Ζούμε στη περιοχή του κόσμου όπου, μετά το 1945, σημειώνονται οι περισσότερες διακρατικές ή ενδοκρατικές συγκρούσεις (Ισραήλ vs ʼραβες, Ιράκ vs Ιράν, Τουρκία vs Κούρδοι, Αρμενία vs Αζερμπαϊτζάν, Σερβία vs Κροατία vs Βοσνία, Κόσοβο vs Σερβία). H Eλλάς, αν και έφτασε στα πρόθυρα σύγκρουσης, απέφυγε το πόλεμο είτε λόγω αντικειμενικής αδυναμίας (Κύπρος), είτε λόγω ξένης επέμβασης ( Ίμια ) είτε λόγω
τουρκικής απροθυμίας. (το 87).
Αν κάτι κέρδισε η Ελλάς μέχρι σήμερα είναι η θεμελίωση της δυτικής αστικής δημοκρατίας και μία σχετική οικονομική ευημερία σε αντίθεση με τα υπόλοιπα κράτη των Βαλκανίων και της Μέσης Ανατολής. Όμως στο διπλωματικό παιχνίδι, έναντι της Τουρκίας, η Ελλάς από το 1945 και ύστερα χάνει
και θα συνεχίσει να χάνει. Θα αναφέρω συνοπτικά τα μειονεκτήματα της Ελληνικής διπλωματίας και άμυνας σε σχέση με τα πλεονεκτήματα της αντίστοιχης Τουρκικής.
1) Επίσημη Διπλωματία και δράση της Ομογένειας
Τα μέλη της Ελληνικής διασποράς στις αγγλοσαξονικές χώρες και τη Γερμανία αποτελούν, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, απογόνους Ελλήνων προσφύγων από τον Πόντο, την Ιωνία, την Καππαδοκία, την Ανατολική Θράκη, την Κων/λη, τη Κύπρο, την Ίμβρο και Τένεδο. Είναι άνθρωποι που διατηρούν ζωντανή τη μνήμη και τις μαρτυρίες των προγονών τους και αναπτύσσουν δράση (μέσα από τα Σωματεία και τις Ομοσπονδίες τους) στις χώρες όπου έχουν εγκατασταθεί. Είναι τουλάχιστον επιφυλακτικοί, αν όχι εχθρικοί, σε κάθε προσπάθεια ελληνο-τουρκικής προσέγγισης και συνεργασίας. Λαμβάνουν πρωτοβουλίες και ενεργούν με βάση το συναίσθημα και τα βιώματα τους και συχνά σε αντίθεση ή χωρίς τη καθοδήγηση της Ελληνικής διπλωματίας. Παράδειγμα: Το πρόσφατο συλλαλητήριο στην Αυστραλία για τη Μακεδονία χωρίς καμία καθοδήγηση της Ελληνικής Διπλωματίας. Στην Ελλάδα, η είδηση «θάφτηκε» για να μην ενθαρρύνει αντίστοιχες πρωτοβουλίες.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι εκεί πολιτικές ελίτ βρίσκονται σε σύγχυση σχετικά με τις επίσημες θέσεις της Ελλάδας και ταλαντεύονται ανάμεσα σε ψηφοθηρικά παιχνίδια με την Ομογένεια και διπλωματικές κινήσεις κατά των ελληνικών στόχων. Η τουρκική διασπορά (όχι οι Κούρδοι) που βρίσκεται κυρίως σε δυτικο-ευρωπαϊκές χώρες λειτουργεί πάντοτε κάτω από τις υποδείξεις των κατά τόπους προξενείων. Αυτό συμβαίνει τόσο στην Δ.Ευρώπη όσο και στους τουρκόφωνους των Βαλκανίων (Ελλάδα, Βουλγαρία) και του Ιράκ. Εν ολίγοις, η τουρκική διασπορά αποτελεί εργαλείο επικοινωνιακής πολιτικής της επίσημης Τουρκικής διπλωματίας, η οποία βρίσκεται πίσω από κάθε είδους μαζική εκδήλωση.
2) Έλλειψη σταθερής εξωτερικής πολιτικής λόγω εσωτερικών παραγόντων.
Η ελληνική εξωτερική πολιτική έχει αποδειχτεί ασυνεπής και αλλάζει τις προτεραιότητες της με βάση τις εσωτερικές μικροκομματικές της σκοπιμότητες ή τις απαιτήσεις της οικονομικής της ελίτ. Αυτό συνέβη με τα Σκόπια όπου από το αρχικό εμπάργκο, η Ελλάδα, κάνοντας στροφή 180 μοιρών, προσέφερε αναπτυξιακή βοήθεια. και διευκόλυνε τις ιδιωτικές επενδύσεις αποθρασύνοντας ακόμα περισσότερο τους εθνικιστές των Σκοπίων. Το ίδιο συνέβη και με τις Ελληνο-τουρκικές σχέσεις μετά το 1996. (Βλέπε προηγούμενο άρθρο μου στο antibaro.gr / Δεκέμβριος 2007). Η κυβέρνηση Καραμανλή υιοθέτησε «σκληρή» στάση έναντι των Σκοπίων μόνο μετά την παρουσία του ΛΑΟΣ στο Κοινοβούλιο, φοβούμενη ενδεχόμενη διαρροή ψήφων στις Ευρωεκλογές του 2009.
Η Τουρκία ακολουθεί συνεπή εξωτερική πολιτική ανεξάρτητα από μικροκομματικές επιλογές και πιέσεις της οικονομικής της ελίτ. Παρατηρούμε ότι η οικονομική ελίτ της Τουρκίας αποτελεί εργαλείο εξωτερικής πολιτικής του Κεμαλικού κατεστημένου και πιέζει τους επιχειρηματίες των άλλων κρατών, ούτως ώστε οι τελευταίοι να «περάσουν το μήνυμα» στις δικές τους πολιτικές ελίτ. (Παράδειγμα: Η τουρκική TUSIAD Σύνδεσμος Βιομηχάνων Τουρκίας, πραγματοποίησε σειρά επαφών στο Παρίσι προκειμένου η MEDEF Σύνδεσμος Βιομηχάνων Γαλλίας, να πιέσει τη Κυβέρνηση Βιλπέν ώστε ο νόμος περί ποινικοποίησης της άρνησης της Αρμενικής Γενοκτονίας να μην περάσει
.Και το κατάφερε!!!). Οι θέσεις της Τουρκικής διπλωματίας είναι ξεκάθαρες και δεν επηρεάζονται από εσωτερικούς παράγοντες.
3) Λειτουργία του Lobby Το Ελληνικό Lobby στην Αμερική ακολουθεί παλαιομοδίτικη τακτική. Συγκεκριμένα χρησιμοποιεί Γερουσιαστές και Αντιπροσώπους (με αντάλλαγμα ψήφους) προκειμένου να προωθήσει ψηφίσματα, που στη σημερινή διεθνή πρακτική δεν επηρεάζουν τα κέντρα αποφάσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η αναγνώριση των Σκοπίων ως Μακεδονία μετά την επανεκλογή Μπους. Σε ποιες κινήσεις προέβη το Lobby πριν και μετά την απόφαση των ΗΠΑ; Από την άλλη πλευρά, το Ελληνικό Lobby συμμαχεί με το Αρμενικό το οποίο, εν τέλει, δε κατάφερε να αναγνωρίσει την αρμενική γενοκτονία και εκφράζει μία τουρκόφοβη εκδικητική μανία πλουσίων Αρμενίων που ζουν στη πολιτεία της Καλιφόρνια. Η σημερινή Αρμενία αποτελεί ένα απομονωμένο κράτος του Καυκάσου, φτωχό και εξαρτημένο από την ανθρωπιστική βοήθεια μία πλούσιας Διασποράς σε Γαλλία και ΗΠΑ.
Η Τουρκία ξοδέψει πολλά εκατομμύρια $ κάθε χρόνο σε γραφεία δημοσίων σχέσεων και αξιοποιεί στο έπακρο το πανίσχυρο Εβραϊκό Λόμπυ των ΗΠΑ. Παράλληλα χρησιμοποιεί την Αμερικανική αμυντική βιομηχανία ως μοχλό πίεσης προς τις εκάστοτε κυβερνήσεις. Στα διάφορα κέντρα ερευνών εξωτερικής πολιτικής και άμυνας (Hudson Inst, AEI, WINEP, CFR) δουλεύουν αναλυτές που καλλιεργούν την εικόνα της Τουρκίας ως τον πλέον στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ στην Ευρασία. Η Ελλάδα δε διαθέτει στις ΗΠΑ ανάλογους αναλυτές στα εν λόγω κέντρα που θα αναβαθμίζουν τη θέση της στα κλιμάκια των Υπ.Εξ και του Πενταγώνου.
4) Ο στρατός και οι αμυντικές δαπάνες Η Ελλάδα κάτω από τους όρους του Συμφώνου Σταθερότητας (περί δημοσίου ελλείμματος) και της κοινωνικής πίεσης (κόμματα της Αριστεράς, συνδικάτα, ΜΚΟ κλπ) δεν μπορεί να ακολουθήσει εκ των πραγμάτων την «τρελή» πορεία των Τουρκικών Αμυντικών εξοπλισμών. Η ισορροπία δυνάμεων ανατρέπεται όλο και περισσότερο υπέρ της Τουρκίας. Η δημιουργία Ευρω-στρατού θα αποτελούσε τη μοναδική λύση για την άμυνα της χώρας, αλλά προς το παρόν δεν υπάρχει προοπτική ανεξάρτητης αμυντική πολιτικής στους κόλπους της Ε.Ε. Η επιλογή στρατηγικής συμμαχίας με τη Ρωσία του Πούτιν θα έβγαζε τη χώρα από την ομπρέλα του ΝΑΤΟ. Ποιος όμως θα τολμήσει να το πράξει; Και γιατί η Ρωσία να συμπράξει;
Ανέλυσα στο προηγούμενο άρθρο μου (antibaro.gr / Δεκέμβριος 2007) τους λόγους των «παράλογων» αμυντικών εξοπλισμών της Τουρκίας. Η Τουρκία, συν τοις άλλοις, αγοράζει όπλα για να «εξαγοράζει» συνειδήσεις. Την ίδια στιγμή, ακόμα και αν τεθούν οι αμυντικές δαπάνες υπό κοινοβουλευτικό έλεγχο, λόγω πίεσης από την Ε.Ε, ουδέποτε η πολιτική ελίτ και η κοινωνία των πολιτών (προς το παρόν ανύπαρκτη) θα εγείρει ενστάσεις ή θα απαιτήσει μείωση των δαπανών.
Γιατί;
Επειδή α) η κυρίαρχη αντίληψη που υπάρχει τόσο στα πολιτικά κόμματα όσο και στους κοινωνικούς φορείς (συνδικάτα, εκπροσώπους φοιτητών, επιστημόνων, ΜΚΟ, κλτ) είναι ότι η χώρα είναι περιτριγυρισμένη από προαιώνιους εχθρούς που επιθυμούν τη διαμέλιση της (Σύνδρομο των Σεβρών) β) Δεν υπάρχει αριστερή αντιπολίτευση στην Τουρκία. Για τα φτωχά λαϊκά στρώματα της Ανατολίας το ρόλο της Αριστεράς και των ΜΚΟ διαδραματίζουν οι μουσουλμανικές αδελφότητες και κοινότητες.
Επίλογος: Στα προαναφερόμενα πλεονεκτήματα της Τουρκίας, θα πρέπει να αναφέρουμε και το διπλωματικό χαρτί της «αναδυόμενης γεω-στρατηγικά χώρας» μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ. Η Τουρκία αποτελεί είσοδο για τα δυτικά Συμφέροντα στη Κεντρική Ασία και τον Καύκασο.
Περί αυτών θα αναφερθώ σε επόμενο άρθρο μου.
Καλή χρονιά σε όλους!
*Ερευνητής: Σύγχρονη Τουρκία, Τουρκική Διασπορά, Σχέσεις
Τουρκίας Αράβων & Τουρκίας Ιράν.
Αρθρογραφεί στη Turkish Daily News. 