Βαλκανικές προσδοκίες και ανησυχίες για το 2007 Κωνσταντίνος Χολέβας Πολιτικός Επιστήμων Αντίβαρο, Ιανουάριος 2007 Η αρχή του νέου χρόνου συνήθως προσφέρεται για προβλέψεις , αλλά η αστάθεια του βαλκανικού περιγύρου μας καθιστά δύσκολη μία τέτοια προσπάθεια. Θα αναρωτηθείτε, πιθανότατα: Γιατί μιλώ για αστάθεια όταν έχουμε ήδη από 1ης Ιανουαρίου την ένταξη της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Η απάντηση θα μπορούσε να είναι μονολεκτική, δηλαδή « Κοσσυφοπέδιο». Όμως δεν είναι τόσο απλά τα πράγματα. Το Κοσσυφοπέδιο (Κόσσοβο) αναμένεται λογικά να είναι η πηγή διαφόρων εξελίξεων στην περιοχή μας, όμως εκ των πραγμάτων εμπλέκονται και η Αλβανία, η Σερβία , η Βοσνία – Ερζεγοβίνη και η ΠΓΔΜ . Ας γίνουμε αναλυτικότεροι: ΟΙ ΗΠΑ η Βρετανία και φυσικά οι Αλβανοί των Τιράνων και της Πρίστινας είναι προφανές ότι θεωρούν ως την μοναδική λύση για το Κόσσοβο την πλήρη απόσχιση της επαρχίας από την Σερβία με φραστικές τουλάχιστον διαβεβαιώσεις ότι θα προστατευθεί η εναπομείνασα σερβική κοινότητα. Το Βελιγράδι αντιθέτως έχει εγγράψει ρήτρα μέσα στο νέο Σύνταγμα της Σερβίας που θεωρεί ως αναπόσπαστο σερβικό έδαφος το Κοσσυφοπέδιο. Η Ρωσία από την πλευρά της δηλώνει ρητά και κατηγορηματικά ότι αντιτίθεται στην ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και ότι θα θέσει βέτο αν έλθει το ζήτημα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προωωθεί την ιδέα του « ευρωπαϊκού προτεκτοράτου» δηλαδή μιάς ιδιόμορφης νομικής και πολιτειακής λύσης που θα καθιστά το Κοσσυφοπέδιο ουσιαστικά μεν ανεξάρτητο, τυπικά όμως δεν θα του δίνει την πλήρη αναγνώριση κρατικής οντότητος. Οι διπλωματικές ζυμώσεις είναι πολλές και περιλαμβάνουν δύο σενάρια για την κάμψη της σερβικής αρνήσεως. Το πρώτο σενάριο προβλέπει να διχοτομηθεί το Κοσσυφοπέδιο και η Σερβία να κρατήσει το 10% - 20% του εδάφους του. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει να επιτρέψουν οι ισχυροί της Δύσεως την προσάρτηση του σεροβοσνιακού τομέα στην Σερβία ως αντάλλαγμα για να δεχθεί το Βελιγράδι την πλήρη απόσχιση του Κοσσόβου. Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενες αναλύσεις μας (όρα ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ Οκτωβρίου και Νοεμβρίου 2006) τα Σκόπια ήδη νιώθουν ζεστή την ανάσα του αλβανικού αλυτρωτισμού. Ο φόβος της σλαβική πλειοψηφίας – των λεγομένων « Μακεδόνων» - είναι ότι η απόσχιση του Κοσσόβου θα ανοίξει τις ορέξεις για την απόσχιση των δυτικών επαρχιών της ΠΓΔΜ όπου κατοικεί συμπαγής αλβανική μάζα. Κατά την διάρκεια του Δεκεμβρίου 2006 έκαναν και πάλι την εμφάνισή τους σε διάφορα σημεία της χώρας ένοπλές αλβανικές ομάδες, παρακλάδια του Αλβανικού Εθνικού στρατού που οργάνωσε την ένοπλη εξέγερση του 2001. Εξ άλλου λίγες ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα βεβηλώθηκε το Ορθόδοξο νεκροταφείο στην πόλη Τέτοβο, ένα από τα προπύργια του αλβανικού εθνικιστικού κινήματος, λίγα μόλις χιλιόμετρα δυτικά της πόλης των Σκοπίων. Θεωρώ πολύ πιθανόν να έχουμε ένοπλη δράση στην περιοχή Κοσσυφοπεδίου και δυτικής ΠΓΔΜ κατά το έτος 2007 κι η χώρα μας πρέπει να είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει τις οποιεσδήποτε συνέπειες – οικονομικές, πολιτικές, ανθρωπιστικές- αυτής της αναταραχής. Τα Σκόπια σε διπλωματικό επίπεδο έχουν δημιουργήσει μία ακόμη προστριβή , εκτός από αυτήν με την Ελλάδα για το όνομα. Ζητούν από την Βουλγαρία να αναγνωρίσει το κόμμα ΟΜΟ- ΙΛΙΝΤΕΝ που δηλώνει ότι εκφράζει την Μακεδονική μειονότητα στην περιοχή Πιρίν (εκ του όρους Πυρήν ) στα νοτιοδυτικά της χώρας. Η Βουλγαρία το αρνείται κατηγορηματικά διότι θεωρεί το « Μακεδονικό έθνος» ανύπαρκτο και κατασκευασμένο. Η διαμάχη έφθασε μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο όπου το κόμμα των Πρασίνων/ Ευρωπαϊκής Ελεύθερης Συμμαχίας στήριξε το σκοπιανό αίτημα και απείλησε να εμποδίσει την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ε.Ε. Τελικά η μεγάλη πλειοψηφία των Ευρωβουλευτών δέχθηκε την βουλγαρική ένταξη χωρίς να απαιτηθεί η αναγνώριση του φιλοσκοπιανού κόμματος. Η διαμάχη συνεχίσθηκε στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης όπου μετέχουν 46 ευρωπαϊκές χώρες. Εκεί τα Σκόπια ζήτησαν από την Βουλγαρία να αναγνωρίσει το κόμμα ΟΜΟ –ΙΛΙΝΤΕΝ, αλλοιώς θα υποστεί κυρώσεις. Το αίτημα των Σκοπίων στήριξαν η Σερβία και η Ρωσία, ενώ την Βουλγαρία στήριξαν η Ελλάδα και η Κύπρος! Οι υπόλοιπες χώρες απλώς αδιαφόρησαν. Τα Σκόπια θα βρουν την Σόφια αντίθετη στην προσπάθειά τους να πλησιάσουν τις δομές της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ. Μία άλλη διελκυστίνδα που θα απασχολήσει την Βαλκανική γειτονιά μας μέσα στο 2007 είναι εκείνη που κυοφορείται μεταξύ Ρουμανίας και Δημοκρατίας της Μολδαβίας (πρώην Σοβιετικής Μόλντοβα). Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, που αποτελεί την Αξιωματική Αντιπολίτευση στο Βουκουρέστι, ζητεί επισήμως να αλλάξει το όνομα της Μόλντοβα, διότι ο όρος Μολδαβία είναι ταυτισμένος με την Ρουμανική ιστορία και παράδοση από την εποχή της Τουρκοκρατίας (τότε ήκμασε η Μολδοβλαχία με τους Φαναριώτες Έλληνες ηγεμόνες) . Ο αρχηγός του κόμματος ζητεί από την Κυβέρνηση της χώρας του να αντιδράσει όπως αντέδρασε και η Ελλάδα έναντι των σκοπιανών αξιώσεων για το όνομα Μακεδονία. Ενώ, λοιπόν, κάποιοι στην Αθήνα πίστεψαν ότι το Μακεδονικό ζήτημα μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων θα κλείσει σύντομα, βλέπουμε το μεν αρχικό πρόβλημα να μένει άλυτο και άλλα δύο « Μακεδονικά ζητήματα» να ανοίγουν γύρω μας. Ένα μειονοτικής φύσεως μεταξύ Σκοπίων και Σόφιας και ένα σχετικό με ονομασία κράτους μεταξύ Βουκουρεστίου και Κισινάου (πρωτεύουσα της Μολδαβίας). Ας ελπίσουμε όλα αυτά να επιλυθούν ειρηνικά. Κ.Χ. 16-12-2006 Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.