Κατηγορίες

 ΓΕΩΡΓΙΑ. Η νέα αποικία

Κατά τη διάρκεια της ΕΣΣΔ η Γεωργία ήταν γνωστή για πολύ συγκεκριμένα πράγματα. Για το Στάλιν, για τον Μπέρια, για το γεγονός ότι μετά το 1953 οι Γεωργιανοί «έπαιζαν» πάντα το ρόλο του κακού στις σοβιετικές κινηματογραφικές ταινίες, για τις ντάτσες της νομενκλατούρας στον Εύξεινο Πόντο, για τα οπωροκηπευτικά και τα κρασιά. Οι Γεωργιανοί είχαν πάντα τα υψηλότερα μέσα εισοδήματα έναντι άλλων πολιτών της ΕΣΣΔ. Η κατάρρευση όμως της ΕΣΣΔ και η διαφθορά έχουν δημιουργήσει τόσο σοβαρά προβλήματα στη χώρα, που είναι αμφίβολο αν θα μπει στο δρόμο της ανάκαμψης. Κάθε μέλος της οικογένειας Σεβαρντνάντζε λυμαινόταν κι έναν τομέα της οικονομίας, ενώ ο Σεβαρντνάτζε είχε πουλήσει την εταιρία κινητής τηλεφωνίας της χώρας στο γαμπρό του για ένα δολάριο (!).

Σήμερα οι Γεωργιανοί έχουν χάσει το 40% της αγοραστικής τους δύναμης σε σχέση με το 1991, αντιμετωπίζουν συνεχείς διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, την ανεργία, τη φυγή των νέων, την εγκληματικότητα, και την απίστευτη κρατική διαφθορά.
Μπορεί να έχει σημειωθεί αύξηση κατά 8,3% του ΑΕΠ, ο πληθωρισμός να έχει ελεγχθεί (5%) και η υιοθέτηση νέου νομίσματος (λάρι) το 1995 να έχει ελέγξει τις συναλλαγές, αλλά η παραοικονομία έχει ξεπεράσει το 50% του ΑΕΠ, ενώ σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το πραγματικό ΑΕΠ είναι σήμερα στο 30-35% του 1991. Το κράτος αδυνατεί να συγκεντρώσει φόρους και δασμούς, μετά βίας συντηρεί τους δρόμους και καταβάλλει μισθούς- μέσος μισθός 30 με 50 δολάρια- και συντάξεις- μέση σύνταξη 15 δολάρια- , ενώ υπάρχει η de facto απόσχιση της Αμπχαζίας ύστερα από πολυετή πόλεμο και η αυτονόμηση της Αντζαρίας και της Νότιας Οσέτιας. Έτσι οι Γεωργιανοί(;) αποφάσισαν να εκδιώξουν το Σεβαρντνάντζε - την επονομαζόμενη «λευκή αλεπού»- ο οποίος το 1995 εξελέγη πρόεδρος με ένα θριαμβευτικό 75%. «Βλέπω ότι αναίμακτα δεν θα περάσουν όλα αυτά και θα 'πρεπε να χρησιμοποιήσω τις εξουσίες μου, όμως ποτέ δεν πρόδωσα το λαό μου, γι' αυτό και πρέπει να παραιτηθώ», ήταν η τελευταία δήλωση του Σεβαρντνάντζε. Λίγο μετά την εκδίωξή του από το Κοινοβούλιο, προϊόν των νοθευμένων εκλογών της 2ας Νοεμβρίου, είχε διατάξει την επιβολή καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης, όμως ούτε ο στρατός, ούτε οι δυνάμεις ασφαλείας τον ακολούθησαν. Το λαϊκό παραλήρημα επευφημεί τώρα τον «Μίσα» Μιχαήλ Σαακασβίλι, τον 35χρονο ηγέτη του «Εθνικού Κινήματος, ο οποίος στις πρώτες δηλώσεις ανέφερε ότι «τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντά μας συνδέονται με τη Ρωσία, αλλά ο πρώτος εγγυητής της ασφάλειάς μας είναι οι ΗΠΑ». Ο Σαακασβίλι θεωρείται αμιγώς φιλοαμερικανός υποψήφιος και κατά καιρούς έχει εκφράσει την πρόθεση να εκδιώξει τις τρεις εναπομείνασες στρατιωτικές βάσεις της Ρωσίας και να ανακτήσει τον έλεγχο της Αμπχαζίας Τα καθήκοντα μεταβατικής προεδρίας ασκεί η πρόεδρος Νινό Μπουρτζανάντζε- ο πατέρας της διευθύνει το μονοπώλιο σιταριού της χώρας- η οποία προκήρυξε προεδρικές και βουλευτικές εκλογών στο διάστημα των 45 ημερών από την 26 Νοεμβρίου. Ήδη ζήτησε τη μεσολάβηση του Πάουελ στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα και τη δημιουργία «ενός τριγώνου Γεωργία-ΗΠΑ-Ρωσία, όπου όλοι θα είναι ίσοι και δεν θα χωρίζονται σε μεγάλους και μικρούς αδελφούς». Η Μπουρντζανάντζε δήλωσε όμως απογοητευμένη «από ενέργειες υπονόμευσης της κυριαρχίας και της ακεραιότητας της Γεωργίας στη Μόσχα», ενώ πέτυχε να εξασφαλίσει 6,38 εκατ. δολάρια από τις ΗΠΑ για τη διεξαγωγή των εκλογών.
Οι Ρώσοι

Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαίου, ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου στη Γεωργία. Εκμεταλλεύεται τη θέση της, αγοράζοντας όσες γεωργιανές εταιρείες μπορεί, κυρίως στον ενεργειακό τομέα. Ο Υπουργός Εξωτερικών της χώρας Ι. Ιβανόφ τόνισε ότι η χώρα του «σέβεται την εδαφική ακεραιότητα της Γεωργίας» και χαρακτήρισε πρόφαση «την επίκληση της παραμονής των ρωσικών στρατευμάτων για τη μη επικύρωση της Συμφωνίας για τον έλεγχο των συμβατικών δυνάμεων στην Ευρώπη. Η Μόσχα δεν ξέρει αν η αποχώρηση Σεβαρντνάντζε ήταν η καλύτερη λύση» τονίζοντας ότι θα επιφυλαχθεί ως προς την ετυμηγορία της και κριτήριό της θα είναι ο τρόπος με τον οποίον θα εκλεγεί η νέα ηγεσία. Ωστόσο αυτό που θεωρείται ότι ανησυχεί τη Μόσχα είναι η τάση των ηγετών της αντιπολίτευσης να δημιουργήσουν προνομιακή σχέση με τις ΗΠΑ. Είναι γεγονός ότι οι Ρώσοι θέλουν τα πετρέλαια της Κασπίας να μεταφέρονται στη Δύση με πετρελαιαγωγούς που θα περνούν από το δικό τους έδαφος. Οι Αμερικανοί, για να αποφύγουν αυτό ακριβώς το ενδεχόμενο, κατασκευάζουν το αγωγό που θα οδηγεί από το Αζερμπαϊτζάν μέσω της Γεωργίας στην Τουρκία (Μπακού- Τσειχάν). Ο Σεβαρντνάντζε στήριξε τα αμερικανικά σχέδια, κάτι που φυσικά δεν του συγχώρησε η Μόσχα.
Οι ΗΠΑ και οι «λοιπές δημοκρατικές δυνάμεις»

«Ανυπομονούμε να συνεργαστούμε με την προσωρινή πρόεδρο... Οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να υποστηρίξουν την κυβέρνηση για τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών», ήταν η πρώτη δήλωση του Στειτ Ντιπαρτμεντ. Η πτώση του Σεβαρντνάντζε απέφερε έκτακτη βοήθεια επτά εκατομμυρίων δολαρίων- η ετήσια αρωγή των ΗΠΑ ανέρχεται στα 110 εκ. δολάρια από το 1991- ενώ στο πολιτικό- στρατιωτικό πεδίο οι ΗΠΑ ζήτησαν από τη Ρωσία να σεβαστεί την δέσμευση που ανέλαβε το 1999 στην Κωνσταντινούπολη στη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Γεωργία. Η Ρωσία δια του Ιβανόφ, αντέδρασε με τον τρόπο που αναφέραμε πιο πάνω. Οι ΗΠΑ όμως έχουν εδώ και ένα χρόνο στείλει στρατεύματα στη χώρα, με αποστολή την εκπαίδευση αντιτρομοκρατικών δυνάμεων και βάσει των συμφωνιών, οι Αμερικανοί θα μείνουν εκεί ώς τον Μάιο του 2005. Τη Γεωργία έχει επισκεφθεί ο υπουργός ʼμυνας, Ντόναλντ Ράμσφελντ, επίσκεψη η οποία ήλθε ως απόδειξη της υποστήριξης των ΗΠΑ στο πρόσωπο του Σαακασβίλι, ο οποίος ήδη συναντήθηκε με εκπροσώπους του ΔΝΤ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και αμερικανούς «ειδικούς», οι οποίοι όπως ανακοινώθηκε «ήρθαν για τις έκτακτες «ανάγκες» της χώρας».

Βεβαίως σχέση με τις ΗΠΑ έχει και η σύνθεση του «λαού» που βγήκε στους δρόμους, αφού θα πρέπει να αναφερθεί ο ρόλος του «φοιτητικού κινήματος» Κμάρα (αρκετά), στη ανατροπή του Σεβαρντνάντζε, το οποίο είναι χρηματοδοτούμενο από τον Τζορτζ Σόρος. Το «Κμάρα», όπως και το «Οτπόρ», «γεννήθηκε στα πανεπιστήμια, για να διαμαρτυρηθεί κατά των αρχαϊσμών και της διαφθοράς», δήλωσε ο επικεφαλής του «κινήματος» Γκιόργκι Καντελάκι. Σύμφωνα με τη «Μοντ», το «κίνημα» εμπνεύστηκε από το αντίστοιχο σερβικό «Οτπόρ» (Σόρος και πάλι), που ανέτρεψε τον Μιλόσεβιτς, ενώ την περασμένη άνοιξη, δύο στελέχη του «Οτπόρ» πήγαν στην Τιφλίδα για να κάνουν στους Γεωργιανούς σεμινάρια με θέμα «τη μάχη για τη δημοκρατία»…..

Είναι γεγονός ότι υπάρχει μία απροκάλυπτη σύγκρουση συμφερόντων και ένας ανταγωνισμός Ουάσιγκτον-Μόσχας στη Γεωργία. Η Ρωσία έχει συγκεκριμένους στόχους στη χώρα, ενώ οι ΗΠΑ τους περιβάλλουν με το γνωστό μανδύα. Το Κρεμλίνο εκμεταλλεύτηκε με επιτυχία τις δυσκολίες του Σεβαρντνάντζε και βελτίωσε την προνομιακή θέση των ρωσικών εταιρειών στον ενεργειακό τομέα της Γεωργίας, εξασφαλίζοντας 25ετή σύμβαση και το δίκτυο αγωγών φυσικού αερίου για την «Γκασπρόμ» και το ηλεκτρικό δίκτυο της χώρας για τη «ΡΑΟ-ΓεΕΣ. Οι ΗΠΑ, έστειλαν το καλοκαίρι στην Τιφλίδα τον πρώην υπουργό Εξωτερικών και νυν μεγαλοδικηγόρο πετρελαϊκών συμβάσεων («Baker Botts») Τζέιμς Μπέικερ, για να διασφαλιστεί η ολοκλήρωση του πετρελαιαγωγού Μπακού-Τσεϊχάν, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2005. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, ο Μπέικερ διαπραγματεύτηκε την αποχώρηση του Σεβαρντνάντζε, καθώς η Ουάσιγκτον χρειαζόταν πλέον ηγέτες με μεγαλύτερη προοπτική και λιγότερους δεσμούς με τη Μόσχα, όπως οι ηγέτες της «λαϊκής» εξέγερσης, που σχεδίασε ο Αμερικανός πρεσβευτής Ρίτσαρντ Μάιλς με χρήματα του Σόρος. Ο αμερικανός πρεσβευτής μάλιστα, είχε αναφέρει αμέσως μετά τις νόθες εκλογές ότι «είμαστε απογοητευμένοι από τον αργό ρυθμό των μεταρρυθμίσεων στη Γεωργία. Θα θέλαμε να δούμε μία ισχυρότερη ηγεσία και ταχύτερη πρόοδο». Η εργολαβία «Προώθηση της δημοκρατίας ανά τον κόσμο», τώρα και στη Γεωργία. Νόθες εκλογές διεξήχθησαν και στο Αζερμπαϊτζάν, χωρίς να αντιδράσουν οι ΗΠΑ. Εκεί όμως ο Ράμσφελντ, νομιμοποίησε τη μεταβίβαση εξουσίας του Αλίεφ στον γιο του Ιλχάμ, με αντάλλαγμα την «ενίσχυση και διεύρυνση» της στρατιωτικής συνεργασίας ΗΠΑ-Αζερμπαϊτζάν, για την προστασία των κοιτασμάτων πετρελαίου και τη δημιουργία προωθημένης στρατιωτικής βάσης επιχειρήσεων. Η συμπεριφορά Μόσχας και Ουάσιγκτον επιβεβαιώνει το γεγονός ότι η γραμμή σύγκρουσης των συμφερόντων τους περνά από τη Γεωργία, της οποίας ο έλεγχος της πλούσιας σε κοιτάσματα πετρελαίου και αερίου περιοχής και του δρόμου μεταφοράς τους στη Δύση, εκτός από τα οικονομικά οφέλη προσφέρουν τη δυνατότητα στην Ουάσιγκτον να εδραιώσει την παγκόσμια ηγεμονία της και στη Μόσχα να αναγεννηθεί.

Μαλκίδης Φάνης

Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης

Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών