Οι ελληνοαλβανικές σχέσεις και η ελληνική μειονότητα μετά την 12η Ιουνίου. Μία πρόταση πολιτικής Φάνης Μαλκίδης Λέκτορας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Αντίβαρο, Ιούνιος 2006 Η υπογραφή, την 12η Ιουνίου, στο Λουξεμβούργο, της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΣΣΣ) μεταξύ Αλβανίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), την οποία συνυπέγραψαν ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Σαλί Μπερίσα, ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για τη Διεύρυνση Ολι Ρεν και οι ΥΠΕΞ των χωρών μελών της ΕΕ, ανοίγει έναν νέο κύκλο στις ελληνοαλβανικές σχέσεις και την Αλβανία. Από τη μεριά του ο Σ. Μπερίσα έκανε λόγο για «ιστορική και ευλογημένη ημέρα» για τη χώρα του και πρόσθεσε ότι «το κείμενο αυτό αποτελεί την πιο σοβαρή συμφωνία -στη σύγχρονη ιστορία- που υπέγραψε η Αλβανία με τον δυτικό πολιτισμό». Ο Σ. Μπερίσα ευχαρίστησε θερμά την ΕΕ και χαρακτήρισε την ημέρα αυτή ως «τη μεγάλη ημέρα της επιστροφής των Αλβανών στην οικογένεια των δυτικών χωρών». Για τους μη γνωρίζοντες η ΣΣΣ, αποτελεί εργαλείο της Διαδικασίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης (ΔΣΣ), η οποία αποτελεί ένα όργανο άσκησης πολιτικής της Ε.Ε., στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων (Αλβανία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κροατία, π.Γ.Δ.Μ., Σερβία, Μαυροβούνιο) με κεντρικό στόχο τη μελλοντική ένταξη των βαλκανικών κρατών στις ευρωπαϊκές δομές, προσπάθεια που αποβλέπει στη σταθεροποίηση και την οικονομική ανάκαμψη της περιοχής σε όλους τους τομείς. Δυο είναι οι βασικοί άξονες δράσης της Δ.Σ.Σ: α) η προσέγγιση των χωρών της περιοχής στην Ε.Ε. και β) η προσέγγιση να γίνει υπό όρους (αιρεσιμότητα), όπως ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου, του κράτους δικαίου, των δημοκρατικών αρχών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΩΝ, η εμπέδωση της ελεύθερης οικονομίας της αγοράς κλπ. Τα πλεονεκτήματα από τη δράση της Δ.Σ.Σ., για τις χώρες της περιοχής, θα κλιμακώνονται κατά σειρά σπουδαιότητας, ως εξής : 1. Εμπορικό καθεστώς προτίμησης με τη μορφή των αυτόνομων εμπορικών μέτρων, 2. Ένταξη στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα CARDS 3. σύναψη Συμφωνιών Σταθεροποίησης και Σύνδεσης Τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν το περιεχόμενο των Σ.Σ.Σ., είναι: -η θεσμοθέτηση πολιτικού διαλόγου, -η απαρίθμηση των υποχρεώσεων της συμβαλλόμενης χώρας -η αιρεσιμότητα, θεσμοθέτηση περιφερειακής συνεργασίας με τις άλλες χώρες της περιοχής, -η σταδιακή εγκαθίδρυση ζώνης ελευθέρων συναλλαγών με την Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης ελεύθερης κυκλοφορίας εργαζομένων, κεφαλαίων και υπηρεσιών, ενώ υπάρχει επίσης ειδικό κεφάλαιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών υποθέσεων, θεσμοθετήσεως συνεργασίας σε διάφορους τομείς όπως παιδεία, περιβάλλον, τουρισμός, επενδύσεις, πολιτισμός, μεταφορές, ενέργεια κλπ. Παράλληλα η Ε.Ε., δίνει τη δυνατότητα πρόσβασης των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων σε προγράμματα (Tempus, Socrates-Erasmus κ.λ.π.) κατά το πρότυπο των υποψηφίων χωρών, ενώ θεσπίζει σειρά μέτρων για αναβαθμισμένη υποστήριξη οικοδόμησης θεσμών όπως, η επέκταση του θεσμού των διδυμοποιήσεων και της δράσης του προγράμματος Technical Assistance Information Exchange Office, τη δυνατότητα συμμετοχής εταιριών Δυτικών Βαλκανίων σε διαγωνισμούς των προγραμμάτων PHARE, ISPA, SAPARD, TACIS MEDA, την προσχώρηση των χωρών της περιοχής στον «Ευρωπαϊκό Χάρτη για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις», καθώς και την έναρξη τακτικού οικονομικού διαλόγου κάθε χώρας της περιοχής με την Ε.Ε. Βαρύνουσας σημασίας είναι και το ζήτημα των θεωρήσεων (visas) και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει εγκρίνει την προώθηση του θέματος της φιλελευθεροποίησης των θεωρήσεων, ορίζοντας παράλληλα, ως προϋπόθεση, την υιοθέτηση μεγάλων μεταρρυθμίσεων εκ μέρους των χωρών της περιοχής (Ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα). Επιπλέον η Ε.Ε., έχει χορηγήσει στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων από το Σεπτέμβριο του 2000, καθεστώς ασύμμετρης εμπορικής φιλελευθεροποίησης, δηλαδή έχει καταργήσει μονομερώς τους δασμούς για τα προϊόντα των χωρών της περιοχής που εισάγονται στην Ε.Ε., με στόχο να ενθαρρυνθούν οι εξαγωγές τους στην αγορά της Ε.Ε., και έτσι να ενδυναμωθεί η οικονομία τους. Συνεπώς επειδή η Αλβανία με την υπογραφή της ΣΣΣ από την μία μεριά θα λάβει μεγάλη οικονομική βοήθεια και από την άλλη δεσμεύεται για αλλαγές στο τρωτό της σημείο, τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα, η ελληνική κυβέρνηση και τα ελληνικά κόμματα οφείλουν να θέσουν το ζήτημα της προστασίας της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, ως κυρίαρχο θέμα στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, ως ζήτημα εξέλιξης ή όχι της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδεσης. Εξάλλου ήδη από το 2003 η ΕΕ έχει καλέσει την Αλβανία να αναλάβει με υπευθυνότητα την εκπλήρωση όλων των όρων αιρεσιμότητας της ΔΣΣ, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο πλήρης σεβασμός και προστασία των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας, τονίζοντας ότι η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις και η προσέγγιση της Αλβανίας στην Ε.Ε., θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από την ικανότητα της να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει. Συμπερασματικά, ο κυριότερος στόχος της Ελλάδα σε σχέση με την ευρωπαϊκή προοπτική της Αλβανίας θα πρέπει να είναι ο σεβασμός και η πλήρης άσκηση των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας. Κανείς, ιδιαίτερα τώρα, δεν νομιμοποιείται να απεμπολήσει δικαιώματά του Ελληνισμού στη γειτονική χώρα, την ώρα που αυτά αποτελούν αναγκαία και ικανή συνθήκη για τη μελλοντική ένταξη της Αλβανίας στην ΕΕ. Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.