Με αυτό τον τίτλο ξεκίνησε το τριήμερο συνέδριο και με πρόεδρο την κ. ʼννα Φραγκουδάκη, κοινωνιολόγο καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Από την αρχή αναφέρθηκε ότι η προσπάθεια αλλαγών αριθμεί μια πορεία 10χρονη, αλλά στο συγκεκριμένο συνέδριο συζητήθηκαν τα αποτελέσματα της τελευταίας διετίας , μέσα στην οποία γράφτηκαν και τα καινούρια βιβλία του Δημοτικού και Γυμνασίου.
Αναλύθηκαν οι στόχοι και οι τρόποι συγγραφής των νέων βιβλίων και αναφέρθηκαν, εισηγητές κα συγγραφείς των, στ αποτελέσματα που επιδιώκονται ή πραγματώθηκαν μέχρι στιγμής. Κινούμενοι με τις επιταγές μιας πολυπολιτισμικής Ευρώπης δεν ξεκίνησαν, είπαν, με στόχο ειδικό τα μειονοτικά σχολεία της χώρας μας, αλλά και εκείνα της Δημοσίας Εκπαίδευσης γενικότερα.
Ότι υποτάσσονται, δηλαδή, σε μια διαπολιτισμική εκπαίδευση για όλα τα είδη των σχολείων χωρίς, όπως ισχυρίστηκαν, προσπάθεια απομάκρυνσης από τις ξεχωριστές παραδόσεις των διδασκομένων μαθητών. Και, με την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και παρατήρησης, αλλά και με την προώθηση δραστηριοτήτων και τη συμμετοχή όλων στο διάλογο, ότι αποβλέπουν στην κοινωνικοποίηση των μαθητών.
Τελικός στόχος: « ν αποκτήσει αυτογνωσία η Ευρωπαική Παγκόσμια Μειονότητα.
Τα μέσα και οι τρόποι προς αυτήν την κατεύθυνση ήταν ποικίλοι και περιέχονται σε 12 βιβλία για τα τέσσερα (4) μη γλωσσικά μαθήματα.
Δημιουργήθηκαν βασικές βιβλιοθήκες και το υλικό, χωρίς να το επιδιώκουν από το ξεκίνημα, έγινε πολύπλευρο στην πορεία.
Προωθήθηκαν δραστηριότητες σχετικές με την Ευρωπαική πραγματικότητα, την οποία κλήθηκαν οι διδάσκοντες να δώσουν με τρόπο τέτοιο, ώστε να την αισθανθούν οι μαθητές.
Τα θέματα παρουσιάζονται με τη μορφή καρτελών και ο δάσκαλος, δουλεύει μ αυτές, όπως νομίζει. Επιλέγει, δηλαδή, τα θέματα με βάση και το επίπεδο της τάξης, αλλά και την προσωπική του δυναμική.
Η εικονογράφιση αποτελεί τη βάση πάνω στην οποία κινείται ο δάσκαλος και για την Ιστορία των πιο μικρών μαθητών, μάλιστα, ότι το σύστημα λειτουργεί ανάποδα:
«Από το παρόν και το άμεσο περιβάλλον θα πηγαίνουν προς τα πίσω και προς το απώτερο παρελθόν», είπαν οι συγγραφείς.
Στον ίδιο τρόπο διδασκαλίας με τα εικονιστικά κείμενα αναφέρθηκε η γνωστή μας κυρία Ρεπούση, από την ομάδα συγγραφής της αποσυρμένης πια Ιστορίας της ΣΤ Δημοτικού, λέγοντας:
1) Ότι μ αυτόν τον τρόπο οι μαθητές οδηγούνται σε απαντήσεις.
2) Ότι αποτελούν σημαντικές πηγές οι φωτογραφίες.
3) Ότι τα πράγματα δεν είναι άσπρα ή μαύρα και δεν υπάγονται σε μια απλή λογική.
4)Ότι η Ιστορία είναι αντικείμενο γνωστικό και διδακτικό, αλλά
5)Ότι είναι πλουραλιστική και σύγχρονη , χωρίς να επιτάσσει τον εθνικό χαρακτήρα.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Σχετικά με τα αποτελέσματα του προγράμματος που άρχισε από το 1997 ανέφεραν ότι τα προβλήματα ενυπάρχουν στους διδάσκοντες στη Μειονοτική Εκπαίδευση και, γι αυτό, δεν απέδωσε η διαθεματική γνώση στην πράξη..
Ισχυρίστηκαν, δηλαδή, ότι υπήρξε μεγάλη απόσταση ανάμεσα στη διαθεματική κατάρτηση των εκπαιδευτικών και στην εφαρμογή της μέσα στην τάξη.
Αιτία η προσωπική προσέγγιση των θεμάτων, η οποία επηρεάζει τον τρόπο έκφρασης και μεταφοράς τους προς τους μαθητές. Κάποιοι με «παλιές αντιλήψεις» αρνούνται να προσαρμοστούν στις αλλαγές.
ʼρα δεν αρκεί μόνο η αλλαγή του διδακτικού υλικού, αλλά χρειάζεται και η αλλαγή των αντιλήψεων των διδασκόντων. Και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν είναι σίγουρο πως το ανεπίδεκτο του εκσυγχρονισμού έχει να κάνει με την ηλικία.
Σχεδιάστηκε, δηλαδή, ο τρόπος επιμόρφωσης των διδασκόντων στα μειονοτικά και στα δημόσια σχολεία έτσι, ώστε να διαφοροποιηθούν και οι αντιλήψεις τους και, μάλιστα, προς την κατεύθυνση που η Ευρώπη προωθεί: Να συνειδητοποιήσουν οι επιμορφούμενοι ότι περισσότερα στοιχεία ενώνουν τους πλειονοτικούς και μειονοτικούς απ αυτά που τους χωρίζουν..
Αξίζει εδώ να αναφέρω τη 10χρονη εμπειρία μιας δασκάλας από το 1997 σε μειονοτικό σχολείο Πωμακικού χωριού της ορεινής Ροδόπης. Αναφέρθηκε με συγκίνηση σ ένα οικισμό 120 χιλιόμετρα από τη θάλασσα, με έλλειψη νερού και ρεύματος κάποτε, με παιδιά που δεν ήξεραν τί είναι τα ψάρια. Μια πραγματικότητα αξιοθρήνητη, δηλαδή, με φτώχεια και κοινωνικό αποκλεισμό οφειλόμενο σε μια κυβερνητική πολιτική γεμάτη υποκρισία!
Γεμάτη συμπόνια, λοιπόν, η δασκάλα μίλησε για τους μικρούς μαθητές της που, ενώ ξεκινούσαν με την Πωμακική ως μητρική τους γλώσσα, μιλούσαν την Τουρκική και παράλληλα διδάσκονταν την Ελληνική στα μειονοτικά σχολεία. Πετύχαμε, είπε η δασκάλα από το «εμείς και οι άλλοι, το εμείς», προβάλλοντας τη Δυτική Θράκη σε λευκή επιφάνεια και σε περίγραμμα μόνο. Βόρεια και νότια του περιγράμματος υπήρχε από μια φωτογραφία μειονοτικών με μαντήλες κλπ και, στο εσωτερικό του περιγράμματος, η πρόταση «Γνωρίζουμε τον τόπο μας».
Το ακόμη πιο εντυπωσιακό αφορά στο όνομα του χωριού, το οποίο, (μεταφέρω ακριβώς τις λέξεις της δασκάλας), ήταν Κερασιά και το καινούριο Bisicli.
Αξιοσημείωτη, επίσης, από τη μέδοδο των καρτελών στο μάθημα της Γεωγραφίας ήταν μια κατάσταση με ονόματα Ηπείρων-χωρών-γεωγραφικών περιοχών σε κάθετη διάταξη, όπως παρακάτω:
ΕΛΛΑΔΑ: Βουνά ποτάμια...
ΑΦΡΙΚΗ: Έρημοι- ποτάμια...
ΘΡΑΚΗ:
ΕΥΡΩΠΗ
Κλπ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΟΤΙΚΩΝΕνδιαφέρον ιδιαίτερο συγκέντρωσαν οι τοποθετήσεις και τα σχόλια Ελλήνων επιστημόνων, αλλά και Μουσουλμάνων επιστημόνων και δημοσιογράφων της Μειονότητας.
Ο Δημαράς Αλέξης, Ιστορικός της Εκπαίδευσης, εσημείωσε τη μεγάλη προσοχή που απαιτείται να δείξουν όλοι οι εμπλεκόμενοι. Είμαστε μέρος του συστήματος, είπε, αλλά πρέπει να προσέξουμε για να μην απορροφηθούμε. ʼρα, πρόσθεσε, τα βήματα προς τα εμπρός πρέπει να γίνουν σιγά σιγά. Ότι προβλέπεται, επίσης, ν αυξηξεί στο 20-25% το ποσοστό των αλλογλώσσσων και αλλοπολιτισμικών μαθητών μας και κατέληξε με τη φράση: «Δεν ξέρει πού πάει το σύστημα»!
Ο Παναγιωτόπουλος Βασίλης, Ιστορικός, διευθυντής Ε.Ι.Ε. (Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών) αναφέρθηκε στο μάθημα της Ιστορίας, σημειώνοντας ότι ανακύπτουν προβληματισμοί πολλοί ως προς την παιδαγωγική της Ιστορίας, αλλά και ως προς το μεταβιβάσιμο της Ιστορίας. Ότι το εύληπτο της Ιστορίας έχει περιθώρια και όρια όχι ανυπέρβλητα. Ότι δεν μπορούμε να λύσουμε με τεχνάσματα τις δυσκολίες της μάθησης και, τέλος, ότι πάμε να «δώσουμε» στα παιδιά μας πάρα πολλή Ιστορία.
Ο Κουρτ Γιακούμπ, Φιλόλογος, χαρακτήρισε την όλη προσπάθεια ακριβώς με τα λόγια «κίνηση εντυπωσιασμού άνευ προηγουμένου και ελιγμό πρόσκαιρο».
Θεώρησε αναποτελεσματικό το πρόγραμμα γιατί η εκπαίδευση, είπε, των μειονοτικών δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός. Αντίθετα ότι πάντα είναι αυτοσκοπός η πολιτική επιρροή και ότι με αυτή τη λογική τα θύματα θα είναι οι νέες γενιές της μειονότητας. ʼρα πρέπει να μας απασχολήσει το μέλλον, αφού το παρελθόν δεν αλλάζει πια. Σημείωσε ακόμα ότι το ΥΠΕΠΘ προσπαθεί να επιβάλει στη μειονότητα τη συνείδηση της παλιάς Ιστορίας, κάνοντας τους παρακάτω συσχετισμούς:
1)Δεν μάθαμε ποτέ για τον ξεριζωμό των Τούρκων από τα Βαλκάνια και τη Θεσσαλονίκη, αλλά μιλάμε έντονα για τη Μικρασιατική καταστροφή.
2)Διδάσκοντας τη νίκη των Ελλήνων στην Τριπολιτσά και αναφερόμενοι στη σφαγή του άμαχου πληθυσμού των χιλιάδων Τούρκων μετά, αναρωτιόμαστε για την επίδραση του γεγονότος στις ψυχούλες των Τουρκοπαίδων...
3)Αναφέρθηκε στο γενεαλογικό δένδρο του Αλ. Υψηλάντη, για να τον κατηγορήσει ως καταγόμενο από την Ρωσική τσαρική γενιά.
4)Μέχρι και το Μακεδόνα Βασίλειο Βουλγαροκτόνο του Βυζαντίου, υπενθύμισε, ως τιμώμενο από την Ελληνική Ιστορία παρά την απάνθρωπη συμπεριφορά του.
Ο Οζάν Αχμέτογλου, δημοσιογράφος από την Κομοτινή, ομολόγησε μεν ότι διακρίνει στο πρόγραμμα μια έφεση για τη διατήρηση της ταυτότητας και την εξέλιξη της μειονότητας. Δεν περιμένει, όμως, ότι θ αλλάξει η στάση της Ελλάδας απέναντι στους μειονοτικούς παρά μόνο κατά 50%. Τόνισε ότι πρέπει να αυξηθούν τα μειονοτικά Γυμνάσια και να ιδρυθούν πολλά Νηπιαγωγεία για τη μειονότητα.
Ο Μουσταφά Μουσταφά, Γιατρός και τ. Βουλευτής, βρήκε θετικό το ΠΕΜ (Πρόγραμμα Επιμόρφωσης Μειονοτικών), αν και στη συνέχεια το χαρακτήρισε «ευνουχισμένο». Παρατήρησε ότι χρειάζεται ναι γίνουν ακόμα πάρα πολλά. Κατά τη γνώμη του πρέπει να γίνει και τουρκόφωνο το ελληνόφωνο πρόγραμμα επιμόρφωσης, γιατί έκρινε αμφίβολη την επάρκεια των διδασκόντων στην Τουρκική. Σημείωσε ότι μπορεί σήμερα να έχουν αυξηθεί οι μαθητές των μειονοτικών Γυμνασίων, αλλά εκδήλωσε και σκεπτικισμό για το τελικό αποτέλεσμα μιας 9χρονης εκπαίδευσης των Τουρκοπαίδων σ αυτά. Μπορεί να τα οδηγήσει σε απώλεια της πολιτισμικής και εθνικής ταυτότητάς τους, είπε ο κύριος Μουσταφά, ενώ πιο πριν χαρακτηρίζοντας τις μειονότητες όμορφες ψηφίδες στην πολιτισμική εξέλιξη του μωσαικού της ανθρωπότητα, μας διαβεβαίωσε ότι δεν θέλουν μαθαίνοντας σωστά τη μητρική τους γλώσσα οι μειονοτικοί να γίνουν Τούρκοι.Απλώς αρνούνται να γίνονται ημίγλωσσοι από ημιμαθείς εκπαιδευτικούς
Ο Ιμπραήμ Ονσούνογλου, Ψυχίατρος, από το Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης με άπταιστα ελληνικά και πλήρη ωριμότητα, κατέθεσε αμέσως το στίγμα του ερωτώντας: «Γιατί τόσο ζεστό ενδιαφέρον για τη μειονότητα σήμερα, ενώ πριν από 30 χρόνια η γενική εκπαίδευσή της ήταν υπό διωγμό ανηλεή».
Αναφέρθηκε σε προσωπική του εμπειρία, σύλληψη, φυλάκιση και χαρακτηρισμό του από τη Χούντα των Συνταγματαρχών μέσα στο στρατιωτικό του φάκελο, ως «εκπαιδευτής αναρχικών», επειδή νεαρός πτυχιούχος δεχόταν στο σπίτι του 25 Τουρκάκια για δωρεάν φροντιστήριο στα Ελληνικά.
Πρόσθεσε ότι από το 1991 αναθεωρήθηκε η καταστροφική πολιτική για την εκπαίδευση και ότι από το 1998 αισθάνεται πολίτης ισότιμος, κρίνοντας θετικές τις διορθωτικές μέχρι σήμερα κινήσεις στα εκπαιδευτικά.
ʼλλος μειονοτικός, αν και αναγνώρισε το ενδιαφέρον του ΥΠΕΠΘ για το καλό των μειονοτήτων και πλειονοτήτων τα τελευταία τέσσερα (4) χρόνια, απευθυνόμενος προς τον Ιμπραήμ Ονσούνογλου αμφισβήτησε την περί ισοτιμίας ομολογία του λέγοντας: «Ισότιμος θα είσαι, αν το κράτος σού παρέχει την άνεση να επιλέξεις π.χ. ο ίδιος σε ποια γλώσσα επιθυμείς να κάνεις τις σπουδές σου».
Ο Τσιτσελίκης Κων/νος, Νομικός, αντικαθιστώντας τον απόντα λόγω υγείας κ. Χριστόπουλο Δημήτρη, λέκτορα του Παντείου και μέλος της Ε.Γ. του Κ.Ε.Μ.Ο.(Κέντρου Έρευνας Μειονοτικών Ομάδων), προσπάθησε με περισσότερη παρρησία , νομική δεοντολογία και λόγο αποκαλυπτικό να δηλώσει, ότι και ως προς το πρόγραμμα ήταν αναμενόμενο να πολιτικοποιηθεί το θέμα.
Ανέτρεξε στη Συνθήκη της Λωζάνης (Μilet), στους κανόνες Δικαίου για τα μοντέλα Μειονοτικής Εκπαίδευσης, στην Αρχή της Αμοιβαιότητας κλπ.
Ευθύνες, για την αγκυλωμένη εδώ και 80 χρόνια κατάσταση ανάμεσα σε πλειονοτικούς και μειονοτικούς, απέδωσε και στην Elit της μειονότητας, καταμαρτυρώντας της ότι δεν προτάσσει λόγο ανεξάρτητο.
Η ταυτόχρονη επίσκεψη των μειονοτικών από την υπΕξ κ. Μπακογιάννη, καθώς και η υπόσχεση διορισμού ιεροδιδασκάλων σχολιάστηκε δσυσμενέστατα από μεν τον κ. Τσιτσελίκη με τη φράση «κανένα θέμα δεν ήταν της αρμοδιότητάς της», από δε τον κ. Μουσταφά με την πρόκληση «Δεν θέλουμε να γίνουμε Ταλιμπάν»!
Ανάμεσα στους διαφόρους, τέλος, που δευτερολογώντας έκλεισαν το συνέδριο, τοποθετήθηκε ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας ( Ε.Σ.Π.).
Ο .Βερέμης Αθανάσιος, λοιπόν, ομολόγησε την εκ μέρους του έλλειψη οποιασδήποτε γνώσης επί του θέματος, δηλώνοντας και την τριήμερη απουσία του με τα λόγια «έμαθα πολλά στα 15 αυτά λεπτά». Παραδέχτηκε εκείνο που όλοι γνωρίζουν για τη στελέχωση των υπηρεσιών με ακατάλληλα άτομα λέγοντας, ακριβώς, ότι «νδημεί η σοφία» για να μην πω η βλακεία μέσα στα υπουργεία».
Ολοκλήρωσε με αισιόδοξη αναφορά στη νέα γενιά κάτω από τα 40 χρόνια, για την οποία παραδέχτηκε ότι με σιγουριά οδηγεί τα πράγματα σε αλλαγή.
Αθήνα 14-2-2007
Σπαθάτου Αδαμαντία-Ανδρονίκη
Ιστορικός- Αρχαιολόγος Εκπαιδ/κός
