[Το κείμενο αυτό σε μορφή pdf]

          80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΛΩΖΑΝΝΗΣ

                                      Κωνσταντῖνος Χολέβας

                                      Πολιτικός Ἐπιστήμων

          Ὀγδόντα χρόνια συμπληρώνονται ἐφέτος ἀπό τήν Συνθήκη τῆς Λωζάννης μεταξὐ Ἑλλάδος καί Τουρκίας καί ἀπό τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν. Ἡ μικρασιατική ἐκστρατεία εἶχε τελειώσει μέ θλιβερές γιά τήν Ἑλλάδα συνέπειες καί ὁ Μικρασιατικός Ἑλληνισμός, συμπεριλαμβανομένων καί τῶν Ποντίων, ἐκαλεῖτο νά πληρώσει τό τίμημα καί νά ξεριζωθεῖ ἀπό πανάρχαιες πατρογονικές ἑστίες. Η Συνθήκη Εἰρήνης ὑπεγράφη στήν Λωζάννη τῆς Ἑλβετίας στίς 24 Ἰουλίου 1923. Ἕξι μῆνες νωρίτερα, στίς 30 Ἰανουαρίου 1923, εἶχε ὑπογραφεῖ στήν ἴδια πόλη ἡ ἑλληνοτουρκική Σύμβαση γιά τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν. Ὅλοι οἱ Μουσουλμάνοι ἔφυγαν ἀπό τήν Ἑλλάδα καί ἐγκαταστάθηκαν στήν Τουρκία καί ὅλοι οἱ Χριστιανοί Ὀρθόδοξοι ἔφυγαν ἀπό τήν Μικρασία κάι ἦλθαν στήν Ἑλληνική Ἐπικράτεια. Ἐξαιρέθηκαν τῆς ἀνταλλαγῆς οἱ Ἕλληνες τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Ἴμβρου κάι Τενέδου καί οἱ Μουσουλμάνοι τῆς Θράκης. Ἄς συγκρατήσουμε ἀπό τά δραματικά ἐκεῖνα γεγονότα ὁρισμένες χρήσιμες παρατηρήσεις.

          1). Ἰδιαίτερη ἐντύπωση ἔκανε σέ ὅλους τούς παρατηρητές τῆς ἐποχῆς , Ἕλληνες καί ξένους, ἡ εὐλάβεια τῶν προσφύγων. Οἱ Μικρασιάτες καί οἱ Πόντιοι ἄφηναν πίσω τους κτήματα καί χρήματα, ἔπαιρναν ὅμως τίς ἅγιες εἰκόνες κάι τά λείψανα τῶν Ἁγίων. Ἔτσι μεταφέρθηκαν στό Προκόπι Εὐβοίας τά λείψανα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ρώσου, στή Νέα Καρβάλη Καβάλας τά λείψανα τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου κ.ἄ. Ὁ πρόσφυγας μόλις κατόρθωνε νά βρεῖ μία παράγκα γιά στεγάσει τόν πόνο του καί τήν οἰκογένειά του, ἔστηνε εἰκονοστάσι γιά νά ἀποθέσει τά εἰκονίσματα πού ἔφερε ἀπό τήν αἱματοποτισμένη καί ἁγιοτόκο γῆ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.

          2) Ἡ ἀνταλλαγή ἔφερε στό φῶς μερικές ἱστορικές ἀλήθειες τίς ὁποῖες σήμερα ὁρισμένοι προσπαθοῦν ἐπιμελῶς νά ἀποκρύψουν. Συγκεκριμένα ἡ περίπτωση τῶν τουρκοφώνων τῆς Καππαδοκίας καί τοῦ Πόντου κατέδειξε ὅτι κι ὅταν ἀκόμη χανόταν ἡ γλῶσσα, ἡ Ὀρθοδοξία ἦταν ἡ δύναμη πού διατηροῦσε τήν ἑλληνική ἐθνική συνείδηση. Ἐπί αἰῶνες οἱ πληθυσμοί αὐτοί μιλοῦσαν τήν τουρκική γλῶσσα καί μόνον στήν Θεία Λειτουργία ἄκουγαν τά ἑλληνικά. Ἡ Ἐκκλησία τούς κράτησε Ρωμηούς, παρά τήν γλωσσική ἀλλοίωση. Ἔτσι μέ τήν ἀνταλλαγή οἱ τουρκόφωνοι Χριστιανοί δήλωσαν Ἕλληνες καί ἦλθαν στήν Ἑλλάδα. Σ' αὐτούς ἀνήκουν ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἀπό τά Φάρασα, ὁ πατήρ Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης κ.ἄ. Ἀντιθέτως ὅταν χανόταν ἡ Ὀρθὀδοξη Πίστη οἱ ἄνθρωποι τούρκευαν, χανόντουσαν καί γιά τόν Ἑλληνισμό. Παράδειγμα οἱ ἑλληνόφωνοι Τουρκοκρητικοί, ἀπόγονοι ἐξισλαμισθέντων Χριστιανῶν. Ἡ ἀλλαγή τῆς πίστεως τούς ἔκανε φανατικούς ἀνθέλληνες καί γι' αὐτό χρησιμοποιήθηκαν ἀπό τούς Κεμαλικούς γιά νά σφάζουν Ἕλληνες στήν Μικρά Ἀσία! Ἔχει δίκαιο, λοιπόν, ἡ Ἐκκλησία μας πού τονίζει ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τό κυριώτερο συστατικό τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητος.

          3) Μέ τήν ἐγκατάστασή τους στήν κυρίως Ἑλλάδα οἱ πρὀσφυγες γρήγορα ἐξελίχθηκαν σέ λίαν παραγωγικά στοιχεῖα καί ἀναζωογόνησαν τήν ἐμπορική καί πολιτιστική ζωή. Κυρίως στήν Βόρειο Ἑλλάδα , ἀλλά καί στίς συνοικίες τῶν Ἀθηνῶν καί τοῦ Πειραιῶς ἄφησαν ἔντονη τήν σφραγίδα τῆς δημιουργικότητός τους. Ἰδαιτέρως δέ γιά τήν Μακεδονία ἀπετέλεσαν καί μία  τονωτική μετάγγιση ἑλληνικοῦ πληθυσμοῦ σέ μία ἐποχή ἐδαφικῶν καί μειονοτικῶν διεκδικήσεων ἀπό τούς Βαλκανίους γείτονες.

          4) Ὅπως προαναφέραμε οἱ Ἕλληνες τῆς Πόλης καί οἱ Μουσουλμάνοι τῆς Θράκης ἐξαιρέθηκαν τῆς ἀνταλλαγῆς.Ἄλλωστε στά Πρακτικά τῆς Διασκέψεως -καί ὄχι στήν ἐπίσημη Συνθήκη τῆς Λωζάννης- γίνεται λόγος καί γιά τά δικαιώμματα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Ἄς ἀναλογισθοῦμε σήμερα: Πόσοι Ἕλληνες παρέμειναν στήν Κωνσταντινούπολη, Ἴμβρο καί Τένεδο; Συνολικά ὄχι περισσότεροι ἀπό 2500. Ἐνῷ στήν Δ. Θράκη ἡ μουσουλμανική μειονότητα ἀποτελουμένη ἀπό Τουρκοφανεῖς, Πομάκους καί Ἀθιγγάνους, αὐξάνεται κάι πληθύνεται. Ποιός περνᾶ καλά καί ποιός διώκεται φαίνεται ξεκάθαρα ἀπό τούς ἀριθμούς. Ἄς τά βλέπουν αὐτά οἱ ἀνιστόρητοι συνθηματολόγοι μιᾶς ἄκριτης καί ἀμφιβόλου ἀμοιβαιότητος "ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας".

Κ . Χ. 8/9/2003

http://www.antibaro.gr