10 Μαΐου 1956: 50 χρόνια από την εκτέλεση που συγκλόνισε την Ελλάδα Γράφει ο Κρίτων Σαλπιγκτής Αντίβαρο, Μάρτιος 2007 Το πρωινό της Πέμπτης 10ης Μαΐου 1956 οι καρδιές των Ελλήνων ράγισαν. Η είδηση της εκτέλεσης από τον ʼγγλο κατακτητή των Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου στην Λευκωσία, διέτρεξε σαν αστραπή την χώρα. Αδιανόητος ίσως σήμερα ο κοινός καημός του τότε. Σύμπαντες οι Έλληνες, τις προηγούμενες της εκτέλεσης ημέρες, αγωνιούσαν, στα ραδιόφωνα, για την τύχη των παλικαριών: «Τόσες υπογραφές μαζέψαμε». «Αδύνατον να μην τους δώσει χάρη η βασίλισσα Ελισάβετ». «Είναι κι Έλληνας ο άντρας της, αλίμονο». Ελπίδα ο βασιλικός σύζυγος, ο Φίλιππος. Ως προερχόμενος εκ του βασιλικού οίκου της Ελλάδος. Επί το πληρέστερον ο Φίλιππος Σλέσβιγκ – Χόλσταϊν – Ζόντεμπουργκ - Γλίξμπουργκ. Τουτέστιν ήγουν Έλλην από πάππου προς πάππον, όπως ευδιακρίτως φανερώνει το όνομα, μα και η τύφλα της μάταιης προσδοκίας, η επενδεδυμένη στην «ελληνικότητά» του. Τα ξεσηκωμένα σχολιαρόπαιδα, πίστευαν πιο πολύ απ’ όλους ότι θα δοθεί χάρη. Έπαιξε ρόλο κι ο Μικρός ΗΡΩΣ του Στέλιου Ανεμοδουρά, που διάβαζαν με πάθος. Στις μυθοπλαστικές περιπέτειες τριών Ελληνόπουλων, ηρώων της Αντίστασης, κατά τη γερμανική κατοχή, ο ʼγγλος πρωθυπουργός Ουίνστον Τσώρτσιλ έθρεφε – τι κολακεία- μεγάλη αδυναμία στο Παιδί Φάντασμα. Συγγνωστή παιδική πλάνη. Αλλά και οι μεγάλοι στην Ελλάδα δεν υστέρησαν σε αφέλεια. Πιπίλιζαν ακόμα την καραμέλα του Τσώρτσιλ για να γλυκαίνονται εθελοτυφλώντας. Ότι τάχα «από τούδε δεν θα λέμε ότι οι Έλληνες πολεμήσανε σαν ήρωες, αλλά ότι οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες». Ήλπιζαν ότι θα υπάρξει «δάνειον επιεικείας». Η ίδια αφέλεια, περί της ξενικής εύνοιας των και της ανταμοιβής, εάν γίνουμε καλά παιδιά, η οποία προβάλλεται ως τις μέρες μας από καθ’ ημάς εκπροσώπους στο εκλογικό σώμα.. Μασάμε εύκολα κουτόχορτο σ’ αυτόν τον τόπο. Πίστευαν οι άδολες ελληνικές καρδιές το 1956 ότι με τέτοια και με άλλα θα σωθούν τα παιδιά και τα νιάτα τους. Αλλ’ οι Εγγλέζοι πολιτικοί ήταν πάντοτε σαν τους τραπεζίτες. Σου προσέφεραν ομπρέλες όταν είχε λιακάδα και στις έπαιρναν πίσω μόλις άρχιζε να βρέχει. Και στο Λονδίνο είχαν παρέλθει τα χρόνια 1941-1944 όταν έβλεπαν λιακάδα στην Ελλάδα, κατά τη γερμανική κατοχή, κάθε που οι Έλληνες περνούσανε δικαίως από λεπίδι ριψάσπιδες συμπατριώτες τους, που κάρφωναν στον Γερμανό κατακτητή και έστελναν στο απόσπασμα συναγωνιστές τους. Τότε ακόμα οι εγγλέζικες νυφίτσες αποκαλούσαν ένδοξο τον ελληνικό αγώνα για τη λευτεριά. Ποιο ήταν το αμάρτημα του Μιχαλάκη Καραολή από το Παλαιχώρι; Μέσα στον πόθο για τη λευτεριά της Κύπρου, μαζί με τον Ανδρέα Παναγιώτου και τον Γιώργο Ιωάννου στρίμωξαν την Κυριακή 28 Αυγούστου του 1955 στην οδό Λήδρας στη Λευκωσία, έναν προδότη του ελληνισμού στις δυνάμεις της κυπριακής κατοχής και απηνή διώκτη της ΕΟΚΑ και τον εκτέλεσαν. Οι παρόμοιες προ 12/ετίες ένδοξες ενέργειες των Ελλήνων, αποτελούσαν ήδη υπερπληθωρισμένο χαρτονόμισμα για τους Εγγλέζους. Και το αγνόησαν ως άνευ αξίας. Διότι πλέον στην Κύπρο την κατοχή ασκούσαν οι ίδιοι. Η αποτίναξη του δικού τους ζυγού και το όραμα της Ένωσης με την μάνα Ελλάδα, τα ιδανικά δηλαδή τα οποία συνεγείρανε τις νεανικές ψυχές των Καραολή και Δημητρίου, έθεταν απλώς σε κίνδυνο τις δουλίτσες τους στη Μεγαλόνησο. Σ’ όλη την ιστορία τους αδίστακτοι υπήρξαν οι αποικιοκράτες Εγγλέζοι. Ρούφηξαν αίμα όπου απλώθηκαν. Το έζησαν καλά οι Ινδοί, οι Αργεντινοί, και πλείστοι άλλοι, που υπέφεραν από την αρπάγη τους. Κανονικοί κλέφτες, όχι κλεφτοκοτάδες του συρμού : από «Ελγίνεια» μέχρι πετρέλαια, το μακρύ εγγλέζικο χέρι, δεν έπαψε ως τις μέρες μας να μπαίνει σε ξένες τσέπες. Η άξια στάση τους κατά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο, όταν πολέμησαν σκληρά τον φασισμό, δεν αποτελεί παρά την εξαίρεση που τεκμηριώνει τον κανόνα. Τον Καραολή τον υποψιάστηκαν από τις πινακίδες του ποδηλάτου του. Μέσα στην τούρλα της διαφυγής το παράτησε. Η τακτική του Διγενή επέβαλε να διαφύγει στο αντάρτικο. Αρχές Σεπτεμβρίου του 1955, κίνησε με αυτοκίνητο, που οδηγούσε ο Ανδρέας Χριστούδης, να ενταχθεί στην ομάδα του υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου. Στο τουρκικό χωριό Τζάος συνελήφθη από Τούρκους αστυνομικούς σε οδόφραγμα. Στη δίκη του στο Έκτακτο Κακουργιοδικείο, καταδικάστηκε σε θάνατο. Οι ʼγγλοι δικαστές, έκαναν δεκτές καταθέσεις Τούρκων ψευδομαρτύρων, συμπράττοντος του «Δικηγόρου του Στέμματος». Το όνομά του τελευταίου το μάθαμε καλύτερα τα επόμενα χρόνια : Ραούφ Ντενκτάς. Το άλλο ηρωικό παλικάρι, ο Ανδρέας Δημητρίου, καταγόταν από πάμφτωχη οικογένεια του ʼγιου Μάμα Λεμεσού. Καταδικάστηκε σε θάνατο με την κατηγορία ότι σκότωσε ʼγγλο στην Αμμόχωστο, στις 28-11-1955. Πρωταγωνίστησε στην αρπαγή όπλων από τις στρατιωτικές αποθήκες Αμμοχώστου, όπου εργαζόταν, ενέργεια που ενίσχυσε αποφασιστικά τον εξοπλισμό της ΕΟΚΑ.. Συνελήφθη κατά την απόπειρα εκτελέσεως Εγγλέζου πράκτορα. Οι κατακτητές δημοσίευσαν φωτογραφία που τον έδειχνε αξύριστο, αχτένιστο βρώμικο, για να δείχνει πιο πειστικά σαν κάθαρμα. Παλιό το επικοινωνιακό τέχνασμα, το υπέστησαν και στον τόπο μας πολιτικώς διωχθέντες, κυρίως αριστεροί στα μετακατοχικά χρόνια, αλλά κι από όλο το πολιτικό φάσμα, στα χρόνια της χούντας. Πίσω στο 1956, μόλις καταδικάστηκαν εις θάνατον. Πτυσσόμενα τραπεζάκια από λαμαρίνα και ξύλινες ψαθωτές καρέκλες, κατέκλυσαν τους δρόμους της Ελλάδας. Τα ανοιχτά τετράδια καλούσαν τους περαστικούς να υπογράψουν : Δώστε τους χάρη. Τα πεζοδρόμια γέμιζαν από ουρές κι ο κόσμος από ελπίδα, ότι οι Εγγλέζοι θα λυπηθούν τα νιάτα τους. Την Κυριακή 6 Μαΐου 1956 ο ελληνισμός, με κρυφή ελπίδα την διάσωση, γιόρτασε την Ανάσταση. Ο χαρμόσυνος χαρακτήρας κράτησε τρεις μέρες. Το πρωί της Πέμπτης, η ψυχή των Ελλήνων γύρισε τον χρόνο μια βδομάδα πίσω. Στην οδύνη του «σήμερον κρεμάται επί ξύλου» της Μεγάλης Πέμπτης. Τους είχαν κρεμάσει τα ξημερώματα, κατά η ώρα 1:00. Πήγαν, λέει, νωρίτερα οι αστυνομικοί στο σπίτι της μάνας του Μιχαλάκη, με τα κεφάλια κατεβασμένα : «Σήκω, κυρά, πάμε για τη Λευκωσία». «Υιέ μου!» βόγκηξε η γραία μάνα. «Ματάκια μου. Ματάκια μου. Πουλί μου.» Λίγες ώρες μετά τους πήραν απ’ τα κελιά με τον εθνικό ύμνο στο στόμα. Δεν τον έψαλλαν μόνοι. Από τα κελιά των άλλων φυλακισμένων η μελωδία αντιγύρισε στ’ αυτιά των δύο Μελλο-Αθάνατων. Μετά το τυπικό. Δέσιμο οπισθάγκωνα, θηλιά στο λαιμό, υποχώρηση της καταπακτής, το τσάκισμα του αυχένα. Στα 23 του ο Μιχαλάκης, στα 22 ο Αντρέας. Τους θάψανε μέσα στις φυλακές! Φοβήθηκαν οι κατακτητές μην γίνουν τα σώματά τους αντικείμενο λατρείας σε δημόσια κηδεία και δεν τα παρέδωσαν. Τα επόμενα 2,5 χρόνια απαγχονίστηκαν και τάφηκαν εγγύς τους οι Ιάκωβος Πατάτσος, Ανδρέας Ζάκος, Χαρίλαος Μιχαήλ, Μιχάλης Κουτσόφτας, Ανδρέας Παναγίδης, Στέλιος Μαυρομάτης, Μάρκος Δράκος (όλοι από 22 έως 24 ετών) και οι πεσόντες σε μάχες, Μάρτιο του 1957, Γρηγόρης Αυξεντίου (28) και Στυλιανός Λένας (24). Τελευταίος στην αγχόνη, στις 14-3-1957, ο φλογερός 19/χρονος Ευαγόρας Παληκαρίδης : «Για να σε δω ελεύθερη και χιλιοδοξασμένη, δε θα διστάσω Κύπρο μου να πέσω στη φωτιά». Ύστατος νεκρός του αγώνα, σε μάχη, ο Κυριάκος Μάτσης (32) στις 20-11-1958. Φυλακισμένα μνήματα, τα αποκάλεσε, σαρκάζοντας την εγγλέζικη πρεμούρα, ο λαός της Κύπρου. Ξέρουν καλά εκεί ότι οι ψυχές δεν φυλακίζονται. Ο Καραολής και ο Δημητρίου υπήρξαν οι πρωτομάρτυρες. Μαζί με τις μανάδες τους έκλαψε κάθε Ελληνίδα μάνα στο νησί και στην πατρίδα, σαν να έχασε δικό της παιδί. Πώς αλλιώς; Ήταν πια παιδιά όλων των Ελλήνων. Κι η θυσία τους ήταν η συνεκτική ύλη που ένωσε τότε σε κοινό σώμα τους Έλληνες. Πλην των εκάστοτε «Λακεδαιμονίων». Ο Τύπος δεν χαρίστηκε στους Εγγλέζους : «Αι ίδιαι δυνάμεις της βαρβαρότητος, αι οποίαι οργίασαν υπό τας στολάς των Ναζί, οργιάζουν και σήμερον υπό τας στολάς και τα διακριτικά του αγγλικού στέμματος» («Τα Νέα», 10 -5- 1956). Η αγγλική δυναστεία πίστεψε ότι με τον απαγχονισμό θα εκφοβίσει τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ και ότι ο κυπριακός Ελληνισμός, θα αποστραφεί την απελευθερωτική προσπάθεια. Συνέβη το αντίθετο. Ο λαός μίσησε τους ʼγγλους και πύκνωσε το κίνημα της ΕΟΚΑ.. Στην Ελλάδα η κραυγή «Ένωση-Ένωση» δόνησε την χώρα. Βιαιότατες συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και διαδηλωτών είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο τεσσάρων ατόμων και τον τραυματισμό υπερδιακοσίων. Στην Αγγλία η «Ντέιλι Χέραλντ», εκφραστικό όργανο του Εργατικού Κόμματος, κάκισε την αποτρόπαια πράξη : «Πρόκειται περί επαναλήψεως των σφαλμάτων, τα οποία διαπράχθηκαν στην Ιρλανδία. Η Κύπρος έχει εξεγερθεί και η ειρήνη δεν είναι δυνατό να αποκατασταθεί στη νήσο, παρά με την υποστήριξη του κυπριακού λαού. Η σημερινή πολιτική δεν είναι δυνατό να οδηγήσει σε ο,τιδήποτε άλλο, παρά στη συμφορά». Υπάρχουν παντού άνθρωποι σώφρονες, αλλά ποιος τους ακούει; Κύπρος, Ιρλανδία και πάλη για την ανεξαρτησία. Η αμέριστη εκτίμηση πλείστων όσων Ελλήνων προς την ιρλανδική αντίσταση γεννά μια εύλογη απορία : πώς γίνεται και μερικοί, με περισσή επιπολαιότητα, ενστερνίζονται δόλιες σύγχρονες απόψεις «περί εθνικισμού» των ηρώων της ΕΟΚΑ. Πενήντα χρόνια μετά την εκτέλεση που συγκλόνισε την Ελλάδα, είναι καιρός να αντιληφθούμε ως χρέος εθνικής συνοχής την αγάπη προς την πατρίδα μας. Να της δώσουμε χώρο να ξεπεράσει τις ιδεολογικές διαφορές μας και να καταστεί πίστη υπερκομματική. Η «περί εθνικισμού» ετικέτα με την οποία επιχειρείται σήμερα από ενίους να λοιδορηθεί κάθε ευπατρίδης και να ταυτιστεί με αποβράσματα του φασισμού, τα οποία κυκλοφορούν στην πιάτσα, εκπορεύεται εκ του πονηρού και μόνο. Οι πρόθυμοι υπηρέτες της παγκόσμιας εξουσίας και οι εις τα καθ’ ημάς εδρεύοντες αντιπρόσωποί της, έχουν κάθε συμφέρον να μας αποκόψουν από την ιστορία μας. Αφελληνισμένοι από καιρό οι ίδιοι, επιχειρούν να κολλήσουν σαν ρετσινιά μια αρνητικά φορτισμένη κατά το παρελθόν έννοια του εθνικιστή σε όποιον σήμερα, μιλώντας με σεβασμό για την πατρίδα του, τους χαλάει το παιχνίδι. Οι ίδιοι που κάποτε ανάμεσα σε εθνικιστικά φυράματα έβρισκαν συνεταίρους, εχθρεύονται σήμερα την εθνική συνοχή. Πρόδηλος ο σκοπός τους. Με την λεοντή του ανθρωπισμού και του κοσμοπολιτισμού (ως μεταλλαγμένου υποκατάστατου του διεθνισμού) επιχειρούν να κερδίσουν συμπάθειες. Πολλοί ξεγελιούνται και ορέγονται ως πεντανόστιμο το τυράκι τους. Αλλά λίγοι βλέπουν την φάκα όπου θα πιαστούνε. Ότι η προσχώρηση στον χυλό μιας ανέστιας, απάτριδος και ομογενοποιημένης παγκόσμιας κοινωνίας, αποτελεί την αποθέωση της έννοιας του τροχονόμου, ο οποίος θα τους διευκολύνει να περάσουν! Εθνικιστές και καθάρματα δεν είναι όσοι σέβονται και ευλαβικά κλίνουν ακόμα το γόνυ στους αγωνιστές της πατρίδας, που θυσίασαν τη ζωή τους για την ελευθερία της. Είναι οι ίδιοι οι υπερεθνικιστές του σήμερα, τα απανταχού τσιράκια του πολυεθνικού κεφαλαίου. Αυτοί που στον βωμό της παγκοσμιοποίησης δεν θέλουν μπροστά τους λαούς με ιστορία και συνείδηση του παρελθόντος. Με καθημαγμένη την εθνική συνείδηση θα τους καθυποτάξουν πιο εύκολα. Το ίδιο που θα σημάνει κι η αποκοπή από την εθνική γλώσσα, το άλλο μεγάλο έρμα κάθε μικρής ταυτότητας. ΟΙ μικροί πληθυσμιακά λαοί προσφέρονται να αποτελέσουν τα πρώτα και πιο εύκολα θύματά τους. Ας αγαπήσουμε με όλη την ψυχή μας την Ελλάδα. Ας δείξουμε τα δόντια μας σε όποιον ιδιοτελή επιδιώξει να μας πείσει ότι το ιδανικό της Πατρίδας είναι για τα σκουπίδια κι ας επιστρατεύσουμε την πειθώ για να μεταστρέψουμε την αντίληψη όποιου αφελή και πλανημένου έρθει να μας πει τα ίδια. Η τιμιότητά του ίσως τον βοηθήσει να καταλάβει. Οι πρώτοι αντίθετα, με την οπτική που ωθούν να επιβάλουν σήμερα, είναι ικανοί να βγάλουν εθνικιστές και τρομοκράτες τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη! Απλώς η ιερότητα του Γέρου του Μοριά και του Γιου της Καλόγριας αντέχει ακόμα μέσα μας και δεν το κάνουν. Όμως οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ αποτελούν πιο εύκολους στόχους. Κι αν από τα παλικάρια της ξεφύτρωσαν αργότερα μερικά καθάρματα, στα εγκλήματα των τελευταίων θα ρίξουν άγκυρα, για να αμαυρώσουν τον αγώνα των υπολοίπων. Θα τιμήσουμε σωστά τους νεκρούς που θυσιάστηκαν, αν αποδειχθούμε οψέποτε πανέτοιμοι να πάρουμε τη σκυτάλη τους. Ο έρως προς την πατρίδα, όπως κάθε μεγάλος έρως, έχει βεβαίως ελαττώματα. Επί παραδείγματι οι έμποροι όπλων και οι εξ αυτών σιτιζόμενοι πατριδοκάπηλοι αποκομίζουν οφέλη από τα επιδεικνυόμενα άρματα στις παρελάσεις. Εάν τις καταργήσουμε όμως, όπως εισηγήσεις της συμφοράς προτείνουν, θα λησμονήσουμε το οφειλόμενο Χρέος σε κάτι μείζον : στο να τιμήσουμε όσους πάλεψαν για να μας εξασφαλίσουν σύνορα, εντός των οποίων μπορούμε ως Έλληνες να μαλώνουμε ελεύθερα μεταξύ μας. Και τότε θα λησμονήσουμε ευκολότερα το ενωτικό παρελθόν μας. Τα αγαπησιάρικα περί του αντιθέτου μηνύματα κι ο διαφωτισμός ατυχώς δεν χωράνε στη ζωή με την ίδια ευκολία που ο Ροναλντίνιο και οι συμπαίκτες του στην Μπαρτσελόνα εφαρμόζουν το μπεσαλίδικο παιχνίδι (ελληνιστί «φερ πλέι») μόλις τραυματίζεται αντίπαλος. Ακόμα κι οι καλύτερες προθέσεις πίσω από παρόμοιες ιδέες, οι οποίες εχθρεύονται «ό,τι το εθνικόν» συνιστούν επικίνδυνη αφέλεια, η οποία εάν υιοθετηθεί θα στρώσει με ροδοπέταλα τον δρόμο στο αχόρταγο παγκοσμιοποιημένο κεφάλαιο, που σημαντικό μέλημά του αποτελεί η αποδιοργάνωση της υπερπολύτιμης εθνικής συνοχής. Μας θέλουν ασπόνδυλους. Κρίτων Σαλπιγκτής Aναδημοσίευση από τη Μακεδονία, Μάϊος 2006 και το Ρεσάλτο, τ. 7, Ιούνιος 2006 Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.