Γιατί η Ουγγαρία και η Βουλγαρία Αναγνωρίζουν το Κόσσοβο; Κωνσταντίνος Χολέβας Πολιτικός Επιστήμων Αντίβαρο, Απρίλιος 2008 Από την ειδησεογραφία της 21-3-2008 πληροφορηθήκαμε ότι 4 χώρες γειτονικές προς την ταραγμένη περιοχή του Κοσσόβου αποφάσισαν να αναγνωρίσουν την μονομερή ανεξαρτησία που ανακήρυξε η αλβανική πλειοψηφία. Πρόκειται για την Σλοβενία, την Κροατία, την Ουγγαρία και την Βουλγαρία. Ας μελετήσουμε κάπως πιο προσεκτικά τις 4 αυτές αναγνωρίσεις για να εξαγάγουμε ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα, ιδίως από τις δύο τελευταίες περιπτώσεις. Θυμίζουμε πάντως ότι η Ελλάς, η Κύπρος, η Ρουμανία και η Ισπανία παραμένουν σταθερές στη ΜΗ αναγνώριση σεβόμενες το Διεθνές Δίκαιο, την Συμφωνία του Ελσίνκι και τις ισορροπίες της βαλκανικής διακεκαυμένης ζώνης. Εξ άλλου η Κίνα και η Ρωσία, μόνιμα μέλη του Σ.Α. του ΟΗΕ, ανακοίνωσαν ότι δεν πρόκειται να νομιμοποιήσουν τα τετελεσμένα του αλβανικού αλυτρωτισμού, ο οποίος δυστυχώς ενθαρρύνεται από την κυβέρνηση Μπους. Φαίνεται ότι οι ΗΠΑ θέλουν στα Βαλκάνια να εξευμενίσουν τους Μουσουλμάνους (Αλβανούς τώρα, Βόσνιους προσφάτως), διότι στην ευρύτερη Μέση Ανατολή έρχονται σε σύγκρουση με το Ισλάμ. Ισορροπία σε τεντωμένο σχοινί και με κίνδυνο γενικότερης αναταραχής! Η Σλοβενία , που προεδρεύει της Ευρ. Ενώσεως αυτό το εξάμηνο, είναι από τις πιο φιλοαμερικανικές χώρες στην Ευρώπη και δεν έχει αντίρρηση να ακολουθήσει την πολιτική των ΗΠΑ στο Κόσσοβο. ?λλωστε δεν έχει σημαντικές μειονότητες στο εσωτερικό της και δεν φοβάται το φαινόμενο του ντόμινο , δηλαδή την εμφάνιση σειράς αποσχιστικών κινημάτων στα πρότυπα των Κοσσοβάρων Αλβανών. Η Κροατία θέλει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. και προφανώς προσπαθεί να κερδίσει την εύνοια των ΗΠΑ . Αναγνωρίζει, λοιπόν, ανεξάρτητο Κόσσοβο έχοντας κατά νου ότι ναι , μεν, ζει μία σερβική μειονότητα στα κροατικά εδάφη, αλλά δεν θεωρείται ικανή ή διατεθειμένη να δημιουργήσει αποσχιστικά προβλήματα. Προς το παρόν, τουλάχιστον. Η περίπτωση της Ουγγαρίας είναι πιο ενδιαφέρουσα και πιο περίπλοκη. Η αναγνώριση της «ανεξαρτησίας» του Κοσσόβου από την χώρα αυτή δεν μπορεί να εξηγηθεί απλουστευτικά με μόνη την επίκληση του φιλοαμερικανισμού των πρώην κομμουνιστικών κρατών. Η Ουγγαρία, έχω την αίσθηση ότι προσδοκά οφέλη ευρύτερα και ανομολόγητα από την ανεξαρτητοποίηση της σερβικής αυτής επαρχίας. Είναι γνωστό ότι στην Ρουμανία, στην Σλοβακία και στην Σερβία ζουν σημαντικές κοινότητες με ουγγρική εθνική συνείδηση. Μεγαλύτερη είναι η ουγγρική μειονότητα της Ρουμανίας, στην περιοχή της Τρανσυλβανίας. Η ουγγρική αντίληψη περί έθνους και συνόρων λέει εδώ και 90 χρόνια ότι μετά την διάλυση της Αυστρουγγαρίας το 1918 η Ουγγαρία είναι η περισσότερο αδικημένη από την διανομή των εδαφών . Οι Ούγγροι πιστεύουν ότι τα φυσιολογικά τους σύνορα, αυτά που δικαιούνται ιστορικώς και εθνολογικώς, δεν είναι τα σημερινά, αλλά πρέπει να διευρυνθούν εδαφικά. Θα περίμενε κανείς ότι αυτές οι αντιλήψεις θα περιορίζονταν με την ένταξη της χώρας στην Ευρ. Ένωση. Όμως παρατηρούμε ότι δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Μόνο στην Ελλάδα, άλλωστε υπάρχει η αντίληψη ότι για να είσαι καλός Ευρωπαίος πρέπει να μη μιλάς για τα εθνικά και ιστορικά θέματά σου. Το Νοέμβριο του 1991 ο Ούγγρος Πρωθυπουργός Γιόζεφ ?νταλλ, ένας από τους πρώτους της μετακομμουνιστικής εποχής είχε τονίσει δημοσίως ότι ναι μεν προέχει η αποκατάσταση των δημοκρατικών θεσμών και η πορεία προς την Ευρώπη, αλλά παραλλήλως η Ουγγαρία ενδιαφέρεται εντόνως για τις ουγγρικές μειονότητες στην Τρανσυλβανία, στη Βοϊβοντίνα και αλλού. Τα θυμίζουμε όλα αυτά για να εκφράσουμε το ερώτημα: Μήπως η ουγγρική κίνηση για αναγνώριση του Κοσσόβου υποκρύπτει την επιθυμία για αντίστοιχη αυτονόμηση ή και απόσχιση των ουγγρικών μειονοτήτων στην περιοχή; Μακάρι να διαψευσθούμε, αλλά καλό είναι η Σερβία, η Ρουμανία και η Σλοβακία να έχουν την προσοχή τους τεταμένη. Η Βουλγαρία είναι το μεγάλο αίνιγμα. Θα περίμενε κάποιος που σκέπτεται λογικά να μην αναγνωρίσουν οι βόρειοι γείτονές μας το «ανεξάρτητο» Κόσσοβο, διότι θα έχουν κατά νου την μεγάλη μουσουλμανική μειονότητα που ζει στην χώρα τους. Το 8% του βουλγαρικού πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι και αυξάνονται ραγδαία λόγω υψηλής γεννητικότητος. Δεν φοβάται η Σόφια αποσχιστικές κινήσεις μετά τον ασκό του Αιόλου που άνοιξε το Κόσσοβο με τις πλάτες των ισχυρών; Μία πρώτη απάντηση θα ήταν ότι η Σόφια σήμερα ακολουθεί μία φιλοατλαντική γραμμή ως νεοφώτιστο μέλος του ΝΑΤΟ. Όμως υπάρχει και κάτι βαθύτερο. Η μουσουλμανική μειονότητα έχει αποκτήσει μεγάλη πολιτική επιρροή αναντίστοιχη προς το μέγεθός της. Με το κόμμα Δικαιωμάτων και Ελευθεριών και με την διακριτική καθοδήγηση της ?γκυρας οι μουσουλμάνοι της Βουλγαρίας έχουν καταστεί ρυθμιστές των κρισιμοτέρων επιλογών και εκλογών. Για να σχηματισθεί κυβέρνηση ή για να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι σχεδόν απαραίτητη η στήριξη από το μουσουλμανικό κόμμα. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η συγκεκριμένη απόφαση της Βουλγαρίας να εκφράζει αυτήν την σημαντική επιρροή της μουσουλμανικής μειονότητος, η οποία κατορθώνει μερικές φορές να υπαγορεύει ή και να αλλοιώνει την εξωτερική πολιτική της Σόφιας. Η απόφαση αυτή, πάντως, αναμένεται να προκαλέσει την αντίδραση πολλών Βουλγάρων πολιτών και πολιτικών, οι οποίοι φοβούνται μία μελλοντική αποσχιστική κίνηση των μουσουλμάνων στο νότιο τμήμα της χώρας. Αξίζει αν αναφέρουμε ότι οι Βούλγαροι μοναχοί της Μονής Ζωγράφου του Αγίου Όρους απέστειλαν ανοικτή επιστολή προς τους ηγέτες της Βουλγαρίας και ζητούν να ΜΗΝ αναγνωρισθεί η αυθαίρετη «ανεξαρτησία» του Κοσσόβου. Ορισμένοι προέβλεψαν ότι ενός Κοσσόβου μύρια έπονται. Συντόμως θα ξέρουμε αν θα δικαιωθούν. Κωνσταντίνος Χολέβας, Πολιτικός Επιστήμων 29η Μαρτίου 2008