[Το κείμενο αυτό σε μορφή .pdf - εδώ οι πολυτονικές γραμματοσειρές]

          ΕΥΡΩΠΗ ΜΕ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΑΛΛΑ ΧΩΡΙΣ ΧΡΙΣΤΟ;

                                                τοῦ Κωνσταντίνου Χολέβα

                             Πολιτικοῦ Ἐπιστήμονος

           Στίς ἀρχές Μαρτίου ξεκίνησαν οἱ ἐργασίες τῆς λεγόμενης Συντακτικῆς Συνελεύσεως τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως ὑπό τήν Προεδρία τοῦ Γάλλου πρώην Προέδρου τῆς Δημοκρατίας Βαλερί Ζισκάρ ντ' Ἐσταίν. Τά μέλη της ἐκπροσωποῦν τίς Κυβερνήσεις καί τά Κοινοβούλια τῶν 15 χωρῶν -μελῶν, ἀλλά καί τῶν ὑποψηφίων πρός ἔνταξιν χωρῶν. Στόχος τῶν συζητήσεων, πού πρέπει νά ὁλοκληρωθοῦν μέσα σέ ἕνα χρόνο, εἶναι ἡ κατάρτιση ἑνός Θεμελιώδους Καταστατικοῦ Χάρτη, ἑνός οἱονεί Συντάγματος, γιά τή νέα μορφή πού θά λάβει ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση ἰδίως μετά τήν ἔνταξη νέων μελῶν. Μία Εὐρώπη τῶν 25 ἤ τῶν 30 χωρῶν θά εἶναι πολύ διαφορετική ἀπό τήν ἀρχική Ε.Ο.Κ. τῶν 6 χωρῶν.

           Ὡς Ἕλληνες καί ὡς Ὀρθόδοξοι ππρέπει νά δείξουμε ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιά τίς διεργασίες αὐτές, ὄχι μόνον διότι ἐπηρεάζουν κατά τρόπο ἄμεσο τά ἐθνικά μας συμφέροντα (π.χ. ἔνταξη Κύπρου, ρόλος Τουρκίας),  ἀλλά καί διότι ἀπαιτεῖται ἡ συνεργασία μας μέ ἐκεῖνες τίς δυνάμεις ἐντός Εὐρώπης πού ἀγωνίζονται γιά τήν προβολή τοῦ Χριστιανισμοῦ ὡς πνευματικῆς ρίζας τοῦ εὐρωπαϊκοῦ ἐγχειρήματος. Σέ ὅλες τίς συζητήσεις πρέπει νά ἀκουσθεῖ ἡ φωνή τῆς Ἑλλάδος, ὄχι μόνον τῆς πολιτικῆς ἡγεσίας, ἀλλά καί τῆς Ἐκκλησίας. Διότι ἡ νέα Εὐρώπη δέν ἀποτελεῖ χῶρο μόνον οἰκονομικῶν ἀνταλλαγῶν, ἀλλά καί βῆμα συζητήσεων καί ἀποφάσεων σχετικῶν μέ τήν οἰκογένεια, τήν παιδεία, τήν βιοηθική, τά ναρκωτικά κ.ἄ. Ὁ Ἑλληνισμός πρέπει νά ἀντιμετωπίσει τίς νές προκλήσεις μέ πίστη στήν ἑλληνορθόδοξη ταυτότητά του, ἀλλά καί μέ διάθεση δημιουργικῆς συνεισφορᾶς καί συνεργασίας. Ἡ ἑλληνορθόδοξη παράδοση ἔχει χαρακτῆρα Οἰκουμενικό. Ἡ Ἐκκλησία μας καί τό Ἔθνος μας πάντοτε ἦσαν ἐναντίον τοῦ ἀπομονωτισμοῦ. Ἐάν ἔχουμε ἐπίγνωση τῆς πολιτιστικῆς μας κληρονομιᾶς θά δώσουμε τίς πνευματικές καί πολιτικές μάχες μας μέσα στή διαμορφούμενη εὐρωπαϊκή πραγματικότητα καί θά μιλήσουμε μέ ἐπιχειρήματα γιά τήν ἀνάγκη μιᾶς Εὐρώπης πού θά σέβεται τίς ρίζες της. Μιᾶς Εὐρώπης, ἡ ὁποία θά σέβεται τόν Ἄνθρωπο, τήν Ἱστορία, τήν ἐθνική ἰδιοπροσωπία κάθε λαοῦ καί πρωτίστως θά ἀναγνωρίζει τίς Χριστιανικές καταβολές της.

           Πολλές εἶναι οἱ διαφωνίες πού ἀναμένεται νά προκύψουν μεταξύ τῶν μελῶν τῆς Συντακτικῆς Συνελεύσεως. Ἡ κυριώτερη ἀφορᾶ τήν πολιτειακή μορφή τῆς νέας Εὐρώπης. Πόσο στενοί ἤ χαλαροί θά εἶναι οἱ δεσμοί; Ποιός θά εἶνβαι ὁ ρόλος τῶν Ἐθνῶν-Κρατῶν; Ἡ πρώτη ἄποψη πού ὑποστηρίζεται κυρίως ἀπό τήν Μ. Βρεταννία λέγει ὅτι ἡ Εὐρωπαϊκή Ἕνωση πρέπει νά παραμείνει μία διακρατική, διακυβερνητική συνεργασία μέ ἔμφαση στήν ἐλεύθερη διακίνηση προϊόντων καί ὑπηρεσιῶν. Ὄχι ὑπερκράτος μέ κεντρική κυβέρνηση ,φωνάζουν οἱ ὀπαδοί τῆς ἀπόψεως αὐτῆς. Ἡ δεύτερη ἄποψη, ἡ ἐνδιάμεση, τήν ὁποία ἐκφράζει κυρίως ἡ Γαλλία, ὑποστηρίζει μία χαλαρή Ὁμοσπονδία Ἐθνῶν-Κρατῶν, στήν οὐσία μία Συνομοσπονδία. Τά ἐπί μέρους Ἔθνη-Κράτη δέν θά καταργηθοῦν, ἀλλά θά παραχωρήσουν ἕνα μέρος τῶν ἁρμοδιοτήτων τους στά κεντρικά εὐρωπαϊκά ὄργανα. Τοῦτο ἄλλωστε ἰσχύει καί σήμερα. Ἡ τρίτη ἄποψη, ἡ λεγόμενη φεντεραλιστική, προτείνει ἕνα νέο ὁμοσπονδιακό μόρφωμα μέ ἰσχυρή κεντρική κυβέρνηση τῆς Εὐρώπης καί μέ συνεχῆ μείωση τῶν ἁρμοδιοτήτων τῶν ἐθνικῶν κυβερνήσεων. Ὑποστηρίζεται κυρίως ἀπό ὁρισμένους Γερμανούς πολιτικούς, ἀλλά κατηγορεῖται ἀπό τούς ἀντιπάλους της ὅτι ἀνοίγει τόν δρόμο σέ μία γερμανική ἡγεμονία ἐπί τῶν ὑπολοίπων Εὐρωπαίων.

           Εἶναι προφανές ὅτι πιθανότερη λύση θά εἶναι μία παραλλαγή τῆς δεύτερης ἀπόψεως. Οἱ κυβερνήσεις καί οἱ λαοί τῆς Εὐρώπης εἶναι μέν διατεθειμένοι νά παραχωρήσουν ὁρισμένες ἁρμοδιότητες στά κεντρικά εὐρωπαϊκά ὄργανα, δέν δέχονται ὅμως τήν κατάργηση τοῦ Ἔθνους-Κράτους οὔτε τήν ἀπεμπόληση τῶν ἐθνικῶν τους συμφερόντων. Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ Γάλλος πρώην Πρόεδρος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἐπιτροπῆς Ζάκ Ντελόρ ἔγραψε πρό δύο ἐτῶν στήν Γαλλική ΜΟΝΤ ὅτι τό Ἔθνος-Κράτος δέν θά πεθάνει, διότι ἔχει μέλλον καί ρόλο στήν Εὐρώπη. Ἐξ ἄλλου ἡ Βρεταννία καί ἡ Γαλλία ἀρνοῦνται νά ἐντάξουν τά πυρηνικά τους ὅπλα στήν ὑπό διαμόρφωσιν Εὐρωπαϊκή Ἄμυνα, διότι θεωροῦν ὅτι ἡ Ἐθνική Ἄμυνα εἶναι κάτι πολύ σοβαρό καί εὐαίσθητο καί δέν μποροῦμε νά τό ἀναθέσουμε σέ ὑποερεθνικούς Ὀργανισμούς. Ἡ ἔννοια τοῦ ἐθνικοῦ συμφέροντος εἶναι ἰσχυρή σέ κάθε λαό πού σέβεται το παρελθόν καί τό μέλλον του.

           Σοβαρές διχογνωμίες θά προκύψουν ἐπίσης σχετικά μέ τήν διεύρυνση τῆς Εὐρώπης, δηλαδή τήν ἔνταξη νέων χωρῶν. Εἶναι γνωστό ὅτι ἡ Ἑλλάς ἔχει διαμηνύσει στούς ἑταίρους της ὅτι δέν θά ἐγκρίνει ( θά ἐμποδίσει μέ ΒΕΤΟ) τήν ἔνταξη ὁπιουδήποτε νέου μέλους, ἄν δέν περιλαμβάνεται στό "πρῶτο κῦμα" ἡ Κύπρος, ἡ ὁποία πληροῖ τά οἰκονομικά κριτήρια. Μεγάλη ἐπίσης συζήτηση θά γίνει καί γιά τίς πνευματικές καί ἠθικές ρίζες τῆς Εὐρώπης. Πολλοί πολιτικοί καί διανοητές, ὅπως ὁ προαναφερθείς Ντελόρ κ.ἅ., ζητοῦν τήν σαφῆ ἀναφορά στίς Χριστιανικές ρίζες τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ. Ἄλλοι διαφωνοῦν καί ἐπικαλοῦνται  τήν θρησκευτικά ἀδιάφορη ἕως καί ἀθεϊστική παράδοση τοῦ Διαφωτισμοῦ καί τῆς Γαλλικῆς Ἐπαναστάσεως, τήν παρουσία πολλῶν Μουσουλμάνων στίς χῶρες τῆς Εὐρώπης,  τήν πολυπολιτισμικότητα καί ἄλλα ἐπιχειρήματα. Ἔτσι στήν Εὐρωπαϊκή Χάρτα τῶν Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων πού ψηφίσθηκε στή Νίκαια τόν Δεκέμβριο τοῦ 2000 εἴδαμε νά διαγράφεται ἡ φράση περί Χριστιανικῶν καταβολῶν, γεγονός πού προκάλεσε τήν ἀντίδραση τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

           Ὡς Ὀρθόδοξοι γνωρίζουμε ὅτι ἔχουμε σημαντικές θεολογικές καί ἱστορικές διαφορές ἀπό τίς ἄλλες Χριστιανικές ὁμολογίες τῆς Εὐρώπης. Η παρουσία καί παρρησία μας στόν ἀγῶνα γιά μία Χριστιανική Εὐρώπη πρέπει νά λάβει ὑπ' ὄψιν καί τίς διαφορές αὐτές , ἀλλά καί τίς πιθανές κοινές ἀνησυχίες. Στά ἀρνητικά τῆς συνεργασίας μέ τούς ἄλλους Χριστιανούς καταγράφεται τό Φραγκικό -συγκεντρωτικό πνεῦμα τοῦ Καθολικισμοῦ (τό ἀνέλυσε ὁ μακαριστός π.  Ἰωάννης Ρωμανίδης), ἡ ἀντιορθόδοξη κληρονομιά τοῦ Καρλομάγνου, τόν ὁποῖο θαυμάζουν οἱ Δυτικοί Εὐρωπαῖοι, ἡ πρόσφατη "Εὐρωπαϊκή Ἱστορία"     τοῦ Ντυροζέλ, ὁ ὁποῖος ἀγνοεῖ τήν Ἑλληνική καί Ὀρθόδοξη συνιστῶσα κλπ. Στά κοινά σημεῖα προβληματισμοῦ ἐντάσσεται ἡ συζήτηση γιά τό μέλλον τοῦ οἰκογενειακοῦ θεσμοῦ, γιά τόν ρόλο τῆς Ἐκκλησίας στήν ἐκπαίδευση, γιά τίς ἀμβλώσεις, γιά τήν κλωνοποίηση, τήν αὔξηση τῶν αὐτοκτονιῶν στήν Εὐρώπη καί ἄλλα. Ἡ Ὀρθόδοξη  συνεισφορά στόν διάλογο περί τοῦ εὐρωπαϊκοῦ μέλλοντος θά εἶναι κυρίως ἡ ὑπενθύμιση ὅτι χωρίς Χριστό οἱ κοινωνίες ὁδηγοῦνται στόν ὑλισμό καί στόν μηδενισμό καί οἱ ἄνθρωποι στό πνευματικό ἀδιέξοδο. Μία Εὐρώπη πού ἐξοβελίζει τόν Χριστό ἀπό τό πνευματικό της ὁπλοστάσιο θά καταντήσει μία μεγάλη ἀγορά ἀπευθυνόμενη σέ ἄβουλους καί ἀπρόσωπους καταναλωτές. Ἕνα σύνολο μαζανθρώπων, οἱ ὁποῖοι θά χειροκροτοῦν ὑποπροϊόντα τύπου ΜΠΙΓΚ ΜΠΡΑΔΕΡ καί θά δέχονται ἀδιαμαρτύρητα περιορισμούς τῶν ἐλευθεριῶν τους μέ διάφορες Συμφωνίες ΣΕΝΓΚΕΝ.

           Στίς 4 Ἰουλίου 1993 ἱδρύθηκε στήν Ὀρμύλια τῆς Χαλκιδικῆς ἡ  Διεθνής Διακοινοβουλευτική Ἐπιτροπή Ὀρθοδοξίας μέ τήν συμμετοχή βουλευτῶν καί κληρικῶν ἀπό πολλές χῶρες ὅπου ὑπάρχει πλειοψηφοῦσα ἤ μειοψηφοῦσα ἡ Ὀρθόδοξη παρουσία. Τό τελικό κείμενο τοῦ Συνεδρίου ἔχει τίτλο "Ἡ Ὀρθοδοξία στή Νέα Εὐρωπαϊκή πραγματικότητα" καί μεταξύ ἄλλων λέγει τά ἑξῆς: "....Τό Συνέδριο καλεῖ τήν Ἑλλάδα ὡς τό μοναδικό Ὀρθόδοξο μέλος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητος νά προωθήσει ὅλες τίς προϋποθέσεις γιά τήν ἀναγνώριση ἀπό τήν Κοινότητα τοῦ προοδευτικοῦ ρόλου τῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως στήν διαμόρφωση τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ" . Ἔχουμε, λοιπόν, μεγάλη εὐθύνη, ἀλλά καί μεγάλη εὐκαιρία. Καί ὅλα αὐτά θά τά ἀξιοποιήσουμε ἄν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας, ἐάν δοῦμε δημιουργικά τό παρελθόν μας καί ἄν ζητήσουμε ἀπό τούς ταγούς τῆς Πολιτείας νά δείξουν μεγαλύτερο σεβασμό πρός τήν Ὀρθπδοξη Χριστιανική ταυτότητα τοῦ λαοῦ μας.

http://www.antibaro.gr