Η παρουσία των Ελλήνων στη σημερινή Ρουμανίας χρονολογείται από την αρχαιότητα, οι Μιλήσιοι ίδρυσαν τον 7ο αιώνα π.Χ., στις εκβολές του ποταμού Ίστρου (σημερινού Δούναβη) την Ίστρια, όπου βρέθηκαν ερείπια ναών του Διός, του Απόλλωνος, του Ποσειδώνος, του Ερμή, της Δήμητρας. Πάλι οι Μιλήσιοι ίδρυσαν την πόλη Τόμις, τη σημερινή Κωνστάντζα, όπου βρέθηκαν νομίσματα που απεικόνιζαν μορφές θεών. Τον 6ο π.Χ. αιώνα ξανά οι Μιλήσιοι ίδρυσαν την πόλη Κάλλατις, τη σημερινή Μανγκάλια,. ^{1 Aλλες δύο σημαντικές αποικίες ήσαν η Αιγισσός, σημερινή Τούλτσεα, και η Αξιούπολη, σημερινή Τσερναβόντα, που μαζί με τις προηγούμενες τρεις απετέλεσαν το «Κοινόν των Ελλήνων» με έδρα την Τόμις. Τα ελληνικά πλοία προσέγγιζαν συνεχώς τις παράκτιες πόλεις και ως συνέπεια, υπήρξε η εγκατάσταση νέων Ελλήνων, που εντάθηκε μετά την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και κορυφώθηκε μετά το 1700, όταν το οθωμανικό κράτος εγκαινίασε την τοποθέτηση Ελλήνων ως ηγεμόνων στην περιοχή. 2}

Η βυζαντινή κληρονομιά υπήρξε μεγάλη στη διοίκηση, νομοθεσία, θρησκεία, κοινωνία, πνευματική ζωή, γλώσσα και τέχνη. Τη βυζαντινή κληρονομιά πολλοί επιστήμονες αναζητούσαν, κατά την τουρκική κατοχή στη Μολδοβλαχία, ως χώρα εμποτισμένη από τη βυζαντινή παράδοση και στραμμένη προς τον Ελληνισμό με ομόδοξους ηγεμόνες. 1 Οι Έλληνες είναι οι κύριοι φορείς νέων ιδεών, νέων εμπορευμάτων, και ήταν αυτοί απετέλεσαν την αστική τάξη της Ρουμανίας. 2Στη Βράιλα, Γαλάτσι, Τουλτσέα, Σουλινά,Μπρασόβ, Σιμπίου και στην Κωνστάντζα, οι Έλληνες διακρίνονταν μεταξύ όλων των κατοίκων αυτών, γιατί διατηρούσαν τα μεγαλύτερα ναυτιλιακά γραφεία, εμπορικά καταστήματα, , ξενοδοχεία, καθώς και εργοστάσια κεραμουργείας, αλευροποιίας, υποδημάτων, μεταλλουργίας. Στη Δοβρουτσά υπήρχαν το 1880 3.200 Έλληνες έμποροι. 3 Στο Βουκουρέστι ο Μ. Μαλάξας ανήγειρε μια από τις δυο μεγαλύτερες βιομηχανικές μονάδες που υπήρχαν προπολεμικά στη Ρουμανία και που παρήγαγε ατμομηχανές για τους σιδηρόδρομους. Ακόμη, στα χέρια των Ελλήνων ήταν και το μεγαλύτερο εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο, κυρίως εσπεριδοειδών, ελαιολάδου και ελαιών, ζώων και ξυλείας. Η κυριαρχία των Ελλήνων ήταν τόσο εμφανής, ώστε στις συναλλαγές είχε επιβληθεί η ελληνική γλώσσα. 4Τα πρώτα παγοθραυστικά στον Κάτω Δούναβη τα είχαν φέρει Έλληνες, με Κεφαλλήνιους, κυρίως, καπετάνιους και ναύτες. Κατά τη β΄ δεκαετία του 20ου αιώνα από τους 88 πλοιάρχους - πλοηγούς ρυμουλκών οι 73 ήσαν Έλληνες. 5 Τα παγοθραυστικά έφθαναν στη Βιέννη, αφού προσέγγιζαν στα διάφορα λιμάνια της ρουμανοβουλγαρικής μεθορίου, της Γιουγκοσλαβίας και της Ουγγαρίας

Οι Έλληνες των μεγάλων κοινοτήτων ήταν οργανωμένες σε συλλόγους, που είχαν διάφορα παραρτήματα, όπως αθλητικά, θεατρικά, φιλολογικά, μουσικά. Ο πιο αξιόλογος ήταν ο σύλλογος «Ελπίς» της Κωστάντζας, που συνεστήθη το 1890 και από το 1898 απέκτησε ιδιόκτητο κτίριο που έχει μεγάλη αίθουσα τελετών και βιβλιοθήκη. Στη σκηνή αυτή παρουσιάσθηκαν το 1902 η μεγάλη τραγωδός Ευαγγελία Παρασκευοπούλου, το 1910 οι Θ. Ποφάντης, Αδ. Ταβουλάρης και Απέργης, το 1912 η Μαρίκα Κοτοπούλη, το 1914 ο θίασος Οπερέττας Παπαϊωάννου και λίγο πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Αττίκ. Στη σκηνή αυτή έδιναν τις παραστάσεις τους γνωστοί ρουμανικοί θίασοι, γιατί ήταν η μοναδική αίθουσα θεάτρου. Η ποδοσφαιρική ομάδα του συλλόγου κατέκτησε μια φορά και το πρωτάθλημα της Ρουμανίας. Το Μάρτιο του 1903 ανακηρύσσονται επίτιμα μέλη του ο Πρόεδρος του Φ.Σ. "Παρνασσός" Τιμολέων Αργυρόπουλος και οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Γρηγόριος Μαρασλής, Σπυρίδων Λάμπρος, Π. Καρολίδης και Ν. Καψάλης, ο οποίος ήταν τότε Πρύτανης. Στο Βουκουρέστι υπήρχε ο σύλλογος «Ορφεύς» με διάφορα παραρτήματα, που για σειρά ετών κέρδιζε το πρωτάθλημα επιτραπέζιου τένις της Ρουμανίας. Χρησιμοποιούσε την αίθουσα εντευκτηρίου και τελετών του σχολείου, ο οποίο ήταν τετραώροφο κτίριο καθώς και την τεράστια αυλή για προπονήσεις και αγώνες. Η αίθουσα τελετών χρησιμοποιείτο και αυτή για γάμους και χορούς και για μερικά χρόνια είχε ενοικιασθεί ως κινηματογράφος.Παρόμοιες δραστηριότητες είχαν αναπτύξει και οι άλλοι σύλλογοι των ελληνικών κοινοτήτων που είχαν ιδρυθεί, όπως «Παρνασσός» και «Ακρόπολις» στη Βράιλα, «Ελληνική Λέσχη» που είχε τον μεγαλύτερο κινηματογράφο στο Γαλάτσι, «Ελέν» στο Σουλινά με ιδιόκτητο θέατρο,κλπ. Εκτός όμως των ελληνικών συλλόγων, υπήρχαν και οι μικτοί ελληνορουμανικοί, με πιο γνωστό τη φιλολογική "Ελληνο-Δακική Εταιρεία", που ιδρύθηκε στο Βουκουρέστι το 1811. Την πρωτοβουλία την είχε ο Μητροπολίτης Ουγγροβλαχίας Ιγνάτιος και πρώτος Πρόεδρος ήταν ο Κυβερνήτης Γκριγκόρε Μπρυνκοβεάνου, μαθητής του Νεοφύτου Δούκα. Μέλη της Εταιρείας ήσαν λόγιοι Έλληνες και Ρουμάνοι και αντεπιστέλλονταν, μεταξύ των άλλων, οι Αδαμάντιος Κοραής και Aνθιμος Γαζής. Κυκλοφόρησε για δέκα χρόνια, το περιοδικό «Ερμής ο Λόγιος».

Οι Έλληνες στη Ρουμανία αριθμούσαν περίπου τους 100.000 πριν το 1939, και ήταν ιατροί, μηχανικοί, δικηγόροι, έκδοτες τοπικών εφημερίδων, έμποροι, ναυτικοί, εφοπλιστές, που κυριαρχούσαν στο Δούναβη, βιομήχανοι και τραπεζίτες. Συνθέτες, πρωταγωνιστές θεάτρου και κινηματογράφου που πρωτοστάτησαν στη διαμόρφωση της μουσικής και θεατρικής κίνησης, ανώτατοι λειτουργοί, καθηγητές Πανεπιστημίου και ακαδημαϊκοί, δήμαρχοι, βουλευτές, υπουργοί και πρωθυπουργοί, όπως ο Απόστολος Αρσάκης, που πρώτος εισήγαγε το 1861 στη Μολδοβλαχία το νόμο της απαλλοτριώσεως των μεγάλων κτημάτων, δίδοντας γη στους ακτήμονες χωρικούς της Ρουμανίας και ο Νικολάε Γιόργκα στη μεσοπολεμική περίοδο 1931-1932. Πολλοί απ’ αυτούς προσέφεραν δωρεές σε χρήμα, μεγάλα ιδρύματα, όπως νοσοκομεία, μουσεία, εκκλησίες και σχολεία (εκτός των κοινοτικών), μέγαρα πολιτιστικά τόσο στη Ελλάδα (Αρσάκειο, Ζάππειο, κλπ.), όσο και στη Ρουμανία. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, το 1913 όταν μαζί με τον τότε πρωθυπουργό της Ρουμανίας Τάκε Ιονέσκου επισκέφθηκε τις παραδουνάβιες πόλεις και στη Βράιλα τον υποδέχθηκαν πάνω από 200 ελληνικά ρυμουλκά, 1 είπε πως ουδέποτε είδε στο λιμάνι του Πειραιά να κυματίζουν τόσες ελληνικές σημαίες.

Από τις αρχές του 20ου αιώνα είχαν αρχίσει τα πρώτα σημάδια κατάρρευσης των ελληνικών κοινοτήτων με την άνοδο της εγχώριας αστικής τάξης 1 και η πορεία προς τον αφανισμό ενός μεγάλου μέρους του ελληνικού πληθυσμού ολοκληρώθηκε το 1947, όταν στην εξουσία εγκαθιδρύθηκε το καθεστώς της λαϊκής δημοκρατίας. Ακολούθησε ταχύτατη έξοδος των ομογενών προς την Ελλάδα, αφού η συνύπαρξη με το νέο καθεστώς κατέστη αδύνατη. Οι περιουσίες αυτών αφαιρέθηκαν με διαφόρους τρόπους, όπως εθνικοποιήσεις, δημεύσεις και αναγκαστικές δωρεές. Οι κοινότητες διαλύθηκαν και οι περιουσίες αυτών πέρασαν στην κατοχή του κράτους χωρίς να δοθεί καμία αποζημίωση. Από τους 100.000 Έλληνες το 1945, σήμερα ζουν περίπου 25.000 σε οικτρή οικονομική κατάσταση.Μετά από μια μακραίωνη παρουσία της ελληνικής κοινότητας στη Ρουμανία, σήμερα ο Ελληνισμός αντιμετωπίζει μια σειρά από προβλήματα. Τα σημαντικότερα είναι η ρύθμιση των περιουσιών, το θέμα των κοινωνικών ασφαλίσεων και συντάξεων, το θέμα της εκπαίδευσης, της ελεύθερης κοινοτικής δράσης. Παρ΄ όλα αυτά ο Ελληνισμός συνεχίζει να αποτελεί μία δυναμική ομάδα, αντάξια της ιστορικής διαδρομής, οικονομικής, κοινωνικής, πνευματικής και πολιτισμικής, της ελληνικής κοινότητας στο χώρο. Μικρό δείγμα της συμβολής του Ελληνισμού στη Ρουμανία είναι η διάθεση των νέων Ρουμάνων να μάθουν την ελληνική γλώσσα και ιστορία. Και η διάθεση των ρουμανικών πανεπιστημίων να στηρίξουν αυτή τη τάση δείχνει τη σημασία που έχει ο Ελληνικός πολιτισμός για την παράδοση και την κουλτούρα αυτής της χώρας.

1Σεργκέεφ, Β. Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας. Αθήνα χχ. σελ. 158.

2Floresku, R. «The Phanoriote regime in the Danubian Principalities», Balkan studies 9 (1982) σελ. 313-314.

1Λεφτσένκο, Σ. Ιστορία του Βυζαντίου. Αθήνα 1976, σελ.129.

2Cicanci, O. Companiile Grecesti din Transilvania si comertul european in anii 1636-1746 (Οι ελληνικές κομπανίες της Τρανσυλβανίας και το ευρωπαϊκό εμπόριο στα χρόνια 1636-1746), Βουκουρέστι 1981.

3Gioriceanu, G. La roumanie economique. Paris 1931, σελ.151.

4'Αμαντος, Κ. «Οι Έλληνες εις την Ρουμανίαν προ του 1821», Πρακτικά Ακαδημίας Αθηνών 19 (1944), σελ. 413-434.

5Φωκάς Σπυρίδων, Οι Έλληνες εις την ποταμοπλοΐαν του Κάτω Δουνάβεως. Θεσσαλονίκη εκδ. Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 1975, σελ.48.

1Φωκάς Σπυρίδων, Οι Έλληνες εις την ποταμοπλοΐαν του Κάτω Δουνάβεως. Θεσσαλονίκη εκδ. Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου 1975, σελ.67.

16Τσουκαλάς, Κ. Εξάρτηση και αναπαραγωγή. Αθήνα, εκδ. Θεμέλιο 1987, σελ.324

http://antibaro.gr