Στρατηγικά όπλα. Η περίπτωση της Β. Κορέας Γιάννης Τζιουράς πτυχιούχος Διεθνολόγος-Πολιτικός Επιστήμων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας Αντίβαρο, Οκτώβριος 2006 Περίπου έξι δεκαετίες αργότερα από την πρώτη δοκιμή πυρηνικού όπλου από τις ΗΠΑ, η επίδειξη πυρηνικής ισχύος αντί να αποτελεί απαρχαιωμένο έθιμο, εξελίσσεται σε θετική πρακτική. Προχθές η Β. Κορέα πραγματοποίησε την πρώτη της πυρηνική δοκιμή σε μια ευαίσθητη στρατηγικά περιοχή. Μπορεί η παραπάνω τακτική να αποτελούσε σύνηθες φαινόμενο στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αλλά σήμερα ανατρέπει τα δεδομένα ασφάλειας τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Έπειτα από τη ραγδαία ανάπτυξη των στρατηγικών της οπλικών συστημάτων, η Β. Κορέα δύναται να αναδειχθεί σε παράγοντα αστάθειας του διεθνούς συστήματος κλονίζοντας τις λεπτές ισορροπίες ισχύος που το χαρακτηρίζουν. Τα στρατηγικά οπλικά συστήματα επιτρέπουν τη χρήση των πυρηνικών σε μεγάλες αποστάσεις και είναι εκείνα που μπορούν να κρίνουν αποφασιστικά την έκβαση ενός πολέμου. Ως τέτοια νοούνται τα πυρηνικά όπλα σε συνδυασμό με τα (αντι)βαλλιστικά και δορυφορικά (διαστημικά) συστήματα. Την υπεροχή της παραπάνω τεχνολογίας έχουν στην κατοχή τους οι ΗΠΑ, ενώ η Ρωσία ακόμη και μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, παραμένει πυρηνική (υπερ)δύναμη στηρίζοντας την ασφάλειά της στα στρατηγικά όπλα. Η λογική της «αμοιβαίας πυρηνικής αποτροπής», του αμυντικού δόγματος δηλαδή που χαρακτήριζε το διπολικό σύστημα του Ψυχρού Πολέμου, μετά το Νοέμβρη του ’89 μεταστοιχειώθηκε αναδεικνύοντας στο προσκήνιο νέους περιφερειακούς παίκτες (πυρηνικές δυνάμεις) πέρα από τις 5 παραδοσιακές δυνάμεις (τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας). Με την διάλυση του Συμφώνου της Βαρσοβίας, το 1991 εμφανίστηκε το σοβαρό πρόβλημα της διάδοσης των πυραυλικών συστημάτων, ικανών να φέρουν πυρηνικές κεφαλές καθώς και να αποτελέσουν όπλα μαζικής καταστροφής. Τα πυραυλικά συστήματα λοιπόν με σχετικά φθηνές και εύκολες τροποποιήσεις μπορούν να αποτελέσουν τέτοιου είδους όπλα. Επομένως το δόγμα της αμοιβαίας πυρηνικής αποτροπής έχασε την αξιοπιστία του όχι λόγω της μείωσης της οπλικής υπεροχής της Δύσης αλλά λόγω της πιθανής διαφορετικής αποτίμησης του κόστους που θα προκαλέσουν τα πυρηνικά αντίποινα της Δύσης σε περίπτωση χρήσης όπλων μαζικής καταστροφής από τα λεγόμενα «κράτη-παρίες». Αν και η Β. Κορέα δεν μπορεί να χαρακτηριστεί με την συσταλτική ερμηνεία του παραπάνω ορισμού, μπορεί όμως να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση για άλλα 20 περίπου κράτη που βρίσκονται στην τροχιά ανάπτυξης πυρηνικών προγραμμάτων (π.χ. Ιράν, Ισραήλ, Τουρκία). Έτσι τα επίπεδα ανάπτυξης των στρατηγικών όπλων της Β. Κορέας (τα οποία προσεγγίζουν αυτά των μεσαίων πυρηνικών δυνάμεων-Αγγλία, Γαλλία, Κίνα) εστιάζονται κυρίως στα επιθετικά (διηπειρωτικοί πύραυλοι-ICBM με ακτίνα δράσης 12.000 χλμ.) και όχι στα αμυντικά (αντιβαλλιστικά) συστήματα. Με γείτονες όπως τη Ν. Κορέα, τη Ρωσία, την Κίνα και την Ιαπωνία, η ανάπτυξη των στρατηγικών όπλων σε τέτοια επίπεδα μόνο την απορρύθμιση της υφιστάμενης κατάστασης ασφαλείας μπορεί να επιτύχει. Οι ανησυχίες για μια εγκατάλειψη του δόγματος της πυρηνικής αποτροπής ενισχύονται επίσης και από το γεγονός ότι οι ΗΠΑ αποχώρησαν μονομερώς το 2002 από τη συνθήκη ΑΒΜ (συνθήκη που απαγόρευε την ανάπτυξη αντιβαλλιστικών συστημάτων, μεταξύ ΗΠΑ-Ρωσίας, για τη διαφύλαξη του δόγματος της αμοιβαίας πυρηνικής αποτροπής) και την επακόλουθη αποχώρηση της Ρωσίας από τη συνθήκη START II (συνθήκη για τον έλεγχο των εξοπλισμών στον τομέα των στρατηγικών όπλων). Έτσι παρόλο που η Συνθήκη για το Διάστημα του 1967 απαγορεύει την θέση σε τροχιά πυρηνικών όπλων ή όπλων μαζικής καταστροφής (επιτρέπει την κλασματική τροχιά αυτών των όπλων) οι ΗΠΑ προχώρησαν στην επανεκκίνηση του διαστημικού προγράμματος «Στρατηγική Πρωτοβουλία ʼμυνας» (το λεγόμενο Πόλεμο των ʼστρων-πνευματικό τέκνο του Reagan) με μία διαφορετική ονομασία «Εθνική Αμυντική Πρωτοβουλία». Το αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση ενός νομικού κενού στον τομέα των εξοπλισμών αλλά και χρήσης αντιβαλλιστικών συστημάτων (πράγμα που ανατρέπει την αποτροπή). Εάν δεν καλυφθεί το παραπάνω κενό τότε αναμφίβολα θα οδηγηθούμε σε ένα μοντέλο διεθνούς συστήματος όπου θα χαρακτηρίζεται από την αναρχία και τον ανεξέλεγκτο ανταγωνισμό των εξοπλισμών μεταξύ περισσότερων παικτών αυτή τη φορά, πολλοί από τους οποίους δεν έχουν την πολιτική ωριμότητα που επιβάλλει η διπλωματία των πυραύλων. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.