Το άρθρο αυτό είναι γραμμένο σε πολυτονικό. Για να το διαβάσετε μπορείτε είτε να κατεβάσετε τις πολυτονικές γραμματοσειρές Athena ή να ανοίξετε το ίδιο άρθρο σε μορφή pdf το οποίο δεν απαιτεί την εγκατάσταση των γραμματοσειρών.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ

                                                Κωνσταντῖνος Χολέβας

                                                Πολιτικός Ἐπιστήμων

          Στίς 11 Ἰανουαρίου τοῦ τρέχοντος ἔτους 2004 μία σύλληψη συγκλόνισε τό κράτος καί τήν κοινωνία τῶν Σκοπίων καί ἀπέδειξε ὅτι στό πολιτειακό αὐτό μόρφωμα ἐξακολουθοῦν νά ὑπάρχουν σοβαρά προβλήματα ἐκκλησιαστικῆς κανονικότητος, ἀλλά καί πολιτικῆς δημοκρατίας. Συγκεκριμένα ἡ Ἀστυνομία τῆς πόλεως Μπίτολα συνέλαβε τόνΜητροπολίτη Βελεσῶν Ἰωάννη, Ἔξαρχο τῆς Σερβικῆς Ἐκκλησίας γιά τό κράτος τῶν Σκοπίων καί μία ὁμάδα ἱερέων καί μοναχῶν πού συλλειτουργοῦσαν ἤ συμπροσηύχοντο μαζί του. Ὁ Μητροπολίτης κατηγορήθηκε γιά διατάραξη τῆς θρησκευτικῆς εἰρήνης καί προφυλακίσθηκε ἐπί 30 ἡμέρες ὥσπου νά γίνει ἡ δίκη του. Ἡ Ἱερά Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπό τήν πρώτη στιγμή ἐξεδήλωσε τήν συμπαράστασή της στόν συλληφθέντα Μητροπολίτη, ὁ ὁποῖος ἐκπροσωπεῖ τήν κανονική τάξη στό κράτος τῆς ψευδεπίγραφης "Μακεδονίας" καί ἀπέστειλε ἐπιστολές διαμαρτυρίας πρός τόν Πρωθυπουργό τῶν Σκοπίων κ. Τσερβένκοφσκι καί πρός τό ἐν Ἀθήναις διπλωματικό Γραφεῖο τοῦ κράτους αὐτοῦ ἐνῷ κοινοποίησε τήν διαμαρτυρία αὐτή πρός τούς Εὐρωπαίους Πρέσβεις καί πρός τούς Διεθνεῖς Ὀργανισμούς. Στίς 15 Ἰανουαρίου τ.ἔ. ὁ Πατριάρχης Σερβίας Παῦλος μέ συγκινητική ἐπιστολή του γραμμένη σέ ἄψογα ἑλληνικά εὐχαρίστησε τόν Ἀρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο γιά τήν στάση αὐτή τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας.

          Γιά νά κατανοήσουμε καλύτερα τό πρόβλημα ἀπαιτεῖται μία μικρή ἱστορική ἀναδρομή. Μέχρι τό 1967 οἱ τρεῖς Μητροπόλεις τῆς Νοτίου Γιουγκοσλαβίας ἀνῆκαν κανονικῶς στό Ὀρθόδοξο Πατριαρχεῖο Σερβίας. Τήν χρονιά ἐκείνη ὁ δικτάτωρ Τίτο ὤθησε τίς τρεῖς αὐτές Μητροπόλεις νά ἀποσχισθοῦν καί νά ὀνομασθοῦν "Αὐτοκέφαλη Ἐκκήσία τῆς Μακεδονίας" μέ στόχο νά στηρίξει τήν προπαγάνδα περί τοῦ -ἀνυπάρκτου- "Μακεδονικοῦ ἔθνους". Ἡ Σερβική Ἐκκλησία διεμαρτυρήθη, ἀλλά τά περιθώρια ἀντιδράσεως ἦσαν σχεδόν ἀνύπαρκτα λόγῳ τῆς αὐταρχικῆς μορφῆς τοῦ καθεστῶτος. Σύμπασα ἡ Ὀρθοδοξία κατεδίκασε τήν ἀπόσχιση καί ἡ λεγόμενη "Μακεδονική Ἐκκλησία" δέν ἔχει ἀναγνωρισθεῖ μέχρι σήμερα ἀπό κανένα Ὀρθόδοξο Πατριαρχεῖο ἤ Αὐτοκέφαλη Ἐκκλησία. Χρησιμοποιήθηκε πάντως καί χρησιμοπιεῖται γιά τήν διεθνῆ προβολή τῆς Σκοπιανῆς προπαγάνδας εἰς βάρος τοῦ ὀνόματος καί τῆς Ἱστορίας τῶν Ἑλλήνων Μακεδόνων. Ἀπό τό 1991, ὅταν ἔπεσαν τά κομμουνιστικά καθεστῶτα καί ἡ περιοχή Σκοπίων ἀνεκηρύχθη σέ ἀνεξάρτητο κράτος, γνωστό ἐπισήμως ὡς Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία τῆς Μακεδονίας, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συνέστησαν στούς σχισματικούς Ἐπισκόπους νά ἐπανέλθουν στό Σερβικό Πατριαρχεῖο γιά νά ἀποκατασταθεῖ ἡ κανονική τάξη καί μετά από διαβουλεύσεις νά ἀναζητήσουν κάποια μορφή ἐκκλησιαστικῆς αὐτονομίας. Τό 2002 οἱ συζητήσεις Σέρβων καί Σκοπιανῶν Ἱεραρχῶν ἄρχισαν νά ἀποδίδουν σημαντικούς καρπούς. Οἱ Σκοπιανοί Ἐπίσκοποι, πού ἤδη εῖχαν αὐξηθεῖ σέ ἀριθμό, δέχθηκαν νά προσχωρήσουν στό Σερβικό Πατριαρχεῖο καί νά ἀποτελέσουν τήν Ἀρχιεπισκοπή Ἀχριδῶν καί Σκοπίων. Ἡ ὀνομασία αὐτή ἀποτελεῖ μία δικαίωση γιά τήν Ἑλλάδα, διότι γιά πρώτη φορά ἐκπρόσωποι τῶν Σκοπίων ἐδέχοντο νά ἀπαλείψουν τό ὄνομα "Μακεδονία". Μόλις, ὅμως, γύρισαν στήν πατρίδα τους οἱ Σκοπιανοί Ἐπίσκοποι ὑπέστησαν σφοδρές ἐπιθέσεις, λεκτικές καί πολιτικές, ἀπό ὅλα τά κόμματα τοῦ κράτους καί τελικά οἱ περισσότεροι ὑπανεχώρησαν. Ὁ μόνος πού ἐπέμεινε στήν τήρηση τῆς συμφωνίας ἦταν ὁ Μητροπολίτης Βελεσῶν Ἰωάννης -Γιόβαν, πτυχιοῦχος τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Θεσσαλονίκης καί νέος στήν ἡλικία. Κατόπιν αὐτῶν τῶν ἐξελίξεων ἡ Σερβική Ἐκκλησία ὀνόμασε τόν Ἰωάννη Ἔξαρχό της γιά ὄλη τήν περιοχή τοῦ Σκοπιανοῦ κράτους ὅπου ζῆ ἕνα ταλαιπωρημένο ποίμνιο ἑνός ἑκατομμυρίου Ὀρθοδόξων.

          Ὁ Ἰωάννης μέ ἕδρα τήν πόλη Μπίτολα (Μοανστῆρι) στό νότιο τμῆμα τοῦ κράτους ἄρχισε νά προσελκύει κληρικούς , μοναχούς καί μοναχές, οἱ ὁποῖοι εἶχαν κουρασθεῖ νά βρίσκονται σέ ἀπομόνωση ἀπό τούς ὑπόλοιπους Ὀρθοδόξους ἀνά τόν κόσμο. Παραλλήλως συλλειτούργησε μέ Ἕλληνες καί Βουλγάρους Ἐπισκόπιους ἀποκτῶντας ἔτσι τήν ἀπαραίτητη διορθόδοξη νομιμοποίηση. Οἱ κινήσεις του  αὐτές ἐνόχλησαν τίς σκοπιανές ἀρχές, οἱ ὁποῖες ἐμπόδισαν μέ κάθε τρὀπο τήν δημόσια δράση του καί τήν ἐπικοινωνία του μέ τόν λαό καί μέ τά ΜΜΕ. Στίς ἀρχές τοῦ 21ου αἰῶνος καί σέ μία χώρα πού θέλει νά γίνει μέλος τῆς Εὐρ. Ἑνώσεως ἡ κυβέρνηση παρεμβαίνει σκανδαλωδῶς στά ἐσωτερικά τῆς Ἐκκλησίας καί στηρίζει τους Σχισματικούς Ἐπισκόπους κατά τοῦ κανονικοῦ καί πανορθοδόξως ἀποδεκτοῦ Μητροπολίτου. Οἱ διώξεις κατά τοῦ Ἰωάννου ἔφθασαν στό ἀποκορύφωμά τους μέ τήν προαναφερθεῖσα σύλληψή του ἐν ὥρᾳ Θείας Λειτουργίας! Τό ἐνδιαφέρον μάλιστα εἶναι ὅτι ἡ Κυβέρνηση προέβη στήν σύλληψη μετά ἀπό ὑπόδειξη τῆς ἐθνικιστικῆς ἀντιπολιτεύσεως, δηλαδή τοῦ κόμματος ΒΜΡΟ, τό ὁποῖο φέρει τό ἴδιο ὄνομα μέ τήν ὀργάνωση τῶν Βουλγάρων κομιτατζήδων τῆς περιόδου 1893-1908 !  

          Προκαλεῖ ἀνησυχία καί προβληματισμό ἡ αὐταρχική συμπεριφορά τῆς σκοπιανῆς κυβερνήσεως, τήν ὥρα πού τό κράτος τους μαστίζεται ἀπό ἐθνοτικά καί οἰκονομικά προβλήματα. Μόλις πρίν ἀπό 3 χρόνια ἡ ἀλβανική μειονότητα τοῦ 30%  πῆρε τά ὅπλα καί ἀπείλησε νά διαλύσει τό κρατίδιο. Τό καλοκαῖρι τοῦ 2003 οἱ ἀρχηγοί τῶν κυριωτέρων σλαβικῶν καί ἀλβανικῶν κομμάτων παραδέχθηκαν ὅτι ἡ συμβίωση τῶν δύο ἐθνοτήτων εἶναι ἀδύνατη καί ὅτι εἶναι προτιμότερο τό κράτος τῶν Σκοπίων νά διχοτομηθεῖ παρά νά ξαναματώσει! Ὅλα αὐτά τά προβλήματα θά ἔπρεπε νά εἶχαν ὁδηγήσει τήν ἡγετική ὁμάδα σέ σχέσεις συνεργασίας καί ὄχι συγκρούσεως μέ τούς γείτονες. Παρά ταῦτα οἱ κυβερνῶντες τό γειτονικό μας ὑβρίδιο προκαλοῦν τήν μέν Ἑλλάδα μέ τή συνεχιζόμενη προπαγάνδα περί "Μεγάλης Μακεδονίας" καί περί ἀνυπάρκτων μειονοτήτων, τήν δέ Σερβία καί τήν Οἰκουμενική Ὀρθοδοξία μέ τούς τυχοδιωκτισμούς στό Ἐκκλησιαστικό ζήτημα. Μέσα σέ ὅλη αὐτή τήν ἀναταραχή ἔχει ἐνδιαφέρον νά παρατηρήσουμε ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Σερβική Ἐκκλησία παραμένει σταθερή στήν θέση πού ἐξέφρασε ἤδη ἀπό τό 1991 ὀ Πατριάρχης Παῦλος ὅτι δηλαδή Μακεδονία ὑπάρχει μόνο μία καί αὐτή εἶναι Ἑλληνική! Στήν πρόσφατη ἐπιστολή τοῦ Σερβικοῦ Πατριαρχείου πρός τόν Ἀρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο τό ἐκκλησιαστικό καθεστώς τῶν Σκοπίων χαρακτηρίζεται μέ τήν ὀνομασία "Αὐτόνομη Ἀρχιεπισκοπή Ἀχρίδος".

          Τό συμπέρασμα εἶναι ὅτι στά Βαλκάνια ὑπάρχουν ἀκόμη πολές ἑστίες ἐντάσεως, ἐκκλησιαστικές καί πολιτικές. Καί ἄς μή λησμονοῦμε, ἐφέτος πού τιμοῦμε τά 100 χρόνια ἀπό τόν Μακεδονικό Ἀγῶνα, ὅτι τό Μακεδονικό ζήτημα ξεκίνησε τό 1870 ὡς ἐκκλησιαστικό -Βουλγαρική Ἐξαρχία- καί γρήγορα μετεξελίχθηκε σέ ἔνοπλη σύγκρουση ἐθνοτήτων. Ἄς ἐλπίσουμε ἡ Ἱστορία νά διδάσκει ὥστε νά μήν ἐπαναλαμβάνεται.

Κ.Χ. 22/1/2004

http://antibaro.gr