώς ασύμβατη, εξάλλου, με όλες τις νομικές, πολιτικές και πολιτιστικές κατακτήσεις της ΕΕ από την οποία η Κύπρος είτε θα εκδιωχθεί είτε θα καταστεί μίζερο ανενεργό μέλος. Επιπλέον, δεδομένου ότι όλα αυτά συνοδεύονται από την λεγόμενη αποστρατικοποίηση (δηλαδή τον μονομερή αφοπλισμό των κυπρίων), η παραμονή ξένων στρατευμάτων και εγγυήσεων θα επισφραγίσει την παντοτινή απώλεια της ανεξαρτησίας των κυπρίων και θα τους καθυποτάξει στα άνομα ηγεμονικά συμφέροντα που το σχέδιο Αναν απροκάλυπτα αποσκοπεί να εξυπηρετήσει. Αυτή η καταστροφή οφείλεται, εν πολλοίς, στο γεγονός ότι οι ηγεσίες της Ελλάδας και της Κύπρου της περιόδου 2002-2004 αποδείχθηκαν πολιτικά ανίκανες να διεκδικήσουν λύση συμβατή με την Κοινοτική έννομη τάξη, το διεθνές δίκαιο και τις Συμβάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια επανατοποθέτηση των θέσεών μας σ’ ορθολογιστική βάση είναι σήμερα ξανά απολύτως αναγκαία: Εάν εμείς οι ίδιοι δεν διεκδικήσουμε την ελευθερία μας οι τρίτοι ενδιαφερόμενοι θα θεωρήσουν ξανά την κυπριακή κοινωνία αναλώσιμη και τους κύπριος ανάξιους να παραμείνουν πολιτικά κυρίαρχοι. Κάθε αξιοπρεπής πολίτης αισθάνεται αηδία για την απάθειά πολλών απέναντι στην προπέτεια των ιμπεριαλιστικών κύκλων του Λονδίνου, της Ουάσινγκτον και των εγκάθετών τους στην έδρα του ΟΗΕ (αλλά και οίκοι). Αυτά τα άνομα και σκοτεινά ιμπεριαλιστικά κυκλώματα φαίνεται να μας θεωρούν μια κοινωνία ιδεολογικά νεκρή πάνω στο πτώμα της οποίας μπορούν ανενόχλητοι να ασελγούν. Πράγματι, είναι να απορεί κάποιος πως είναι δυνατόν να δέχονται κάτι τέτοιο τα παιδιά και τα εγγόνια των αγωνιστών του έπους της ελευθερίας της Κύπρου, την ανεξαρτησία της οποίας ο αποικιακών καταβολών Λόρδος Χάνευ απροκάλυπτα και εκδικητικά στοχεύει να ακυρώσει. Σε πολύ μεγάλο βαθμό τα ανορθολογικά σύνδρομα που διακατέχουν μερικούς στην Κύπρο έχουν τις ρίζες τους στην αυτοπαγιδευτική ρητορεία περί διζωνικής-δικοινοτικής ομοσπονδίας που το 1977 και το 1979 δήθεν «δεχθήκαμε», όταν συρθήκαμε σε διαπραγματεύσεις με το τουρκικό πιστόλι των στρατευμάτων εισβολής κολλημένο στον κρόταφό μας. Φαίνεται ότι μερικοί ποτέ δεν κατανόησαν πως μια τέτοια λύση είναι εξ ορισμού ασύμβατη με τις Συνθήκες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και με την Κοινοτική έννομη τάξη. Πολλοί δεν κατανοούν επίσης ότι ο λόγος για τον οποίο υποβλήθηκε αίτηση ένταξης στην ΕΕ ήταν ακριβώς η απαγκίστρωσή μας από αυτές τις αδιέξοδες «συμφωνίες», κάτι που, όπως πολλοί υποστηρίξαμε έγκαιρα, εξυπηρετούσε τα εθνικά συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων (των κυπρίων, της Ελλάδας και της Τουρκίας η οποία θα μπορούσε έτσι να απαγκιστρωθεί από την κυπριακή περιπέτειά της). Πολλοί ξεχνούν, επιπλέον, ότι η αποστρατικοποίηση δεν ήταν αυτοσκοπός αλλά όρος για την αποχώρηση των στρατευμάτων εισβολής και τον τερματισμό των αποικιακού χαρακτήρα εγγυήσεων. Πνευματική σύγχυση απόρροια ανόητων-κενών συνθημάτων περί «έντιμου συμβιβασμού», επιπλέον, θολώνει το μυαλό και εμποδίζει ξεκάθαρες θέσεις, ότι δηλαδή μεταξύ ελευθερίας και υποδούλωσης δεν υπάρχουν συμφωνίες ενδιάμεσων αποχρώσεων. Ορθολογιστικά σκεπτόμενοι, επιπλέον, η επιστροφή κάποιων προσφύγων –«πολλών» ή λίγων είναι εξ αντικειμένου αδιάφορο– και ενός ποσοστού του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν είναι κάτι που έπρεπε να συζητούμε σοβαρά. Μόνο αυτόχειρες θα αποδέχονταν ότι το τίμημα μιας τέτοιας «επιστροφής» θα είναι η κατάργηση του κράτους μας και η παντοτινή υποδούλωση όλης της Κύπρου στους τούρκους και στους βρετανούς. Το 1974, υπενθυμίζεται, ο Ετζεβίτ μιλώντας στον σύνδεσμο τουρκοκυπρίων δασκάλων που ήθελαν «ταξίμ» τους εξόρκισε να μην προβάλουν ξανά αυτή την αξίωση, επειδή όπως χαρακτηριστικά τους είπε, στρατηγικός στόχος της Άγκυρας είναι ο έλεγχος ολόκληρης της Κύπρου μέσω μιας συνομοσπονδίας. Στοιχειώδης ορθολογισμός επιτάσσει να δηλωθεί από όλους ανεξαιρέτως τους κυπρίους, αφενός ότι, ποτέ δεν θα αναγνωρίσουν τα τετελεσμένα της βίας, και αφετέρου ότι, ποτέ δεν θα αποδεχθούν, με δόλωμα την επιστροφή ενός κομματιού που τους ανήκει, να παραδοθεί ολόκληρη η Κύπρος στην τουρκοβρετανική επικυριαρχία. Θα πληρώσουμε πολύ ακριβό τίμημα αν δεν κατανοήσουμε ότι όπως συμβαίνει με όλες τις κοινωνίες που κατέκτησαν την ανεξαρτησία τους, η Κυπριακή Δημοκρατία και η εσωτερική-εξωτερική κυριαρχία της είναι αυτό που κατοχυρώνει την ελευθερία τους, την ασφάλειά τους και την ευημερία τους. Αν η Κυπριακή Δημοκρατία χάσει την ανεξαρτησία της οι κύπριοι θα καταστούν σκλάβοι, ανοχύρωτοι, υποχείρια ξένων συμφερόντων, αναξιοπρεπείς, κοντολογίς, διπλωματικά σκουπίδια της διεθνούς πολιτικής. Όντως, αποτελεί μυστήριο το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία και μερικοί οπαδοί του ΑΚΕΛ που επί δεκαετίες κήρυτταν τον αντι-ιμπεριαλισμό αποδέχονται σήμερα αδιαμαρτύρητα την επιβολή στην Κύπρο του σχεδίου Χάνευ-Ντε Σότο ή κάποιας παραλλαγής του. Δεν αντιλαμβάνονται ότι πέραν της αιώνιας σκλαβιάς των κατοίκων της, επιτρέπει στους αποικιοκράτες να μας εκδικηθούν ακυρώνοντας την ανεξαρτησία μας και καθιστώντας το νησί μας αιώνιο ιμπεριαλιστικό αεροπλανοφόρο; Εν κατακλείδι, για όλους τους κύπριους ανεξαρτήτως ιδεολογίας ή εθνικής καταβολής, η ελευθερία τους είναι το πιο πολύτιμο αγαθό και η Κυπριακή Δημοκρατία το ενσαρκώνει. Αρχίζοντας από τον Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο και προχωρώντας στο ΑΚΕΛ, το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ και τους πολλούς πατριώτες οπαδούς του ΔΗΣΥ –όσον αφορά την ανώτατη ηγεσία του τελευταίου κόμματος μάλλον δεν υπάρχει ελπίδα, μιας και πασίδηλα καταβρόχθισε ιδεολογικά τα επιχειρήματα των θανάσιμων εχθρών της Κύπρου–, είναι η κατάλληλη στιγμή για ριζική, απερίφραστη και ριζοσπαστική επανατοποθέτηση: Δεν υπάρχει αποδεκτό τίμημα για την απώλεια της ελευθερίας μας και το σχέδιο Αναν όπως το ίδιο πρόβλεπε πρέπει να ριχθεί στα σκουπίδια. Η λύση του κυπριακού είναι κατά τα άλλα «απλή»: Επέκταση της ευρωπαϊκής νομικής και πολιτικής τάξης στην Κύπρο, εφαρμογή των δεσμευτικών για όλα τα εμπλεκόμενα κράτη συμβάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και απόλυτος σεβασμός του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ και των θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου. Σε τελευταία ανάλυση, κανείς δεν πρέπει να παίζει με την φωτιά, τις συνέπειες δηλαδή της απώλειας της ελευθερίας μιας κοινωνίας. Όταν πρόκειται για ζητήματα ελευθερίας δεν υπάρχουν πλειοψηφίες και μειοψηφίες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τετελεσμένα με εκβιαστικά δημοψηφίσματα. Νομικά μιλώντας, δεν είναι τυχαίο ότι στις συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα η κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν σχετίζεται με καθεστώτα, κρατικές πολιτικές και «αλλαγές διεθνούς ιδιοκτησίας». Πολιτικά μιλώντας η απώλεια της ανεξαρτησίας ενός κράτους αποτελεί και την αφετηρία αγώνων ελευθερίας όσων ασυμβίβαστων –που τελικά καταλήγει να είναι και η πλειονότητα– θεωρούν την ανθρώπινη ελευθερία υπέρτατο αγαθό. Κανείς δεν μπορεί να υποχρεώσει μια κοινωνία να υποδουλωθεί παντοτινά επειδή μια περιστασιακή πλειοψηφία υπέκυψε στους εκβιασμούς και ψήφισε την κατάργηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την κατάργηση της δημοκρατίας, την καταστολή της λαϊκής κυριαρχίας και την απώλεια της εσωτερικής και εξωτερικής κυριαρχίας του κράτους. Για να το θέσω διαφορετικά: όσοι με επιπολαιότητα και περισσή ανοησία νομίσουν ότι προσκολλημένοι στην ανόητη-νοσηρή και αδιέξοδη ιδέα του «έντιμου συμβιβασμού» επί ζητημάτων ανθρώπινης ελευθερίας συνεχίσουν να μας συμβουλεύουν να υποταγούμε, παίζουν με την φωτιά. Αυτό που θα επιτύχουν δεν θα είναι ένας βιώσιμος συμβιβασμός αλλά ηφαιστιογενή έκρηξη αξιώσεων ελευθερίας. Τέτοιες αξιώσεις καμιά τουρκοποιημένη «Νέα Κύπρος» δεν θα μπορέσει να δαμάσει και ούτε βεβαίως η δοτή κουρελού σημαία των αποικιοκρατών θα συγκινήσει πολλούς. Οι ιμπεριαλιστές και οι συνειδητοί ή ασυνείδητοι υπηρέτες του καλά θα κάνουν να κατανοήσουν αυτές τις αιώνιες αλήθειες. Πρωτίστως, όμως, απαιτείται να τις κατανοήσουμε εμείς οι ίδιοι. κατανοήσουμε εμείς οι ίδιοι