Συνεισφορὰ στὴν συζήτηση γιὰ τὶς νομοθετικὲς ρυθμίσεις τῶν διεθνικῶν ΜΚΟ - περιγραφὴ τῶν κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν
Περιγραφὴ τῶν «κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν». Ἱστορία, διεθνολογία, ἄμυνα, ἀσφάλεια καὶ διπλωματία ὦς οἱ κύριοι «στόχοι». Ὁ κριτικὸς κονστρουκτιβισμὸς ὦς δούρειος ἵππος ἡγεμονικῶν καὶ ἀναθεωρητικῶν ἀξιώσεων

Παναγιώτης Ἥφαιστος
Καθηγητής, Διεθνεῖς Σχέσεις - Στρατηγικὲς Σπουδές,
Ἕδρα Jean Monnet Εὐρωπαϊκὴ Πολιτικὴ Ὁλοκλήρωση,
Τμῆμα Διεθνῶν καὶ Εὐρωπαϊκῶν Σπουδῶν,
Πάντειο Πανεπιστήμιο

Ἀντίβαρο, Μάιος 2006

1. Κριτικοὶ κονστρουκτιβιστές: διεθνοαναρχικὰ ΜΚΟ ὦς ἡ ὕστερη ἐκδοχὴ ἀναρχισμοῦ.

Τὸ παρὸν κείμενο ἀντλεῖ ἀπὸ προηγούμενες εἰσαγωγικὲς μονογραφίες στὶς ὁποῖες ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς θεωρίας διεθνῶν σχέσεων ἐξέτασα τὶς λεγόμενες «κριτικὲς κονστρουκτιβιστικές» ἀναλύσεις, μία δηλαδὴ συνονθυλευματικὴ ὁμαδοποίηση στοχαστικῶν δραστηριοτήτων περισσότερο ἰδεολογικοῦ καὶ λιγότερο ἐπιστημονικοῦ χαρακτήρα (γιὰ τὴν τελευταία ἐκδοχὴ αὐτῶν τῶν κειμένων βλ. Οἱ διεθνεῖς σχέσεις ὦς ἀντικείμενο ἐπιστημονικῆς μελέτης στὴν Ἑλλάδα καὶ στὸ ἐξωτερικό, διαδρομή, περιεχόμενο καὶ γνωσιολογικὸ ὑπόβαθρο (Ἐκδόσεις Ποιότητα, Ἀθήνα 2005). Γιὰ ἐκτενέστερη καὶ λεπτομερέστερη ἀνάλυση τῶν πτυχῶν ποὺ ἀκολουθοῦν ὁ ἐνδιαφερόμενος θὰ πρέπει νὰ ἀνατρέξει σ’ αὐτὲς τὶς προγενέστερες δημοσιεύσεις.

Ἂν καὶ ὄπως συμβαίνει σὲ ὅλες τὶς ἀνάλογες περιπτώσεις συνονθυλευματικῶν ἐπιστημονικοφανῶν ἰδεολογικῶν ρευμάτων, μερικοὶ «κονστρουκτιβιστές», ὁ ἀριθμὸς τῶν ὁποίων διεθνῶς δὲν ξεπερνᾶ τὰ δάκτυλα τῶν δυὸ χεριῶν, ἐνδέχεται νὰ συνεισφέρουν θετικὰ στὴν ἐπιστημονικὴ ἀνάλυση συγκεκριμένων πτυχῶν τοῦ κοινωνικοῦ ἐπιστητοῦ. Ὅμως, κατὰ τὴν ἐκτίμησή μου, ἡ συντριπτικὴ πλειονότητα ἐνσαρκώνει τὴν ὕστερη ἐκδοχὴ αὐτοκαταστροφικῶν ἀναρχικῶν τάσεων στὸν χῶρο τῶν διανοουμένων στὴν Ἑλλάδα, στὴν Εὐρώπη καὶ εὐρύτερα. Στὴν σύγχρονη διεθνικὴ ἐκδοχή τους, ἀποτελοῦν καὶ τὴν πλέον ἐπικίνδυνη τάση «διεθνοαναρχισμού» τῶν Νέων Χρόνων. Δὲν πρόκειται περὶ ἀτόμων ποὺ ἐμπίπτουν στὴν σφαίρα εἰσαγγελικῶν καὶ ἀστυνομικῶν ἁρμοδιοτήτων, ἂν καὶ αὐτὸ δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκλειστεῖ (ὄπως δὲν μπορεῖ νὰ ἀποκλειστεῖ γιὰ κανένα ἄλλο). Αὐτὴ ἡ νέα ἐκδοχὴ ἀναρχιστῶν, ἢ καλύτερα «διεθνοαναρχιστῶν», δραστηριοποιοῦνται διεθνικὰ καὶ ἐνίοτε ὀργανώνονται θεσμικὰ ἀπὸ ἐλάχιστα διαφανεῖς ἢ ἀόρατους καὶ κοινωνικοπολιτικὰ ἀνεξέλεγκτους πυρῆνες ἀπίθανων ὁμαδοποιήσεων ποὺ συμπεριλαμβάνουν διανοούμενους, πολιτικούς, ἀξιωματούχους καὶ ἄλλους περιπατητὲς τοῦ ἀχανοὺς διεθνοῦς χώρου.

Ἀποτελοῦν ἐπικίνδυνη τάση γιὰ τὴν διεθνῆ καὶ ἐνδοκρατικὴ ζωὴ γιὰ ἕνα πολὺ ἁπλὸ λόγο: Στὴν πλάστιγγα τῆς πολυσχιδοῦς διεθνοῦς πολιτικῆς, ἐνῶ στὸν ἕνα δίσκο οἱ περισσότεροι πολίτες ὅλων τῶν κρατῶν ἀγωνίζονται γιὰ εἰρήνη, σταθερότητα, κοινωνικὴ πρόοδο, δημοκρατία, λαϊκὴ κυριαρχία καὶ ἰσόρροπες διακρατικὲς σχέσεις στὴν βάση τοῦ διεθνοῦς δικαίου καὶ τῶν διεθνῶν συνθηκῶν ἢ συμβάσεων, στὸν ἄλλο δίσκο ρέουν ποταμοὶ πολιτικοῦ ἀνορθολογισμοῦ ἀπόρροια τόσο συγκεχυμένων καὶ ἀνόητων ἢ ἀφελῶν ἰσοπεδωτικῶν καὶ ἁπλουστικῶν ἰδεῶν γιὰ παγκόσμια ἑνότητα ὅσο καὶ ὕπουλων ἡγεμονικῶν ἐκλογικεύσεων ἀκαδημαϊκᾶ μεταμφιεσμένων ποὺ τὶς ἐκμεταλλεύονται.

Ἡ ὕστερη ἐκδοχὴ τῶν ἀπροσάρμοστων -μὲ τὴν κοινωνικοπολιτικὴ ὀντολογία- ἰδεῶν ἂν καὶ μορφικὰ πιὸ πολύχρωμη καὶ ρευστή, δὲν διαφέρει ἀπὸ ἀνάλογες προγενέστερες τάσεις. Διαφέρει μόνο τὸ ἐπιστημονικοφανὲς περιτύλιγμα, ἡ ἀπίστευτης ποικιλομορφίας σύνθεση τῶν ὁμαδοποιήσεων καὶ οἱ ἐξεζητημένες προσεγγίσεις ποὺ χρησιμοποιοῦν μερικὲς κυβερνήσεις γιὰ νὰ τοὺς ἐντάξουν στὴν στρατηγικὴ ἐκπλήρωσης ἄνομων καὶ καταχρηστικῶν συμφερόντων. Ἀκόμη, σὲ σύγκριση μὲ τὸ παρελθὸν ἡ (διεθνο)ἀναρχικὴ διεθνική τους δράση αὐτὴ τὴν φορὰ δὲν βλάπτει ὅλους ἰσομερῶς ἀλλὰ σχεδὸν ἀποκλειστικὰ τὰ λιγότερο ἰσχυρὰ κράτη καὶ ἀσθενεῖς κοινωνίες. Ἀπὸ ἐπιστημονικὴ καὶ ἐπιστημολογικὴ ἄποψη, ἐπίσης, δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ὄπως σὲ ὅλες τὶς ἀνάλογες περιπτώσεις τοῦ παρελθόντος, αὐτὲς οἱ ἐπιστημονικοφανεῖς ὁμαδοποιήσεις ἔρχονται καὶ παρέρχονται χωρὶς στὸ τέλος νὰ τὶς θυμᾶται κανείς. Πρὶν αὐτὸ συμβεῖ, ὅμως, λαμβάνουν χώρα πάμπολλες ἀνθρώπινες καταστροφὲς καὶ ἄνομες ἀνακατανομές. Ἀναμφίβολα, κάτι ποὺ δείχνει καὶ τὸ βαθμὸ παρακμῆς τῶν κοινωνικῶν ἐπιστημῶν, ἡ ἐξαφάνισή τους δὲν σημαίνει ὅτι ὁ ἐπιστημονικὸς ἀνορθολογισμὸς ἐξαφανίζεται. Νέοι ἐπιστημονικοφανεῖς παραλογισμοὶ θὰ ἔρχονται καὶ θὰ παρέρχονται μέχρι τὴν στιγμὴ ποὺ οἱ κοινωνικὲς ἐπιστῆμες θὰ ἐκτοπίσουν τὶς μεταφυσικὰ προσδιορισμένες κατασκευὲς καὶ θὰ ἀποδεχθοῦν ὦς ἐπιστημονικὴ δεοντολογικὴ βάση τὴν κοινωνικοπολιτικὴ ὀντολογία τοῦ διεθνοῦς συστήματος. Τὸ ἄμεσο κρίσιμο ἐρώτημα, εἶναι ἀφενός, τὸ κατὰ πόσο θὰ περιοριστοῦν οἱ συνέπειες τῆς νέας στοχαστικῆς ἐπιδημίας τῶν κριτικῶν κονστρουκτιβιστικῶν ἐπελάσεων καὶ ἀφετέρου, κατὰ πόσο κράτη-στόχοι τῶν διεθνικῶν ἐπιστρατεύσεων θὰ ὑποστοῦν ζημιὲς καὶ μάλιστα ἀνεπίστροφες. Τὸ ζήτημα ποὺ τίθεται ὅσον ἀφορᾶ τὴν Ἑλλάδα πιὸ συγκεκριμένα, ἐξάλλου, εἶναι σὲ πιὸ νέο πεδίο θὰ ὀργιάσουν πολιτικὰ μετὰ τὴν καταστροφική τους ἐπίδραση στὴν ὑπόθεση τοῦ σχεδίου Ἀναν γιὰ τὸ κυπριακό.

Ὁ κριτικὸς κονστρουκτιβισμὸς εἶναι ἡ νέα ἐκδοχὴ ἀναρχικῶν ἰδεῶν ποὺ δὲν προσαρμόζεται στὴν κοινωνικοπολιτικὴ ὀντολογία τῶν Νέων Χρόνων. Αὐτὴ ἡ θέση ἴσως χρήζει σύντομης ἔστω διασαφήνισης. Συντομογραφικά, παρατηρεῖται ὅτι τὰ Νέα Χρόνια -κατὰ τὴν διάρκεια δηλαδὴ τῶν τεσσάρων τελευταίων αἰώνων- οἱ ἀγῶνες ἐλευθερίας κατὰ τῶν δυναστικῶν πολυεθνικῶν αὐτοκρατοριῶν δημιούργησαν καὶ θεμελίωσαν ὀντολογικὰ τὸ ἐθνικό-κρατικὸ σύστημα. Αὐτὸ σημαίνει κυρίαρχα-ἀνεξάρτητα, δηλαδὴ συλλογικὰ ἐλεύθερα πολιτειακὰ συστήματα συμβατὰ μὲ τὶς κοσμοθεωρητικὲς καὶ ἠθικοκανονιστικὲς παραδοχὲς τῶν ὑποκείμενων κοινωνιῶν. Οἱ κοινωνίες ποὺ κατάκτησαν τὴν ἀνεξαρτησία τοὺς προικίστηκαν μὲ πολύτιμη γιὰ τὴν κυριαρχία τοὺς πολιτικὴ κυριαρχία ἀναγνωρισμένη ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα κράτη. Τὸ διεθνὲς σύστημα, ἐπίσης, προικίστηκε μὲ τὸ διεθνὲς δίκαιο καὶ τοὺς διεθνεῖς θεσμοὺς ποὺ θεμελιώνονται στὸ δόγμα τῆς κυριαρχίας, δηλαδῆ, τὴν ἀρχὴ ποὺ ἡ ἱστορική της ἀποστολὴ συνίσταται στὴν ἀντίκρουση κάθε εἴδους ἡγεμονικῆς καί/ἢ ἐξομοιωτικῆς διεθνιστικῆς-κοσμοπολίτικης ὀργάνωσης τῆς διεθνοῦς ζωῆς. Τὰ ἴδια τὰ μέλη -ὁμάδες καὶ πολίτες- ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν κοινωνιῶν, ἐξάλλου, ἐνστικτωδῶς ἐπιδεικνύον πίστη καὶ νομιμοφροσύνη στὴν πολιτικὴ κυριαρχία τοῦ ἔθνους-κράτους στὸ ὁποῖο ἡ ἱστορία τοὺς ἐνέταξε ἢ στὸ ὁποῖο οἱ ἴδιοι ἐπέλεξαν νὰ διεξάγουν τὸν κοινωνικοπολιτικὸ τοὺς βίο.

Παρὰ αὐτὴ τὴν πασίδηλη κοσμογονία πνευματικῶν καὶ αἰσθητῶν ἐξελίξεων τῶν Νέων Χρόνων, τὴν ὕστερη ἐποχὴ παρατηρεῖται τὸ πλέον ἀνεξήγητο φαινόμενο τῆς ἀνθρώπινης ἱστορίας: Στὸν στοχαστικὸ κυρίως χῶρο ἀλλὰ συχνὰ μὲ προεκτάσεις στὴν ἐνδοκρατικὴ καὶ διακρατικὴ ζωή, ὑπάρχει πλῆθος διεθνιστικῶν καὶ κοσμοπολίτικων ἰδεολογημάτων καὶ θεωρημάτων ποὺ ἀμφισβητοῦσαν -καὶ συνεχίζουν νὰ ἀμφισβητούν- τὴν ὀντολογικὰ θεμελιωμένη διεθνῆ κοινωνία ἐθνῶν-κρατῶν. Ἀνεξαρτήτως ἀπόχρωσης, καταβολῶν, κινήτρων καὶ προθέσεων, αὐτὲς οἱ ἀμφισβητήσεις βρίσκονται στὸν πυρήνα τῶν αἰτιῶν πολέμου καὶ τῆς δυστυχίας πολλῶν κοινωνιῶν. Κάποιος δὲν ἔχει παρὰ νὰ σκεφτεῖ τοὺς ὕστερους παραλογισμοὺς -διεθνιστικοὺς κομμουνισμούς, διεθνιστικοὺς ἢ κοσμοπολίτικους φιλελευθερισμούς, ναζισμούς, φασισμούς, παγκοσμιοποιήσεις, νεοφιλελευθερισμούς, ἀναρχισμούς, διεθνοαναρχισμούς, «Σορισμούς- ποὺ σὲ μεγάλο βαθμὸ εὐθύνονται γιὰ τὴν ἀστάθεια τῶν διακρατικῶν σχέσεων τὴν ὕστερη ἐποχή, ἐπειδὴ τὶς περιπλέκουν σὲ ἡγεμονικοὺς ἀνταγωνισμούς, ποὺ προκαλοῦν περιφερειακὲς διενέξεις καὶ ποὺ γεννοῦν διεθνικὰ φαινόμενα ὄπως οἱ τρομοκράτες ἢ ὁ κερδοσκόπος Σόρος.

Ἔστω καὶ ἂν αὐτὸ θίγει ὅσους συνειδητὰ ἢ ἀσυνείδητα παγιδεύονται σὲ διεθνιστικοὺς καὶ κοσμοπολίτικους παραλογισμούς, πρέπει νὰ γίνει ξεκάθαρο ὅτι οἱ διεθνιστικὲς καὶ κοσμοπολίτικες ἰδεολογίες ποὺ σχεδὸν πάντοτε ἀποτελοῦν μεταμφιέσεις ἡγεμονικῶν ἀξιώσεων ἀποτελοῦν τὴν μεγαλύτερη πνευματικὴ καὶ πολιτικὴ ἀσθένεια τῆς σύγχρονης ἐποχῆς. Ἀρχίζοντας ἀπὸ τὰ ἀναρίθμητα ρεύματα μαρξιστικῶν καταβολῶν μέχρι καὶ τοὺς φιλελεύθερους διεθνιστές, ποὺ στὴν ὕστερη ἐκδοχὴ τοὺς ἀκοῦνε στὸ ὄνομα «νεοφιλελευθερισμός», πλῆθος διανοουμένων, γιὰ λόγους ποὺ ποικίλουν ἀνάλογα μὲ τὴν ἱστορικὴ συγκυρία, ἀμφισβητοῦσαν καὶ συνεχίζουν νὰ ἀμφισβητοῦν τὸ ἔθνος-κράτος ὦς θεσμὸ συλλογικῆς ἐλευθερίας-ἀνεξαρτησίας καὶ ὦς τὴν ὀντολογικὰ πλέον θεμελιωμένη Πολιτειακὴ μονάδα ὀργάνωσης τῶν ἀνθρωπίνων σχέσεων ἐνδοκρατικᾶ καὶ διακρατικά.

Δὲν εἶναι τοῦ παρόντος νὰ ἐξηγηθεῖ τὸ ἀμείλικτα ἀληθὲς -καὶ θλιβερὸ γιὰ τὰ ἑκατομμύρια διεθνιστῶν-κοσμοπολιτῶν ὅλων τῶν ἀποχρώσεων- γεγονὸς ὅτι πάντοτε εἴτε ἀκούσια ὦς ἀφελῆ παρακολουθήματα εἴτε ἐκούσια ὦς συνειδητοὶ δράστες ὅλα αὐτὰ τὰ ρεύματα λειτουργοῦσαν καὶ συνεχίζουν νὰ λειτουργοῦν ἐξυπηρετικὰ τῶν ἡγεμονικῶν ἀξιώσεων. Θρέφουν τὰ κυριότερα αἴτια πολέμου, προκαλοῦν ἀστάθεια καὶ εὐθύνονται γιὰ ἑκατόμβες. Τὰ νήματα ποὺ ἑνώνουν τὰ ποικιλόχρωμα ἡγεμονικά, διεθνιστικὰ καὶ κοσμοπολίτικα νήματα κάθε ἱστορικῆς συγκυρίας δημιουργοῦν πάντοτε ἐκρηκτικὰ μείγματα θεωρημάτων καὶ ἰδεολογημάτων ποὺ ἐπιστρατευμένα ἐνέχουν βαθύτατες πολιτικὲς προεκτάσεις γιὰ τὴν διεθνῆ καὶ ἐνδοκρατικὴ ζωή. Ἂν καὶ ἀναπόδραστα εἶναι πλήρη λογικῶν καὶ ἐπιστημονικῶν σφαλμάτων ἡ ἀκαδημαϊκὴ μεταμφίεση -αὐτὴ ἡ μεγάλη πνευματικὴ ἀνωμαλία τῆς ἱστορίας τῶν ἰδεῶν ποὺ ὀνομάζονται «κοινωνικὲς ἐπιστῆμες» καὶ ποὺ κατὰ κύριο λόγο θρέφουν ἀντικοινωνικὰ καὶ ἀνελεύθερα ζιζάνια, ζήτημα στὸ ὁποῖο θὰ ἐπανέλθω- τοὺς προσδίδει πολιτικὰ σημαντικὴ ἀλλὰ ἐπιστημονικὰ κίβδηλη ἐγκυρότητα. Ἐπίσης, κυρίως λόγω ἀτελειῶν στὸ ἐπίπεδό της ἀφετηριακῆς ἀνθρωπολογικῆς βάσης καὶ κοσμοθεωρητικῆς θεμελίωσης πολλῶν σημερινῶν κυρίαρχων κοινωνιῶν -δημιουργία τεχνητῶν κρατῶν, εὐθύγραμμες χαράξεις συνόρων στὴν φάση τῆς ἀποαποικιοποίησης, στρατηγικὲς διαίρει καὶ βασίλευε, προβληματικὲς συνταγματικὲς ρυθμίσεις- καὶ τῶν συνεχῶν ἐξωγενῶν ὑπονομεύσεων, τὰ ρεύματα αὐτὰ βρίσκουν πρόσφορο ἔδαφος σὲ ἀσθενεῖς καὶ ἀσταθεῖς πολιτεῖες. Ἀπελπισμένες καὶ διηρημένες κοινωνίες βρίσκουν καταφύγιο σὲ κοσμοπολίτικες καὶ διεθνιστικὲς ψευδαισθήσεις καὶ ἐκκολάπτουν φανατικὲς ὁμάδες ὀπαδῶν τῆς μίας -ὄλως περιέργως πάντοτε μίας, μοναδικῆς καὶ γιὰ τοὺς ὀπαδοὺς ἀλάνθαστης- ἐξομοιωτικὴς οἰκουμενικῆς ἀλήθειας, ἡ ὁποία ὄλως περιέργως πάντοτε εἶναι ἐξωκοινωνικά, ἐξωπολιτικὰ καὶ μεταφυσικὰ προσδιορισμένη. Αὐθόρμητοι ἀλλὰ καὶ στρατευμένοι κήρυκες μορφικὰ ἴδιων ἀλλὰ κατὰ περίπτωση διαφορετικοῦ περιεχομένου δογμάτων πολιτικῆς θεολογίας, περιφρονοῦν ἀδίστακτα τὶς ἱστορικὲς κοσμοθεωρητικὲς καὶ συνειδησιακὲς διαμορφώσεις τῶν ὑποκείμενων κοινωνιῶν διαταράσσοντας ἔτσι διαρκῶς τὴν ἐνδοκρατικὴ καὶ διακρατικὴ ζωή.

Ἐπιλέγοντας αὐθαίρετα πηγὲς καὶ θέματα μὲ κριτήριο ἀντικοινωνικὲς καὶ βαθύτατα ὑποκειμενικὰ βεβαρημένες γνῶμες γιὰ τὸ πὼς «πρέπει νὰ εἶναι ὁ κόσμος», κτίζουν ἀκαδημαϊκὰ μεταμφιεσμένες ἱστορικὲς ἀνεκδοτολογίες μὲ προγραμματικὰ δεδηλωμένο σκοπὸ τὴν ἀποσυναρμολόγηση τῆς ὀντολογικὰ θεμελιωμένης ἐθνοκεντρικῆς ἱστορικῆς διαμόρφωσης τῶν κοινωνικοπολιτικῶν συστημάτων. Ἀσφαλῶς αὐτοὶ οἱ «ἀποσυναρμολογητές» (deconstructionists) τῶν κοινωνικοπολιτικῶν συστημάτων οὔτε ἐπιστήμονες εἶναι οὔτε μποροῦν νὰ ἐπιτύχουν πολλὰ πράγματα παρὰ μόνο ἐφήμερη σύγχυση, ἀποπροσανατολισμό, ἀναταραχή, ἀναδιανομὲς συμφερόντων καὶ ζημιὲς εἷς βάρος ἀσθενῶν καὶ ἀπρόσεκτων κοινωνιῶν. Γιὰ νὰ τὸ θέσουμε διαφορετικά, ἀντὶ οἱ κοινωνικὲς ἐπιστῆμες νὰ προσηλωθοῦν στὴν οὐσία, δηλαδὴ στὴν ἐξέταση καὶ ἀνάλυση τῶν διλημμάτων καὶ προβλημάτων τοῦ κοινωνιοκεντρικᾶ θεμελιωμένου διεθνοῦς συστήματος, πολλοὶ ἀκαδημαϊκᾶ μεταμφιεσμένοι ἀναρχικοὶ -καὶ ἡ ὕστερη ἐκδοχὴ τοὺς οἱ διεθνοαναρχικοὶ «κριτικοὶ κονστρουκτιβιστές»- ἀντιμάχονται τὴν ἀνθρώπινη ὀντολογία καὶ κατ’ ἐπέκταση τὴν συλλογικὴ ἀνθρώπινη ἐλευθερία. Τὸ μονότονα ἐπαναλαμβανόμενο γεγονός, εἶναι ὅτι πάντοτε στὸ τελικὸ στάδιο ἐξυπηρετοῦν τὶς ἀποσταθεροποιητικὲς ἡγεμονικὲς ἀξιώσεις.

Οἱ τελευταῖες, παρὰ τὶς κατακτήσεις πολιτικοῦ πολιτισμοῦ τῶν διεθνῶν σχέσεων στὸ ἐπίπεδό του διεθνοῦς δικαίου καὶ τῶν διεθνῶν θεσμῶν, θρέφουν καὶ ἀναπαράγουν τὰ αἴτια πολέμου ὑπονομεύοντας τὶς εἰρηνικὲς καὶ ἰσόρροπες διεθνεῖς συναλλαγές. Στὸν κόμβο ποὺ ἑνώνει τὰ νήματα τοῦ προαναφερθέντος συνονθυλεύματος ἡγεμονικῶν, διεθνιστικῶν καὶ κοσμοπολίτικων ἰδεολημάτων καὶ θεωρημάτων ἀναμενόμενα ὑπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία ἀτόμων, ὁμάδων, κινήτρων, προθέσεων καὶ μεθοδεύσεων: «ἰδεαλιστικὰ ἀπεγνωσμένοι» ἱεραπόστολοι τῆς διεθνοῦς ἐξομοίωσης, τρικυμισμένοι διεθνολογικοὶ ἐγκέφαλοι ἀκαδημαϊκὰ καλοβολεμένοι, ἀναρχικοὶ ὄπως ἡ 17 Νοέμβρη ἢ οἱ ὁμάδες ὄπως οἱ Μπάντερ Μάϊχοφ, ἀργόσχολοι ἀναρριχητὲς τοῦ πολιτικοῦ περιθωρίου, καλόπιστοι διεθνικοὶ ἀκτιβιστὲς ὀργανωμένοι σὲ διεθνικὰ ΜΚΟ, νῦν, πρώην καὶ ἐνδεχομένως αὐτονομημένοι ἀξιωματοῦχοι ἡγεμονικῶν κρατῶν, ἐπιχειρήσεις, τράπεζες, ἐφοπλιστές, ἀμέριμνοι ἀντιπρόσωποι διεθνῶν θεσμῶν καὶ παντελῶς κοινωνικὰ ἀνέντακτοι μεγαλομανεῖς κερδοσκόποι τῆς «παγκοσμιοποίησης» ποὺ ἐξυπηρετοῦν τὶς παρασιτικὲς δραστηριότητές τους.

Ποταμοὶ ἀνορθολογισμοῦ ποὺ εἰσρέουν ὁρμητικὰ στὸν ἕνα δίσκο τῆς πλάστιγγας τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς ἐπενεργοῦν βλαπτικὰ καὶ ἀποσταθεροποιητικὰ κυρίως πρὸς τὴν κατεύθυνση τῶν ἀσθενέστερων καὶ πιὸ ἀσταθῶν κρατῶν σὲ περιφέρειες ὄπως τὰ Βαλκάνια καὶ ἡ Μέση Ἀνατολή. Στὸ τέλος, φυσικά, ὅλοι βλάπτονται, ἀκόμη καὶ οἱ δράστες ἡγεμονικῶν κρατῶν ποὺ βλέπουν τὰ πρόσκαιρα κέρδη τους νὰ ἐξανεμίζονται μπροστὰ στὶς θύελλες ποὺ προκαλοῦν οἱ ἄνομες καὶ καταχρηστικὲς δραστηριότητές τους.

 

2. Περιγραφὴ τῶν «κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν». Ἱστορία, διεθνολογία, ἄμυνα, ἀσφάλεια καὶ διπλωματία ὦς οἱ κύριοι «στόχοι».

Ἐὰν προσπαθήσουμε νὰ περιγράψουμε τοὺς «κριτικοὺς κονστρουκτιβιστές», τῶν ὁποίων οἱ ἀπόψεις, συνειδητὰ ἢ ἀνεπίγνωστα, υἱοθετοῦνται ἀπὸ τὴν πλειονότητα τοῦ ἀκαδημαϊκοῦ καὶ πολιτικοῦ κόσμου στὴν Ἑλλάδα –καὶ οἱ ὁποῖες βρίσκονται στὸν πυρήνα τῆς μεθοδολογίας τῆς «νέας ἱστορίας» ποὺ χρηματοδοτεῖται ἀκόμη καὶ ἀπὸ ὀργανώσεις ἑνὸς κερδοσκόπου ὄπως ὁ George Soros–, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε πὼς ἀποσκοποῦν στὴ διάβρωση τῶν ἰδεολογικῶν καὶ ἄλλων δομῶν τῶν ἐθνῶν-κρατῶν, στὸν ἐκφυλισμὸ τῆς κρατικῆς κυριαρχίας ὦς ἔννοιας, στὴν ἀπονομιμοποίηση τῶν κανονιστικῶν συστημάτων καὶ τῶν ἐξουσιαστικῶν δομῶν καὶ στὴν ἀνάδειξη μίας «παγκόσμιας κοινωνίας» ἐντὸς ἑνὸς κατακερματισμένου παγκόσμιου χώρου στὸ ἐσωτερικό του ὁποίου ἡ ἐξουσία θὰ διαχέεται στὸ «μικροεπίπεδο».

Συνήθεις ὄροι καὶ ἔννοιες οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στὴν κονστρουκτιβιστικὴ βιβλιογραφία εἶναι «ἀποσυναρμολόγηση» «ἀποολοκλήρωση», «ἀποκέντρωση», «κατακερματισμός» κτλ. Ἔτσι, πιστεύουν οἱ ἰδεολογικοὶ ἀκτιβιστὲς τοῦ κονστρουκτιβισμοῦ –γιατί, ἔστω καὶ ἂν μεταμφιέζονται ἀκαδημαϊκὰ μὲ τὴν εὐκολία ποὺ αὐτὸ γίνεται σήμερα στὸν πανεπιστημιακὸ χῶρο, κατὰ τὸ πλεῖστον περὶ πολιτικῶν ἀκτιβιστῶν καὶ προπαγανδιστῶν πρόκειται, καὶ ὄχι περὶ ἐπιστημόνων–, ἀλλάζει ὁ τρόπος σκέψης, ἐπέρχεται ἰδεολογικὸς μετασχηματισμὸς τῶν συλλογικῶν ὀντοτήτων πρὸς μεγαλύτερη συνειδητοποίηση τῆς ταυτότητας τῶν ἀτόμων ὦς «πολιτῶν τοῦ κόσμου» καὶ μεταλλάσσεται ὁ τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο ἄτομα καὶ συλλογικὲς ὀντότητες «βλέπουν» ἀλλήλους [Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι κύριος στόχος τῶν κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν εἶναι ἡ συγγραφὴ ἱστορικῶν βιβλίων ποὺ ἐξωθοῦν τὶς κοινωνίες πρὸς αὐτοὺς τοὺς ἀνορθολογικοὺς διεθνοαναρχικοὺς «πολιτικούς» σκοπούς].

Ὅσοι τουλάχιστον ἀναμιγνύονται καλόπιστα σ’ αὐτὲς τὶς ἰδεολογικοπολιτικὲς δραστηριότητες, πιστεύουν ὅτι κύρια ἐμπόδια γιὰ τὴν παγκόσμια εἰρήνη δὲν εἶναι τὰ αἴτια πολέμου ποὺ ἀναφέρουν οἱ πολιτικοὶ ρεαλιστὲς ἀλλὰ τὰ ἔθνη-κράτη αὐτὰ καθαυτά, τὰ ὁποῖα καὶ γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ «θὰ πρέπει» νὰ ἀποσυναρμολογηθοῦν καὶ κατακερματιστοῦν. Στὸ ἴδιο πλαίσιο, οἱ «ἐθνοκεντρικές» κοσμοθεωρίες, ταυτότητες, ἱστορικὲς μνῆμες καὶ ἱστορικὲς συνειδήσεις «θὰ πρέπει» νὰ ὑπονομευτοῦν, ἀποδυναμωθοῦν καὶ ἐξανεμιστοῦν. Κύριος στόχος αὐτῶν τῶν διεθνοαναρχικῶν ἀκτιβιστῶν, εἶναι οἱ ἐθνικὲς κοσμοθεωρητικὲς παραδοχές, οἱ ἐθνικὲς κοσμοεικόνες, οἱ ἐπικὲς ἀναμνήσεις τῶν ἀγώνων ἐλευθερίας, οἱ ἐθνικὲς ταυτότητες, οἱ ἐθνικὲς ἰδιαιτερότητες, οἱ ἱστορικὲς μνῆμες καὶ γενικότερα ὁτιδήποτε χαρακτηρίζει τὴν ἐθνική-κρατικὴ ἑτερότητα, τὴν ὁποία μὲ ἰδιάζουσα πολιτικὴ προκατάληψη καὶ χυδαιότητα ὀνομάζουν «ἐθνοκεντρισμό», ὄρο τὸν ὁποῖο στὴν συνέχεια φορτίζουν μὲ αὐθαίρετα προσδιορισμένα περιεχόμενα δημιουργώντας σκιάχτρα μὲ τὰ ὁποῖα στὴν συνέχεια ἀναλώνονται σκιαμαχώντας.

Στὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ ἀπ’ ὅτι γνωρίζουμε καὶ ἀλλοῦ στὰ Βαλκάνια, οἱ «κριτικοὶ κονστρουκτιβιστές», οἱ ὁποῖοι εἶναι πολὺ καλὰ ὀργανωμένοι στὰ πανεπιστήμια, στὰ μέσα ἐνημέρωσης καὶ σὲ ποικιλότροπα χρηματοδοτούμενους διεθνικοὺς ΜΚΟ, ἐκτελοῦν ἀδίστακτες ἐπιθέσεις κατὰ τοῦ «ἐθνοκεντρισμοῦ», δηλαδῆ, κατὰ τῆς ἀξίωσης γιὰ ἐλευθερία, ἐσωτερικὴ αὐτοδιάθεση, ἐθνικὴ ἀνεξαρτησία καὶ κοινωνικὴ ἑτερότητα στὴν βάση τῶν ἱστορικῶν διαμορφώσεων. Ἡ ἔννοια τοῦ ἐθνοκεντρισμοῦ ἡ ὁποία σὲ κάθε βιώσιμο κράτος παραπέμπει σὲ τιμητικὴ φιλοπατρία στὴν Ἑλλάδα πολλοὶ πλέον τὴν ἀναφέρουν ὦς περίπου ὑβριστικὸ χαρακτηρισμό. Αὐθαίρετα καὶ αὐτοαναφορικὰ ἀλληλοενισχυόμενες ὁμάδες ἀκτιβιστῶν τῶν πιὸ ἀκραίων τάσεων τοῦ διεθνοαναρχικοῦ κονστρουκτιβισμοῦ βυσσοδομοῦν στὰ πανεπιστήμια, στὶς ἐπιφυλλίδες καὶ στὶς τηλεοράσεις αὐθαίρετα ἐξισώνοντας τὴν φιλοπατρία μὲ τὸν ἐθνικισμό, τὴν προάσπιση τῆς ἑλληνικῆς πολιτικῆς κυριαρχίας μὲ ἀκραία συμπεριφορά, τὴν ἀξίωση ἀπόλαυσης τῆς ἱστορικῆς πολιτισμικῆς ἑτερότητας μὲ ρατσισμὸ καὶ τὴν ἀντίσταση κατὰ τοῦ ἀναθεωρητισμοῦ ὦς περίπου ἀναχρονιστικὸ φανατισμό.

Ἂν καὶ πιὸ προσεκτικὰ καὶ ἐξεζητημένα κρυμμένοι πίσω ἀπὸ αὐτοαναφορικὰ αὐτοονομαζόμενες «ἤπιες ἀναλύσεις» καὶ «ψύχραιμες ἐκτιμήσεις», ἀδιάφορο ἂν αὐτὸ γίνεται συνειδητὰ ἢ ἀσυνείδητα, ὁ σκοπὸς αὐτῶν τῶν ἀναλύσεων εἶναι νὰ ἀποδυναμωθοῦν καὶ ἀποσυναρμολογηθοῦν οἱ κοινωνικοπολιτικὰ προσδιορισμένες ἐθνικές-κρατικὲς δομές. Ἂν καὶ ὄχι πάντοτε πρόδηλο γιὰ ὅσους δὲν εἶναι ἐνημερωμένοι γιὰ τὴν ἐπικίνδυνη διεθνοαναρχικὴ ἰδεολογία ποὺ ὑποκρύπτουν τὰ κριτικὰ κονστρουκτιβιστικὰ θεωρήματα, τονίζεται ὅτι συνειδητὰ κύριος στόχος τοὺς εἶναι νὰ πλήξουν θανάσιμα τὴν πίστη καὶ τὴν νομιμοφροσύνη στὶς ἐθνικὲς πολιτικὲς ἄμυνας, ἀσφάλειας καὶ διπλωματίας. Οἱ ἐπιτυχημένοι «κριτικοὶ κονστρουκτιβιστές» εἶναι ὅσοι θὰ κατόρθωναν νὰ διεισδύσουν ὦς δούρειοι ἵπποι στοὺς θεσμοὺς ἄμυνας, ἀσφάλειας, διπλωματίας καὶ στὸν χῶρο τῶν ἐπιφυλλίδων καὶ ἄλλων μέσων ποὺ μετατρέπουν σὲ μέσο μαζικῆς κονστρουκτιβιστικῆς (ἀπό)πληροφόρησης.

Σὲ κάθε περίπτωση ἕνα ἀπὸ τὰ κύρια γνωρίσματα τοῦ κριτικοῦ κονστρουκτιβιστικοῦ λόγου εἶναι ὁ ρητὸς ὁραματισμὸς ὑπὲρ τῆς κατάργησης τῶν ὑπουργείων Ἄμυνας, τῶν ὑπουργείων ἐξωτερικῶν, τῶν συμμαχιῶν καὶ ὁποιουδήποτε θεσμοῦ σχετίζεται μὲ τὴν ἄμυνα καὶ τὴν ἀσφάλεια τῶν κρατῶν (κυρίως τῶν κρατῶν στὰ ὁποῖα ἕνας ἕκαστος ἐξ αὐτῶν ἀνήκει). Ἐξυπακούεται, στὸ ἴδιο πλαίσιο, ὅτι ἡ συγγραφὴ «νέας ἱστορίας» ποὺ θὰ ἀποσυναρμολογεῖ τὴν κοσμοθεωρητικὴ καὶ ἠθικὴ ἑτερότητα μίας κοινωνίας ἀποτελεῖ ὑπέρτατη προτεραιότητα τοῦ κριτικοῦ κονστρουκτιβιστικοῦ λόγου. Αὐτονόητα, ὁ στόχος αὐτὸς ἐκπληρώνεται –καὶ σίγουρα οἱ κριτικοὶ κονστρουκτιβιστὲς σαρκάζουν σαρδόνια– ἂν κατορθώσουν μαζὶ μὲ χρηματοδοτήσεις τοῦ ἑνὸς ἢ τοῦ ἄλλου «συστήματος Σόρος» νὰ (σύν)χρηματοδοτοῦνται καὶ ἀπὸ τοὺς ἴδιους τους κρατικοὺς θεσμοὺς ποὺ θέλουν νὰ διαλύσουν καὶ ἐξανεμίσουν.

Τέτοια φοβερὰ παράδοξα, ὄπως εἶναι φυσικό, εἶναι δυνατὸ νὰ συμβοῦν σὲ παραπαίουσες ἀσθενεῖς κοινωνίες-στόχους ἐὰν καὶ ὅταν κάποιο «σύστημα Σόρος» μαζὶ μὲ ποικίλες ὑπηρεσίες, ἐπιχειρηματίες καὶ ἄλλους ἄσχετους μὲ αὐτὰ τὰ θέματα φορεῖς, τοὺς χρηματοδοτοῦν στὴ συγγραφὴ αὐτῶν τῶν κατὰ βάση διεθνοαναρχικῶν προπαγανδιστικῶν βιβλίων ποὺ στὴν συνέχεια προωθοῦνται σ’ ὅλα τὰ ἐπίπεδα τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ συστήματος.

3. Ὁ κριτικὸς κονστρουκτιβισμὸς ὦς δούρειος ἵππος ἡγεμονικῶν καὶ ἀναθεωρητικῶν ἀξιώσεων

Ἀνεξαρτήτως τοῦ πόσο εἶναι ἐφικτοὶ τέτοιοι στόχοι τῆς ὕστερης (διεθνο)ἀναρχικῆς μόδας, ἢ ἀνεξαρτήτως τοῦ ποιὲς εἶναι οἱ ἐπιπτώσεις ἐπὶ τῆς ἄμυνας-ἀσφάλειας ἑνὸς κράτους, οἱ θεσμοὶ τοῦ ὁποίου εἶναι ἀφύλακτοι καὶ ἕρμαιο μακάβριων δραστηριοτήτων, μὲ «κονστρουκτιβιστικούς» ὅρους ὁ πόλεμος καὶ ὁ ἀνταγωνισμὸς μεταξὺ ἀτόμων, ὁμάδων ἢ κρατῶν εἶναι ἀξιολογικὰ καὶ ἐκ προοιμίου ἀποκλειόμενοι ἀκόμη καὶ ἂν ἐξυπηρετοῦν ἀμυντικοὺς σκοπούς. Αὐτὸ τὸ γεγονὸς καθιστά, γιὰ τοὺς κριτικοὺς κονστρουκτιβιστὲς τὴ στρατιωτικὴ δύναμη καὶ τὰ συναφῆ ζητήματα ἄμυνας καὶ ἀσφάλειας ἀχρείαστα. Σὲ κάθε περίπτωση, ἂν καὶ δὲν προτείνεται τελικὸς πολιτικὸς προορισμός, ἡ διαδικασία ὁρίζεται μᾶλλον ἐπαρκῶς. Ὄπως ἐξηγεῖ ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ ἀντιπροσωπευτικοὺς κονστρουκτιβιστές, ὁ Cox R. (στὸ «Labor and Hegemony: a Reply», International Organization, Winter 1980, βλ. ἐπίσης Cox Robert, «Hegemony and International Relations: An Essay in Method», Millennium: Journal of International Studies, vol. 12, 1983), «ἡ κριτικὴ ἀντίληψη ἑστιάζεται στὴ διαδικασία τῆς ἀλλαγῆς ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὸν τελικὸ σκοπό. Ἑστιάζεται περισσότερο στὶς δυνατότητες συγκρότησης κοινωνικῶν κινημάτων [συλλογικῆς δράσης] παρὰ στὸ τί θὰ μποροῦσαν νὰ ἐπιτύχουν αὐτὰ τὰ κινήματα. Οὐτοπικὲς προσδοκίες-προσμονὲς πιθανῶν νὰ εἶναι ἕνα στοιχεῖο κινητοποίησης τῶν πολιτῶν, ἀλλὰ τέτοιες προσδοκίες σχεδὸν ποτὲ δὲν ἐκπληρώνονται. Οἱ συνέπειες τῆς δράσης ποὺ ἀποσκοποῦν στὴν ἀλλαγὴ εἶναι ἀπρόβλεπτες».

Εἶναι σαφὲς ὅτι αὐτὰ τὰ διεθνοαναρχικὰ ρεύματα ἀκαδημαϊκὰ μεταμφιεσμένων πολιτικῶν ἀκτιβιστῶν ποὺ μὲ ἐνάργεια περιγράφει ὁ Cox –ἕνας κατὰ τὰ ἄλλα ἀξιοπρόσεκτος στοχαστής–, ἐπιζητοῦν τὴν ἀνάπτυξη μίας διαδικασίας συνεχοῦς ἀποδυνάμωσης τῶν διεθνῶν δομῶν κυρίως τὸ κράτους καὶ τῶν κοσμοθεωρητικῶν θεμελίων του, μὲ σκοπὸ νὰ ὁδηγήσουν τὸν κόσμο στὸν μαγικὸ παράδεισο τῶν φαντασιώσεών τους. Μὲ πραγματικοὺς ὅρους καὶ ὄπως ἀναφέρεται στὴν κονστρουκτιβιστικὴ βιβλιογραφία, αὐτὸ σημαίνει δημιουργία χιλιάδων μικρῶν αὐτόνομων κοινοτήτων ἐσωτερικὰ ἀνομοιογενῶν (αὐτὸ ἀκριβῶς ἐννοοῦν μὲ τὶς ἔννοιες «διαφορετικότητα» καὶ «πολυπολιτισμικότητα», οἱ ὁποῖες στὸν συνήθη πρακτικὸ πολιτικὸ λόγο ποὺ δὲν σχετίζεται μὲ τὸν κριτικὸ κοστρουκτιβισμὸ ἔχουν ἄλλη ἔννοια, δηλαδὴ τὴν κατοχύρωση τῆς πολιτισμικῆς ἑτερότητας καὶ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων τῶν μειονοτήτων κατὰ πιθανῶν διακρίσεων ἐκ μέρους τῆς κυρίαρχης κοινωνικῆς ὁμάδας). Ὀλίγον ἐνδιαφέρει τοὺς «κριτικοὺς κονστρουκτιβιστὲς –μπροστὰ στὸν ἰδεολογικὸ φανατισμὸ τῶν ὁποίων παρελθόντα ἐξομοιωτικὰ δόγματα ὠχριούν– γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ κόσμος πιθανότατα ποτὲ δὲν θὰ φτάσει στὸν κατὰ τὰ ἄλλα ἐλάχιστα προσδιορισμένο ποθητὸ παράδεισο τῶν ψευδαισθήσεών τους ἢ γιὰ τὸ γεγονὸς ὅτι στὴν πορεία τὸ δικό τους κράτος θὰ ἀποσυναρμολογηθεῖ, διαλυθεῖ καὶ γίνει βορὰ ἰσχυρότερων δρώντων τοῦ διεθνοῦς συστήματος, οἱ ὁποῖοι ἀναμενόμενα παραμονεύουν γιὰ νὰ ἐξυπηρετήσουν καὶ ἐπεκτείνουν τὰ συμφέροντά τους.

Ἂν καὶ ἐξόχως οὐτοπικὲς καὶ φαντασιόπληκτες, οἱ προσδοκίες τῶν «κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν» εἶναι ἐν τούτοις ἄκρως ἐπικίνδυνες γιὰ τὴν ἐνδοκρατικὴ ζωὴ καὶ τὶς ἐξωτερικὲς σχέσεις, κυρίως τῶν φιλειρηνικῶν κρατῶν. Ἔτσι, προσδοκοῦν πώς, ὦς ἀποτέλεσμα τῆς διαδικασίας ἀποκέντρωσης καὶ ἀνάπτυξης τοῦ «κοινοτισμοῦ», ἡ παραδοσιακὴ πίστη-νομιμοφροσύνη πρὸς τὸ ἔθνος-κράτος θὰ ἀντικαθίσταται σταδιακὰ ἀπὸ τὴν «κοινοτικὴ ἠθική», ἐνῶ τὸ «αἴσθημα εὐθύνης» ἀπέναντι στὰ ἄτομα τῆς ὑπόλοιπης οἰκουμένης καὶ στὰ προβλήματα ποὺ ἀντιμετωπίζουν θὰ ἐκτοπίζει τὴν ἐθνικὴ συνείδηση τῶν λαῶν. Οἱ προαναφερθεῖσες μεθοδεύσεις γιὰ τὴν ἐκπλήρωση συγκεκριμένων σκοπῶν γίνονται πιὸ εὐκρινεῖς ἂν ἀναφερθοῦμε σὲ μία ἀκόμη ἀνάλυση ποὺ τὶς περιγράφει ἐπακριβῶς. Σύμφωνα μὲ τοὺς «κριτικοὺς κονστρουκτιβιστές», σημειώνει ὁ Ronnie Lipschutz, μετὰ τὸν ψυχρὸ πόλεμο καὶ τὴν κατάρρευση τῆς κομουνιστικῆς ἰδεολογίας «οἱ ἐναλλακτικὲς ἐπιλογὲς φαίνεται ὅτι ἐκλείπουν (…) Στὸ ἐπίπεδο τῶν διεθνῶν δομῶν ἡ κυριαρχία-ἀναρχία ὦς ἡ κανονιστικὴ ἀρχὴ ὀργάνωσης τοῦ διεθνοῦς συστήματος [δηλαδῆ τὸ σύστημα ποὺ στηρίζεται στὴν ἐθνική-κρατικὴ κυριαρχία] ἐξανεμίζεται (…) καὶ γίνεται ὁλοένα πιὸ ἀποδεκτὸς ὁ φιλελευθερισμὸς ὦς τὸ παγκόσμιο “λειτουργικὸ σύστημα”. (…) Τὸ “λειτουργικὸ σύστημα” στὴν παγκόσμια πολιτικὴ –ὁ φιλελευθερισμὸς μὲ τὸ ἄτομο στὸν πυρήνα τοὺ– ἔρχεται νὰ ἐκπληρώσει ρόλο παρόμοιο μὲ τὸ σύστημα κανόνων τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας πρὶν τὴ Βεστφαλία. (…) Ἡ φροντίδα γιὰ ἀσφάλεια ἐκ μέρους τῶν κρατῶν ἔγινε προβληματικὴ ὄχι μόνον λόγω τῆς καταστροφικοῦ χαρακτήρα τῶν ὅπλων νέας τεχνολογίας ἀλλὰ ἐπίσης λόγω τῆς “πυκνότητας” τοῦ παγκόσμιου συστήματος. Αὐτό, παραδόξως, προσφέρει τὸν πολιτικὸ χῶρο σὲ μὴ κρατικοὺς δρῶντες νὰ ἀναπτύξουν συμμαχίες καὶ διασυνδέσεις διαμέσου τῶν συνόρων καὶ σὲ ὅλη τὴν ὑδρόγειο, οἱ ὁποῖες, μακροπρόθεσμα, θὰ ὑπηρετήσουν τὸν σκοπὸ ὑπονόμευσης τῶν “ἱστορικῶν δομών” [δηλαδῆ τῶν ἐθνῶν-κρατῶν] καὶ θὰ ἐπιφέρουν ὁρατὲς ἀλλαγὲς στὴν παγκόσμια πολιτική» [Lipschutz Ronnie, «Reconstructing World Politics: The Emergence of Global Civil Society», ὅ.π., σέλ. 405,406,407,418,419] [ἔμφαση δική μου].

Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ περίπτωση τῶν ΗΠΑ, κράτος τὸ ὁποῖο ἔχει ἤδη ἀπὸ καιρὸ καὶ διακηρυγμένα ἐνσωματώσει πλήρως στὴν στρατηγική του τὴν κονστρουκτιβιστικὴ ἀνάλυση ποὺ ἰδιαίτερα μετὰ τὸν ψυχρὸ πόλεμο ἀποτελεῖ τὸ κύριο ἐργαλεῖο τῆς στρατηγικῆς της «μαλακῆς ἰσχύος». Γιὰ τὶς ἀνάγκες τῆς παρούσης ἀνάλυσης ἀρκεῖ ἴσως νὰ παρατεθεῖ ἐδάφιο τῶν διακεκριμένων ἀμερικανῶν συναδέλφων Katzenstein/Keohane/Krasner, οἱ ὁποῖοι ἀποτιμώντας τὴν ἀνάλυση διεθνῶν σχέσεων τῶν τελευταίων δεκαετιῶν περιγράφουν ἐπακριβῶς τὴν θέση τῶν κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν στὴν διεθνῆ σκακιέρα στρατηγικῶν ἀνταγωνισμῶν, ἀνακατανομῶν συμφερόντων καὶ ἡγεμονικοῦ πλιάτσικου: «Ἰσχυρότερα κράτη εἶναι δυνατὸ νὰ κατορθώσουν νὰ ἀλλάξουν τὶς παραστάσεις μὲ βάση τὶς ὁποῖες ὁριοθετοῦνται οἱ ἰδεολογικὲς πεποιθήσεις σὲ λιγότερο ἰσχυρὰ κράτη ἢ ἡττημένες πολιτεῖες. Οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες, γιὰ παράδειγμα, πίεσαν συστηματικὰ καὶ ἐπίμονα γιὰ τὴ διάδοση συγκεκριμένων πεποιθήσεων ὦς πρὸς τὸ πὼς πρέπει νὰ εἶναι τὸ ὅραμα τῆς διεθνοῦς κοινωνίας [ποὺ τὶς συνέφερε] μετὰ τὸν B΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καὶ ἀνανέωσαν καὶ τὸ ἀναζωογόνησαν τὴν μεταψυχροπολεμικὴ ἐποχή. O σκοπὸς δὲν ἦταν ἀπλῶς νὰ προωθήσουν συγκεκριμένους στόχους, ἀλλὰ νὰ ἀλλάξουν τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο οἱ συγκεκριμένες κοινωνίες βλέπουν τὰ οἰκεία συμφέροντα. H ἔμφαση αὐτοῦ ποὺ ὁ Nye ὀνομάζει “μαλακὴ ἰσχύς” σχετίζεται τόσο μὲ ρεαλιστικοὺς φόβους [κατανομῆς ἰσχύος] γιὰ τὴ σχετικὴ ἰσχὺ ὅσο καὶ μὲ τὴν [“κριτική”] κονστρουκτιβιστικὴ ἀνάλυση γιὰ συλλογικὰ πιστεύω, πεποιθήσεις καὶ ταυτότητες» (International Organization, vol. 52. 4 1998 p. 673). [Γιὰ μία ἐξαιρετικὰ θεμελιωμένη ἀνάλυση τῆς στρατηγικῆς «μαλακῆς ἰσχύος» τῶν ΗΠΑ μὲ πλῆθος παραπομπῶν καὶ συναρτήσεων βλ. τὴν ἀνάλυση τοῦ Jonathan Mowat, ἀναρτημένη στὴν ἠλεκτρονικὴ διεύθυνση http://www.ifestos.edu.gr/26.htm]

Ἐκτιμώντας ἐπακριβῶς τὸν ρόλο τῆς ἐπιστράτευσης ἰδεολογημάτων καὶ θεωρημάτων γιὰ τὴν ἐκπλήρωση τῶν σκοπῶν τῆς ἐθνικῆς στρατηγικῆς τῶν σύγχρονων ἡγεμονικῶν δυνάμεων, μὲ τὸν ἕνα ἢ ἄλλο τρόπο οἱ κριτικὲς κονστρουκτιβιστικὲς δραστηριότητες βρίσκονται στὴν αἰχμὴ τῆς διακρατικῆς διαμάχης. Ἀκαδημαϊκὰ μεταμφιεσμένοι ἰστοριογραφοῦντες καὶ διεθνολογοῦντες, δυνατὸ νὰ εἶναι στὶς μέρες μας τὸ κυριότερο ἐργαλεῖο ἐκπλήρωσης τῶν πιὸ ἀκραίων διεθνοφασιστικῶν ἀξιώσεων. Πλῆθος ἐξαιρετικὰ σοβαρῶν ἀναλύσεων ποὺ καμιὰ σχέση δὲν ἔχουν μὲ ὁποιαδήποτε συνωμοσιολογικὴ ἑρμηνεία τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς, θεμελιωμένα ἐξηγοῦν αὐτὴ τὴν ἀμείλικτη πραγματικότητα γιὰ τὴν ὁποία οἱ ἔντιμοι ἀκαδημαϊκοὶ –ἰδιαίτερα στὸν χῶρο τῶν ἱστορικῶν ἀναλύσεων καὶ τῆς ἀνάλυσης τῶν διεθνῶν σχέσεων– ποὺ εἶναι προσηλωμένοι σὲ πάγια κριτήρια ἐπιστημονικῆς δεοντολογίας, ἀσφαλῶς δὲν θὰ αἰσθάνονται εὐτυχισμένοι γι’ αὐτὴ τὴν διολίσθηση τοῦ κλάδου τοὺς στὸ τέλμα τοῦ παρασιτισμοῦ καὶ τῶν ἀντικοινωνικῶν δραστηριοτήτων.

Γιὰ ἕνα τουλάχιστο σημαντικὸ λόγο, κανένας ὀρθολογιστὴς ἀκαδημαϊκὸς δὲν θὰ ἤθελε νὰ ταυτιστεῖ μὲ κακόφημους κερδοσκόπους περιπλεγμένος σὲ χρηματοδοτήσεις ποὺ κάλλιστα ἐμπίπτουν στὴν προαναφερθεῖσα παρακμιακὴ σφαίρα τῶν κριτικῶν κονστρουκτιβιστικῶν δραστηριοτήτων. Ὄπως ἔχουν διαμορφωθεῖ τὰ πράγματα στὸν χῶρο τῶν κοινωνικῶν ἐπιστημῶν, ἴσως ἕνας ἀπρόσεκτος ἀκαδημαϊκὸς νὰ μπορεῖ νὰ καταστεῖ ἐργαλεῖο ἐκπλήρωσης διεθνοαναρχικῶν ἢ μεγαλομανῶν σκοπῶν κερδοσκόπων ὄπως ὁ George Soros τοῦ ὁποίου τὰ «ἱδρύματα ἀνοικτῆς κοινωνίας» σὲ συνεργασία μὲ ὑπηρεσίες τῶν ΗΠΑ καὶ ἐνδεχομένως ἄλλων κρατῶν «ὄλως περιέργως» στηρίζουν μὲ ἰδιάζοντα ζῆλο θεωρήματα, ἰστοριογραφήματα κι ἰδεολογήματα ὄπως τὰ πιὸ πάνω.

Γιὰ τὸν σκληρὸ πυρήνα τῶν ἀκαδημαϊκὰ μεταμφιεσμένων καὶ ἰδεολογικὰ φανατισμένων κριτικῶν κονστρουκτιβιστῶν, πάντως, οἱ διεθνοαναρχικοὶ σκοποὶ ποὺ βρίσκονται στὸν πυρήνα τῶν στοχαστικῶν τους δραστηριοτήτων δὲν ἐπιτρέπουν ἀμφιβολίες καὶ ἀμφιταλαντεύσεις: «Ὁ “σκοπός” ἀποσυναρμολόγησης τῶν ἐθνῶν-κρατῶν ἁγιάζει τὰ μέσα». Ἀκόμη καὶ ἡ διάλυση τοῦ δικοῦ τους κράτους, ἐπαναλαμβάνουμε, δὲν μετρᾶ γιατί σκοπὸς τῆς ζωῆς τοὺς εἶναι ὄχι ὄπως θὰ ὄφειλαν ἡ κατανόηση τοῦ κόσμου ἀλλὰ ἡ πάση θυσία ἀποσυναρμολόγηση τῶν ὀντολογικῶν θεμελίων τῶν ἐθνῶν-κρατῶν τὰ ὁποία μὲ περισσὴ προπέτεια ὀνομάζουν «μεταφυσικὲς κατασκευές».

Αὐτὸ τὸ κείμενο εἶναι γραμμένο σὲ πολυτονικό. Διαβάστε τὴ μονοτονική του ἔκδοση.