Ντιαρμπακίρ Δήμου Δημήτριος Αντγος, Επίτιμος Δκτής Στρατιάς & Αρχηγός ΓΕΕΦ Αντίβαρο, Οκτώβριος 2007 Η πόλη του Ντιαρμπεκίρ αυτοδίκαια θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί σαν η πρωτεύουσα του Τουρκικού Κουρδιστάν. Είναι μια μεγάλη Κουρδική πόλη, ιστορική, με σημαντικότατη γεωγραφική και στρατηγική θέση, στις πηγές του Τίγρη. Όταν διεθνώς κυκλοφόρησε ο χάρτης του νέου Κουρδικού κράτους, το Ντιαρμακίρ περιλαμβανότανε στο κράτος αυτό, το οποίο επεκτεινότανε μέχρι τις Κουρδικές περιοχές του Ιράν. Ούτως ή άλλως το Ντιαρμπακίρ έχει γίνει έδώ και χρόνια το κέντρο της Κουρδικής πολιτικής και όχι μόνο, δραστηριότητος. Στις πρόσφατες Τουρκικές εκλογές το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Νταγίπ Ερντογάν, πήρε στις Κουρδικές περιοχές και φυσικά στο Ντιρμπακίρ, περισσότερες ψήφους ακόμα και από το Κουρδικό Κόμμα της Δημοκρατικής Κοινωνίας (DTP). Αυτό παρότι είναι πολύ παράξενο, είναι πολιτικά επεξηγήσιμο και στρατηγικά πολύ ενδιαφέρον, δεδομένων των εξελίξεων που αναμένονται στο Β. Ιράκ. Πρόσφατα στο Ντιαρμπακίρ έγινε ένα συνέδριο, με τίτλο «Κούρδοι-ειρηνευτική διαδικασία στη Τουρκία». Για όσους ασχολούνται με τις πολιτικοστρατηγικές εκτιμήσεις επί Τουρκικών θεμάτων, η αναφορά στη λέξη «Κούρδοι» δημόσια και για πρώτη φορά, ήταν μια πραγματική έκπληξη. Σε παρόμοια περίπτωση στο παρελθόν και το συνέδριο θα είχε απαγορευθεί και οι οργανωτές του θα είχαν παραπεμφθεί σε δίκη για προσβολή της Τουρκικής ταυτότητος. Ας λάβουμε υπόψη μας ότι ο ίδιος ο Ερντογάν έχει παραπεμφθεί στο δικαστήριο, γιατί απλώς απεκάλεσε τον Οτσαλάν, κύριο. Με πολύ προσοχή θα επικαλεσθούμε άλλα δύο γεγονότα για να φθάσουμε σε μια στρατηγική εκτίμηση, επί μελλοντικών εξελίξεων, που προφανώς ενδιαφέρουν ουσιαστικά τη χώρα μας, πρότι δυστυχώς κανείς δεν ασχολείται σοβαρά με αυτά τα θέματα, πέραν του ειδησιογραφικού. Τα ο πρώτο είναι ότι ο πρόεδρος (πλέον) της Τουρκίας, Αμπτουλάχ Γκιούλ, κατά την επίσκεψή του στο Συμβούλιο της Ευρώπης, τάχθηκε υπέρ της αλλαγής του άρθρου 301, που ποινικοποιεί την προσβολή της Τουρκική ταυτότητος. Ειρήσθω εν παρόδω ότι ο Ορχάν Παμούκ (Νομπελίστας λογοτεχνίας) και ο αρμένιος δημοσιογράφος Χράν Ντίνκ (δολοφονηθείς), είχαν μηνυθεί κατά τις διατάξεις του άρθρου αυτού. Η ΕΕ είχε ζητήσει τη κατάργηση του άρθρου για να προχωρήσει η ενταξιακή διαδικασία και η Τουρκία το είχε αρνηθεί κατηγορηματικά. Στην αλλαγή αυτή έχει αντιδράσει δυναμικά το στρατιωτικό κατεστημένο. Το δεύτερο γεγονός που μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση ήταν η παρέμβαση του πρώην Αρχηγού ΓΕΕΘΑ της Τουρκίας Χίλμι Όσκιοκ ο οποίος με δήλωση βόμβα, ζήτησε να αναγνωρισθεί η «Κουρδική πραγματικότητα». Ο Όσκιοκ που εκφράζει απόλυτα το Αμερικάνικο πνεύμα του Τουρκικού Στρατού και ασκεί μεγάλη επιρροή στα ούτως ειπείν μοορφωμένα και αγγλόφωνα στελέχη των ΤΕΔ (Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις), είναι αρκετά σοβαρός, ώστε να μη λέει κάτι στη τύχη. Τον γνωρίζω πάρα πολύ καλά ώστε να είμαι σίγουρος, ότι κάπου πολύ γερά πατάει για να εκφραζεται τόσο ρηξικέλευθα. Στην ουσία ο Όσκιοκ ομολόγησε την αποτυχία της Τουρκικής πολιτικής στην Νοτιοανατολική Τουρκία από το 1984 και εντεύθεν και διατύπωσε την άποψη ότι το κυνήγημα των Κούρδων, διευρύνει το χάσμα διαίρεσης της Τουρκίας. Βεβαίως ο Όσκιοκ διαχώρισε τη δράση του ΡΚΚ, δεν μπορούσε όμως να κάνει και αλλιώς, για να είναι αποδεκτές οι δηλώσεις του αυτές, από τους Τούρκους αξιωματικούς. Παράλληλα ο Ερντογάν σκοπεύει να εκμεταλλευθεί στο έπακρον το Ντιαρμπακίρ διεκδικώντας τον Δήμο αυτό, όπως και πολλούς άλλους Κουρδικούς Δήμους στις επικείμενες εκλογές του 2008. Από την άλλη μεριά οι Κούρδοι, είτε ως ΡΚΚ, είτε ως DTP, ή ακόμη και οι διανοούμενοι, αντιμετωπίζουν με αισιόδοξο σκεπτικισμό, το γεγονός ότι άρχισαν να συζητούνται ανοικτά τα Κουρδικά θέματα. Η υποστήριξη του Ερντογάν στις Κουρδικές περιοχές πιθανότατα θα ενισχυθεί, σαν μια έκφανση περισσότερης Δημοκρατίας που συγκεντρώνει ελπίδες έκφρασης και αποτύπωσης στο νέο Σύνταγμα. Δεν αποκλείεται βεβαίως, οι δηλώσεις Όσκιοκ να βασίζονται και στην εκτίμηση των επιτελών του, ότι η στρατιωτική αντιμετώπιση των Κούρδων και κυρίως, στο Β. Ιράκ είναι αναποτελεσματική. Ας ληφθεί υπόψη ότι πρόσφατα ο νυν Αρχηγός ΓΕΕΘΑ Γιασάρ Μπουγούκανιτ, κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι έχουν χορηγήσει στους Κούρδους βαρύ Αμερικάνικο οπλισμό (άρματα μάχης). Η δήλωση Μπουγιουκανιτ παρότι είναι υπερβολική, είχε δύο αποδέκτες. Από τη μια μεριά τους Αμερικανούς για να μη δώσουν βαριά όπλα στους Κούρδους και από την άλλη το εσωτερικό της Τουρκίας, για να δικαιολογήσει τη μη ανάληψη επιχείρησης υπό του Τουρκικού Στρατού στο Β. Ιράκ κατά των Κούρδων. Ο Μπουγιούκανιτ πέραν όλων των άλλων διεμήνυσε απειλητικά ότι καμία δύναμη δεν μπορεί να αλλάξει τη κοσμική Τουρκία. Στο μέτωπο λοιπόν Ερντογάν , Μπουγιουκανιτ, έγινε και η παρέμβαση Όσκιοκ. Η διαφορά Μπουγιούκανιτ και Όσκιοκ έγκειται στο ότι ο δεύτερος εκφράζει το σύγχρονο, το μοντέρνο, το συνεπές προς την Αμερικανοτουρκική φιλία στα όρια βεβαίως των Τουρκικών συμφερόντων, ενώ ο πρώτος εκφράζει το παραδοσιακό που ταυτίζεται με τις παρακαταθήκες του Κεμάλ, σαν μια γνήσια συνταγή επιβίωσης του Τουρκικού κράτους. Οι Ισλαμιστές για την ενδυνάμωσή τους έχουν αρχίσει και τη διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος. Ο Πρόεδρος Α. Γκιούλ σε ομιλία του στην Εθνοσυνέλευση, τόνισε ότι το νέο σύνταγμα πρέπει να προωθεί τη Δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους, καθώς πρόκειται για μια σύγχρονη Τουρκία υποψήφια για ένταξη στη Ευρωπαϊκή Ένωση. Ζητάμε ένα «άψογο» κείμενο, όπως αποκάλεσε το νέο Σύνταγμα της Τουρκίας. Πως μπορεί όμως ένα άψογο κείμενο για Δημοκρατία και ελευθερίες, να συνδυασθεί με την άκομψη παρέμβαση του Στρατού σε όλα τα πολιτικά δρώμενα της Τουρκίας; Ίσως και ακόμα περισσότερο πως σε ένα σύγχρονο Σύνταγμα, με πολιτικές και ατομικές ελευθερίες, θα μπορεί να συνεχίζεται η απαγόρευση της Κουρδικής γλώσσας ή και της Κουρδικής πολιτικής δράσης, ή και ακόμα πιο πολύ η καταπάτηση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, η στέρηση της έκφρασης, η κατάσχεση των περιουσιών τους και το κλείσιμο των Σχολείων και εκπαιδευτηρίων τους; Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό και μπορούμε να πούμε απερίφραστα ότι η Τουρκία μπήκε σε ένα ταξίδι χωρίς γυρισμό, με εξελίξεις καθοριστικές. Αν με ρωτήσετε γιατί κανείς από τους υπεύθυνους δεν ασχολείται μ’ αυτές τις σοβαρές εκτιμήσεις, δεν έχω απάντηση, γιαυτό και φθάνουμε στο σημείο να δημοσιεύουμε τόσο σοβαρές στρατηγικές αναλύσεις, μήπως και κινήσουμε το ενδιαφέρον τους. Ο Αμερικανικός δάκτυλος είναι ολοφάνερος στις δηλώσεις Όσκιοκ, ο οποίος προσπαθεί να προλάβει τις εξελίξεις στο Β. Ιράκ. Τα Αμερικανικά σχέδια για το Κουρδικό κράτος αποτελούν το κύριο στόχο της Ουάσιγκτων και στη διαδρομή αυτή η Τουρκική στάση το ζητούμενο. Δεν αποκλείεται οι δηλώσεις Όσκιοκ να έγιναν μετά από διαβουλεύσεις με τον ίδιο τον Μπουγιούκανιτ, δεδομένου ότι ο λόγος Όσκιοκ, είναι πολύ σεβαστός στην υπερδύναμη, ενώ αντίθετα ο Μπουγιουκανιτ δεν φέρεται μετέχων της Αμερικάνικης κουλτούρας. Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι για πρώτη φορά στη Τουρκία, εμφανίζεται ένα μικρό ρήγμα, αφορών στο Κουρδικό θέμα, στις τάξεις των Στρατιωτικών. Είναι αναμφίβολο ότι αυτή την ευκαιρία δεν θα την αφήσει να πάει χαμένη ο Νταγίπ Ερντογάν. Ασφαλώς και δεν υπαινίσσομαι ότι οι στρατιωτικοί χάνουν. Όμως είμαι σίγουρος, ότι ένα νέο κεφάλαιο άνοιξε για το Κουρδικό, του οποίου οι εξελίξεις θα είναι άκρως ενδιαφέρουσες. Δ. Δήμου Αθήνα 04/10/2007 Αυτό το κείμενο είναι γραμμένο σε μονοτονικό. Διαβάστε την πολυτονική του έκδοση.